Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów

Gospodarka odpadami jest jednym z ważniejszych zagadnień ochrony środowiska.

Niewłaściwe postępowanie z odpadami wywiera negatywny wpływ na otaczającą przyrodę, zdrowie ludzi oraz warunki bytowe. Z tego powodu istotne jest prowadzenie racjonalnej gospodarki oraz minimalizacja ilości powstających odpadów.

Na terenie województwa wielkopolskiego obowiązuje Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2016-2022. W jego ramach zostało ustanowionych 10 regionów gospodarki odpadami komunalnymi. Według tego podziały teren gminy Opalenica znalazł się w regionie IV.

Rysunek 17. Położenie gminy Opalenica na tle regionów gospodarki odpadami w województwie wielkopolskim

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2016-2022

Gmina Opalenica należy do Związku Międzygminnego Centrum Zagospodarowania Odpadów – Selekt, który realizuje zadania gospodarki odpadami na jej terenie. Związek

obejmował w roku 2019 swoim systemem zarówno nieruchomości zamieszkałe, jak i niezamieszkałe. Wszystkie odpady zebrane w ramach systemu trafiły do Instalacji Komunalnej w Piotrowie Pierwszym.

Na terenie gminy Opalenica funkcjonuje Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK). Zlokalizowany jest w Troszczynie na terenie oczyszczalni ścieków.

Łączna ilość odebranych odpadów komunalnych z terenu gminy Opalenica w roku 2019 wyniosła 7 194,414 Mg, z czego 5 157,740 Mg stanowiły odpady zmieszane, a 2 036,674 Mg odpady zebrane selektywnie. Szczegóły dotyczące odpadów zebranych selektywnie zostały przedstawione w tabeli poniżej.

Tabela 32. Selektywnie zebrane odpady komunalne z terenu gminy Opalenica w roku 2019

Rodzaj odebranych odpadów komunalnych Kod odebranych odpadów komunalnych

Masa odebranych odpadów komunalnych

[Mg]

odpady ulegające, biodegradacji 20 02 01 25,300

pobudowlane 17 09 04 26,360

opakowania, po substancjach niebezpiecznych. 15 01 10* 2,531

styropian 17 06 04 0,220

wielkogabaryty 20 03 07 76,467

zużyty sprzęt elektryczny 20 01 36 7,846

zużyte opony 16 01 03 1,190

lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć 20 01 21* 0,082 baterie i akumulatory inne niż wymienione w 20 01 33 20 01 34 0,368

papier i tektura 20 01 01 4,480

tworzywa sztuczne 20 01 39 6,660

szkło 20 01 02 6,820

Razem 158,324

Źródło: Analiza stanu gospodarki odpadami komunalnymi Związku Międzygminnego „Centrum zagospodarowania Odpadów – SELEKT” za 2019 rok

Gmina Opalenica osiągnęła wymagane poziomy recyklingu i ograniczania masy odpadów komunalnych. Dopuszczalne i osiągnięte przez gminę poziomy w roku 2018 przedstawia tabela poniżej.

Tabela 33. Poziomy recyklingu i ograniczania masy odpadów komunalnych osiągnięte w gospodarce odpadami przez Gminę Opalenica w roku 2018

Poziom wymagany Poziom osiągnięty

Poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania

< 40,00% 0,00%

Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła

> 30,00% 30,71%

Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych

> 50,00% 76,35%

Źródło: Analiza stanu gospodarki odpadami komunalnymi Związku Międzygminnego „Centrum zagospodarowania Odpadów – SELEKT” za 2018 rok

Na terenie gminy w miejscowości Jastrzębnik zlokalizowane jest nieeksploatowane wysypisko odpadów komunalnych, które zostało zrekultywowane. Zgodnie z ustawą o odpadach (Dz.U. z 2020 r., poz. 797 z późn. zm.) na jego terenie prowadzony jest systematyczny monitoring terenu składowiska. Badania przeprowadzana są dwa razy w roku.

Do gospodarki odpadami zaliczyć należy również kwestie utylizacji azbestu i wyrobów zawierających azbest. Na terenie gminy obowiązuje Program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Opalenica. Masa zinwentaryzowanych i unieszkodliwionych wyrobów zawierających azbest na terenie gminy prezentuje poniższa tabela.

Tabela 34. Masa wyrobów zawierających azbest na terenie gminy Opalenica w [kg] – dane z bazy azbestowej grudzień 2018 r.

Zinwentaryzowane

Razem 3 431 934 100,00%

Osoby fizyczne 2 465 980 100,00%

Osoby prawne 965 953 100,00%

Unieszkodliwione

Razem 390 922 11,39%

Osoby fizyczne 387 094 11,28%

Osoby prawne 3 828 0,11%

Pozostałe do unieszkodliwienia

Razem 3 041 012 88,61%

Osoby fizyczne 2 078 887 60,57%

Osoby prawne 962 125 28,03%

Źródło: Baza Azbestowa, https://bazaazbestowa.gov.pl

Rysunek 18. Lokalizacja wyrobów azbestowych na terenie gminy Opalenica wraz z pilnością ich usunięcia

Źródło: Baza Azbestowa, https://bazaazbestowa.gov.pl

PODSUMOWANIEANALIZA SWOT

Tabela 35. Analiza SWOT dla obszarów interwencji: Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów

Mocne strony Słabe strony

 Uporządkowany system gospodarki odpadami;

 Brak czynnych składowisk odpadów komunalnych na obszarze gminy;

 Funkcjonujący punkt selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK) na terenie gminy;

 Osiągnięcie przez gminę wymaganych poziomów recyklingu i ograniczania masy odpadów komunalnych.

 Niewystarczający stopień usuniętych wyrobów azbestowych występujących na terenie gminy;

 Wysokie i rosnące koszty systemu gospodarowania odpadami.

Szanse Zagrożenia

 Ciągła edukacja i podnoszenie świadomości ekologicznej;

 Pozyskanie środków finansowych z funduszy krajowych lub europejskich na rozbudowanie infrastruktury gospodarki odpadami;

 Powstawanie nowoczesnych instalacji do przetwarzania odpadów;

 Wprowadzenie na terenie kraju nowych założeń i wytycznych dotyczących gospodarowania odpadami komunalnymi.

 Niewłaściwe postępowanie z odpadami przez część właścicieli nieruchomości;

Lasy oraz grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione na terenie gminy Opalenica zajmują 24,92% jej ogólnego obszaru. Powierzchnia lasów i gruntów leśnych na terenie analizowanej jednostki wg danych GUS na koniec 2019 r. wynosiła 3 596,27 ha. Lesistość (wskaźnik pokrycia lasem określonej powierzchni) jej obszaru wyniosła 23,5%, co jest wartością mniejszą od wartości dla województwa wielkopolskiego (25,8%) i kraju (29,60%). Obszar gminy należy do Nadleśnictwa Konstantynowo i Nadleśnictwa Grodzisk podlegających pod Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Poznaniu.

Tabela 36. Lasy i grunty leśne na terenie gminy Opalenica

Wyszczególnienie Jedn. miary 2019

Powierzchnia gruntów leśnych

Ogółem ha 3 596,27

Lesistość w % % 23,5

Grunty leśne publiczne ogółem ha 3 395,87

Grunty leśne publiczne Skarbu Państwa ha 3 392,87

Grunty leśne publiczne Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwowych ha 3 392,87

Grunty leśne prywatne ha 200,40

Powierzchnia lasów

Lasy ogółem ha 3 502,97

Lasy publiczne ogółem ha 3 302,57

Lasy publiczne Skarbu Państwa ha 3 299,57

Lasy publiczne Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwowych ha 3 299,574

Lasy publiczne gminne ha 3,00

Lasy prywatne ogółem ha 200,40

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start

Szata roślinna na terenie gminy jest zróżnicowana, co wiąże się z występowaniem blisko siebie terenów rolnych, leśnych oraz obszarów chronionych.