147 I pokazawszy mi swe piersi krwawe,

Potem spytali wręcz: — »Wiele was było?« — Zapomnij, że jest długi wieków przedział — Gdyby spytali tak — cóżbym powiedział?!

85 Na Termopilach, bez złotego pasa, Bez czerwonego leży trup kontusza, — Ale jest nagi trup Leonidasa,

Jest w marmurowych kształtach piękna dusza;

I długo płakał lud takiej ofiary

¡»o Ognia wonnego i rozbitej czary.

O, Polsko! póki ty duszę anielską Będziesz więziła w czerepie rubasznym:

Poty kat będzie rąbał twoje cielsko,

Poty nie będzie twój miecz zemsty strasznym;

95 Poty mieć będziesz hyjenę na sobie — I grób — i oczy otworzone w grobie!

Zrzuć do ostatka te płachty ohydne, Tę — Dejaniry palącą koszulę,

A w s t a ń , jak w i e l k i e p o s ą g i b e z w s t y d n e ,

ioo Naga — w S t y k s o w y m w y k ą p a n a m u l e ! * i

w. 82 wyd. późniejsze poprawniej: Wielu was było?

w. 85 i nast. — aluzje do wad narodowych i błędów po­

wstania listopadowego.

w. 92 w czerepie rubasznym — szlachetczyzny i ciemnoty;

wyrażenie przypomina słowa, włożone w usta Śla­

zowi, gdy ten podaje charakterystykę Lechitów.

w. 96 / grób i oczy otworzone w grobie — stan niewoli na­

rodowej.

w. 97 p ł a c h t y o h y d n e — przywidzenia i wady szlachetczy­

zny, oczywiście z okresu upadku kultury narodowej, w. 98 D e j a n i r y p a l ą c a k o s z u l a — Dejanira, córka Ojneusa

i Altei, siostra Meleagra, żona Heraklesa, podała mę­

żowi koszulę, zamaczaną w krwi centaura Chirona;

koszula spaliła ciało Heraklesa; taką koszulą są nie­

jako naleciałości szlachetczyzny rubasznej na anielskiej duszy Polski.

148

Nowa — nagością żelazną bezczelna — Niezawstydzona niczem — nieśmiertelna!

Niech ^{k u} północy z cichej się mogiły Podniesie naród i ludy przelęknie, t05 Że taki wielki posąg — z jednej bryły!

A tak hartowny, że w gromach nie pęknie, Ale z piorunów ma ręce i wieniec —

Gardzący śmiercią wzrok — życia rumieniec.

Polsko! lecz ciebie błyskotkami łudzą!

iro Pawiem narodów byłaś i papugą, A teraz jesteś służebnicą cudzą; — Choć wiem, że słowa te nie zadrżą długo

W sercu — gdzie nie trwa myśl nawet godziny, — Mówię, bom smutny — i sam pełen winy!

115 Przeklnij! — lecz ciebie przepędzi ma dusza, Jak Eumenida, przez wężowe rózgi;

Boś ty jedyny syn Prometeusza, — Sęp ci wyjada nie serce — lecz mózgi;

Choć Muzę moją w twojej krwi zaszargam, 120 Sięgnę do wnętrza twych trzew — i zatargam.

w. 110 P a w i e m n a r o d ó w b y ł a ś i p a p u g ą — w błyskotkach zewnętrznych i w naśladownictwie obcych w rze­

czach formalnych znajdowałaś cel istnienia, widziałaś coś istotnego.

w. 114 zawiera samooskarżenie, które Słowacki powtórzy jeszcze w R o z m o w i e z M a t k ą M. M i e c z y s ł a w s k ą ; poeta, wzywający do czystości du; ha narodowego, obwinia siebie, że nie wziął udziału z bronią w ręku w walce listopadowej.

w. 116 Eumenidy — tu raczej spodziewać się należało wy­

razu: Furje (mścicielki zbrodni i każdej winy); ułago­

dzone Furje stawały się Eumenidami.

w. 117 Prometeusz — Tytan, za wykradzenie ognia z niebios na rozkaz Zeusa przykuty do skały, gdzie orzeł po­

żerał mu codzień wątrobę, która znów w nocy odra­

stała. Poeta przemienił nieco szczegóły mitu. Por. uw.

prof. Kleinera w części Wstępu do Aischylosa Prome­

teusza skowanego (Bibl. Nar. Serja II, Nr. 7).

Szczeknij z boleści i przeklinaj syna!

Lecz wiedz, że ręka przekleństw, wyciągnięta Nademną — zwinie się w łęk jak gadzina, I z ramion ci się odkruszy — zeschnięta!

125 I w p r o c h j ą c z a r n e s z a t a n y r o z c h w y c ą !

Bo nie masz władzy przekląć —- niewolnico!!!

w. 123 łęk ^— dziś zwyczajnie: łuk.

S P I S T R E Ś C I

WSTĘP

I. Geneza Lilii Wenedy II. Myśl przewodnia. . III. Układ i treść . . . IV. Znaczenie utworu . Bibljografja . . . . LTLLA W EN EDA . . . GRÓB AGAMEMNON A . .

UNIWERSYTECKA

Jvjoruniii-B I Jvjoruniii-B L I O T E K I N A R O D O W E J

obejmuje:

Kochanowskiego TRENY, w opracowaniu prof. Tadeusza S in k i (Nr. 1) Słowackiego KORDJAN, w oprać. prof. Józefa Ujejskiego (Nr. 2) Kochanowskiego ODPRAWA POSŁOW, w oprać. T. S in k i (Nr. 3) Niemcewicza POWROT POSŁA, w oprać. prof. Stan. K ota (Nr. 4) Lenartowicza WYBÓR POEZYJ, w oprać. prof. M. Ja n ika (Nr. 5) Mickiewicza POEZJE (Toml), wopr.prof. Józefa Kallenbacha (Nr. 6) Słowackiego ANHELLI, w opracow. prof. Józefa Ujejskiego (Nr. 7) Towiańskiego WYBÓR PISM, w oprać. prof. Stan. Pigonia (Nr. 8) Felińskiego BARBARA RADZIWIŁŁÓWNA, w opracowaniu prof

M arjana Szyjkow skiego (Nr. 9)

Brodzińskiego O KLASYCŻNOSCII ROMANTYCZNOŚCI, w opra­

cowaniu prof. A leksandra Łuckiego (Nr. 10)

Mickiewicza DZIADY WILEŃSKIE,w opr. prof. J. Kallenbacha (Nr. 11) Żółkiewskiego PAMIĘTNIKI O WOJNIE MOSKIEWSKIEJ, w opra­

cowaniu prof. W acław a Sobieskiego (Nr. 12)

Słowackiego BENIOWSKI, w opr. prof.Ju lju sza K leinera (Nr. 13/14) Kopernika WYBÓR PISM, w oprać. prof. L . B irkenm ajera (Nr. 15) Słowackiego LILLA WENEDA, w opr. prof. M ichała J a n ik a (Nr. 16) Mickiewicza KSIĘGI NARODU I PIELGRZYMSTWA POLSKIEGO,

w opracowaniu prof. Stanisłaica Pigonia (Nr. 17)

Krasińskiego PRZEDŚWIT, w opr. prof. Ju lju sza Kleinera. (Nr. 18) Potockiego WIERSZE, w opracowaniu prof. A. B rucknera (Nr. 19) Mickiewicza DZIADY, CZĘSC \W.,\n oY>r.\>roi.J. Kallenbacha (Nr. 20) Pola PIESN O ZIEMI NASZEJ, w opr. dyr. R. Zawilińskiego (Nr. 21) Fredry ŚLUBY PANIEŃSKIE, w opr. prof. Eug. Kucharskiego (Nr. 22) Czartoryskiej MALWINA, w opr. prof. K. Wojciechowskiego (Nr. 23) Krasińskiego NIEBOSKAKOMEDJA,w opr. prof.J. Kleinera (Nr. 24) Korzeniowskiego, SPEKULANT, w opr. K. Wojciechowskiego (Nr.25) POLSKA PIESN LUDOWA, w opr. prof. J. St. B ystronia (Nr. 26) Mickiewicza TRYBUNA LUDÓW, w oprać. red. E . Hcieckera (Nr. 27) Korzeniowskiego KOLLOKACJA, wop. K. Wojciechowskiego (Nr. 28) Słowackiego KSIĄDZ MAREK, w oprać. St. Turowskiego (Nr. 29) Zaleskiego WYBÓR POEZYJ, w opr. prof. Józefa T retiaka (Nr. 30) Długosza BITWA GRUNWALDZKA, w opr. J . Dąbrowskiego (Nr. 31) Fredry ZEMSTA, w oprać. prof. E ugenjusza Kucharskiego (Nr. 32) Pola PIEŚNI JANUSZA, w opr. prof. Józefa Kallenbacha (Nr. 33) Brodzińskiego WYBÓR POEZYJ, w oprać. prof. Al. Łuckiego (Nr. 34) Konarskiego WYBÓR PISM POLITYCZNYCH, w opracowaniu

prof. W ładysław a Konopczyńskiego (Nr. 35)

Fredry PAN JOWIALSKI, w oprać. prof. Eug. Kucharskiego (Nr. 36) Ujejskiego WYBÓR POEZYJ, w oprać. prof. M. Ja n ika (Nr. 37) Blizińskiego PAN DAMAZY, w opr. Dra Z. Nowakowskiego (Nr. 38) Romanowskiego DZIEWCZĘ Z SĄCZA, w opr. Dr. St. L a m a (Nr. 39) Reja WYBÓR PISM, w oprać. prof. Aleksandra B rucknera (Nr. 40) Krasickiego DOSWIADCZYNSKIEGO PRZYPADKI, w opracowaniu

prof. B ronisław a Gubrynowicza (Nr. 41) P ie r w sz a serja

Krasińskiego IRYDION, w oprać. prof. Tadeusza S in k i (Nr. 42) Słowackiego MINDOWE, w opracow. prof. W iktora H ahna (Nr. 43) Goszczyńskiego ZAMEK KANIOWSKI, w op. prof. J. Tretiaka. (Nr. 44) Sowińskiego WYBÓR POEZYJ, w opr. dyr. W ł. B ry d y fNr. 45) Malczewskiego MARJA, w oprać. prof. Józefa Ujejskiego (Nr. 46) Słowackiego POWIEŚCI POETYCKIE, w opr. M. K ridla (Nr. 47) SIELANKA POLSKA W XVII WIEKU, w opr. A. Brucknera (Nr. 48) Słowackiego TRZY POEMATA, w opr. prof. Józ. M aurera (Nr. 49) GoszczyńskiegoKROLZAMCZYSKA,wopr. \>roi.J. T retiaka^Nr.50) Słowackiego BALLADYNA, w opr. prof. Juljusza K leinera (Nr. 5l) Pola MOHORT, w opracowaniu prof. A leksandra Łuckiego fNr. 52 Kraszewskiego STARA BASN, w opr. K. Wojciechowskiego (Nr. 53 Syrokomli WYBÓR POEZYJ, w oprać. prof. F r. Bielaka (Nr. 54) Kraszewskiego BUDNIK, w oprać. prof. W iktora H ahna (Nr. 55) Mochnackiego O LITERATURZE POLSKIEJ XIX WIEKU, w opra­

cowaniu prof. H en ry ka tyczyń skieg o (Nr. 56)

Słowackiego SEN SREBRNY SALOMEI, opr .S. Turowskiego (Nr. 57) Kraszewski POWROT DO GNIAZDA, w opr. W. H ahna (Nr. 58) Galla-Anonima KRONIKA, w oprać. prof. R. Gródeckiego (Nr. 59) ŚREDNIOWIECZNA POEZJA POLSKA ŚWIECKA, w opracow.

dra S tefana Vrtel-W ierczyńskiego (Nr. 60)

Rzewuskiego LISTOPAD, w opr. prof. K. Wojciechowskiego (Nr. 61) Paska PAMIĘTNIKI, w oprać. prof. A leksandra B rucknera (Nr. 62) Korzeniowskiego KARPACCY GÓRALE, w opr. W. H ahna (Nr. 63) Norwida WYBÓR POEZYJ, w opr. prof. St. Cywińskiego (Nr. 64) ŚREDNIOWIECZNA PIESN RELIGIJNA POLSKA, w opracowaniu

prof. A leksandra B rucknera (Nr. 65)

Mickiewicza POEZJE (Tom II), w opr. prof. J. Kallenbacha i prof.

J. Bystrzyckiego (Nr. 66)

Asnyka WYBÓR POEZYJ, w opr. prof. Eug. Kucharskiego (Nr. 67) ŚREDNIOWIECZNA PROZA POLSKA, w opracowaniu prof.

A leksandra B rucknera (Nr. 68)

Anczyca KOŚCIUSZKO POD RACŁAWICAMI, w opracowaniu prof. J a n a St. B ystronia (Nr. 69)

Skargi KAZANIA Kraszewskiego DZ

Mickiewicza KONRAD WALLENROD, w opr. J. Ujejskiego (Nr, Zimorowica ROKSOLANKI, w oprać. prof. A. Brucknera (Nr. 73) Mickiewicza GRAŻYNA, w opracowaniu prof. H en ryka tyczyńskiego,

z wstępem prof. Józefa Tretiaka (Nr. 74)

Potockiego WOJNA CHOCIMSKA, w opr. prof. A. BrUcknera (Nr. 75) Słowackiego MAZEPA, w opr. prof. Bron. Gubrynowicza (Nr. 76) TOWARZYSTWO FILOMATÓW, w opr. prof. Al. Łuckiego (Nr. 77) Anczyca OBRAZKI DRAMATYCZNE LUDOWE, w opracowaniu

prof. Ja n a St. B ystronia (Nr. 78)

»«-w-"*— PISMA FSTFTYCZNO-KRYTYCZNE, w opracowaniu

Biblioteka Główna U M K z Y J .^ S O n o W K A , w opracowaniu jo (Nr. 80)

300043959045 ___ _________

Główna UMK Toruń

Biblioteka Główna UMK 3 0 0 0 4 3 9 5 9 0 4 5