W czasie obrony wybrzeża morskiego celem działania środków napadu powietrznego (ŚNP) bę-dzie prawdopodobne obezwładnienie wojsk bronią-cych rejonów dogodnych do wysadzenia desantów morskich i powietrznych oraz odwodów. Obiektami ataku mogą być pododdziały zmechanizowane (zmotoryzowane) oraz czołgów, broniące kluczo-wych rejonów (obiektów), a także stanowiska ogniowe artylerii i odwody2.
Główne zasady użycia ŚNP, z których wynika zagrożenie dla oddziału podczas organizowania i prowadzenia obrony wybrzeża z powietrza, są na-stępujące:
– powiązanie działań lotnictwa taktycznego i śmigłowców w ramach bezpośredniego przygoto-wania i wsparcia ogniowego desantu w czasie jego przejścia morzem, lądowania i po wylądowaniu podczas opanowywania przyczółków;
– wykorzystanie lotnictwa w decydującym momencie walki w celu zniszczenia lub obez-władnienia przeciwnika oraz uniemożliwienia mu zorganizowania i prowadzenia obrony prze-ciwdesantowej.
ŚNP będą oddziaływać na pododdziały (oddzia-ły) w ramach wsparcia lotniczego sił lądowych i morskich, wykonując uderzenia na obiekty w stre-fie taktycznej na głębokość 100–160 km od linii brzegowej. W ramach ogólnego wsparcia wyodręb-nia się wsparcie bezpośrednie, które może być pro-wadzone na głębokość do 50 km, oraz izolację pola walki w odległości 60–160 km.
W końcowych etapach desantowania należy li-czyć się z wykonywaniem przez lotnictwo taktycz-ne ześrodkowanych uderzeń. Zadanie to realizują grupy składające się z 20 do 60 samolotów w zależ-ności od celu uderzenia i obiektów ataku. W trakcie uderzenia atak wykonywany jest jednocześnie lub kolejno na zasadnicze obiekty oraz pododdziały przeciwlotnicze. Uderzenia ześrodkowane mogą być wykonywane samodzielnie lub w ramach ude-rzeń zmasowanych, tzn. na wojska i obiekty
szcze-2 ibidem, pkt 10029.
Obrona przeciwlotnicza w czasie obrony odcinka wybrze-ża morskiego ma szczególne znaczenie. Wiąże się to z szero-kością rejonu obrony, która może dochodzić do 60 km. Bę-dzie to decydowało o sposobie wykorzystania sił i środków OPl do najefektywniejszej osłony najważniejszych elemen-tów ugrupowania bojowego oddziału.
dużym wyzwaniem jest zabezpieczenie logistyczne działań, zwłaszcza w przypadku wsparcia siłami i środkami OPl przez przełożonego.
ważny element
Skutecznie osłaniać
FOT. TOmaSz mielczarek
SZKOLENIE
bla operacyjnego, składających się z kilku do kilku-nastu uderzeń ześrodkowanych na mniejsze obiek-ty, między innymi szczebla taktycznego. W trakcie uderzeń zmasowanych i ześrodkowanych ataki na poszczególne obiekty mogą być wykonane metodą uderzenia jednoczesnego lub urzutowanego.
Uderzenia jednoczesne są realizowane w przy-padku nieobezwładnienia obrony przeciwlotniczej, przede wszystkim podczas ataku na obiekty poło-żone w głębi.
Uderzenia urzutowane mogą być wykonywane małymi grupami (podgrupami) w składzie od 4–8 do 18–24 samolotów wchodzących w rejon celu z różnych kierunków lub kolejno z tego samego kierunku w odstępach od kilku do kilkudziesięciu minut. ŚNP będą atakować podczas jednego lub kilkakrotnych zajść.
W sytuacji silnego oddziaływania środków obro-ny przeciwlotniczej cele naziemne będą atakowane w zasadzie podczas jednego zajścia, by skrócić czas przebywania w strefie ognia przeciwlotnicze-go. Jeśli ŚNP nie wykonają zadania, należy liczyć się z ponowieniem ataku. Zależy to od czasu po-trzebnego do wykonania powtórnego uderzenia tymi siłami, na który składa się czas:
– przelotu ŚNP znad obiektu ataku na lotnisko (lotniskowiec) i powrotu nad obiekt;
– odtworzenia gotowości (do 30 min);
– startu (2–3 min);
– przebywania ŚNP w rejonie obiektu ataku;
– lądowania (1–3 min).
Można przyjąć, że ponowne uderzenie samolo-tów na ten sam obiekt może nastąpić nie wcześniej niż po upływie 2–3 godzin.
sPecyfika
W czasie prowadzenia obrony wybrzeża mor-skiego oddziały i pododdziały wojsk obrony prze-ciwlotniczej WLąd we współdziałaniu z siłami OPL MW i SP skupiają główny wysiłek na osłonie odwodów oraz pododdziałów zmechanizowanych i czołgów broniących rejonów dogodnych do wysa-dzenia desantów morskich, stanowisk dowowysa-dzenia oraz artylerii na stanowiskach ogniowych3.
Ważnym elementem jest współdziałanie zarówno operacyjno-taktyczne, jak i ogniowe systemów OPL. Koordynator (dowódca, szef OPL), organizu-jąc ten system, musi zsynchronizować wszystkie
podsystemy – zarówno podległych sił OPL, jak i sąsiednich oraz wspierających.
W celu przygotowania podsystemu ognia wielo-warstwowego przełożony powinien wyznaczyć po-siadane środki OPL do działania na korzyść od-działów realizujących obronę odcinka wybrzeża morskiego. Najkorzystniej byłoby przydzielać je w relacji operacyjnego dowodzenia (Operational Command – OPCOM), która daje większe możli-wości dowódcom (szefom OPL) w toku organizo-wania systemu obrony przeciwlotniczej.
Ugrupowanie bojowe środków OPL powinno za-pewnić odpieranie ataków ŚNP z dowolnego kie-runku oraz umożliwić szybkie wykonanie manew-ru w celu osłony innego obiektu (np. odwodu w czasie rozwijania się i wykonywania kontrataku).
Podczas przechodzenia do obrony wybrzeża bę-dą sprzyjające warunki do zorganizowania obrony przeciwlotniczej ze względu na brak styczności z przeciwnikiem. Nie oznacza to jednak, że nie bę-dzie istnieć zagrożenie atakami z powietrza lub ono się zmniejszy.
Pododdziały OPL w takiej sytuacji muszą rów-nież być w gotowości do walki ze ŚNP przeciwni-ka. Na organizację podsystemu rozpoznania, ognia i dowodzenia siły OPL będą miały więcej czasu.
Pozwoli to na dokładniejsze przeprowadzenie reko-nesansu, postawienie i sprecyzowanie zadań oraz zorganizowanie współdziałania. Dużą rolę w dzia-łaniach będzie odgrywało maskowanie. Dowódcy wszystkich szczebli muszą zastosować jego pełne spektrum – od wykorzystania maskujących właści-wości terenu, na maskowaniu pracy urządzeń radio-wych i elektronicznych oraz budowaniu stanowisk pozornych kończąc.
Podczas organizowania obrony, w celu wprowa-dzenia przeciwnika w błąd co do liczby i rejonów rozmieszczenia pododdziałów przeciwlotniczych, wyznacza się pododdziały wędrowne i (lub) przygo-towuje zasadzki przeciwlotnicze. Wskazane jest, by tworzyły je zespoły ogniowe (ZO) o zróżnicowanych możliwościach bojowych, które mogłyby samodziel-nie rozpoznawać i zwalczać ŚNP. Często w przypad-ku działania pododdziału wędrownego i zasadzki na-stępuje decentralizacja kierowania ogniem.
3 ibidem, pkt 10030.
Skutecznie osłaniać
SZKOLENIE
Zadaniem podod-działu wędrownego będzie niszczenie ce-lów powietrznych w początkowym okre-sie lądowania desantu i dzięki temu ukrycie rzeczywistego ugru-powania sił i środków OPL. Elementy wy-znaczone do podod-działu wędrownego powinny odznaczać się aktywnością i dużą manewrowością. Zadaniem tego pododdziału bę-dzie nie tylko osłona przed ŚNP, lecz przede wszystkim prowadzenie ognia z ciągle zmienianych rejonów stanowisk i tym samym ograniczanie swo-body działania przeciwnikowi powietrznemu.
Stawiając zadania pododdziałowi wędrownemu, określa się:
– rejony kolejnych stanowisk ogniowych (trasę manewrowania);
– limit zużycia rakiet i amunicji;
– sposób utrzymywania łączności;
– sygnały dowodzenia.
W zależności od rejonu obrony (struktury) i wa-runków terenowych, a przede wszystkim charakte-ru działania ŚNP, organizuje się na najbardziej prawdopodobnych kierunkach ich aktywności, zwłaszcza śmigłowców bojowych, i wysadzania de-santu powietrznego – zasadzki przeciwlotnicze.
Sposób ich działania i skład określa dowódca (szef OPL). Umieszcza się je zazwyczaj na kierun-kach umożliwiających ŚNP najłatwiejszy dolot i atak na wybrane cele.
Ze względu na szerokość rejonu obrony oraz licz-bę obiektów, które licz-będą wymagały osłony przeciw-lotniczej, uwzględniając możliwości bojowe podod-działów OPL, osłonę należy skupić na pododdzia-łach realizujących zadanie główne (walczących w re-jonie kluczowym obrony, wykonujących kontratak).
Ich rola, w zależności od sytuacji, będzie zróż-nicowana. Od pododdziałów OPL będzie wyma-gana gotowość do wykonania manewru w każdej chwili, co zapewni wykonanie zadania i będzie jednym ze sposobów zwiększających żywotność pododdziałów przeciwlotniczych. Ruch
poszcze-gólnych elementów ugrupowania musi być zsyn-chronizowany z manewrem wykonywanym przez obiekt osłony. Podczas przygotowania manewru wskazuje się jego cel, nowy rejon ugrupowania bojowego i drogę marszu do niego, a także sygnał do zmiany stanowiska i sposób jej dokonania oraz termin osiągnięcia gotowości.
Działanie sił i środków OPL podczas osłony pod-oddziałów w obronie wybrzeża morskiego będzie wymagało, ze względu na możliwe duże odległości między poszczególnymi elementami systemu obro-ny przeciwlotniczej, szczegółowego i dokładnego postawienia zadań przez dowódcę (szefa OPL) oraz współdziałania. Ponadto będzie się charakteryzo-wało złożonością zadań oraz dużą liczbą manew-rów w celu jak najefektywniejszego wykorzystania środków OPL do zapewnienia osłony elementom ugrupowania bojowego.
wnioski
Organizowanie systemu OPL w obronie wybrzeża morskiego wymaga od dowódców stosowania nie-szablonowych rozwiązań. Im bardziej będzie on zło-żony, tym więcej zadań będzie można wykonać przy małych stratach potencjału bojowego. Niezbędnym czynnikiem jest posiadanie przez dowódcę wiary-godnych informacji. Dlatego podczas procesu plano-wania musi on zostać zaopatrzony we wszelkiego ro-dzaju szczegółowe wiadomości na temat ŚNP, tere-nu, działania obiektów osłony itp. Wszystkie działa-nia muszą być zsynchronizowane oraz opracowane plany alternatywne. Dużym wyzwaniem jest rów-nież zabezpieczenie działań pod względem logi-stycznym, zwłaszcza w przypadku wsparcia siłami i środkami OPL przełożonego. Cały proces zaopa-trywania wymaga wówczas koordynacji. Zgranie wszystkich podsystemów wymusza na dowódcy, ko-ordynującym system OPL, posiadanie umiejętności wykraczających poza konwencjonalne działanie.
Wiedza i wyobraźnia w połączeniu z doświadcze-niem pozwolą w znacznym stopniu zminimalizować skutki działania środków napadu powietrznego.
autor jest absolwentem wSOwOpl (1992), wydziału mechanicznego politechniki koszalińskiej (2006) i pSOT w aON (2007). Służbę zawodową rozpoczął w 16 pz na stanowisku dowódcy plutonu ogniowego. Następnie pełnił obowiązki dowódcy bplot, szefa sekcji operacyjnej Sztabu Dywizjonu oraz szefa Sztabu Dywizjonu w 7 bOw. w 2009 r. był dowódcą X zmiany pkw w bośni i hercegowinie. Obecnie jest zastępcą dowódcy Dywizjonu przeciwlotniczego w 7 bOw.
n O działaniu pododdziałów
wędrownych oraz przygoto-waniu zasadzek przeciwlot-niczych należy bezwzględnie powiadomić (jeszcze w fazie planowania) dowódców, w których ugrupowaniu ele-menty te będą działały.
Skutecznie osłaniać
SZKOLENIE
dobie profesjonalizacji sił zbroj-nych szczególny nacisk powinien być położony na kompleksowe wyszkolenie poszczególnych żoł-nierzy oraz całych pododdziałów pod kątem wyko-rzystania walorów techniczno-bojowych uzbrojenia i sprzętu wojskowego znajdującego się w ich
wypo-sażeniu podczas prowadzenia działań w różnorod-nym środowisku współczesnego pola walki.
Zasadniczym sprzętem, którym dysponują pod-oddziały rozpoznania skażeń w Wojskach Lądo-wych, jest samochód opancerzony w wersji rozpo-znania skażeń (BRDM-2rs). Pojazd ten przystoso-wany jest do pokonywania przeszkód wodnych, płk Janusz
wałachowski Szefostwo OPBMR dWląd
ppłk rez.
ryszard ruMiniak Szefostwo OPBMR dWląd