zróżnico-wanie stopnia atrakcyjności środowiska przyrodniczego obszarów wiejskich woje-wództwa podlaskiego stanowi w dużym stopniu odzwierciedlenie atrakcyjności tu-rystycznej krajobrazów naturalnych.
Funkcja turystyczna a atrakcyjność krajobrazowa obszarów wiejskich
Analiza zależności między rozwojem funkcji turystycznej a atrakcyjnością krajo-brazową obszarów wiejskich województwa podlaskiego stała się inspiracją dla stworzenia ich klasyfikacji turystycznej. Na podstawie poziomu rozwoju funkcji Poziom rozwoju funkcji turystycznej na obszarach wiejskich Podlasia... 59
turystycznej oraz stopnia atrakcyjności krajobrazowej wydzielono 14 klas obsza-rów wiejskich. Większość gmin o dobrze i średnio rozwiniętej funkcji turystycznej, to jednocześnie obszary charakteryzujące się wysoką i bardzo wysoką atrakcyjno-ścią krajobrazową. Można zatem stwierdzić, że walory przyrodnicze stanowią waż-ny czynnik dla rozwoju funkcji turystycznej. Jest to szczególnie widoczne na przykładzie gmin położonych na obszarach pojeziernych. Istnieją jednak też gminy mniej atrakcyjne pod względem krajobrazowym, w których funkcja turystyczna jest dość wyraźnie wykształcona. Takie gminy są najczęściej zlokalizowane w nie-dużej odległości od aglomeracji miejskiej Białegostoku (np. Gródek, Juchnowiec Kościelny, Choroszcz). Można zatem przypuszczać, że sąsiedztwo Białegostoku jest czynnikiem w istotny sposób wpływającym na rozwój funkcji turystycznej, zwłaszcza związanej z turystyką weekendową.
60 Małgorzata Durydiwka
Ryc. 2. Obszary wiejskie woj. podlaskiego według atrakcyjności krajobrazowej Źródło: opracowanie własne.
Interesującym przykładem jest gmina Białowieża, odznaczająca się średnią atrakcyjnością krajobrazową, zwłaszcza niską atrakcyjnością pod względem krajo-brazów naturalnych, a jednocześnie charakteryzująca się najwyższą wartością syn-tetycznego miernika poziomu rozwoju funkcji turystycznej (20,36). W tym przy-Poziom rozwoju funkcji turystycznej na obszarach wiejskich Podlasia... 61
Ryc. 3. Obszary wiejskie woj. podlaskiego według funkcji turystycznej i atrakcyjności kraj-obrazowej
Źródło: opracowanie własne.
Tabela 3. Obszary wiejskie woj. podlaskiego według poziomu rozwoju funkcji turystycznej i atrakcyjności przyrodniczej (liczba gmin)
Atrakcyjność przyrodnicza Poziom rozwoju funkcji turystycznej niewykształcona słabo
rozwinięta średnio
rozwinięta wysoko rozwinięta
Niska (6 pkt. i poniżej) 0 23 1 0
Średnia (7–8 pkt.) 2 28 4 1
Wysoka (9–10 pkt.) 3 19 7 3
Bardzo wysoka (11–12 pkt.) 1 8 4 1
Źródło: opracowanie własne.
padku funkcja turystyczna jest kształtowana na podstawie istnienia ostatniego fragmentu rozległych dawniej lasów naturalnych, objętego ochroną prawną.
Z drugiej strony, istnieją gminy o wysokiej atrakcyjności krajobrazowej, ale nie-wykształconej, bądź słabo rozwiniętej, funkcji turystycznej. Największe skupiska takich gmin występują na północno-zachodnich i zachodnich obrzeżach regionu.
Są więc to gminy położone – przynajmniej częściowo – na obszarze Pojezierza Su-walskiego, Ełckiego, Równiny Augustowskiej i Wysoczyzny Kolneńskiej. Ich słabo wykształcona funkcja turystyczna jest z jednej strony wynikiem peryferyjnego położenia względem większych aglomeracji miejskich, z drugiej zaś – bezpośred-nim sąsiedztwem gmin o dobrze rozwiniętej funkcji turystycznej ze znanymi miej-scowościami recepcyjnymi.
Kolejną liczną grupę tworzą gminy o niskiej atrakcyjności krajobrazowej i słabo wykształconej funkcji turystycznej. Ich większe skupisko występuje w południo-wo-zachodniej części regionu, a więc na obszarze o wyraźnej przewadze funkcji rolniczej.
Podsumowanie
Województwo podlaskie jest jednym z bardziej atrakcyjnych pod względem przy-rodniczym regionów w Polsce, ale mimo to nie należy do najważniejszych regio-nów recepcji turystycznej. Nawiązując do rozważań podjętych przez autorkę w ni-niejszym artykule, można stwierdzić, że zarówno atrakcyjność krajobrazów naturalnych, jak też ich wykorzystanie mają wpływ na kształtowanie się i rozwój funkcji turystycznej. Istnieją również tzw. czynniki modyfikujące, jak np. odległość
62 Małgorzata Durydiwka
Ryc. 4. Czynniki rozwoju funkcji turystycznej na obszarach wiejskich woj. podlaskiego Źródło: opracowanie własne.
od aglomeracji miejskich (głównie Białegostoku) czy obecność obszarów chronio-nych o wysokiej randze (Białowieski Park Narodowy), które w istotny sposób mogą zmienić znaczenie atrakcyjności krajobrazowej w kształtowaniu funkcji tury-stycznej obszarów wiejskich.
Należy również pamiętać, że ważnym czynnikiem decydującym o rozwoju funk-cji turystycznej może być występowanie walorów kulturowych o znacznej randze, tym bardziej że region ten należy do najbardziej zróżnicowanych w Polsce pod względem narodowościowym i wyznaniowym.
Literatura
Fischbach J., 1989, Funkcja turystyczna jednostek przestrzennych i program jej badania, Turyzm, 5:
7–26.
Kowalczyk A., 2000, Geografia turyzmu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Liszewski S., 2009, Przestrzeń turystyczna Polski. Koncepcja regionalizacji turystycznej (maszyno-pis), Instytut Geografii Miast i Turyzmu Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 1–14.
Matczak A., 1989, Problemy badania funkcji turystycznej miast, Turyzm, 5: 27–39.
Richling A., Dąbrowski A., 1995, Typy krajobrazów naturalnych (mapa w skali 1:1 500 000), Atlas Rzeczypospolitej Polskiej, Główny Geodeta Kraju, Warszawa.
Zioło Z., 1973, Analiza struktury przestrzennej i form koncentracji przemysłu województwa rzeszow-skiego w świetle wybranych mierników, Folia Geographica, Series Geographica-Oeconomica, VI: 95–116.
Summary
The level of tourist function development in rural areas of Podlasie Region and attractiveness of natural environment
The aim of this article is showing the relationship between the level of the tourist tion, landscape diversity and land using in rural areas in Podlasie region. The tourist func-tion has been defined by two factors. The applicafunc-tion of synthetic index according to Z.
Zioło’s (1973) procedure, made possible to obtain an overview of the tourist function devel-opment level in the rural areas in Podlasie region. The analysis of the tourist attractiveness of natural landscapes (based the map of Types of natural landscapes by A. Richling and A.
Dąbrowski (1995)) and land use directs (defined by applying the d’Hondt method) can offer an overall view of the landscape attractiveness of rural areas in Podlasie region and in the end – the spatial overview of the relationship between level of the tourist function and land-scape attractiveness of rural areas in Podlasie region.
Key words: tourist function, the tourist attractiveness of natural landscapes, Podlasie re-gion
Poziom rozwoju funkcji turystycznej na obszarach wiejskich Podlasia... 63