W dniach 6-8 września 2006 r. odbyło się w Vancouver w Kanadzie piąte spot-kanie Komitetu Sterującego Grupy Roboczej INTOSAI ds. Kontroli Środowiska.
Wzięło w nim udział 16 (spośród 21) członków Komitetu najwyższych organów kontroli (NOK) Austrii, Brazylii, Chin, Czech, Egiptu, Fidżi, Holandii, Indonezji, Kamerunu, Kanady, Norwegii, Nowej Zelandii, Polski, W. Brytanii, Stanów Zjed-noczonych i Zimbabwe) oraz w charakterze obserwatorów, przedstawiciele NOK Estonii i Etiopii. Z ramienia Najwyższej Izby Kontroli w spotkaniu udział wzięli:
wiceprezes Jacek Jezierski oraz Zbigniew Wesołowski – pełnomocnik ds. Kon-troli Międzynarodowych, a zarazem koordynator Grupy Roboczej EUROSAI ds. Kontroli Środowiska i Ewa Borkowska-Domańska – gł. specjalista kp.
w Zespole ds. Kontroli Międzynarodowych.
Gospodarzem spotkania był NOK Kanady – Przewodniczący Grupy Robo-czej INTOSAI ds. Kontroli Środowiska. W otwarciu spotkania uczestniczyli i sło-wo wstępne wygłosili Arn van Iersel – tymczasowy audytor generalny Prowincji Kolumbii Brytyjskiej oraz Bob Mills – członek parlamentu Kanady, przewodni-czący komisji ds. środowiska i rozwoju zrównoważonego.
Celem spotkania było omówienie realizacji planu prac Grupy Roboczej INTOSAI od listopada 2005 r. (tj. od 10. spotkania członków Grupy Roboczej w Moskwie) do chwili obecnej i zaprezentowanie planu działania do czasu Kon-gresu INTOSAI, który odbędzie się w Meksyku w listopadzie 2007 r. Głównymi punktami programu zebrania były:
1. Ocena pierwszych wersji opracowań przygotowywanych w ramach pięciu projektów realizowanych aktualnie przez Grupę Roboczą INTOSAI. Ocenie pod-dano następujące opracowania:
– Kontrole ochrony bioróżnorodności (projekt realizowany pod kierownic-twem Brazylii i Kanady).
Jest to trzecie z kolei opracowanie Grupy Roboczej, zawierające szersze omó-wienie zagadnień związanych z kontrolą wybranej problematyki ochrony środo-wiska. Dwa poprzednie opracowania poświęcone były kontrolom gospodarki wodą
(dokument przygotowany pod kierownictwem Holandii) i kontrolom gospodarki odpadami (dokument przygotowany przez Norwegię);
– Współpraca między najwyższymi organami kontroli – w kontrolach mię-dzynarodowych (projekt realizowany pod kierownictwem Holandii i Polski).
Celem tego opracowania jest przekazanie doświadczeń w zakresie planowa-nia i prezentowaplanowa-nia wyników kontroli prowadzonych razem lub równolegle przez kilka najwyższych organów kontroli. Opracowanie zawiera ponad trzydzieści rad dotyczących tego co czynić lub czego należy unikać na poszczególnych etapach realizacji takich kontroli. Rady ilustrowane są konkretnymi przykładami doświad-czeń zdobytych przez najwyższe organy kontroli w trakcie międzynarodowych kontroli ochrony środowiska. Jak wynika z zestawienia załączonego do projektu opracowania, do tej pory przeprowadzono na świecie 49 takich kontroli. Więk-szość z nich to kontrole równoległe przeprowadzone przez najwyższe organy kon-troli krajów europejskich;
– Ewolucja i trendy w kontrolach środowiska (projekt realizowany pod kie-rownictwem Kanady).
Opracowanie prezentuje zmiany, jakie można zaobserwować na przestrzeni lat w kontrolach zagadnień ochrony środowiska oraz wzrastającą rolę, jaką w za-rządzaniu środowiskiem pełnią najwyższe organy kontroli. Dodatkową część opra-cowania stanowi próba odpowiedzi na najczęstsze pytania zadawane przez te organy kontroli, które chcą prowadzić kontrole środowiskowe, a nie mają jak dotąd w tej dziedzinie żadnych doświadczeń;
– Kontrola realizacji zobowiązań Szczytu Ziemi w Johannesburgu (projekt realizowany pod kierownictwem W. Brytanii).
Jak wykazały badania NAO, kontrole realizacji zobowiązań Szczytu Ziemi w Johannesburgu podjęło na świecie do tej pory bardzo niewiele najwyższych organów kontroli. W tej sytuacji NAO podjęło decyzje, iż w miejsce opracowania prezentującego doświadczenia NOK w tym zakresie, opracuje podręcznik zawie-rający rady – w jaki sposób kontrole takie przeprowadzać. Warto w tym miejscu nadmienić, że nie jest to podręcznik zawierający wiadomości na temat roli jaką mogą pełnić NOK w kontrolach realizacji zrównoważonego rozwoju. Tego ro-dzaju raport, wraz z konkretnymi radami jak kontrolować realizację rozwoju zrów-noważonego, został opracowany przez Grupę Roboczą kilka lat temu. W aktual-nie przygotowywanym przez NAO opracowaniu prezentowane są rady dotyczące oceny realizacji zobowiązań przyjętych podczas Szczytu Ziemi w Johannesburgu;
– Projekty stron internetowych, na których zamieszczane będą stale aktuali-zowane dane dotyczące kontroli gospodarki odpadami i kontroli gospodarki wodą, zawarte w opracowaniach dotyczących tych zagadnień przygotowanych (przez NOK Norwegii i Holandii) w 2004 r.
Zgodnie z założeniami cztery pierwsze z wymienionych powyżej opracowań mają być ostatecznie przyjęte przez Grupę Roboczą INTOSAI na 11. spotkaniu jej członków w czerwcu 2007 r., w Tanzanii. Jedno z tych opracowań (przygoto-wywany przez Kanadę raport Ewolucje i trendy w kontrolach środowiska) ma być następnie zaprezentowane przez Grupę na XIX Kongresie INTOSAI w Meksyku, w listopadzie 2007 r.
2. Piąta ankieta Grupy Roboczej INTOSAI w sprawie kontroli środowiska.
Ankieta została rozprowadzona przez NOK Kanady w maju br. Przewiduje się, że jej wyniki będą wykorzystane przy tworzeniu planu pracy Grupy Roboczej na lata 2008–2010 przez nowego już przewodniczącego Grupy.
3. Realizacja Planu Komunikacji Grupy Roboczej INTOSAI.
W ramach realizacji Planu Komunikacji Grupy Roboczej opracowana została krótka broszura o Grupie i jej działaniach. Dwa razy w roku wydawany jest także biuletyn „Zielone Linie” (Greek Lines). Biuletyn dostępny jest na stronie interne-towej Grupy.
4. Uwagi Grupy Roboczej do przygotowanej przez UNEP (Program Środowi-skowy Narodów Zjednoczonych) pierwszej wersji 4. raportu „Globalny Przegląd Środowiskowy” (Global Environmental Outlook – 4).
W maju 2006 r. UNEP zwrócił się z prośbą do Grupy Roboczej INTOSAI o zaopiniowanie pierwszej wersji 4. raportu. Projekt opinii Grupy został opraco-wany przez NOK Kanady i przyjęty w Vancouver przez Komitet Sterujący. Zgło-szona opinia odnosi się do dziesiątego rozdziału raportu i zawiera propozycje wprowadzenia w niej uzupełnień dotyczących kontroli środowiskowych i roli jaką pełnią w nich najwyższe organy kontroli.
5. Działania regionalnych Grup Roboczych ds. Kontroli Środowiska (w tym działania koordynowanej przez NIK Grupy Roboczej EUROSAI).
Z informacji przekazanych przez koordynatorów regionalnych wynika, że wzrasta zainteresowanie najwyższych organów kontroli współdziałaniem w za-kresie kontroli środowiska. Obok – jak zawsze aktywnej w tej dziedzinie – Euro-py nowe międzynarodowe inicjatywy kontrolne podjęte zostały ostatnio w regio-nie ASOSAI (chińsko-koreańska kontrola zapobiegania burzom piaskowym) i OLACEF (brazylijsko-kolumbijska kontrola regionu Amazonii i kolumbijsko--peruwiańskie plany kontroli równoległej, dotyczącej warunków środowiskowych rzeki Putumayo). Pojawiają się też nowe, dotychczas niepodejmowane, tematyki kontroli. Przykładem mogą być próby objęcia kontrolą zagadnień związanych ze zmianami klimatycznymi.
6. Zmiana na stanowisku przewodniczącego Grupy Roboczej INTOSAI ds. Kontroli Środowiska – ocena kandydatury NOK Estonii na to stanowisko.
7. Doświadczenia najwyższych organów kontroli w zakresie kontroli wybra-nych problemów środowiskowych (Prezentacja Austrii, Kanady, Nowej Zelandii, Polski i W. Brytanii).
*
Spotkanie Komitetu Sterującego w Vancouver wskazało na ogrom i zróżnico-wanie prac realizowanych aktualnie w ramach Grupy Roboczej INTOSAI. Wiąże się z tym olbrzymi wysiłek koordynacyjny spoczywający na przewodniczącym Grupy i członkach Komitetu Sterującego, którzy podjęli się realizacji poszcze-gólnych projektów. NOK Kanady, pełniący funkcję przewodniczącego Grupy od 2001 r., zamierza podczas Kongresu INTOSAI w Meksyku, jesienią 2007 r., ofi-cjalnie przekazać funkcję przewodniczącego Grupy NOK Estonii. Kandydaturę tę Kanada zgłosiła formalnie. Po wnikliwej analizie Komitet Sterujący pozytyw-nie odniósł się do tej propozycji.
Ewa Borkowska-Domańska Zespół ds. Kontroli Międzynarodowych