I n t e r n a t i o n a a l : N a d e v a lu a tie in de z.g. g o u d la n d e n vo o rtg a a n d e k a p ita a lv e r- p la a ts in g e n n a a r de V ere e n ig d e S ta te n ; ove ree nkom st in z a k e o n d e rlin g e a fg ifte v an goud tusschen v e rs c h ille n d e e g a lis a tie fo n d s e n . F r a n k r ij k : na eenigen k a p ita a l- , te ru g k e e r w e derom u itv o e r v a n k a p ita a l on de r in v lo e d v a n o n g u n s tig e n toestand d e r S ta a ts fin a n c ie n en p o litie k e o n ru s t; v o o rs te l in z a k e h e rv o rm in g v a n eenige b e la s tin g e n ; u it g if t e v a n 3Vi en 4 °/o bons. E n g e l a n d : tijd e lijk e d r u k op h e t P ond do or k a p ita a lv e rp la a ts in g e n n a a r A m e r ik a ; o v e rd ra e b t v a n £ 65 m illio e n van E g a lis a tie i'o n d s n a a r B a n k v a n E n g e la n d . D u i t s c h l a n d : u it g if t e v a n 4X>°/«
S ta a ts le e n in g v a n M k . 500 m illio e n ; m a a tre g e le n in z a k e c o n trö le op b e le g g in g e n in h e t b u ite n la n d , h e f fin g op d e v a lu a tie w in s te n . B e 1 g i e : gewone S ta a ts b e g ro o tin g 1937 w ijs t oversehot aa n; re n te p e il n o g w e in ig g e da ald ondanks r u im te op g e ld m a rk t.
Z w i t s e r l a n d : k a p ita a lte ru g k e e r, g e pa ard m e t goudaankoopen, v e ro o rz a a k t g e ld ru im te . V e r e e n i g d e S t a t e n : v a n a f 1 J a n u a r i 1935 $ 2,3 m illia r d b u ite n - la ndsch k a p ita a l to e g e v lo e id , s tijg in g de r v e r p lic h te reserves v a n banken, in s te llin g v a n een fonds, d a t go ud u i t h e t b u ite n la n d z a l aankoopen en b lo k k e e re n .
Nadat men aanvankelijk verwacht had, dat na de waardeverm indering van het betaalmiddel van een aantal landen een periode van betrekkelijke stabili- te it der valuta-verhoudingen zou intreden, hebben de laatste maanden van het ja a r zieh gekenmerkt door een zoodanige onrust op de internationale geld- en kapitaalm arkt, dat de bestaande en nieuw gevormde contröle-instanties slechts met groote moeite in staat waren de koersschommelingen binnen re la tie f enge gi’enzen te houden. Als eerste oorzaak moet genoemd worden de politieke en financieele onzekerheid in F ra n k rijk , welke de repatrieering van Franseh kapitaal tegenhoudt en zelfs een voortdurende kapita a lvlu cht u it d it land ten gevolge heeft. Vorder heeft de opleving in Am erika een groote belangstelling *
*
voor belegging in Amerikaansohe waarden in bet leven geroepen, welke nog werd versterkt door de algemeene politieke onrust in Europa.
De kapitaalverplaatsing naar de Vereenigde Staten en, in mindere mate naar Engeiand had reeds voor de devaluatie een grooten omvang aangenomen.
In tegenstelling to t Zwitserland en Nederland, waar later veel kapitaal is teruggevloeid, hetgeen een groote ruim te op de geldm arkt heeft veroorzaakt, is de kapitaalterugkeer naar F ra n k rijk van weinig beteekenis geweest. W eldra nam een kernieuwde kapitaalvlueht u it d it land onder invloed van de t'inan- cieele en politieke onzekerheid verontrustende vormen aan. In Engeland constateerde men ook een kapitaalverschuiving naar de Vereenigde Staten, waarheen het grootste deel van de Europeesche vluchtkapitalen zieh richtte.
Daar men in laatstgenoemd land verontrust w ordt door de aanhoudende kapitaalstroom , welke de credietverhoud ingen dreigt te ontwrichten en bij plotselinge te ru g tre k k in g . een gevaar kan beteekenen, zijn reeds maat- regelen genomen en andere in voorbereiding om den invloed van toevloeiende kapitalen te neutraliseeren en verderen kapitaalinvoer zooveel mogelijk tegen te gaan/
B ij de overbrenging van kapitaal bebben de egalisatiefondsen der betrok- ken landen een belangrijke ro l gespeeld. Door het ingrijpen van deze fondsen op de wisselm arkt konden al te groote koersschommelingen voorkomen wor
den. De technische samenwerking tusschen deze fondsen is versterkt door de na de muntdepreciatie der goudlanden tusschen de Vereenigde Staten, F ra n k
r ijk en Engeland gesloten overeenkomst tot onderlinge a fg ifte van goud.
Zwitserland, Belgie en Nederland bebben zieh eenigen tijd later bij deze over
eenkomst aangesloten. In aansluiting op de in de landen van het voormalige goudblok reeds genomen maatregelen inzake den uitvoer van goud, werd in de Vereenigde Staten het recht voor particulieren om goud u it te voeren op- geheven, als gevolg waarvan thans alleen gouduitvoer door tusschenkomst van het stabilisatiefonds mogelijk is.
De terugkeer van kapitaal in F r a n k r ij k na de waardevermindering van den franc is volgens de beschikbare gegevens van betrekkelijk geringen om
vang geweest. Men schat dat in de weken na 26 September rond frs. 4 m illia rd naar F ra n k rijk is teruggevloeid. In verband hiermede heeft het egalisatie- fonds, dat met een kapitaal van frs. 10 m illia rd aan goud was opgerieht, buitenlandsche valuta opgenomen en francs afgegeven. D it laatste is mogelijk gemaakt door den verkoop van goud aan de Bank van F ra n k rijk , aanvankelijk van frs. 5 m illia rd en later nog frs. 2 m illia rd .
In October nam de terugkeer van kapitaal echter steeds sterker a f om ten- slotte plaats te maken voor een nieuwe kapitaalafvloeiing. Tot het einde van het ja a r stond de franc onder druk en was het egalisatiefonds steeds genood- zaakt de eigen valuta te steunen en belangrijke bedragen aan buitenlandsche valuta af te geven. De geldm arkt vertoonde, na de aanvankelijke verruim ing, tengevolge waarvan het officieele disconto in October van 5 pCt. geleidelijk to t 2 pCt. verlaagd was, een onregelmatig verloop. Na een aanzienlijke stiiging van het koerspeil van aandeelen, is in November een daling ingetreden. De koersen van Staatsobligaties zijn slechts w einig gestegen: de noteering van de 3 pCt. Rentes, het toonaangevende Staatsfonds, bedroeg aan het einde van het ja a r 78'/2 pOt. en is daarmee sinds de devaluatie met 11 pCt. gestegen.
Bij deze ongunstige ontw ikkeling hebben verschallende factoren een ro l gespeeld. De Regeeringsmaatregelen inzake de contröle op het kapitaal in het1 buitenland en de inlevering van goud hebben den terugkeer van kapitaal ge~
remd, te rw ijl zij aan de andere zijde niet afdoende zijn gebleken om de kapitaal- vlucht u it het land tegen te gaan. H ierbij kwamen de politieke onrust op internationaal gebied en de ongunstige toestand, waarin de Fransche schat- k is t bleef verkeeren. H et ra p po rt van den Senaat over de Staatsbegrooting voor 1937 noemt de situatie van de schatkist ernstig. Over d it ja a r zou op de gewone begrooting een tekort zijn te dekken van frs. 5 a 5’/2 m illia rd ; voor den dienst der oorlogspensioenen zou voorts frs. 2,2 m illia rd noodig zijn, voor de buitengewone begrooting frs. 16,1 m illia rd en tenslotte voor vervallen ver- plichtingen frs. 7 m illia rd . H ie rb ij komen de dekking van de tekorten der spoorwegen, in 1937 bijna frs. 7 m illia rd , de behoeften van de P.T.T. en die van andere lichamen.
De Eegeering heeft een voorstel ingediend to t af Schaffung van de oinzet- belasting, tezamen met een aantal andere belastingen, welke zullen worden
ver van gen door één enkele belasting van 6 pCt. op den verkoop van goederen en 2 pCt. op de verleende diensten. Verder zullen o. in. de heffin g van 10 p k i.
op de Staatsleeningen worden afgeschaft en de beiasting van 24 pOt. op cou
pons en dividenden worden verminderd to t 18 pCt. De inkomstenbelasting zal voigens d it voorstel voor inkomens boven frs. 75 000 worden verhoogd.
ln verband met het fe it dat de groote emissie van J u li slechts ru im frs. 4 m illia rd had opgebracht, werd in December een nieuwe leening aangekondigd.
Ten eerste zullen 3-jarige P/2 pCt. bons worden uitgegeven aan ben, die goud bij de Bank van F ra n k rijk hebben ingeleverd of d it to t 1 F ebruari 1937 alsnog doen. Een tweede .soort bobs, tegen een rente van 4 pCt. en met een looptijd van 9 jaar, evenals de eerste soort aflosbaar à 140 pCt., worden aangeboden aan de bouders der gedurende den zomer uitgegeven stukken als schadeloos- stelling voor de k o rt na de u itg ifte daarvan piaats gevonden devaluatie. Bij de aankondiging van deze leening raamde de Regeering de leeningsbehoeften van den Staat voor bet körnende ja a r op frs. 30 m illia rd .
In E n g e l a n d heeft gedurende het laatste kw artaal van het ja a r eenige ongerustheid geheerscht ten aanzien van de koersontwikkeling van het Pond en de geldmarkt. Hoewel de verwachte groote terugkeer van kapitaal naar F ra n k rijk na de waardevermindering van het betaalmiddel aldaar to t dusver is uitgebleven, vond een constante druk op bet Pond S terling piaats en ver- toonden de wisselkoersen een neiging to t stijgen. D it w ordt geweten aan bet verplaatsen van kapitaal naar de Vereenigde Staten als gevolg van de on- zekere politieke toestand in Europa en de aantrekkelijkheid van de beleg
gingen in laatstgenoemd land.
In December werd een bedrag van £ 65 m illioen aan goud van bet E gali- satiefonds naar de Bank van Engeland overgedragen. De goudvoorraad van de bank welke vauaf Augustus constant was geweest, steeg hierdoor van £ 249 m illioen to t £ 314 m illioen. T e rw ijl de vorige goudaankoopen van de centrale bank, in J u n i en J u li, ten doel hadden gehad de bankbiljettencirculatie u it te breid’en, is d it thans blijkbaar niet het geval geweest, daar de niet door goud godekte circulatie g e lijktijd ig met een overeenkomstig bedrag is verminderd.
Veel aandacht w ordt verder geschonken aan bet verloop der deposito’s bij de Bank van Engeland. De deposito’s van banken zijn to t einde October ge- daald en vertoonden daarna weer een stijging. Op genoemd tijd stip was bij de particulière banken de verhouding tusschen de kasmiddelen en de eigen depo
sito’s gedaald tot beneden 10 pCt. Hoewel de geldm arkt nog steeds ru im is ge- bleven, acht men d it verschijnsel een aanwijzing er voor, dat binnen afzien- baren tijd moeilijkheden zullen ontstaan bij de p o litie k van goedkoop geld. In verband hiermede w ordt gewezen op het resultaat van de emissie der laatste Staatsleening ad £ 100 m illioen, welke in November tegen een rente van 2% pCt. en een koers van 9814 pCt. piaats vond; hoewel deze leening vol- teekend is, werd niet in die mate ingeschreven als bij vorige gelegenbeden bet geval was geweest.
In D u i t s c b l a n d b lijk t meer en meer dat het voor belegging besehik- bare kapitaal onvoldoende is om aan de behoefte van de Regeering bij haar p o litie k van nieuwe investeeringen te voldoen. De geldm arkt heeft langen tijd onder invloed gestaan van de emissie van Mk. 700 m illioen, welke gedurende den zomer heeft piaats gevonden. Toen in den herfst eenige ve rru im ing merk- baar was, heeft de Regeering in November daarvan gebruik gemaakt door het uitgeven van een 414 pCt. leening ten bedrage van Mk. 500 m illioen, waarvan Mk. 100 m illioen reeds geplaatst was. Hiermede is sedert begin 1935 bijna Mk. 4 m illia rd van de zwevende Staatsschuld geconsolideerd.
Nadat in October de effecten-arbitrage in buitenlandsche fondsen was be- perkt, werden in November zeer strenge maatregelen genomen inzake de con
trôle op de beleggingen in bet buitenland. Bepaald werd dat alle buitenlandsche betalingsmiddelen, vorderingen in buitenlandsche valuta, alsmede goud bij de Rijksbank moeten worden opgegeven en op verlangen worden afgedragen;
buitenlandsche fondsen moeten bij bepaalde banken worden gedeponeerd.
H ierbij kwam in December een zware heffin g op de winsten, ontstaan bij de v e rvu llin g van verplichtingen in een buitenlandsche gedeprecieerde valuta.
De B e l g i s c h e valuta heeft zieh den laatsten tijd door s ta b ilite it geken- merkt, hetgeen begunstigd werd door de bevredigende positie der betalings- balans en het streven der Regeering naar evenwicht in de Staatsfinanciën.
W at het laatste betreff,, w ordt evenals in andere landen het budget belast met
groote uitgaven voor bewapening; anderzijds zijn de ontvaiigsten gestegen als gevolg van de economische opleving, de rentelast 1s daarbij gedaald door de conversie van overheidsleeningen. De gewone begrooting voor het ja a r 1936 vertoonde een tekort van frs. 121 m iliioen, hetgeen voor een groot deel wordt geweten aan het valuta-verlies in verband met de aflossing van 'het z.g.
Mendelssohn-crediet. Voor het ja a r 1937 w ordt op de gewone begrooting echter een overschot geraamd van frs. 171 m iliioen. De gedurende 1935 en 1936 plaats- gevonden belastingverlagingen beloopen echter slechts een bedrag van frs. 37Ü m iliioen of nog geen 4 pCt. der Staatsinkomsten.
Ondanks de ruim te op de gcldrnarkt is de kapitaalrente gebleven op het peil van omstreeks 4!4 pCt., te rw iji ook de debetrente der banken, welke vooral voor het bedrijfsleven van belang is, nog een zeer geringe neiging to t dalen vertoonde. A ls oorzaak hiervoor w ordt opgegeven het nog a ltijd niet verdwe- nen wantrouwen van het beleggend publiek in de vooruitzichten van de industrie, te rw iji de banken door liquiditeitsoverwegingen to t terughoudend- heid genoopt worden.
Na de waar de vermin dering van het betaalmiddel in Z w i t s e r i a n d heeft een sterke terugvloeiing van kapitaal naar d it land plaats gevonden.
H et schijnt dat niet alleen kapitaal van Zwitserschen herkomst is terugge- keerd, maar dat ook veel buitenlandsch, in het bijzonder Fransch vlucht- kapitaal zieh naar d it land heeft gericht. Het stabilisatiefonds, dat met een kapitaal van frs. 538 m iliioen, voortgekomen u it de waardevermeerdering van den goudvoorraad, was opgericht, heeft veel goud aangekoeht. Sedert einde October heeft ook de Nationale Hank goud opgenomen en wel tegen verhoog- den prijs, waardoor de goudvoorraad bij deze instelliug to t 15 December met frs. 1 H4 m iliioen is toegenomen. Op de geldm arkt heerscht groote ruim te en de banken vergoeden voor zichtdeposito’s geen rente meer. Toen het eerste deel ad frs. 80 m iliioen van de 3 pCt. Staatsleening van in totaal frs. 235 m il
iioen a p a ri werd uitgegeven, was het rosultaat dat deze leening meer dan vier maal werd overteekend.
In de V e r e e n i g d e S t a t e n heeft men den iaatsten tijd veel aandacht geschonken aan den steeds voortgaanden kapitaalinvoer u it het buiteuland.
Blijkens een door de Regeering ingesteld onderzoek is tusschen 1 Januari 1935 en 30' September 1936 een totaal bedrag van $ 2,3 m illia rd aan buitenlandsch kapitaal toegevloeid. H iervan was $ 1,4 m illia rd in den vorm van kortloo- pende deposito’s bij Amerikaansche credietinstellingen geplaatst, te rw iji $ 0,9 m illia rd bestond u it effectenaankoopen. H et saldo van de goudim port heeft in de genoemde periode $ 2,5 m illia rd bedragen. Bij het onderzoek werd geconsta- teerd, dat gedurende de eerste 9 maanden van 1935 het grootste deel der kapitaaltoevloeiing heeft bestaan u it gelden op körten term ijn; nadat tusschen October 1935 en J u li 1936 meer effectenaankoopen hadden plaats gevonden, bestond de kapitaalinvoer vanaf laatstgenoeind tijd stip onder invloed van den onzekeren politieken toestand in Europa weer voor het meerendeel u it k o rt geld.
Men heeft den Iaatsten tijd dezen abnormalen kapitaalinvoer met ongerust- heid gade geslagen en ook de President van de Yereenigde Staten heeft reeds verklaard, dat deze op den duur een gevaar moet worden geacht, zoowel met het oog op de mogelijkheid van een plotselinge terugtrekking dezer gelden als in verband met het daardoor ontstane gevaar voor te groote credietverruim ing met inflationistische tendensen. De M in iste r van Financien heeft intusschen medegedeeld dat de schatkist over voldoende middelen beschikt om de"n doll ar
te ver'dedigen tegen internationale kapitaalbewegingen.
Na de verhooging van het percentage der verplichte reserves in J u li met 50 pCt., zijn de surplus-reserves der aangesloten banken van $ 3,2 m illia rd tot
$ 1,8 m illia rd verminderd. Daarna zijn zij echter hoofdzakelijk als gevolg van de groote goudimporten u it het buitenland, weer gestegen to t meer dan $ 2 m illia rd , waarmede zij ver uitgaan boven de credietbehoeften van het bedrijfs
leven. Teneinde de verstoring van de binnenlandsche credietsituatie te beletten en den buitenlandschen kapitaalinvoer te belemmeren, zijn in December door de schatkist maatregelen genomen om het door verdere aankoopen verkregen goud te steriliseeren. H iervoor werd een bijzonder fonds gesticht, dat d it goud zal opnemen en blokkeeren.
In verband met de flauwe houding, welke de yen den Iaatsten tijd aan den dag heeft gelegd, heeft de J a p a n s c h e Regeering begin Januari een
alge-meene contrôle op den im port ingevoerd door het instellen van officieele ver- gunningen voor transacties in buitenlandsche V a lu t a . H ie rb ij dient gewezen te worden op de ongunstige ontw ikkeling van de Japansche betalingsbalans. Bij de handelsbeweging is ^et uitvoersaldo van 19 m illioen yen over 1935 vér- anderd in een invoeroverschot van 134 m illioen yen in 1936. Verder hebben de groote investeeringen in het buitenland, alsmede de aflossing van de ponden- leening eener groote spoorwegmaatschappij een sterken druk op de betalings
balans uitgeoefend.
ARBEIDSTOESTANDEN. SOCIALE ZORG.
Werkloosheid en werkloosheidsverzekering. Arbeidsbemiddeling. Werkverschaffing en steunverleening. Binnen- en buitenlandsche trek. Vakopleiding en leerlingwezen.
I n t e r n a t i o n a a l : H e t w e rk lo o s h e id s v ra a g s tu k in den te g e n w o o rd ig e n tijd . H c rn ie u w d e b d a n g s te llin g v o o r de la n d v e rh u iz in g . V reem del in g e n s ta tis tie k e n . Stenn aan v lu e h te lin g e n . De w e rk lo o s h e id s b e s trijd in g op de In te rn a tio n a le A rb e id s c o n îe - re n tie s . In te r n a tio n a a l Congres v o o r h e t v a k o n d e rw ijs . D u i t s c h l a n d : V o o r- s c h rifte n o m ire n t v a k o p le id in g en p ia a ts in g v a n v a k a rb e id e rs te r u itv o e r in g v a n h e t nieu w e 4 -ja re n p la n . De nog aanw ezige w erkloozen. H e t verle e n e n v a n steun aan dezen. F r a n k r ij k : In v lo e d v a n de toepassing der 40-urige w e rk w e e k op de w e rkloo she id. M o e ilijk h e d e n b ij h e t o p n ie u w p la a ts e n v a n w e rkloo zen . B esp oe dig in g u itv o e r in g openbare w erken. B e 1 g i ë : S ta n d p u n te n v a n a rb e id e rs - en w e rk g e v e rs - o rg a n is a tie s t. o. v. de v e rp lie h te v e rz e k e rin g tegen w e rk lo o s h e id . V oornem en der R e ge erin g to t v e rh o o g in g v a n den le e rp lie h tig e n le e ftijd . G r o o t - B r i t a n n i ë : B este din g v a n h e t overschot op de w e rk lo o s h e id s v e rz o k e rin g . De v e rd e e lin g der w e rk lo o s h e id ove r h e t la n d . N ieuw e m a a tre g e le n ten behoeve v a n de noodlijdende d is trie te n . O verle g de r R e g e e rin g m et v e rte g e n w o o rd ig e rs v a n h e t b e d rijfs le v e n b e tre ffe n d e h e t w ederopnem en v a n w e rkloo zen . X u in lie d e n to e gelaten to t de w e rk - lo osh eid sverze kerin g. V e r e e n i g d e S t a t e n : S tand de r w erkloosheidsverzeke- r in g . Openbare w e rk e n en bijzondere w e rk v e rs c h a ffin g e n . V e rn i oedelijke oorzaak der b lijv e n d e w erkloo she id.
De verbetering der werkgelegenheid, welke in de laatste jaren vrijw e l over de geheele wereld was waar te nemen, heeft het werkloosheidsvraagstuk ge- Jeidelÿk van aanzien doen veränderen. Het gaat er thans meer en meer om, middelen te beramen tot verleening van afdoende hulp aan hen, die in vooraf- gaande jaren werkloos werden en niet meer volledig geschikt blijken te zijn, om hun vroegere plaats in het bedrijfsleven weer in te nemen, alsmede aan degenen, die tot dusver nog nooit gelegenheid kregen geregelden beroepsarbeid te verrichten. De hierbij rijzende moeilijkheden worden nog vergroot door het feit, dat voor de fabricage van dezelfde hoeveelheid producten nu veelal minder werkkrachten noodig zijn dan voorheen, te rw ijl het bedrijfsleven aan den anderen kant een grooter aantal geschoolde vakarbeiders eischt dan aauwezig b lijk t te zijn. In de depressiejaren is ook de vakopleiding der jongeren ernstig in het gedrang gekomen, en diegenen onder de ouderen, die lang zonder werk waren, verloren voor een deel hun vroegere vakbekwaamheid en hebben tijd en gelegenheid noodig, om zieh aan de dikw ijls veranderde werkmethoden aan te passen. Allerwegen worden dan ook, naast maatregelen to t stim uleering en verruim ing der werkgelegenheid, middelen toegepast of beraamd om in de schaarschte aan geschoold personeel te voorzien. Bovendien wordt — in hoofd- zaak nog in internationaal verband — in den allerlaatsten tijd de mogelijkheid to t landverhuizing weer meer in overweging genomen, na in de voorafgaande jaren sterke belemmering te hebben ondervonden van de depressie in het be
drijfsleven en het daaruit voortkomende streven, om de arbeidsgelegenheid binnen de grenzen van elk land uitsluitend ten behoeve van de eigen bevolking te bewaren en te vergrooten.
In Ju ni jl. hadden, bij de besprekingen over het ja a rra pp o rt van den D irec
teur, verschillende afgevaardigden ter I n t e r n a t i o n a l e Arbeidsconfe- rentie, in het bijzonder die van A rgentinië en Uruguay, te kennen gegeven,
teur, verschillende afgevaardigden ter I n t e r n a t i o n a l e Arbeidsconfe- rentie, in het bijzonder die van A rgentinië en Uruguay, te kennen gegeven,