Funkcja logistyczna

Tabela 5. Badania laboratoryjne opakowań tekturowych i odpowiadające im normy

Rodzaj badań Norma

Badanie chłonności wody PN-EN 20535:1996 Papier i tektura. Oznaczanie absorpcji wody. Metoda Cobb.

Badanie odporności na natrysk wodą PN-EN 2875:2008 Opakowania transportowe z zawartością i jednostki ładunkowe. Metoda badania odporności na natrysk z wodą

Badanie odporności na zgniatanie płaskie PN-EN 23035:1999 Tektura falista dwuwarstwowa i trójwarstwowa. Oznaczanie odporności na zgniatanie płaskie.

Badanie odporności na zgniatanie krawędziowe

PN-EN ISO 3037:2007 (U) Tektura falista. Oznaczanie odporności na zgniatanie krawędziowe. Metoda nieparafinowanej krawędzi.

Badanie wytrzymałości na przepuklenie PN-ISO 2759:2005 Tektura. Oznaczenie wytrzymałości na przepuklenie.

Badanie odporności na nacisk statyczny PN-EN ISO 12048:2002 (U) Opakowania. Opakowania transportowe z zawartością. Metody badania na nacisk statyczny.

Badanie odporności na piętrzenie przy statycznym obciążeniu

PN-EN ISO 2234:2007 Opakowania transportowe z zawartością i jednostki ładunkowe. Metoda badania odporności na piętrzenie przy statycznym obciążeniu. Badanie odporności na drgania PN-EN ISO 2247:2007 Opakowania transportowe z

zawartością i jednostki ładunkowe. Metoda badania odporności na drgania o stałej niskiej częstotliwości. Badanie odporności na losowe drgania

poziome

PN-EN 13355:2008 Opakowania transportowe z zawartością i jednostki ładunkowe. Metoda badania odporności na losowe drgania poziome.

Badanie odporności na uderzenia poziome PN-EN ISO 2244:2007 Opakowania transportowe z zawartością i jednostki ładunkowe. Metoda badania odporności na uderzenia poziome (badanie na płaszczyźnie poziomej lub na pochylni, badanie za pomocą urządzenia wahadłowego)

Badanie odporności na uderzenia przy swobodnym spadku

PN-EN 22248:2001 Opakowania. Opakowania transportowe wraz z zawartością. Metody badania odporności na uderzenia przy swobodnym spadku. Źródło: Opracowanie własne na podstawie [67]

3.2. Funkcja logistyczna

Funkcja logistyczna opakowania częściowo związana jest z funkcją ochronną, bowiem celem procesów logistycznych jest dostarczenie właściwych produktów, we właściwej ilości, na właściwe miejsce, we właściwym czasie, przy zachowaniu właściwej jakości i przy właściwych, optymalnych kosztach (znane niemieckie 6R od słowa „richtig” – właściwy) [18]. Opakowania powinny spełniać wymagania związane z przewidywanym łańcuchem dostaw, tzn. chronić towar podczas składowania, przeładunków i transportu [69,70,71,72].

39 Z punktu widzenia logistyki istotne dla opakowań są ich funkcje [1,73,74]:

· magazynowe - opakowania powinny zabezpieczać produkty przed uszkodzeniami mechanicznymi powstającymi podczas składowania w stosach lub w paletowych jednostkach ładunkowych (bez urządzeń do składowania, tj. palet słupkowych, nadstawek paletowych, regałów), przemieszczania w magazynie i na frontach przeładunkowych, kompletowania dostaw; ograniczając powstawanie uszkodzeń opakowań, ubytków ilościowych oraz niekorzystnych zmian jakościowych produktów;

· kompletacyjne - funkcje kompletacyjne w handlu hurtowym wiążą się ze sporządzaniem zestawów asortymentowych w poszczególnych partiach dostawy, przy założeniu maksymalnego wykorzystania ładowności środka transportowego i dostarczenia odbiorcy niezbędnego kompletu towarów do dalszej sprzedaży;

· transportowe - funkcje transportowe są najściślej związane z przebiegami towarowymi, których optymalizacja jest podstawowym celem logistyki. Duże znaczenie w tym przypadku mają relacje masy opakowanego produktu do masy samego opakowania (obserwuje się tendencje w kierunku tworzenia opakowań lżejszych i bardziej wytrzymałych) oraz wymiary i kształty opakowań, co wiąże się z optymalnym wykorzystaniem ładowności środków transportu. Należy pamiętać, że koszt transportu zależy nie tylko od masy ładunku, ale również od jego objętości;

· recyklingowe i kasacyjne - funkcja recyklingowa i kasacyjna związana jest z ograniczeniem negatywnego wpływu opakowań na ilość produkowanych odpadów oraz na otaczające środowisko.

Funkcje logistyczne w odniesieniu do opakowań charakteryzują się tym, że problemy opakowalnictwa ujmują kompleksowo w powiązaniu z innymi ogniwami przepływu towarów. W centrum uwagi znajdują się tu problemy optymalizacyjne, ale w powiązaniu z całościowo rozpatrywanymi łańcuchami logistycznymi dostaw. Wychodzi się z założenia, że optymalizacja samych opakowań czyniona w sposób wyizolowany, mogłaby w innych ogniwach procesu logistycznego przynosić większe szkody niż korzyści wynikające z optymalizacji poszczególnych opakowań. Z punktu widzenia logistyki ważne jest przestrzeganie zasady: „opakowania tak mało jak to możliwe, a równocześnie tyle, ile wynika z konkretnej potrzeby ochrony jakości produktu” [1,75,76].

W łańcuch dostaw szczególnie ważne są procesy transportu towarów łącznie z ich przeładunkami oraz magazynowaniem. Z punktu widzenia logistyki szczególny wpływ na właściwe funkcjonowanie logistycznego łańcucha dostaw wywiera koordynacja wymiarowa.

Koordynacja wymiarowa w przypadku SRP polega na dostosowaniu wymiarów opakowań jednostkowych do wewnętrznych wymiarów SRP oraz dostosowaniu zewnętrznych wymiarów SRP do wymiarów powierzchni ładownej palet. Natomiast wymiary palet powinny być dostosowane do wewnętrznych kontenerów i przestrzeni ładownej stosowanych środków transportu oraz wymiarów przestrzeni składowej w magazynach [66,77,78].

40 Współzależności wymiarowe wszystkich elementów występujących w procesie formowania, transportu oraz składowania paletowych jednostek ładunkowych określają normy:

· PN-M-78003:1993 Wielkość jednostek ładunkowych. Wymiary (norma identyczna z ISO 3676:1983);

· PN-O-79021:1989 Opakowania. System wymiarowy;

· PN-O-79020:1969 System wymiarowy opakowań, środków transportu i przestrzeni składowania. Podstawowe wymiary współzależne.

Wymiary SRP powinny być znormalizowane w oparciu o „System wymiarowy opakowań”, który jest ograniczonym ilościowo układem zalecanych wymiarów opakowań. Wymiary zawarte w tym systemie umożliwiają optymalne wykorzystanie paletowej jednostki ładunkowej typu EUR o wymiarach 800x1200 mm poprzez ułożenie na palecie opakowań według PN-M-78216:1986¹⁶.

Rys. 27. Przykładowe ułożenie opakowań na paletach 800x1200 mm Źródło: [8]

Paleta typu EUR o wymiarach 800x1200 mm (odpowiada jej przyjęty w ramach ISO moduł podstawowy 600x400 mm), znana również jako europaleta, jest paletą uprzywilejowaną w krajach UE. Została ona stworzona w 1950 roku przez szwedzki koncern BT Industries, jako uniwersalna paleta pasująca do wszystkich rodzajów wózków widłowych. Paletę tą dopuszczono do obrotu w ramach Europejskiego Porozumienia Paletowego UIC. W celu odróżnienia jej od innych palet musi

16

PN-M-78216:1986 Palety ładunkowe płaskie drewniane jednopłytowe czterowejściowe bez skrzydeł. Palety typu EUR.

41 być ona oznakowana przez naniesienie na widocznej płaszczyźnie czołowej wsporników następujących znaków [79]:

· na wsporniku prawym – znaku EUR,

· na wsporniku lewym – znaku PKP bądź EPAL¹⁷,

· na wsporniku środkowym – numeru identyfikacyjnego producenta.

Rys. 28. Paleta EUR 800x1200 mm Źródło: [80]

Rys. 29. Moduł podstawowy palety EUR 800x1200 Źródło: [8]

Europaleta jest paletą płaską, czterowejściową (może być podejmowana widłami wózka z każdego boku), bez skrzydeł (deski górnej płyty nie wystają poza wspornik, wobec czego paleta jest przystosowana do manipulacji wyłącznie urządzeniami widłowymi). Służy ona do formowania jednostek ładunkowych z wyrobów odpornych na uszkodzenia mechaniczne w czasie transportu i składowania. Podstawowe parametry palet ładunkowych płaskich określone zostały w normie PN-M-78222:1993¹⁸ [1,82].

17

EPAL (European Pallet Association) – Europejska Organizacja Paletowa, skupiająca producentów i jednostki naprawiające europalety. Stowarzyszenie EPAL zarządza znakiem jakości EPAL, który przyznawany jest paletom płaskim typu EUR oraz skrzyniowym, produkowanym zgodnie z Kartą UIC 435-2 oraz UIC 435-3, czyli normami i standardami obowiązującymi w krajach Unii Europejskiej. W Polsce EPAL reprezentowany jest przez Ogólnopolski Związek Pracodawców Producentów Europalet [81].

18

42 Po umieszczeniu SRP na palecie należy zabezpieczyć je przed rozformowaniem. Wyróżnia się następujące formy zabezpieczeń paletowych jednostek ładunkowych przed rozformowaniem [1]:

· taśmy ściągane i spinane mechanicznie,

· pasy spinane klamrami,

· taśmy samoprzylepne,

· pokrowce,

· zabezpieczenia z folii termokurczliwej lub rozciągliwej.

W przypadku SRP najczęściej stosuje się zabezpieczenie w postaci owinięcia jednostki ładunkowej folią rozciągliwą.

Wymiary SRP powinny również być skoordynowane z wymiarami półek sklepowych. W dobie handlu samoobsługowego i wielkosieciowego, kluczową kwestię stanowi możliwość zaoferowania konsumentom jak najszerszego asortymentu towarów w jednym miejscu sprzedaży. W takim przypadku SRP powinny sprzyjać racjonalnemu wykorzystaniu przestrzeni sklepowej i „półkowej” oraz ułatwiać pracę przy czynnościach manipulacyjnych w sklepie (układanie na półkach). Wymiary SRP winny umożliwiać umieszczenie na półce sklepowej minimum dwóch jednostek SRP jedna za drugą, w celu uniknięcia braków towarów na półce sklepowej [6,83].

Skoordynowanie wymiarów SRP z wymiarami półki sklepowej jest trudne, ponieważ na poziomie UE brak jest wymagań dotyczących rozmiarów półki sklepowej. Rozmiary półek różnią się w zależności do kraju, a nawet pomiędzy poszczególnymi detalistami [6,8].