WYDZIAŁ INŻYNIERII PRODUKCJI I ŚRODOWISKA PRACY
INSTYTUT FILOLOGII WSCHODNIOSŁOWIAŃSKIEJ
5.0. Profesorowie i doktorzy habilitowani:
Prof. dr hab. Marian Ściepuro
Prof. dr hab. Włodzimierz Wilczyński
Dr hab. Andrzej Ksenicz
Dr hab. Bazyli Tichoniuk
5.1. Główne kierunki badań naukowych:
Działalność naukowa pracowników Instytutu koncentruje się na badaniach w zakresie ję-zykoznawstwa i literaturoznawstwa.
Badania językoznawcze dotyczą fonologii suprasegmentalnej języków słowiańskich, onomastyki (w szczególności toponimii i antroponimii pogranicza wschodniosłowiańskie-go, nazw własnych w utworach literackich), zmian zachodzących w językach wschodnio-słowiańskich (białoruskim, rosyjskim i ukraińskim).
Tematyka literacka obejmuje literaturę Słowian wschodnich (szczególnie: rosyjską i ukraińską) początku XX wieku. Na uwagę zasługują badania prowadzone nad twórczością A. Wozniesieńskiego (prof. M. Ściepuro), rekonstruowanie poetyki rosyjskiej początku XX wieku (prof. A. Wilczyński) oraz badania białych plam na mapie literatur Słowian wschodnich. Opracowano "Leksykon kultury ukraińskiej".
119 W latach 1997-1999 pracownicy Instytutu opublikowali 48 artykułów i opracowań mo-nograficznych.
W okresie 1996-2000 2 pracowników Instytutu uzyskało stopień doktora. Aktualnie 1 osoba ma otwarty przewód doktorski.
Pracownicy Instytutu byli promotorami w 5 ukończonych przewodach doktorskich oraz wykonali 8 recenzji rozpraw doktorskich.
5.2. Organizowane konferencje naukowe (od 1996 r.):
♦ Aktualne problemy badań cech uniwersalnych i kontrastywnych we współczesnej słowiańszczyźnie - (1996).
♦ Literatury Słowian wschodnich. Tendencje rozwojowe, przewartościowania - (1997).
♦ Innowacje w językach wschodniosłowiańskich II - (1998).
♦ Białoruś, Rosja, Ukraina: problematyka zmiany w literaturach - (1999).
5.3. Ważniejsze publikacje (1996-2000):
Książki:
1. Irena Betko, Biblijni siužety i motyvy v ukrainśkij poezijii XIX-poczatku XX sto-littia, Wyd. WSP, Zielona Góra 1999, ss. 160.
2. A. Ksenicz, Słowiański wielogłos, czyli od Antona Czechowa do Jerzego Harasy-mowicza, Wyd. WSP, Zielona Góra, 1999, ss. 153.
3. J. Skorek, Fonologia suprasegmentalna języków rosyjskiego i polskiego, Wyd.
WSP, Zielona Góra, 1997, ss. 234.
4. Marian Ściepuro, Literatury Słowian wschodnich. Tendencje rozwojowe, przewar-tościowania, Wyd. WSP, Zielona Góra 1999, ss. 226.
5. Bazyli Tichoniuk, Innowacje w językach wschodniosłowiańskich, Zielona Góra 1997, ss. 160.
Artykuły:
1. Andrzej Ksenicz, Bohdan Ihor Antonycz - urodzony w Galicji, "Slavia Orientalis"
XLVIII, Kraków 1999, s. 19-28.
2. Marian Ściepuro, Pokolenie poetyckie w powojennej literaturze rosyjskiej - polski kontekst [w:] 50 lat polskiej rusycystyki literaturoznawczej, Katowice 1999, s. 91-103.
3. Bazyli Tichoniuk, Formy narodowe imion w popisach wojsk litewskich w XVI wieku, "Acta Polono-Ruthenica" I, 1996, s. 309-315.
4. Bazyli Tichoniuk, Patronimy w aktach sądowych starostwa bielskiego (lata 1774-1781) [w:] Atroponimia słowiańska, red. E. Wolnicz-Pawłowska, J. Duma, War-szawa 1996, s. 323-328.
5. Bazyli Tichoniuk, Elementy wschodniosłowiańskie we współczesnych nazwiskach mieszkańców Śląska Opolskiego, [w:] Gwary i nazewnictwo na Ziemiach Za-chodnich i Północnych, red. E. Homa, Zielona Góra 1998, s. 125-146.
6. Włodzimierz Wilczyński, Od wrogości do braterstwa. Polsko-ukraińskie walki o Lwów w oczach Józefa Wittlina, [w:] Literatura Słowian wschodnich. Tendencje rozwojowe przewartościowania, red. M. Ściepuro, Zielona Góra 1999, s. 75-82
120 INSTYTUT FILOZOFII
5.0. Profesorowie i doktorzy habilitowani:
Prof. dr hab. Jan Kurowicki
Prof. dr hab. Ryszard Palacz
Prof. dr hab. Włodzimierz Kaczocha
Prof. dr hab. Andrzej Wiśniewski
Prof. dr hab. Kazimierz Jodkowski
Dr hab. Adam Grobler 5.1. Główne kierunki badań:
Instytut Filozofii prowadzi badania w zakresie następujących specjalności:
1. Filozofia nauki i epistemologia.
2. Ontologia.
Badania prowadzone w Instytucie obejmują niemal całą dyscyplinę, ze szczególnym naci-skiem na problematykę logiczno-metodologiczną. Najbardziej spektakularne sukcesy od-niesiono w dziedzinie logiki pytań, w zakresie której prof. Andrzej Wiśniewski jest jednym z kilku najwybitniejszych specjalistów na świecie. Spora część hasła Questions w najnow-szej Routledge Encyclopedia of Philosophy jest poświęcona jego wynikom. Ma on w swo-im bogatym dorobku m.in. monografię The Posing of Questions: Logical Foundations of Erotetic Inferences (1995), wydaną w prestiżowej serii "Synthese Library" oraz artykuły w renomowanych czasopismach międzynarodowych. Logiką pytań w Instytucie zajmują się również dr hab. Robert Leszko i mgr Mariusz Urbański.
Zagadnieniami z pogranicza metodologii, teorii poznania i filozofii języka zajmuje się dr hab. Adam Grobler. Jego rozprawa Prawda i racjonalność naukowa (1993) wywołała spory oddźwięk w środowisku. W druku znajduje się jego kolejna książka, Względność i relatywizm. Znany jest również za granicą z artykułów publikowanych w czasopismach międzynarodowych. Prof. dr hab. Kazimierz Jodkowski zajmuje się metodologią. Opubli-kował m.in. wiele rozpraw na temat tezy o niewspółmierności. Jego niedawno wydana mo-nografia, Metodologiczne aspekty kontrowersji ewolucjonizm-kreacjonizm (1998) jest obecnie przedmiotem wielkiego zainteresowania w kraju. Metodologią i filozofią przyrody zajmuje się również dr hab. Wojciech Sady. Ma on interesujący dorobek w zakresie logiki odkryć naukowych oraz w badaniach nad filozofią Wittgensteina i Russella. Ostatnio (2000) opublikował ważką monografię Spór o racjonalność naukową. Od Poincarego do Laudana. Dorobek o międzynarodowym znaczeniu w zakresie ontologii i teorii poznania
121 ma także dr hab. Wojciech Żełaniec. Filozofię społeczną reprezentują prof. Włodzimierz Kaczocha i dr hab. Werner Rohr. Pierwszy opublikował niedawno monografię, Filozofia cywilizacji i kultury. Teorie filozoficzne rozwijane w Polsce w pierwszej połowie XX wieku (1998), która zdobyła spore uznanie. Drugi jest redaktorem trzech monografii i wielu arty-kułów, głównie w wydawnictwach niemieckich, m.in. na temat faszyzmu. Bogaty i bardzo zróżnicowany dorobek w zakresie filozofii kultury ma prof. Jan Kurowicki. Wybitnym historykiem filozofii jest prof. Ryszard Palacz, którego opublikowana ostatnio monografia pt. Klasycy filozofii polskiej wypełnia istotną lukę w polskim piśmiennictwie filozoficz-nym. Historią filozofii, zwłaszcza rosyjskiej, zajmuje się też dr hab. Lilianna Kiejzik, au-torka monografii na temat Sołowiowa. Etykę uprawiają dr hab. Włodzimierz Kalita i dr hab. Krzysztof Kaszyński. Godny podkreślenia jest fakt, że średnia wieku profesora w In-stytucie Filozofii wynosi 53 lata.
Aktywność pozostałych grup pracowników jest również bardzo wysoka. Szcególnie wy-różnia się dr Marek Piechowiak, który mimo młodego wieku jest uznanym specjalistą, tak-że na arenie międzynarodowej, w zakresie filozofii prawa. Ostatnio wydał drukiem ważną rozprawę, która ma być podstawą jego habilitacji, pt. Filozofia praw człowieka. Prawa człowieka w świetle ich międzynarodowej ochrony. Książki w swoim dorobku mają rów-nież dr Joanna Dudek, dr Beata Frydryczak, dr Elżbieta Stawnicka.
W latach 1995-1999 pracownicy Instytutu opublikowali 35 monografii (autorskich lub redagowanych) oraz 140 artykułów i rozdziałów w pracach zbiorowych (w tym 42 o zasię-gu międzynarodowym. Ponadto opublikowano 79 innych prac naukowych (recenzje, opra-cowania słownikowe, etc.), zamieszczonych w pracach zbiorowych oraz czasopismach krajowych i zagranicznych.
Od 2000 roku Instytut posiada uprawnienia do nadawania stopnia doktora nauk humani-stycznych w zakresie filozofii.
W roku 2000 Instytut uzyskał I kategorię KBN.
W okresie 1996-2000 3 pracowników Instytutu uzyskało stopień doktora, 2 osoby sto-pień doktora habilitowanego oraz 3 osoby tytuł profesora. Aktualnie3 osoby maja otwarte przewody doktorskie, 1 osoba przewód habilitacyjny oraz 1 osoba ma wszczęte postępo-wanie o nadanie tytułu profesora.
Pracownicy Instytutu wykonali 68 recenzji rozpraw doktorskich, 5 recenzji rozpraw ha-bilitacyjnych oraz 1 opinię w postępowaniu o tytuł profesora.
5.2. Projekty badawcze
Pracownicy Instytutu w latach 1996-2000 uczestniczyli w pięciu projektach badawczych KBN umiejscowionych w innych uczelniach (w ty m dwóch indywidualnych i jednym jako kierownik).
5.3. Zbiory biblioteczne :
Biblioteka Instytutu (założona w 1997 r.) posiada ok. 1500 woluminów. Instytut pre-numeruje 6 czasopism zagranicznych („Erkenntnis”, „Journal of Philosophical Logic”,
„Mind”, „Philosophy of Science”, „Philosopher’s Index”, „Synthese”).
5.4. Organizowane konferencje naukowe (w latach 1996 - 2000).
1. Transformacja i wartości - aksjologiczne aspekty transformacji ustrojowej w Polsce - (1997).
2. Problemy wychowawcze i etyki Jana Pawła II - (1997).
122 3. II Niemiecko-Polskie Warsztaty z Logiki i Filozofii Logicznej (Żagań 1998 -
wspólnie z Instytutem Logiki i Teorii Nauki Uniwersytetu Lipskiego).
5.5. Współpraca z zagranicą.
Pracownicy Instytutu często uczestniczą w konferencjach międzynarodowych (35 refera-tów w latach 1996-1999). Szczególnie aktywni w tej dziedzinie są: prof. A. Wiśniewski, dr hab. A. Grobler, dr hab. W. Żełaniec, dr M. Piechowiak i dr B. Frydryczak. Prócz tego, wymienieni wyżej profesorowie gościli w ostatnich latach z wykładami w zagranicznych uniwersytetach. Ponadto dr hab. A. Grobler wykładał w I i II Schools for Theory of Knowledge (1997, 1999), i ma wykładać w III School (2000), organizowanych przez IFiS PAN, AFOS i HESP w Mądralinie pod Warszawą dla doktorantów z różnych krajów. W 1997 roku prof. dr hab. Andrzej Wiśniewski odbył 5 miesięczny staż w Wassenaar (The Natherlands Institute for Advanced Study in the Humanities and Social Sciences) jako stypendysta Fundacji Mellona. Instytut często również gości zagranicznych kolegów. M.in.
w ubiegłym roku w Instytucie przebywała na kilkutygodniowym stażu dr Joke Meheus z Uniwersytetu w Gandawie, z którym prowadzona jest owocna współpraca. Instytut posiada też dobre kontakty z uniwersytetami w Groningen (Holandia), Helsinkach (Finlandia) i w St. Andrews (Szkocja).
Prof. A. Wiśniewski był stypendystą Fundacji Fulbrighta (1993-1994), natomiast dr hab.
W. Źełaniec był stypendystą Fundacji Humboldta (1995-1997).
5.6. Ważniejsze publikacje (1996-2000).
Książki:
1. K. Jodkowski, Metodologiczne aspekty kontrowersji ewolucjonizm-kreacjonizm, Realizm. Racjonalność. Relatywizm t. 35, Wyd. UMCS, Lublin 1998, str. 537.
2. J. Kurowicki, Kultura jako źródło piękna, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa 1997, str. 185.
3. R. Palacz, Klasycy filozofii polskiej, Wyd. Zachodniego Centrum Organizacji, Warszawa - Zielona Góra 1999, str. 450.
4. M. Piechowiak, Filozofia praw człowieka, Tow. Naukowe KUL, Lublin 1999, str.
412.
5. W. Sady, Spór o racjonalność naukową. Od Poincarégo do Laudana, FUNNA, Wrocław 2000, str. 369.
Artykuły:
1. A. Wiśniewski, The logic of questions as a theory of erotetic arguments, Synthese 1996, vol. 109, No. 2, s. 1-25.
2. A. Grobler, Truth and language games, w: J. Peregrin (ed.), The nature of truth (if any), Filosofia, Praha 1997, s. 257-264.
3. A. Wiśniewski, Some foundational concepts of erotetic semantics, w: M. Sintonen (ed.), Knowledge and Inquiry: Essays on Jaakko Hintikka’s Epistemology and Philosophy of Science, Amsterdam/Atlanta 1997, s. 181-211.
4. W. Żełaniec & W. Baumgartner, Meinong Values, Axiomathes 1997, vol. 7, s.
233-239.
5. A. Grobler, Popper’s Swith from Justification to Critical Preferences, Foundations of Science 1997, vol. 2, No. 2, s. 349-352.
123 6. W. Żełaniec, Disentangling Brentano: Why Did He Get Individuation Wrong?,
Brentano Studien 1997, Bd. 7, s. 447-454.
7. M. Piechowiak, The concept of human rights and extra-legal justification, w: R.
Hanski, M. Suksi (eds.), An Introduction to the International Protection of Human rights. A Textbook, Institute for Human Rights, Abo Akademi University, Tur-ku/Abo 1997, s. 3-14.
8. M. Urbański, Some remarks concerning model propositional logic of questions, Logic and Logical Philosophy 1998, No. 6, s. 187-196.
9. W. Żełaniec, The Principle of Individuation Within and Without the ’Theory of Categories’, Brentano Studien 1999, Bd. 9.
10. A. Wiśniewski, Erotetic Logic and Explanation by Abnormic Hypotheses, Syn-these 1999, vol. 120, No. 3, s. 295-309.
5.7. Członkostwo w komitetach redakcyjnych czasopism naukowych, towarzystwach naukowych
Pracownicy Instytutu pełnili i pełnią funkcje z wyboru w ogólnopolskich towarzystwach naukowych: dr hab. Wojciech Sady jest wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Wittgenste-inowskiego (od 1996 r.), a prof. dr hab. Andrzej Wiśniewski był w latach 1993-1996 członkiem Zarządu Polskiego Towarzystwa Logiki i Filozofii Nauki., natomiast w latach 1996-1999 członkiem Rady Polskiego Towarzystwa Logiki i Filozofii Nauki.
Prof. A. Wiśniewski i dr hab. A. Grobler są członkami Komitetu Nauk Filozoficznych PAN.
Członkostwo w komitetach redakcyjnych czasopism:
a) krajowych
∗ Redaktor naczelny: W. Kaczocha, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarzą-dzania i Bankowości w Poznaniu, Wyd. "Terra", ISBN 83-86134-36-4.
∗ Członek redakcji: B. Frydryczak; Kultura Współczesna.
∗ Członek zespołu redakcyjnego: A. Wiśniewski; Linqua ac Communitas.
∗ Członek zespołu redakcyjnego: A. Wiśniewski; Studia Metodologiczne.
∗ Członek rady naukowej: K. Jodkowski; ∑OΦIA.
∗ Członek redakcji serii wydawniczej: K. Jodkowski; Realizm, Racjonalność.
Relatywizm (Lublin).
b) zagranicznych
∗ Redaktor naczelny:Werner Röhr, BULLETIN - Berliner Geselschaft für Fa-schismus und Weltkriegforschung, Wissenschaftliche Halbjahresschrift, ISSN 0946-4700.
∗ Werner Röhr, JAHRBUCH der Berliner Gesellschaft für Faschismus und Weltkriegsforschung.
∗ Bibliography Co-editor: Wojciech Żełaniec, Husserl Studies.
∗ Członek Advisory Board: Marek Piechowiak, The Croatian Critical Law Re-view
Pracownicy Instytutu są członkami 13 zagranicznych towarzystw naukowych.
Przykładowo:
B. Frydryczak, International Aesthetic Association;
A. Grobler, Associational for Foundations of Science oraz European Society of An-alytical Philosophy;
124 W. Kaczocha, International Society for Universalism; European Art. Center oraz
Society for the Advancement of American Philosophy;
R. Leszko Gesellschaft für Analytische Philosophie;
R. Palacz, Societa Internationale Tommaso d’Aquino (Roma) oraz Societe Interna-tionale pour l’Etude de la Philosophie Médievale (Louvain)
M. Piechowiak, Societa Internationale Tommaso d’Aquino oraz Netherlands Insti-tute for Advanced Studies in Humanities and Social Sciences Fellows Association;
W. Röhr, Berliner Gesellschaft für Faschismus-u. Weltkriegsforschung;
A. Wiśniewski, Gesellschaft für Analytische Philosophie.
W okresie 1996-2000 pracownicy Instytutu za osiągnięcia naukowe 2 razy otrzymali nagrodę Ministra Edukacji Narodowej.