w $ 25 =im rofu.
(Słównem zagadnieniem polityfi europejsfiej u> l923ńm roEu był stosunef Kiemiec i ^cancji. Sta początfu rofu wy*
dawało sig, że tTiemcy dobrowolnie ułożą sig 5 $rancją w sprawie spłat inbemnhacji wojennej, tbe $rancji u steru rządu stał zmolennif łagodnych środEów, Briand, w Stiem*
czech rządził tDirth, popierany prje? Uathenau’a, Etóny istot*
nie dążyli do uczciwego zapłacenia należności. Jadójstwo lva=
tl>enau’a, dofonane prze? nacjonalistów niemiecEich, ora? ustą=
pienie U)irtha, dało hasło do nowej polityEi. SEutfiem tego we $rancji upadł Briand, prezesem ministrów jostal poin*
carć, ftóry, porozumiawszy sig 5 belgijsEim prezesem mini*
strów, <Cennys’em, zarząójił oEupacjg zagłgbi lvu!>r. V0 iTicm*
c?cct) na cjcle rządu stanął Cuno, zbliżony do sfer nacjona*
listycznycf>. Uozpoczgła sig bezkrwawa, a właściwie mało*
frwawa wojna efonomiczna Jticmiec z Srancją. Niemcy zor=
ganizowały t. zu>. „bierny opór“ na K.ul;rze. $rancja odpo*
wiadała coraz gwałtowniejszemi środfami. V0 cbwili, gdy piszemy te słowa, Cuno upadł, na czele rządu nicmiccfiego stoi Stresseman, ftóry — pomimo osobistych sympatji do nacjonalizmu — musi prowadzić polityfg fapitalucji wobec Francji. J a t obliczają, opór bierny na Hut>r’ze fosjtował Kiemcy 150 miljardów maref złotych, wówczas, gdy dług wo*
jenny itiewiec wynosił 132 miljarhy mf. Niezależnie od tego, Niemcy doprowadziły sig do straszliwej ruiny gospodarnej, wówczas, gdy stan efonomiejny £rancji jest fwitnący.
Jednocześnie w ‘Jlnglji upadł £loyd c5corge'a, oparty na foalicji wszystfich stronnictw i do władzy doszli fonserwatyści; prezesem ministrów jest Saldwin, ministrem spraw zagranicznych, Curzon. Uząd fonserwatywny, acz*
folwief nie udzielił Stancji zupełnego poparcia przeciwfcz Niemcom, jednaf zachowuje sig wzglgdem niej dalefo przyjaf*
niej, niż rząd Cloyd <5eorge’a, Bezrobocie w ‘Jlnglji zmnie}*
szyło sig, wsfuteF zmniejszenia sig fonfurencji niemieefiej. po
bługicj) walEacl) utworzono „wolne państwa1' irlanbzEie, Etóre na ?asa&}ie autonomii weszło w sEłab Jmperjum BrytańsEiego.
U) Stanach 5jebnoczonycf> 2lmeryEi północnej zńiarł pre=
Zybent óarbing i wybrany został prezybentem Calnin Coolig.
(Dbybwaj naleją bo stronnictwa republiEańsEiego, Etóre — w pr?ectoieństwie bo bemoEratów — teoretycznie pragnie 50=
stawić iKuropc jej własnemu losowi. Ceorja ta jebnaE tylEo cjgiciowo jest na szczęście wyEonywana, pob tym mianowU cie wzglgbcm, je SlmeryEa nic prjystgpuje bo £igi Karobów.
pojatem córa? barbjiej wyrasta zainteresowanie iguropą ame=
ryEańsEicl) finansistów, bej Etórycl) obbubowa Europy nie jest możliwa.
pomoc ta ujawniła sig prjcbewszystEiem w obbubowie 2lustrji, Etóra w niespobziewanie ErótEim czasie pob mąbrcmi rząbami Eanclerza Seipla (cbrześcijańsEi bemoErata), przy po=
mocy £igi ilarobów i pojycjEi ameryEańsEicgo banEiera ttIor=
gana, bostła bo złow ią eEonomicznego i obbubowała swoje finanse.
tDłocby, zniecierpliwione słabemi rzgbami liberałów, Etórzy nic mogli bać sobie raby z Eomunistami, ugjgły sig pob włabzg partji faszystów. KierowniEiem tej partji, a jebnocze=
inie byEtatorem U)łocf> został iltussolini. Król zgobził sig na ten przewrót, a parlament nie obgrywa jabnej roli.
pobobny przewrót miał miejsce w óiszpanji, gbzie Eraj był zniecierpliwiony przeEupstwcm obybwócl) Eolejno zmienia*
jącycb sig u włabzy stronnictw: Eonserwatystów i liberałów, oraz niebołgjnem prowabzeniem wojny w iUaroEu. tO óisz*
panji rucf) wyszebł ze sfer wojsEowycf). iDyEtatorem tego Eraju Został generał primo be Kioera.
IX) Erajacb tyci) upabła wigc bemoEracja i parlamenta*
pyzm; powstały natomiast rz<?by partyjne, narzucone siłą i Eierowane przez byEtatorów.
Pobobną formg rząbu, w imig l)aseł Eomunistycznycl), juj bawnicj, jaE wiabomo, wprowabziła Kosja. XX) ostatnim roEu f>asła i urząbzenia Eomunistyczne coraz barbziej ibą xv zapomnienie, ustrój „burjuazyjny11 wraca w całej pełni, ale byEtatura partyjna pozostaje. XX)sEuteE złego stanu zbrowia Cenina, włabja w Uosji bzieli sig pomigbzy £eninem a ICrocEim.
- tD polsce po wyborze na prezybenta Jvzec?Yf>ospolitej Znafomitego Fooperatysty, Stanisława Wojciechowsfiego, upa=
bło ministerjum gen. SiEorsFiego, opierającego śię na ccn=
trum i lewicy, włabzę ujął rząb Witosa, wynifły 5 potącje=
nia piastowców (centrum) i prawicy. Kie wybawiło to jeb*
naE polsfi ob fłopotów finansowych, na Etóre fraj ten cierpi pomimo bobrego stanu ekonomicznego.
©urcja, zwyciężywszy (BrcEów, pomimo pomocy, jafą im ofazywali Anglicy, uzyskała prawo zajęcia z powrotem Kon=
stantynopola i okolicy. Jnów ©urcja jest więc w Europie, choć botąb stolicy państwa nic przeniesiono z Angory, leją=
cej w “Jłzji iltniejszej. KemaUpasza, tafie byftator, stał się narobowym bohaterem CurEów.
Pnyfłab obwetowego procesu, a mianowicie przejścia ob byftatury bo parlamentaryzmu, bała Sułgarja, gbzie chłop=' s ta byftatura StambulisEiego zwiała przemocą z^ueona i włabzę objął parlamentarny rzęb Caufora
japonję nawiebziło straszne trzęsienie ziemi, ftórego ofiarą pabła w znacznej części stolica fraju, ©ofjo, i główne piiasto 3ofoł)ama. Straty są olbrzymie, sfłabfi sypią się Z całego świata, a sami japończycy z energją wcięli się bo obbubowy zniszczonych miast. 1
PomiębzY Włochami a (Brecją o mało co nie boszło bo wojny. R a terytorjum greefiem wymorbowano oficerów włos=
Ficb, Etórzy przeprowadzali granicę pomiębzy ‘Jllbanją a (5rc=
cją. R a sEuteE tego Włochy zajęły w zastaw wyspę Kórfu.
Ponieważ Grecja upoEorjyła się zupełnie, przepraszając i wy=
płacając inbemnizację robzinom zabitych, bo wojny nic boszło.
Pobobnic jest w trafcie załagodzenia spór o $iumę (Ujefc) pomiębzy Włochami a (Jugosławją.
©statnia wiclfa wojna zabała taE straszne rany lubz>
Eości, że — pomimo bóść silnych prąbów wojowniczych — nigbzie jebnaf bo wojny nie boszło i lubzie biorą się bo ob^
bubowy gospobarczcj, choć nie zawsze umieją to uczynić pob boiychczasowemi mbami bemofratyczno=parlamentarnemi..