Do pozostałych funduszy zaliczamy:
1) Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, 2) Centralny Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych,
3) Państwowy Fundusz Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym, 4) Fundusz Kredytu Technologicznego.
Zadania ww. funduszy związane są m.in. z udzielaniem pomocy bezzwrotnej w formie dotacji inwestycyjnych w zakresie górnictwa, geologii, ochrony wód i powietrza, zakładania, aktualizacji i modernizacji krajowego systemu informacji o terenie, ewidencji gruntów, budynków i lokali (katastru), rekultywacją gruntów oraz budową i modernizacją dróg dojazdowych do gruntów rolnych.
Z tytułu działalności ww. Funduszy w 2009 r. osiągnięto przychody w wysokości 2.582.825 tys. zł oraz osiągnięto wydatki w wysokości 1.353.291 tys. zł.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej funkcjonuje na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150 z późn. zm.).
Przychodami Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej są głównie wpływy z opłat i kar za korzystanie ze środowiska oraz za szczególne korzystanie z wód i urządzeń wodnych, wpływy z opłat eksploatacyjnych i koncesyjnych, a takŜe wpływy z opłaty produktowej oraz dochody z działalności poŜyczkowej i kapitałowej.
Przychody Narodowego Funduszu w 2009 roku wyniosły 2.395.411 tys. zł, co stanowi 69,4% wykonania planu oraz wzrost w stosunku do wykonania 2008 roku o 26,4%, w tym:
1) dotacje z budŜetu państwa w wysokości 440.457 tys. zł, co stanowi 41,5% wykonania planu, niŜsze wykonanie przychodów ze środków budŜetu państwa spowodowane było brakiem dostępności środków budŜetowych na wypłaty dla beneficjentów POIiŚ,
2) składki i opłaty w wysokości 1.674.520 tys. zł, z tego:
− przychody z tytułu opłat i kar za korzystanie ze środowiska wyniosły 380.832 tys. zł, co stanowi 94,9% wykonania planu,
− przychody z tytułu opłat eksploatacyjnych i koncesyjnych wyniosły 217.015 tys. zł, co stanowi 95,6% wykonania planu,
− przychody z tytułu opłat wynikających z ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji wyniosły 239.131 tys. zł, co stanowi 47,8% wykonania planu; opłaty te zaleŜą w głównej mierze od ilości aut sprowadzanych do Polski. Przyczyną niewykonania planu był kryzys gospodarczy i gwałtowna deprecjacja złotego prowadząca do spadku importowanych aut (z 1,1 mln w 2008 r. do 0,7 mln w 2009 r.),
− przychody z tytułu opłat zastępczych i kar wynikających z ustawy Prawo energetyczne wyniosły 796.164 tys. zł, co stanowi 137,8% wykonania planu,
3) pozostałe przychody w wysokości 280.434 tys. zł, co stanowi 42,5% wykonania planu, w tym:
− przychody z tytułu odsetek od poŜyczek i kredytów 117.102 tys. zł,
− przychody z papierów wartościowych oraz oprocentowania lokat i rachunków bankowych 140.552 tys. zł.
Pomimo nieosiągnięcia planowanych przychodów Narodowego Funduszu w 2009 r.
wystąpiły:
− większe wpływy wynikające z tytułu wniesienia opłat rejestracyjnych za wydanie pozwolenia zintegrowanego – odchylenie rzeczywistego wykonania od wielkości zaplanowanej stanowi efekt większej, niŜ zakładano liczby wydanych pozwoleń zintegrowanych;
− większe wpływy z tytułu opłat, o których mowa w art. 142 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r.
Prawo wodne. Przyczyną wyŜszego poziomu przychodów była większa liczba opłat za korzystanie ze śródlądowych dróg wodnych oraz urządzeń wodnych stanowiących własność Skarbu Państwa, usytuowanych na śródlądowych wodach powierzchniowych, opłat za oddanie w uŜytkowanie obwodów rybackich i opłat za oddanie w uŜytkowanie gruntów pokrytych wodami;
− wyŜsze niŜ planowano wpływy z tytułu kar wynikających z ustawy o biokomponentach i biopaliwach są skutkiem nakładania kar za nieprzestrzeganie regulacji w zakresie obrotu tymi paliwami;
− większe niŜ planowano wpływy z tytułu opłat zastępczych i kar uiszczanych przez przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej lub jej obrotem, przeznaczonych na wspieranie odnawialnych źródeł energii i wysokosprawną kogenerację.
Wydatki Narodowego Funduszu w 2009 roku wyniosły 1.280.454 tys. zł, co stanowi 48,5% planu oraz były wyŜsze o 32,9% w stosunku do 2008 roku, z tego:
1) dotacje na realizację zadań bieŜących – 247.747 tys. zł, 2) wydatki bieŜące (własne) – 81.893 tys. zł,
3) wydatki inwestycyjne – 950.814 tys. zł.
W 2009 roku w formie dotacji wydatkowano kwotę 1.196.086 tys. zł, z tego na dotacje inwestycyjne przypadło 948.339 tys. zł tj. 50,2% kwoty planowanej, a na dotacje nieinwestycyjne (dotacje na realizację zadań bieŜących) 247.747 tys. zł, tj. 89% planowanej
wielkości. Kwota wydatków dotacyjnych stanowi 55,2% wielkości zaplanowanej na 2.167.411 tys. zł.
NiŜsze niŜ zakładano wydatki na dotacje inwestycyjne były efektem mniejszych niŜ planowano wypłat:
− w zakresie umorzeń – m. in. ze względu na ograniczenia w zakresie dopuszczalności pomocy publicznej oraz rejestrowane opóźnienia w spłacie udzielonych poŜyczek,
− w dziedzinie geologii i górnictwa w wyniku długotrwałej procedury wyłaniania wykonawców przedsięwzięć górniczych i geologicznych, a takŜe procedury uzgodnień załączników do umów z wykonawcami prac zleconych przez Ministra Środowiska,
− w dziedzinie ochrony powierzchni ziemi ze względu na ograniczone w obecnym porządku prawnym zapotrzebowanie na środki przeznaczone na przedsięwzięcia dotyczące zamykania i rekultywacji składowisk odpadów, spotęgowane oddziaływaniem sytuacji kryzysowej w gospodarce na sektor gospodarowania odpadami.
Wydatki bieŜące (własne) w 2009 r. związane z kosztami utrzymania Narodowego Funduszu wyniosły – 81.893 tys. zł tj. 17,6% planowanej kwoty i o 2,2% powyŜej wykonania 2008 roku. Znaczącą pozycję w wydatkach bieŜących stanowią koszty utrzymania organów i biura w kwocie 75.568 tys. zł, wśród których dominują wynagrodzenia w wysokości 54.065 tys. zł oraz wydatki na pochodne od wynagrodzeń wynoszące 7.629 tys. zł.
W ramach wydatków inwestycyjnych (dotacji inwestycyjnych) rozdysponowano 950.814 tys. zł, tj. 50,2% wielkości zaplanowanej, z tego na:
− wydatki inwestycyjne (własne) i wydatki na zakupy inwestycyjne (własne) – 2.475 tys. zł,
− dotacje inwestycyjne – 948.339 tys. zł.
Główne pozycje wydatków i zakupów inwestycyjnych (własnych) to zakup komputerów i infrastruktury sprzętowej, samochodów słuŜbowych, modernizacja centrali telefonicznej oraz systemu zasilania, a takŜe wydatki na zakup i wdroŜenie portalu internetowego PO IiŚ i Narodowego Funduszu.
W ramach środków dotacyjnych zrealizowano przedsięwzięcia, między innymi na zadania z zakresu:
− geologii – 122.810 tys. zł,
− gospodarki wodnej – 94.519 tys. zł,
− ochrony powietrza – 89.087 tys. zł.
Stan funduszu prezentowany na koniec roku 2009 zwiększył się z 7.214.036 tys. zł na początek roku do 8.331.468 tys. zł na koniec 2009 roku, tj. więcej o 15,5%. Na osiągnięty stan funduszu składały się:
− środki pienięŜne – 990.176 tys. zł,
− udziały w akcjach i spółkach – 870.054 tys. zł,
− papiery wartościowe Skarbu Państwa – 1.122.308 tys. zł,
− naleŜności z tytułu udzielonych poŜyczek i kredytów – 5.340.419 tys. zł,
− zobowiązania – (minus) 52.993 tys. zł,
− pozostałe aktywa – 52.921 tys. zł.
Centralny Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych
Centralny Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych funkcjonuje na podstawie ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r., Nr 121, poz. 1266 z późn. zm.).
W planie finansowym Centralnego Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych na 2009 r.
ustalono przychody w wysokości 35.300 tys. zł.
Na kwotę tę składały się planowane wpłaty z terenowych Funduszy Ochrony Gruntów Rolnych stanowiące 20% zgromadzonych dochodów tych Funduszy w wysokości 35.300 tys. zł.
Plan wydatków centralnego FOGR ustalono w kwocie 35.300 tys. zł, w tym na zasilenia terenowych FOGR – 35.249 tys. zł.
Zrealizowane przychody centralnego FOGR w 2009 roku wyniosły 26.592 tys. zł i były to:
- wpłaty z terenowych FOGR stanowiące 20% zgromadzonych dochodów tych funduszy w wysokości 26.540 tys. zł,
- odsetki bankowe w wysokości 52 tys. zł.
Zrealizowane niŜsze przychody centralnego FOGR w 2009 roku w stosunku do planowanych wielkości wynikają ze zmniejszonych w 2009 roku dochodów terenowych FOGR spowodowanych głównie zwolnieniem inwestorów wyłączających grunty rolne stanowiące uŜytki rolne połoŜone w granicach administracyjnych miast z obowiązku uiszczania naleŜności i opłat rocznych z tytułu ich wyłączenia.
Plan finansowy centralnego Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych na 2009 rok był przygotowany w połowie 2008 roku, na podstawie projektów planów terenowych FOGR
przygotowanych w urzędach marszałkowskich w drugim kwartale 2008 r. Projekty tych planów nawiązują do obowiązującej w roku przygotowania projektu planu ustawy budŜetowej. Wówczas brak było informacji o planowanych zmianach w przepisach ustawy z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r., Nr 121, poz. 1266 z późn. zm.).
Wydatki Centralnego FOGR w 2009 roku zostały wykonane w kwocie 27.390 tys. zł, w całości z przeznaczeniem na zasilenie terenowych FOGR.
W 2009 roku podobnie jak w latach ubiegłych zasilenia terenowych FOGR były kierowane przede wszystkim do województw o niskich dochodach, a o duŜych potrzebach w zakresie budowy i modernizacji dróg dojazdowych do gruntów rolnych oraz rekultywacji gruntów (lubelskie, lubuskie, podlaskie, pomorskie, podkarpackie, świętokrzyskie).
RóŜnice w pozycji wydatki są pochodną róŜnic w dochodach. JeŜeli zmniejszyły się dochody centralnego FOGR, to uległy zmniejszeniu równieŜ wydatki.
PoniewaŜ centralny FOGR jest narzędziem redystrybucji środków z jednych województw (zasobniejszych - dolnośląskie, wielkopolskie, śląskie, mazowieckie ) do drugich (uboŜszych - lubelskie, lubuskie, podlaskie, pomorskie, podkarpackie, świętokrzyskie), to ze względu na zgłaszane przez marszałków duŜe potrzeby zasilania funduszy terenowych jest moŜliwość przekazania praktycznie wszystkich posiadanych środków pienięŜnych Funduszu Centralnego na zasilenie Funduszy Terenowych. Ponadto przy projektowaniu planu finansowego Funduszu Centralnego dąŜy się do minimalizacji na koniec kaŜdego roku kalendarzowego zgromadzonych na rachunku bankowym środków pienięŜnych.
Na koniec 2009 roku stan środków pienięŜnych na rachunku bankowym centralnego FOGR wynosił 15 tys. zł.
Centralny Fundusz Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym
Centralny Fundusz Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym jest państwowym funduszem celowym i działa na podstawie ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2005 r., Nr 240 poz. 2027 z późn. zm.).
Głównym zadaniem Funduszu jest gromadzenie, aktualizacja, uzupełnianie, udostępnianie oraz zabezpieczenie państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.
Przychody Centralnego Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym wykonano w 2009 r. w kwocie 29.555 tys. zł (co stanowi 109,1% planu).
WyŜsze wykonanie przychodów w stosunku do planu wynika głównie z uzyskania większych wpływów z odpisów z funduszy powiatowych i wojewódzkich przekazywanych w formie przelewów redystrybucyjnych.
Przychody pochodziły głównie z:
- przelewów redystrybucyjnych – 27.361 tys. zł (co stanowi 108,2% planu), stosownie do postanowień art. 41 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne – z powiatowych i wojewódzkich funduszy gospodarki zasobem geodezyjnym i kartograficznym dokonywane były wpłaty na fundusz centralny w wysokości stanowiącej 10% wpływów, - wpływów uzyskanych przez Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej
i Kartograficznej, z tytułu świadczonych usług geodezyjnych – 1.440 tys. zł, - wpływów ze sprzedaŜy map, instrukcji i innych wydawnictw – 420 tys. zł.
Fundusz nie jest dotowany ze środków budŜetu państwa.
Wydatki funduszu zostały zrealizowane w kwocie 23.904 tys. zł co stanowi 85,9% planu po zmianach, z tego wydatki bieŜące – 18.341 tys. zł (co stanowi 69,8% planu po zmianach), wydatki inwestycyjne – 1.462 tys. zł (co stanowi 93,7% planu po zmianach), przelewy redystrybucyjne dla powiatowych i wojewódzkich funduszy gospodarki zasobem geodezyjnym i kartograficznym – 4.101 tys. zł.
Wydatki bieŜące funduszu zrealizowane w wysokości – 18.341 tys. zł przeznaczono głównie na zakup usług dotyczących:
- prowadzenia państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, - utrzymanie centrali systemu Integrującej Platformy Elektronicznej,
- wykonanie druku „Atlasu Świata” dla niewidomych i osób słabo widzących w nakładzie 1000 szt.,
- wydawanie map topograficznych.
Wydatki inwestycyjne Funduszu zrealizowane w wysokości 1.438 tys. zł przeznaczono m.in. na:
- modernizację sprzętowo – programową Państwowego Rejestru Granic, - zakup sprzętu informatycznego i oprogramowania.
Przelewy redystrybucyjne wyniosły 4.101 tys. zł, z tego dla wojewódzkich funduszy gospodarki zasobem geodezyjnym i kartograficznym – 830 tys. zł, powiatowych funduszy gospodarki zasobem geodezyjnym i kartograficznym – 3.271 tys. zł.
Stan Funduszu na koniec 2009 r. wynosił 32.288 tys. zł (był wyŜszy od stanu na początek roku o 5.651 tys. zł) i obejmował:
- środki pienięŜne – 24.821 tys. zł, - naleŜności – 7.736 tys. zł,
- zobowiązania – (minus) 269 tys. zł dotyczą nieuregulowanych naleŜności za usługi, których termin płatności przypadał na styczeń 2010 r.
Fundusz Kredytu Technologicznego
Fundusz Kredytu Technologicznego jest państwowym funduszem celowym utworzonym na mocy ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (Dz. U. Nr 116, poz. 730). Fundusz został utworzony w BGK z dniem 1 stycznia 2009 r., a dysponentem Funduszu jest minister właściwy do spraw gospodarki. Zgodnie z ustawą, państwowy fundusz celowy Fundusz Kredytu Technologicznego przejął aktywa i zobowiązania tego Funduszu utworzonego na postawie ustawy z dnia 29 lipca 2005 r., z którego środków udzielane były przez BGK kredyty technologiczne. Spłaty rat oraz odsetki od udzielonych kredytów technologicznych zasilają FKT, a naleŜności z tytułu tych kredytów stanowią naleŜności FKT. Od 2009 roku FKT finansowany jest, w ramach działania 4.3. - Kredyt Technologiczny PO IG, z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz - w części stanowiącej współfinansowanie - ze środków budŜetu państwa.
Zgodnie z ustawą budŜetową plan przychodów Funduszu Kredytu Technologicznego na 2009 r. wyniósł 618.365 tys. zł, z czego zrealizowano 131.267 tys. zł (21,2% planu). Wydatki zaplanowane w kwocie 54.325 tys. zł, zrealizowano w wysokości 21.543 tys. zł (39,7% planu).
Specyfika projektu polega na tym, Ŝe wypłata środków następuje po zakończeniu wspieranej inwestycji i po osiągnięciu określonego poziomu sprzedaŜy produktów i usług zawierających nową technologię, co znacznie opóźnia proces wydatkowania środków.