CZĘŚĆ II – DANE WEJŚCIOWE
5. ANALIZA AKTUALNEGO STANU GOSPODARKI ODPADAMI
5.1. Odpady komunalne
5.1.4. Istniejące systemy gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym zbieranie odpadów
Każdy właściciel nieruchomości zobowiązany jest do posiadania umowy na odbieranie odpadów komunalnych z terenu jego nieruchomości. Umowa powinna być podpisana z przedsiębiorcą, posiadającym stosowne zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych. W zezwoleniu określono sposób postępowania z odpadami, tzn. miejsce odzysku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zgodnie z WPGO. Odpady odbierane są również przez gminne jednostki organizacyjne, które nie są zobligowane do posiadania ww. zezwolenia, jednakże spełniają wymagania określone dla przedsiębiorców w tym zakresie. Podmioty odbierające odpady obowiązkowo przekazują gminie informację o zawartych umowach z właścicielami nieruchomości, jak również dostarczają sprawozdania dotyczące gospodarowania odpadami komunalnymi. Na terenie większości gmin niektóre frakcje odpadów komunalnych zbierane są w sposób selektywny. Pozostałe odpady odbierane od właścicieli nieruchomości jako zmieszane odpady komunalne transportowane są do instalacji zagospodarowania odpadów komunalnych. Dokumentem regulującym sposób zbierania i odbierania odpadów komunalnych na terenie miast i gmin jest uchwalony regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy (miasta).
System zbierania odpadów komunalnych w województwie zachodniopomorskim prowadzony jest w oparciu o specjalistyczne firmy, z którymi podmioty gospodarcze, gospodarstwa domowe, a także instytucje samorządowe mają zawarte umowy. Wyróżnić można trzy sposoby zbierania odpadów, jakie są stosowane we wszystkich gminach województwa:
objazdowy, który polega na zbieraniu odpadów, zwłaszcza wielkogabarytowych oraz zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego w określonych terminach,
odbieranie w stałych punktach, który jest stosowany przeważnie w przypadku pojazdów wycofanych z eksploatacji i odpadów problemowych,
pojemnikowy, czyli w odpowiednich miejscach poustawiane są pojemniki, zwykle do odbioru komunalnych odpadów niesegregowanych, baterii, lekarstw, odpadów opakowaniowych oraz wielkogabarytowych.
Prowadzone działania w gminach województwa zachodniopomorskiego zmierzają do osiągnięcia wyznaczonych poziomów odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych poprzez ustawianie pojemników do selektywnego zbierania odpadów na ich terenach. Dodatkowo, w placówkach oświatowych i innych instytucjach publicznych (np. w urzędach), a także w placówkach handlowych, znajdują się pojemniki na zużyte baterie, a w placówkach medycznych i aptekach na przeterminowane leki. W województwie zachodniopomorskim zlokalizowanych jest łącznie 1975 punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Prowadzone są także akcje zbierania odpadów wielkogabarytowych
51
oraz zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Przedsiębiorstwa, które organizują zbiórkę zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego odbierają go od osób fizycznych, bądź też osoby same oddają zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny do punktu zbiórki. Istnieje także możliwość oddawania tego typu sprzętu przy zakupie nowego w punktach sprzedaży.
Oleje odpadowe zbierane są przez placówki handlowe oraz usługowe, takie jak: stacje paliw czy też warsztaty mechaniki pojazdowej. Odpady te zbierane są również w gminnych punktach zbierania odpadów niebezpiecznych.
Użytkownik końcowy baterii i akumulatorów jest zobowiązany do przekazania zużytych baterii i akumulatorów przenośnych zbierającemu zużyte baterie lub akumulatory albo do miejsca odbioru (szkoły, placówki oświatowe lub kulturalno-oświatowe, siedziby urzędu lub instytucji, placówki handlowe). Zużyte baterie i akumulatory powinny być selektywnie zbierane w oznakowanych pojemnikach, ustawionych w miejscu publicznie dostępnym. Natomiast zużyte baterie i akumulatory samochodowe należy przekazać sprzedawcy detalicznemu, podmiotowi prowadzącemu usługi w zakresie wymiany, zbierającemu zużyte baterie i akumulatory, prowadzącemu zakład przetwarzania lub wprowadzającemu baterie i akumulatory na rynek. Odpady w postaci zużytych baterii i akumulatorów przekazywane są do zakładu przetwarzania zużytych baterii i akumulatorów, gdzie następnie są poddawane odzyskowi.
Instalacje do zagospodarowania odpadów komunalnych
Na podstawie danych zawartych w „Sprawozdaniu z realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Zachodniopomorskiego za okres od 1 stycznia 2009 roku do 31 grudnia 2010”, a także uzyskanych informacji od podmiotów zarządzających poszczególnymi instalacjami, w tabeli nr 12 przedstawiono zestawienie wszystkich instalacji do odzysku lub innego niż składowanie unieszkodliwiania odpadów zlokalizowanych na terenie województwa, z uwzględnieniem:
10 sortowni odpadów komunalnych,
5 kompostowni odpadów organicznych selektywnie zbieranych, 3 zakładów do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów, 1 instalacja do stabilizacji odpadów komunalnych selektywnie zebranych,
1 instalacja do unieszkodliwiania odpadów komunalnych selektywnie zebranych poprzez proces spalania.
Zgodnie z § 4.6. rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) odpady opakowaniowe będące odpadami komunalnymi klasyfikujemy do podgrupy 15 01, a nie 20 01, pod warunkiem, że zbierane są w sposób selektywny lub występują jako zmieszane odpady opakowaniowe. W związku z tym, w tabeli 12 ze względu na źródło powstawania ujęto prócz odpadów z grupy 20, odpady z podgrupy 15 01. Ponadto, uwzględniono również odpady niebędące odpadami komunalnymi. Wynika to z tego, że prowadzący daną instalację posiada zezwolenie na prowadzenie odzysku odpadów komunalnych oraz odpadów nienależących do grupy 20, w ramach jednej decyzji administracyjnej.
Instalacje do odzysku odpadów
Według danych zawartych w „Sprawozdaniu z realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Zachodniopomorskiego za okres od 1 stycznia 2009 roku do 31 grudnia 2010”, w oparciu o Wojewódzki System Odpadowy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, na koniec grudnia 2010 roku, zarejestrowanych było 18 instalacji do odzysku odpadów (tabela nr 12), w tym sortownie i kompostownie o łącznej znanej nominalnej mocy przerobowej (sortownie, MBP, kompostownie) wynoszącej 228 380, Mg odpadów na rok. W przypadku sortowni odpadów moce przerobowe sięgają 213 880,4 Mg/rok.
52
W województwie zachodniopomorskim znajduje się 5 instalacji do zagospodarowania odpadów ulegających biodegradacji (kompostownie), których zdolności przerobowe kształtują się na poziomie 14 500,1 Mg/rok.
Instalacje do unieszkodliwiania odpadów
Na terenie województwa znajdują się 2 instalacje do innego niż składowanie procesu unieszkodliwiania odpadów komunalnych, a mianowicie:
spalarnia odpadów medycznych, w której unieszkodliwianiu poddaje się m.in. odpady komunalne selektywnie zebrane w postaci leków (20 01 32 - leki inne niż wymienione w 20 01 31),
instalacja do stabilizacji odpadów komunalnych selektywnie zebranych (20 01 39 – tworzywa sztuczne).
Do procesów unieszkodliwiania odpadów prowadzonych w tych instalacjach, zgodnie z załącznikiem nr 6 ustawy o odpadach, należą procesy D9 i D10.
D9 – obróbka fizyczno-chemiczna niewymieniona w innym punkcie załącznika nr 6 ustawy o odpadach, w wyniku której powstają odpady, unieszkodliwiane za pomocą któregokolwiek z procesów wymienionych w punktach od D1 do D12 (np. parowanie, suszenie, strącanie).
D10 – termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie Szczegóły dotyczące mocy przerobowych poszczególnych, istniejących instalacji do odzysku bądź innego niż składowanie unieszkodliwiania odpadów opisane zostały w tabeli nr 12.
Analizując ilości odpadów komunalnych zebranych na terenie województwa w 2010 roku przewidzianych do odzysku bądź unieszkodliwiania (poza składowaniem) można stwierdzić, iż moce przerobowe instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych zlokalizowanych na terenie województwa zachodniopomorskiego są wystarczające do zagospodarowania strumienia odpadów komunalnych przewidzianych do przetwarzania.
53
Tabela 12. Zestawienie poszczególnych typów instalacji do odzysku lub innego niż składowanie unieszkodliwiania odpadów, w tym odpadów komunalnych wg stanu na dzień 31.12.2010 r.
Lp. Rodzaj instalacji Nazwa i adres podmiotu
76-004 Sianów Pozwolenie zintegrowane
K-SR-Ś-6-6619/9/05 z dn. 22-03-2005; Wojewoda
Zachodniopomorski; z dn. 25-04-2007; Wojewoda
Zachodniopomorski;
76-100 Sławno Pozwolenie zintegrowane
K-SR-Ś-6/6619/1907 z dn. 17-04-2007; Wojewoda
Zachodniopomorski;
z późn. zm.
16-04-2017 R15 15 01 02 48 25,4
54
Lp. Rodzaj instalacji
Nazwa i adres Mierzyn, ul. Długa 20,
72-006 Szczecin z dn. 28.07.2009; Starosta
Policki z dn. 7-05-2010; Marszałek
Województwa
Zachodniopomorskiego 06-05-2020 R15
20 01 23*
demontażu sprzętu EKOSUN
ul. Stołeczna 7, z dn. 23-12-2008; Marszałek
Województwa
8. Sortownia odpadów SITA-JANTRA ul. Ks. Anny 11,
Prezydent Miasta Szczecin 30-06-2019 R15
15 01 01 6 000 137,3
15 01 02 7 000 189,8
15 01 03 400 -
15 01 04 400 5,5
15 01 05 8 900 -
55
Lp. Rodzaj instalacji
Nazwa i adres Komunalnej Sp. z o.o.
ul. Wolności 26, Kompostownie odpadów organicznych selektywnie zebranych
1. Węzeł segregacji i
56
Lp. Rodzaj instalacji
Nazwa i adres z dn. 25-04-2007 Wojewoda
Zachodniopomorski; z dn. 28-07-2004; Wojewoda
Zachodniopomorski
57
Lp. Rodzaj instalacji
Nazwa i adres z dn. 25-04-2007 Wojewoda
Zachodniopomorski; z dn. 30-03-2007; Wojewoda
Zachodniopomorski;
Instalacje do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów
1.
Sortownia odpadów
komunalnych Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o.
ul. Komunalna 5 z dn. 22-03-2005; Wojewoda
Zachodniopomorski Komunalnej Sp. z o.o.
ul. Cieślaka 6C, z dn. 08-07-2010; Marszałek
Województwa
58
Lp. Rodzaj instalacji
Nazwa i adres z dn. 07-02-2007; Starosta
Kołobrzeski; z późn. zm. 31-01-2017 R14 Instalacje do unieszkodliwiania odpadów komunalnych selektywnie zebranych
1. Spalarnia odpadów
stabilizacji odpadów EKOPAL Sp. z o.o. ul. Przejazd 14a
Pozwolenie na
1) instalacja nie posiada aktualnej decyzji zezwalającej na odzysk odpadów, w związku z tym, została zobowiązana do uzyskania stosownej decyzji z zakresu gospodarki odpadami do dnia 30.09.2012 r.
2) zdolności przerobowe podane w kg/h
Źródło: Sprawozdanie z realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Zachodniopomorskiego za okres od 1 stycznia 2009 roku do 31 grudnia 2010, WSO, na podstawie uzyskanych informacji od prowadzących instalacje
59
Na rysunku nr 8 przedstawiono graficzne rozmieszczenie instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych w województwie zachodniopomorskim w podziale na:
sortownie odpadów selektywnie zebranych, odpadów zmieszanych, kompostownie odpadów organicznych selektywnie zebranych, instalacje do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów,
instalacje do unieszkodliwiania komunalnych selektywnie zebranych odpadów.
Rysunek 8. Graficzne rozmieszczenie instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych Źródło: opracowanie własne
60
Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi
Wśród najważniejszych problemów gospodarki odpadami komunalnymi należy wymienić następujące:
mała ilość punktów zbierania odpadów komunalnych w postaci zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz zużytych baterii i akumulatorów z gospodarstw domowych, a także przeterminowanych lekarstw i odpadów wielkogabarytowych,
rozdrobniona organizacja systemu gospodarowania odpadami (brak kontroli bądź mała skuteczność kontroli podmiotów zbierających odpady komunalne od mieszkańców),
niska aktywność części gmin w działaniach związanych z tworzeniem jednostek organizacyjnych, które realizowałyby kompleksową gospodarkę odpadami komunalnymi, niezgodne z prawem pozbywanie się odpadów („dzikie wysypiska”, spalanie odpadów w gospodarstwach domowych),
niedostateczny stan świadomości ekologicznej społeczeństwa,
słabo rozwinięty system selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji,
brak sprawnego systemu monitorowania gospodarki odpadami na terenie województwa, niekompatybilność wielu podstawowych danych nagromadzonych w różnych bazach danych i sprawozdaniach).
5.2. Odpady podlegające odrębnym przepisom prawnym (w tym odpady niebezpieczne)