„Totalne dyktando” — i wszystko jasne. Nie dość, że odstraszające słowo „dyk-tando”, to jeszcze totalne! Brzmi groźnie. A jednak to przedsięwzięcie wpisuje się w zasadniczo szerszy paradygmat celów. Jest ono formą, która ma nie tylko sprawdzić swoiste, czysto językowe umiejętności, ale też oswoić i zachęcić do zbliżenia kulturowego, a zarazem odczarować „strasznego rosyjskiego niedź-wiedzia”. Czyni to z powodzeniem, umożliwiając uczestnikom kontakt z języ-kiem i kulturą rosyjską.
DOI: 10.47050/jows.2021.4.87-91 KAMIL DYJANKIEWICZ
88 4/2021
JĘZYKOWE PROJEKTY EDUKACYJNE Home
Innym przykładem jest „Географический диктант”
– test wiedzy z geografii Rosji. Oto jedno z pytań z 2018 r.:
В каком российском озере не водится нерпа?
a. Ладожское b. Чудское c. Байкал
d. Каспийское море
[Jaką nazwę nosi rosyjski jezioro, w którym nie wy-stępuje nerpa? a. Ładoga; b. Pejpus; c. Bajkał; d. Mo-rze Kaspijskie.]
Dalej można wymienić: „Правовой диктант”
– test wiedzy o prawoznawstwie; „Экологический диктант” – test znajomości zagadnień z ekolo-gii; „Пушкинский диктант” – sprawdzian wiedzy na temat życia i twórczości Aleksandra Puszki-na (Александра Пушкина). Oto przykład pytania z 2021 r. z tego ostatniego:
Александр Сергеевич Пушкин родился 26 мая 1799 года в Москве. Почему мы празднуем день его рождения 6 июня?
[Aleksander Puszkin urodził się 26 maja 1799 r. w Mo-skwie. Dlaczego obchodzimy jego urodziny 6 czerwca?]
Największą popularnością od lat cieszy się jed-nak „Totalne dyktando” („Тотальный диктант”). To międzynarodowa społeczno-edukacyjna akcja, pod-czas której wszyscy chętni w tym samym pod-czasie na całym świecie piszą dyktando po rosyjsku. Akcja od-bywa się od 2011 r., a jej pomysłodawcami byli filolo-dzy z Uniwersytetu w Nowosybirsku. W Łodzi akcja pierwszy raz odbyła się w 2019 r., a jej organizatorem zostałem ja – nauczyciel i wykładowca akademicki ję-zyka rosyjskiego.
Idea organizowania dyktanda w Łodzi zrodziła się podczas mojego udziału w V Międzynarodowym Forum Pedagogicznym w Soczi, w czasie którego wy-głosiłem referat na temat innowacyjności w nauczaniu języka rosyjskiego w Polsce. W konferencji brali udział również organizatorzy „Totalnego dyktanda”. I to wła-śnie po spotkaniu z nimi zdecydowałem się na orga-nizację przedsięwzięcia w swoim rodzinnym mieście.
Akcja odbyła się w Szkole Podstawowej nr 29 i zgromadziła 30 osób. Wśród nich byli uczniowie, stu-denci, a także czynni zawodowo pasjonaci języka rosyj-skiego. Autorem dyktanda był pisarz i literaturoznawca – Paweł Basiński (Павел Басинский), a tekst odczy-tał Paweł Samokhin (Павел Cамохин) – wokalista
polsko-rosyjskiego zespołu Samokhin Band. Poniżej przytaczam treść tego dyktanda.
ЛОВЕЦ ДУШ
Uroczystość podsumowania „Totalnego dyktan-da” w Łodzi była wyjątkowa. Po wręczeniu uczest-nikom certyfikatów, a zwycięzcom nagród, odbył się koncert grupy Samokhin Band. Artyści wprawili
„Totalne dyktando” z języka rosyjskiego Home
przybyłych gości w iście rosyjski nastrój. Wieczór uświetniły utwory związane z rosyjską tematyką, a uczestnicy chętnie przyłączali się do wspólnych śpiewów i zabaw.
Rok później zorganizowałem „Totalne dyktan-do” ponownie. Z powodu wprowadzonych obostrzeń epidemicznych przedsięwzięcie przeniosło się jednak do internetu, na platformę Zoom. Taka forma przy-sporzyła niestety wielu osobom drobnych problemów.
Słuchacze mieli kłopoty z otworzeniem programu, od innego uczestnika program wymagał hasła. Jed-nak zdecydowanej większości udało się napisać tekst.
Autorem dyktanda był Andriej Gelasimow (Андрей Геласимов) – rosyjski pisarz, scenarzysta i pedagog.
Tekst był poświęcony Konstantinowi Ciołkowskiemu (Константину Циолковскому), rosyjskiemu uczone-mu polskiego pochodzenia, jedneuczone-mu z pionierów ko-smonautyki, twórcy modelu teorii ruchu i budowy ra-kiety kosmicznej. Tekst dyktanda odczytała lektorka jednej ze szkół języka rosyjskiego w Łodzi. Poniżej pre-zentuję treść dyktanda.
PER ASPERA, ЧАСТЬ 3
Znajmość ortografii wśród uczestników była na naprawdę wysokim poziomie, większość popełniła nieliczne tylko błędy. Zdecydowanie słabiej wypadła interpunkcja. W głównej mierze piszący zapomina-li wydzielać zwroty imiesłowowe. Zwycięzca nie po-pełnił żadnego błędu ortograficznego i zaledwie dwa błędy interpunkcyjne.
Podsumowanie odbyło się na platformie Zoom.
Główną nagrodą dla uczestników była książka Andrieja Gielasimowa z jego autografem. Ogłoszeniu wyników towarzyszył emocjonujący interaktywny ję-zykowo-kulturoznawczy test w aplikacji Kahoot! Kon-kursowicze musieli m.in. odgadnąć, na którym zdjęciu jest Ałła Pugaczowa (Алла Пугачёва), kto jest autorem wiersza Zimowy wieczór (Зимний вечер), co jest far-szem pielmieni oraz dokończyć refren piosenki Biełyje rozy (Белые розы). Oprócz konkursu wszyscy uczest-nicy wzięli udział w loterii. Specjalne koło w aplikacji ClassTools wylosowało szczęśliwca, który dostał pły-tę Augustina Griszyna (Августина Гришина) – lidera moskiewskiej grupy rockowej Dlina Dychania (Длина дыхания). Dla uczestników zorganizowano także mi-niwykład, podczas którego mogli dowiedzieć się m.in.:
co to jest Iwan-ciaj (Иван-чай), jak przyrządzić praw-dziwie pielmieni oraz jaki jest rosyjski odpowiednik
„zimnych nóżek”.
W 2021 r. trzeci raz, również na platformie Zoom, zorganizowałem „Totalne dyktando”. Tym razem wzię-ło w nim udział 60 osób. Wśród nich nie tylko Pola-cy z różnych części kraju, ale również goście z Holan-dii i Rosji. Autorem dyktanda był Dmitrij Głuchowskij (Дмитрий Глуховский) – rosyjski pisarz, dziennikarz,
90 4/2021
JĘZYKOWE PROJEKTY EDUKACYJNE Home
korespondent wojskowy, felietonista i radiowiec. Tekst dyktanda odczytał Eugeniusz Malinowski (Евгений Малиновский) – syberyjski bard i polski aktor, któ-ry podczas podsumowania akcji zaśpiewał przy akom-paniamencie gitary dwie piosenki, pochodzące z albu-mu Jedno serce – dwie Ojczyzny (Одно сердце – два Отчества). W recitalu brzmią zarówno utwory au-torstwa artysty, jak i znane już polskie i rosyjskie pie-śni, których wykonania podjął się bard. Intencją ca-łości recitalu jest misja zbliżania kultur, jaką artysta sobie obrał na całe swoje życie publiczne. Poniżej treść tegorocznego dyktanda.
Jeszcze do niedawna, aby przygotować się do pi-sania dyktanda, trzeba było kupować wiele podręczni-ków i uczyć się z nauczycielem. Obecnie te standardowe środki można zastąpić nowoczesnymi technologiami.
Wśród nich są aplikacje, które pomogą samodzielnie przygotować się do udziału w „Totalnym dyktandzie”.
Jedną z nich jest Орфография: Диктант (Ortografia.
Dyktando), która w przystępny i interaktywny sposób uczy zasad języka rosyjskiego. Jednocześnie umożliwia powtórzenie wiedzy z literatury rosyjskiej i światowej, gdyż jako przykłady podane są znane cytaty książko-wych bohaterów.
Inną aplikacją, po którą warto sięgnąć to Русский язык – грамотей (Język rosyjski – mądrze). Aplikacja za-wiera ponad 15 tys. pytań, które są zestawione zgodnie ze rosyjskim programem nauczania. Wybierając tryb
„trening”, można szybko rozwiązać test składający się z 10 losowo wybranych pytań, które ułożono według następujących kategorii:
— pisownia morfemów (правописание морфем),
— składnia (синтаксис);
— interpunkcja (пунктуация);
— fonetyka, słowotwórstwo, leksyka (фонетика, словообразование, лексика).
Prawidłowe odpowiedzi wyświetlają się na zielo-no, natomiast nieprawidłowe – na czerwono. To po-zwala lepiej zapamiętywać materiał. Po naciśnięciu znaku „?”, użytkownik dowiaduje się, jaka zasada obo-wiązuje w danym ćwiczeniu.
Podsumowując, można śmiało stwierdzić, że „To-talne dyktando” na stałe wpisało się w kalendarz im-prez edukacyjnych w Polsce. Świadczyć może o tym zwiększająca się liczba uczestników wydarzenia, na
„Totalne dyktando” z języka rosyjskiego Home
co wpływ niewątpliwie miała też sytuacja epidemicz-na w kraju. Dzięki nowoczesnych technologiom i moż-liwościom przeprowadzenia dyktanda w formie onli-ne (co do roku 2020 nie miało miejsca) udział mogły wziąć osoby zamieszkałe w najdalszych zakątkach Pol-ski. Z kolei swobodny dostęp do zasobów interneto-wych i aplikacji umożliwił naukę zasad ortografii w do-wolnym miejscu i o dowolnej porze, praktycznie bez ograniczeń. Kolejna edycja „Totalnego dyktanda” za-planowana jest na 9 kwietnia 2022 r.
KAMIL DYJANKIEWICZ Nauczyciel i wykładowca akademic-ki języka rosyjsakademic-kiego i języka polsakademic-kiego jako obcego. Współautor publikacji i zbioru zadań do matury z języka rosyjskiego. Dwu-krotnie nominowany do tytułu Nauczyciel Roku, wyróżniony certyfikatami: Nauczyciel Innowator i Afirmator Ruchu Innowa-cyjnego. Zdobywca Nagrody Prezydenta Miasta Łodzi oraz Me-dalu Komisji Edukacji Narodowej. Laureat Międzynarodowego Konkursu im. Aleksandra Puszkina.
Home
Home
D
zieci potrzebują czasu, by zaakceptować nauczyciela, który musi włożyć dużo wysiłku w to, by być przez nie zaakceptowanym (Reilly i Ward 2011). Co więcej, trudnością okazuje się budowanie u małych wycho-wanków motywacji do poznawania obcego języka. Maluszki żyją tym, co jest tu i teraz i często nie widzą potrzeby uczenia się mowy, której nie rozumieją. Dlatego warto pamiętać o tym, by jak najbardziej integrować tematykę zajęć języka obcego z planem pracy wychowania przedszkolnego. Nawiązywanie na zajęciach językowych do zagadnień, które są dzieciom bliskie i które poznają w cza-sie zajęć po polsku, wzbudza w dzieciach poczucie bezpieczeństwa, podnosi pewność siebie oraz pozwala im lepiej opanować materiał w języku obcym (Szpotowicz i Szul-c-Kurpaska 2012). Przygotowując zajęcia językowe, warto więc zadbać o ich atrakcyj-ność oraz dostosowanie do potrzeb rozwojowych dzieci. Komorowska (2009) zwraca uwagę na to, że „sposób pracy jest ważniejszy niż jej wymierny efekt, gdyż motywacja do pracy jako fundament dalszej wieloletniej pracy jest w tej grupie wieku ważniejsza niż wymierne efekty językowe”. Nauczyciel języka angielskiego w przedszkolu musi pa-miętać, że jego nadrzędnym celem jest wytworzenie w dzieciach pozytywnej postawy do uczenia się języka obcego.Opracowując plan zajęć, nie można pominąć potrzeb rozwojowych i zaintere-sowań dzieci. Obserwując dzieci trzy- i czteroletnie, zauważymy, że uwielbiają do-tykać, sprawdzać, eksplorować przestrzeń. Gdy opanują jakąś czynność, chętnie ją powtarzają, cieszą się tym, że już potrafią. Maluszki uwielbiają zabawy z muzyką, piosenki, ruch i taniec. Należy jednak tak dobierać repertuar, by dzieci faktycznie skorzystały z materiału. Piosenki po angielsku lepiej śpiewać z nimi a cappella, na-tomiast zabawy z muzyką upraszczać tak, by cała grupa poradziła sobie z nimi.
Jakie jeszcze potrzeby mają współczesne dzieci? Żyjemy w czasach, gdy przed-szkolaki mają ogromną wiedzę o świecie oraz duży bagaż różnorodnych doświad-czeń. Nawet trzylatki rozpoczynające przedszkole w wielu miejscach już były, wie-lu rzeczy doświadczyły i pięknie opowiadają o świecie. Problemem obecnych czasów jest jednak to, że czasami zbyt szybko pędzimy, nie skupiamy się na tym, co robimy.
Dzieci zaś potrzebują spokoju, zatrzymania się i czasu na opanowanie różnych, czę-sto bardzo podstawowych czynności.