FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW

W okresie pierwszych trzech miesięcy 2000 r. sytuacja ekonomiczna obserwowanych jednostek była zbliżona do ubiegłorocznej. Badaniem kwartalnym zostały objęte 1283 podmioty gospodarcze (z wyjątkiem banków, instytucji ubezpieczeniowych, szkół wyższych oraz przedsiębiorstw zaliczanych do sekcji PKD "Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo"), prowadzące księgi rachunkowe, w których liczba pracujących przekracza 49 osób. Wypracowane przychody z całokształtu działalności przez ogół podmiotów (liczone w warunkach porównywalnych) były o 23,8%

wyższe od ubiegłorocznych, a poniesione koszty o 24,0%. Podstawowe wskaźniki finansowe ukształtowały się na poziomie podobnym do analogicznego okresu ub. roku. Pogorszyła się natomiast płynność finansowa.

Przychody z całokształtu działalności za pierwszy kwartał br. osiągnęły wartość 13624,4 min zł. Udział sektora prywatnego wynosił 71,9%, a osiągnięte przychody w kwocie 9799,2 min zł były o 29,7% wyższe od analogicznego okresu roku ubiegłego. Podmioty sektora publicznego odnotowały 10,9% wzrost poziomu przychodów (3825,2 min zł). Biorąc pod uwagę strukturę rodzajową przychodów nadal największy, bo 60,3% udział miały przychody ze sprzedaży produktów i wynosiły 8223,3 min zł, a w odniesieniu do pierwszego kwartału ub. roku w największym stopniu wzrosły przychody ze sprzedaży towarów i materiałów (o 40,8%) i osiągnęły poziom 4932,7 min zł, a zmalały o 13,6% pozostałe przychody operacyjne (215,3 min zł). Wśród sekcji PKD w pierwszym kwartale br. w porównaniu z pierwszym kwartałem ub. roku najwyższy wzrost poziomu przychodów z całokształtu działalności uzyskały podmioty należące do sekcji: "Handel hurtowy i detaliczny" o 81,1% (3974,3 min zł), "Transport, gospodarka magazynowa i łączność" o 21,6%

(220,2 min zł) oraz "Budownictwo" o 19,3% (846,4 min zł).

Koszty uzyskania przychodów z całokształtu działalności za trzy miesiące br. osiągnęły poziom 13313,4 min zł, a w porównaniu z pierwszym kwartałem ub. roku wzrosły o 24,0%. Na ogólną wartość kosztów uzyskania przychodów największy wpływ, bo 63% miały koszty związane ze sprzedażą produktów. W odniesieniu do pierwszego kwartału ub. roku wzrosła wartość sprzedanych towarów i materiałów o 39,5%, a zmalały: pozostałe koszty operacyjne (o 12,1%), a także koszty finansowe (o 3,4%).

Koszty uzyskania przychodów z całokształtu działalności dla podmiotów należących do sekcji PKD notujących największy wzrost poziomu przychodów z całokształtu działalności wzrosły (w porównaniu z pierwszym kwartałem ub. roku) następująco: w "Handlu hurtowym i detalicznym" - o 82,8%, w "Transporcie, gospodarce magazynowej i łączności" - o 9,7% oraz w "Budownictwie" - o 23,3 %.

26 Finanse przedsiębiorstw Finances of enterprises

Objęte badaniem finansowym podmioty gospodarcze w okresie pierwszych trzech miesięcy 2000 r.

wypracowały wynik finansowy brutto w wysokości 310,9 min zł, który był o 17,3% wyższy niż w pierwszy kwartale ub. roku.

Po uwzględnieniu obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego brutto, w kwocie 162,4 min zł, (z czego podatek dochodowy od osób prawnych i fizycznych stanowił 90,0% ogółu obciążeń), wynik finansowy netto ukształtował się na poziomie 148,5 min zł i oznacza to poziom wyższy o 39,2% od ubiegłorocznego. Według podziału na sekcje PKD dodatni wynik finansowy netto zanotowały podmioty zajmujące się: "Przemysłem" (zysk 237,9 min zł, w tym 83,6% udziału "Przetwórstwa przemysłowego") oraz "Pozostałą działalnością usługową komunalną, społeczną i indywidualną" (zysk 5,5 min zł). W wyżej wymienionych sekcjach zysk netto wzrósł w porównaniu z analogicznym okresem ub. roku odpowiednio: o 76,5% oraz o 17,5%. Porównując z innymi sekcjami największą stratę netto poniosły jednostki należące do sekcji PKD: "Handel hurtowy i detaliczny"

(minus 42,2 min zł), "Budownictwo" (minus 39,6 min zł), a także "Obsługa nieruchomości"

(minus 5,4 min zł).

Podstawowe relacje ekonomiczne omawianych podmiotów w okresie styczeń-marzec br.

kształtowały się następująco:

1. Wskaźnik poziomu kosztów z całokształtu działalności wyniósł ogółem 97,7%. W sektorze publicznym w stosunku do analogicznego okresu ub. roku wystąpił spadek udziału kosztów w przychodach (z 98,6% w 1999 r. do 96,2%), natomiast w sektorze prywatnym obserwowany jest wzrost wartości wskaźnika z 97,1% do 98,3% w br.

Wśród sekcji PKD w porównaniu z innymi najwyższe koszty ponosiły podmioty zajmujące się:

"Ochroną zdrowia i opieką społeczną" (wskaźnik 123,9%), "Budownictwem" (wskaźnik 103,5%) oraz prowadzeniem "Hoteli i restauracji" (wskaźnik 102,8%). Korzystniejszą sytuację niż w analogicznym okresie ub. roku posiadały przedsiębiorstwa notujące poprawę wskaźnika poziomu kosztów, a należące do sekcji PKD: "Transport, gospodarka magazynowa i łączność"

(spadek o 10,8 pkt) i "Przemysł" (spadek o 1,0 pkt).

2. Wskaźnik rentowności obrotu brutto ogółem ukształtował się na poziomie zbliżonym do ubiegłorocznego z pierwszego kwartału i wyniósł 2,3%. W okresie styczeń-marzec br. bardziej rentowne pod względem obrotu brutto były podmioty sektora publicznego (wskaźnik 3,8%), a z uwzględnieniem podziału na sekcje PKD i w porównaniu z innymi - rentownymi były sekcje:

"Pozostała działalność usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna" (6,8%), "Przemysł"

(4,6%).

Największe pogorszenie rentowności obrotu brutto w odniesieniu do pierwszego kwartału ub. roku zanotowano w sekcjach PKD: "Obsługa nieruchomości" (pogorszenie o 4,8 pkt procentowego),

"Budownictwo" (pogorszenie o 3,4 pkt procentowego) oraz "Ochrona zdrowia i opieka społeczna"

(pogorszenie 1,4 pkt procentowego).

3. Wskaźnik rentowności obrotu netto wyniósł ogółem 1,1% wobec 1,0% w analogicznym okresie ub. roku. Największą poprawę omawianego wskaźnika w odniesieniu do analogicznego okresu ub. roku odnotowały podmioty z sekcji "Transport, gospodarka magazynowa i łączność", gdyż wzrósł on o 10,6 pkt procentowych, choć nadal ta sekcja pozostaje nierentowna, gdyż wskaźnik ukształtował się na poziomie minus 0,6%.

Finanse przedsiębiorstw Finances of enterprises 27

Wyniki finansowe podmiotów gospodarczych w pierwszym kwartale br. według przedziałów rentowności obrotu brutto 1 przedstawia poniższa tabela:

Przedziały rentowności obrotu brutto WYSZCZEGÓLNIENIE

a - liczba podmiotów według

Ogółem

1 Rentowność liczona według wskaźnika rentowności obrotu brutto.

Wartość majątku obrotowego badanych przedsiębiorstw (liczona w warunkach porównywalnych) w końcu marca br. wyniosła 15561,1 min zł i była o 19,7% większa niż przed rokiem, w tym zapasów większa o 18,1% (5251,3 min zł), należności i roszczeń - o 22,3%

(7772,5 min zł), papierów wartościowych - o 47,6% (561,8 min zł). W rzeczowej strukturze majątku obrotowego nastąpił spadek udziału: zapasów (z 34,2% do 33,7%) i środków pieniężnych (z 10,4% do 8,3%), wzrósł natomiast udział należności i roszczeń (z 48,9% do 49,9%). W strukturze zapasów dominowały materiały (35,5%), a ich wartość wynosiła 5251,3 min zł.

W odniesieniu do danych z okresu styczeń-marzec ub. roku w wartości zapasów ogółem nastąpił spadek udziału produkcji nie zakończonej o 19,2%, wzrósł natomiast udział towarów (o 68,4%), produktów gotowych (o 45,0%) oraz materiałów (o 6,1%). W podziale na sekcje PKD w "Przemyśle"

wartość zapasów zwiększyła się o 5,7% i wyniosła 3707,5 min zł, w tym w największym stopniu wzrosła wartość towarów o 54,4%, a spadła wartość produkcji nie zakończonej o 31,6%.

W pierwszym kwartale 2000 r. podstawowym źródłem finansowania majątku obrotowego były zobowiązania krótkoterminowe w kwocie 11881,0 min zł i w stosunku do analogicznego okresu ub. roku ich wartość zwiększyła się o 33,1%. Najbardziej wzrosły zobowiązania z tytułu podatków o 40,6% oraz zobowiązania z tytułu dostaw i usług o 36,9%. Zadłużenie z tytułu krótkoterminowych kredytów bankowych wzrosło o 28,8%, a ich udział w zobowiązaniach stanowił 25,6%.

WYBRANE DANE O WOJEWÓDZTWIE SELECTED DATA ON VOIVODSHIP TABL. 1. WYBRANE DANE O WOJEWÓDZTWIE

SELECTED DATA ON VOIVODSHIP

PER/ODS A-analogicznyokres

roku poprzedniego = 100 corresponding period of previous year -100

Ludność»

Population • Liczba podmiotów gospodarczych »b Number of economic

Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw Average paid employment

in enterprise sector

B - okres poprzedni = 100

previous period = 100 w osobach

number of people *

8

1998 I-XII... 3215885 230227 401341 X

1999 I-XII... 3222525 246158 398471 99,3 x

231395 398735 99,8 100,2

99,7

3216053 99,2

98,7

3218588 235882 394015 98,3 99,8

236029 393274 97,4

97,9 98,0

3222625

246158

2000 I 247503 363364 96,9

249254 362803 97,2

250801 362675 97,4

a Stan w końcu okresu, b Zarejestrowanych w rejestrze KRUPGN-REGON łącznie z jednostkami lokalnymi, a End of period, b Registered in the KRUPGN-REGON together with local units.

Uwaga. Wskaźniki dynamiki obliczono w warunkach porównywalnych.

Note. Indices are calculated in comparable conditions.

Wybrane dane o województwie Selected data on voivodship 29

TABL. 1. WYBRANE DANE O WOJEWÓDZTWIE (cd.)

SELECTED DATA ON VOIVODSHIP (cont)

kres poprzedni = 100 revious period= 100

a Stan w końcu okresu, b Udział bezrobotnych w cywilnej ludności aktywnej zawodowo, c Zgłoszone w ciągu miesiąca, a End of period, b Ratio of unemployed to civil economically active population, c During a month.

30 Wybrane dane o województwie Selected data on voivodship

TABL 1. WYBRANE DANE O WOJEWÓDZTWIE (cd.)