Do funduszy związanych z prywatyzacją moŜemy zaliczyć:
1) Fundusz Reprywatyzacji,
2) Fundusz Restrukturyzacji Przedsiębiorców, 3) Fundusz Skarbu Państwa,
4) Fundusz Rekompensacyjny.
Wydatki ww. funduszy przeznaczane były na: pomoc dla przedsiębiorstw przeznaczonych do prywatyzacji (restrukturyzacja), zaspokajanie roszczeń byłych właścicieli mienia przejętego przez Skarb Państwa, rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, pokrycie kosztów prywatyzacji, podwyŜszenie kapitału zakładowego spółek z udziałem Skarbu Państwa.
W 2009 r. w grupie tych funduszy zrealizowano przychody w wysokości 3.736.610 tys. zł, a wydatki poniesiono w wysokości 1.571.067 tys. zł.
Fundusz Reprywatyzacji
Fundusz Reprywatyzacji został utworzony na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 1 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. z 2002 r., Nr 171, poz. 1397 z późn. zm.). Na rachunku Funduszu gromadzone są środki pochodzące ze sprzedaŜy 5% akcji naleŜących do Skarbu Państwa w kaŜdej ze spółek powstałych w wyniku komercjalizacji oraz odsetki od tych środków z przeznaczeniem na cele związane z zaspakajaniem roszczeń byłych właścicieli mienia przejętego przez Skarb Państwa.
Planowane na 2009 r. przychody Funduszu w wysokości 3.110.506 tys. zł zostały zrealizowane w kwocie 2.279.462 tys. zł, tj. w 73,3%.
Przychodami Funduszu były:
- środki ze sprzedaŜy 5% akcji i udziałów naleŜących do Skarbu Państwa w kaŜdej ze spółek powstałych w wyniku komercjalizacji – 2.189.301 tys. zł, tj. 74% planu,
- odsetki od środków zgromadzonych na rachunku Funduszu Reprywatyzacji – 87.208 tys. zł, tj. 58,1% planu,
- wpływy z róŜnych dochodów - 2.953 tys. zł.
Na niŜszą niŜ planowano kwotę przychodów wpływ miała mniejsza niŜ planowano kwota przychodów ze sprzedaŜy ww. akcji.
Wydatki funduszu zaplanowane na kwotę 672.886 tys. zł przeznaczone były na zakup usług obejmujących wykonanie ekspertyz, analiz i opinii. Wykonanie wyniosło 78.984 tys. zł, tj. 11,7% planu.
Ze środków Funduszu zrealizowane zostały m.in. następujące wydatki:
- wypłaty odszkodowań dla byłych właścicieli mienia przejętego przez Skarb Państwa na podstawie dekretów i ustaw nacjonalizacyjnych w wysokości 67.088 tys. zł, tj. 11,9%
planu,
- wypłaty równowartości mienia dla byłych właścicieli mienia przejętego w wyniku orzeczenia przepadku lub konfiskaty, za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego w wysokości 280 tys. zł, tj. 2,4% planu,
- odsetki od kwot odszkodowań zasądzonych wyrokami w wysokości 10.714 tys. zł, tj. 13,9% planu,
- koszty postępowania sądowego w wysokości 856 tys. zł, tj. 10,7% planu.
Przyczyny zrealizowania wydatków w kwocie niŜszej niŜ planowana są następujące:
- przewlekłość postępowań administracyjnych i sądowych, co oznacza przesunięcie realizacji planowanych wypłat odszkodowań na lata następne,
- trwające prace nad projektem ustawy o świadczeniach pienięŜnych przyznawanych niektórym osobom, których dotyczyły procesy nacjonalizacji, który jest przedmiotem obrad Kancelarii Rady Ministrów, co oznacza przesunięcie części wydatków planowanych w 2009 r. na rok następny, np. wydatki związane z kampanią informacyjną na 2010 r.
Fundusz Restrukturyzacji Przedsiębiorców
Fundusz Restrukturyzacji Przedsiębiorców został utworzony na podstawie art. 56 ust.
1 pkt 2 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U z 2002 r., Nr 171, poz. 1397 z późn.
zm.). Na rachunku Funduszu gromadzi się 15% przychodów uzyskanych z prywatyzacji w danym roku budŜetowym oraz odsetki od tych środków, z przeznaczeniem na wsparcie w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców, w tym przeznaczonych do prywatyzacji.
Przychody Funduszu zaplanowane na kwotę 1.822.629 tys. zł, zostały zrealizowane w wysokości 757.148 tys. zł, tj. w 41,5% planu.
NiŜsze wykonanie przychodów Funduszu wynika z niŜszego niŜ planowano wykonania przychodów z prywatyzacji. Przychody pochodziły m. in. z następujących tytułów:
- 15% przychodów uzyskanych z prywatyzacji w wysokości 735.549 tys. zł, tj. 40,9%
planu,
- odsetki od środków zgromadzonych na wydzielonym rachunku bankowym Funduszu w wysokości 19.046 tys. zł,
- róŜne przychody w wysokości 2.500 tys. zł.
Wydatki Funduszu, które zostały zaplanowane na kwotę 1.624.156 tys. zł, zrealizowano w wysokości 680.557 tys. zł, tj. 41,9% planu.
W związku z prowadzonym procesem restrukturyzacji spółek przemysłu stoczniowego nie było moŜliwe wydatkowanie środków zaplanowanych na dotacje na realizację zadań bieŜących dla jednostek niezaliczanych do sektora finansów publicznych. Jednak w dniu 17 września 2009 r. Minister Skarbu Państwa podjął decyzję o rozpoczęciu procedury składania wniosków o udzielenie pomocy publicznej na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw. Przedsiębiorcy składali wnioski do 14 grudnia 2009 r. Z uwagi na długą procedurę związaną z rozpatrywaniem wniosków oraz konieczność notyfikacji w Komisji Europejskiej przedsiębiorcy będą mogli otrzymać pomoc publiczną dopiero w 2010 r.
W kwocie wykonania wydatków zostały ujęte odpisy aktualizujące naleŜności w kwocie 2.133 tys. zł. Ze środków Funduszu Reprywatyzacji sfinansowano następujące zadania:
- podwyŜszenie kapitału zakładowego Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. za 2009 r., zgodnie z zapisami art. 56 ust. 5 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji obejmowało kwotę 250.514 tys. zł, z kwoty tej przekazano 94.062 tys. zł. Pozostała do przekazania kwota 156.452 tys. zł została ujęta jako zobowiązanie Ministerstwa Skarbu Państwa wobec Agencji do uregulowania w następnym roku budŜetowym;
- podwyŜszenie kapitału zakładowego Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. na kwotę 150.000 tys. zł zgodnie z Porozumieniem z dnia 5 grudnia 2008 r. pomiędzy Skarbem Państwa, Agencją Rozwoju Przemysłu S.A., Korporacją Polskie Stocznie S.A., ISD Stocznia Sp. z o.o. i Stocznią Gdańsk S.A., które określa warunki i formy udzielenia Stoczni Gdańsk S.A. pomocy publicznej przez Agencję Rozwoju Przemysłu S.A. oraz Korporację Polskie Stocznie S.A.;
- podwyŜszenie kapitału zakładowego EUROLOT S.A. na kwotę 260.174 tys. zł;
- koszty postępowania kompensacyjnego na kwotę 17.736 tys. zł, w związku z realizacją ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o postępowaniu kompensacyjnym
w podmiotach o szczególnym znaczeniu dla polskiego przemysłu stoczniowego (Dz. U. Nr 233, poz. 1569).
Fundusz Skarbu Państwa
Fundusz Skarbu Państwa został utworzony na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. z 2002 r., Nr 171, poz. 1397 z późn. zm.). Na rachunku Funduszu gromadzi się 2% przychodów uzyskanych z prywatyzacji w danym roku budŜetowym oraz odsetki od tych środków, z przeznaczeniem na pokrycie kosztów prywatyzacji, gospodarowania mieniem Skarbu Państwa, podwyŜszenie kapitału zakładowego spółek z udziałem Skarbu Państwa oraz na wykonanie przez ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa innych, ustawowo określonych zadań, w szczególności wynikających z ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa (Dz. U. Nr 106, poz. 493 z późń. zm.).
Ponadto zgodnie z art. 49 ust. 1 i ust. 3 ustawy z dnia 25 września 1981 r.
o przedsiębiorstwach państwowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 112, poz. 981 z późń. zm.) przychodami Funduszu są środki finansowe uzyskane ze zbycia mienia pozostałego po tym przedsiębiorstwie, a takŜe środki finansowe uzyskane ze zbycia mienia pozostałego po nim, z przeznaczeniem na uzupełnienie środków finansowych brakujących na pokrycie kosztów procesów likwidacyjnych, postępowań upadłościowych oraz kosztów zarządu mieniem pozostałym po zlikwidowanych przedsiębiorstwach państwowych.
Znaczący wpływ na poziom realizowanych przychodów Funduszu, a takŜe wydatków ma tempo oraz skala realizacji procesów prywatyzacyjnych. Przekłada się to bowiem bezpośrednio na wysokość wydatków związanych z kosztami analiz przedprywatyzacyjnych, wypłat prowizji od sprzedaŜy akcji, a takŜe poziom zaciągniętych zobowiązań w związku z podpisanymi umowami z doradcami prywatyzacyjnymi.
Przychody Funduszu zaplanowano na kwotę 273.000 tys. zł, wykonanie wyniosło 133.407 tys. zł, tj. 48,9% planu. Przychody pochodziły m.in. z następujących tytułów:
- 2% przychodów uzyskanych z prywatyzacji w danym roku budŜetowym w wysokości 98.073 tys. zł,
- wpłaty środków pozostałych po likwidacji lub upadłości przedsiębiorstw państwowych, których proces likwidacji lub upadłości zakończył się po 31 grudnia 1996 r. w wysokości 20.821 tys. zł,
- odsetki od środków zgromadzonych na rachunku bankowym Funduszu w wysokości 3.509 tys. zł.
Wydatki Funduszu zaplanowano na kwotę 253.318 tys. zł, wykonanie wyniosło 64.351 tys. zł, tj. 25,4% planu. Zrealizowane wydatki dotyczyły m.in. z następujących tytułów:
- koszty prywatyzacji, m.in. analiz przedprywatyzacyjnych, ekspertyz, opinii, prowizji za sprzedaŜ akcji itp., w wysokości 32.115 tys. zł,
- odszkodowania na rzecz osób fizycznych i prawnych w wysokości 1.344 tys. zł, w tym m.in. kwoty naleŜności głównych wynikających z wyroków sądowych w wysokości 579 tys. zł,
- koszty zastępstwa procesowego, sądowego i egzekucyjnego w wysokości 1.532 tys. zł, - koszty gospodarowania mieniem Skarbu Państwa w wysokości 2.096 tys. zł,
- dofinansowanie procesów likwidacyjnych i postępowań upadłościowych przedsiębiorstw państwowych i spółek, w których Skarb Państwa jest wspólnikiem lub akcjonariuszem w wysokości 1.290 tys. zł,
- podwyŜszenie kapitału zakładowego spółek z udziałem Skarbu Państwa w wysokości 827 tys. zł.
Fundusz Rekompensacyjny
Państwowy fundusz celowy Fundusz Rekompensacyjny utworzony został na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz.1418 z późn. zm.). Zasady gospodarki finansowej Funduszu Rekompensacyjnego określa Rozporządzenie Ministra Skarbu Państwa z dnia 20 grudnia 2005 r. (Dz. U. Nr 3, poz. 23).
Zgodnie z art. 16 ust. 2 ww. ustawy przychody Funduszu Rekompensacyjnego stanowią:
- wpływy ze sprzedaŜy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, realizowanej w trybach przetargowych o łącznej powierzchni nie mniejszej niŜ 400.000 ha,
- odsetki z tytułu oprocentowania środków zgromadzonych na rachunku Funduszu Rekompensacyjnego,
- poŜyczki z budŜetu państwa, udzielane w przypadku niedoboru środków z powyŜszych tytułów, w kwocie określonej w nowelizacji ustawy budŜetowej.
Przychody Funduszu zostały zaplanowane na kwotę ogółem 692.000 tys. zł, a zrealizowane na kwotę 566.593 tys. zł, co stanowi 81,9% wykonania planu. Przychody Funduszu Rekompensacyjnego pochodziły z następujących tytułów:
1) wpływy ze sprzedaŜy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa wyniosły 523.871 tys. zł.
Agencja Nieruchomości Rolnych przekazuje środki w formie zaliczek kwartalnych.
W roku 2009 zaliczki za trzy kwartały wyniosły 400.000 tys. zł, a wpłata za IV kwartał w wysokości 252.000 tys. zł została zrealizowana w styczniu 2010 r.
Ostateczne rozliczenie rocznego zobowiązania, następuje w terminie 14 dni po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa zgodnie z art. 16 ust. 4 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r.
Sposób obliczenia rocznego zobowiązania Agencji Nieruchomości Rolnych z tytułu wpłat na zasilenia Funduszu Rekompensacyjnego określony został w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej Agencji Nieruchomości Rolnych oraz gospodarki finansowej Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 52, poz. 427). Zgodnie z § 9 tego rozporządzenia roczne zobowiązanie Agencji Nieruchomości Rolnych z tytułu wpłat na zasilenie Funduszu Rekompensacyjnego obliczane jest jako iloczyn 70% powierzchni gruntów sprzedanych w przetargach w danym roku obrotowym oraz średniej ceny sprzedaŜy jednego hektara gruntu Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa z jego częściami składowymi uzyskanej w przetargach w danym roku.
NiŜsze od planowanych wpływy ze sprzedaŜy nieruchomości pochodzących z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa w 2009 r. są wynikiem rozliczenia rocznego zobowiązania Agencji za 2008 rok i zwrotu na rzecz Agencji Nieruchomości Rolnych nadpłaconej na Fundusz Rekompensacyjny kwoty w wysokości 128.129 tys. zł.
W planie finansowym Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa na rok 2009 r. ustalono zaliczki w wysokości 652.000 tys. zł. Z uwagi na spadek w stosunku do załoŜeń uwzględnionych w planie Zasobu na rok 2009 powierzchni gruntów sprzedanych w trybie przetargowym Agencja na podstawie wstępnych danych obliczyła wysokość zobowiązania wobec Funduszu Rekompensacyjnego w kwocie około 558.100 tys. zł. W związku z tym, Ŝe kwota zaliczek za 2009 r. jest wyŜsza od kwoty zobowiązania, wystąpi konieczność zwrotu środków nadpłaconych, wstępnie ustalonych w wysokości około 93.900 tys. zł. Zwrot kwoty nadpłaty powinien nastąpić po ostatecznym rozliczeniu zobowiązania, tj. w terminie 14 dni po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego Zasobu za 2009 r., zgodnie z art. 16 ust.
4 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r.;
2) odsetki z tytułu lokat środków zgromadzonych na rachunku Funduszu w kwocie 42.722 tys. zł, są wyŜsze od planowanych z powodu wyŜszego stanu funduszu na początku 2009 roku w porównaniu z rokiem 2008,
3) w roku 2009 nie było potrzeby wystąpienia o udzielenie poŜyczki z budŜetu państwa, gdyŜ środki Funduszu były wystarczające do finansowania wypłat rekompensat.
Wydatki Funduszu zostały zwiększone o 600.000 tys. zł w stosunku do planu (z kwoty 596.624 tys. zł do kwoty 1.196.624 tys. zł). Wydatki te, zgodnie z art. 151. ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, zostały sfinansowane z pozostałości środków z okresów poprzednich po uzyskaniu zgody Ministra Skarbu Państwa – dysponenta Funduszu. Kwota ta powiększyła planowane wydatki związane z wypłatą kar i odszkodowań na rzecz osób fizycznych.
Na wydatki ze środków Funduszu w kwocie ogółem 747.175 tys. zł złoŜyły się:
1) wypłaty rekompensat dla osób uprawnionych na kwotę 745.503 tys. zł. Mniejsze niŜ planowano wydatki związane z realizacją prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczpospolitej Polskiej wynikają z faktu, iŜ w II półroczu 2009 r. Wojewodowie przesłali mniej decyzji potwierdzających prawo do rekompensaty niŜ w I półroczu 2009 r., co spowodowało brak moŜliwości wypłat rekompensat na planowanym poziomie;
2) wypłaty prowizji w kwocie 1.672 tys. zł dla Banku Gospodarstwa Krajowego z tytułu powierzenia Bankowi wypłaty świadczeń pienięŜnych wynikających z realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP.
Prowizje zostały naliczone i wypłacone zgodnie z umową z dnia 20 kwietnia 2006 r., stała w wysokości 75 tys. zł miesięcznie, natomiast prowizja zmienna uzaleŜniona jest od wielkości i ilości zrealizowanych wypłat rekompensat.