Motywacja jest naszym motorem napędowym w ży-ciu i podstawą wszelkiej aktywności człowieka, w tym aktywności fizycznej. Niski poziom motywacji uczniów do ćwiczeń na zajęciach WF jest zmorą wielu na-uczycieli. Według niektórych szacunków w polskich szkołach w zajęciach WF nie uczestniczy prawie
1/3 uczniów! Brak stroju lub zwolnienie od lekarza to najczęstsze powody niedyspozycji młodego czło-wieka. To wcale nie znaczy, że pozostali podchodzą do lekcji z entuzjazmem. Z badań wynika, że ucznio-wie nierzadko są po prostu zniechęceni do zajęć WF w szkole, nie odnajdują w nich radości.
Żeby dowiedzieć się więcej o planowaniu zajęć do wyboru, wejdź na naszą stronę i przeczytaj resztę tego poradnika. Znaj-dziesz w nim dokładne wskazówki wraz z propozycjami materiałów wspomaga-jących organizację – www.ceo.org.pl/wf, zakładka „Materiały” ➜ „Poradniki” (adres:
http://www.ceo.org.pl/wf/materialy/poradniki)
30
WF z Klasą. Przewodnik po programie. Edycja 1.Przyczyn braku motywacji do uczestnictwa w za- jęciach WF można szukać w środowisku, w jakim na co dzień funkcjonujemy (np. w szkole brakuje miejsca lub sprzętu do przeprowadzenia lekcji), albo w systemie edukacji (np. obcinanie godzin zajęć WF), albo w kulturze dzisiejszej młodzieży (np. przekona-nie, że aktywność fizyczna nie ma szans w
konfron-tacji z nowymi technologiami). Można też postawić pytanie, co mogę zrobić jako nauczyciel(ka), aby roz-budzać w moich uczniach pasję do sportu i aktyw-ności fizycznej. Warto zatem zastanowić się, jaki kli-mat buduję na lekcji i jak motywuję moich uczniów do czynnego uczestnictwa w zajęciach.
➥ DWa rODZaje mOtyWaCji
W psychologii funkcjonuje rozróżnienie na dwa typy motywacji – wewnętrzną i zewnętrzną.
Na krótką metę metoda szachowania nagrodami i karami wydaje się bardziej skuteczna, ale nie budu-je ona trwałej motywacji. Kończy się wraz z brakiem bodźca zewnętrznego (systemu oceniania, sprawdza-nia obecności, autorytetu nauczyciela itp.). dlatego warto stymulować przede wszystkim motywację we-wnętrzną, regulowaną przez samego ucznia. To daje dużo lepszą perspektywę na utrzymanie jej nie tylko przez okres chodzenia do szkoły, lecz także w doro-słym życiu.
Motywacja wewnętrzna to czysta forma motywacji. Dla uczniów zmotywowanych wewnętrznie wykonywana aktywność jest celem samym w sobie i bierze się z pra-gnienia zdobycia nowej wiedzy, doświad-czeń albo umiejętności oraz osiągnięcia stanu wewnętrznego zadowolenia i satys-fakcji. Nauczyciel może stymulować moty-wację wewnętrzną poprzez wprowadzenie elementów zabawy i konkretnych celów dla rozwoju młodego człowieka. Chodzi o to, żeby zajęcia były atrakcyjne i po prostu chciało się na nie chodzić.
Motywacja zewnętrzna objawia się po-przez system nagród i kar. Uczniowie zmotywowani zewnętrznie starają się zdo-być dobrą ocenę albo dostać pochwałę (nagrody), a zarazem uniknąć złej oceny albo nagany (kary). Robią to niezależnie od tego, czy zdobywają jakąkolwiek wiedzę lub doświadczenie. Liczy się tylko ocena.
Nauczyciel może też stymulować motywa-cję zewnętrzną: „Jeśli będziesz regularnie uczęszczać na moje zajęcia, to dostaniesz lepszą ocenę”.
SP nr 16 STO w Warszawie
31
Materiały eksperckie.
Poradniki.
➥ jaK pObuDZać mOtyWaCjĘ u młODeGO CZłOWieKa?
Na sWOiCh ZajĘCiaCh prZeDstaW uCZNiOm rÓŻNe FOrmy ruChu i Daj mOŻliWOść WybOru
CZyNNiK mOtyWująCy rOZWiąZaNia W praKtyCe
rÓŻNOrODNOść ZajĘć
Zastanów się, jak unowocześnić zajęcia, jed-nocześnie realizując podstawę programo-wą. Pamiętaj, że WF to nie tylko popularne gry zespołowe, tradycyjna lekkoatletyka czy gimnastyka. warto pokazywać drugie
obli-cze popularnych aktywności. na przykład w ramach realizacji zajęć z gimnastyki moż-na poprowadzić fitness albo przedstawić elementy parkuru.
Rozbudzaj ciekawość niszowymi dyscy-plinami sportowymi oraz formami ruchu.
Na przykład przedstaw zasady gry w bad-mintona, zorganizuj zajęcia z tańca albo jogi.
Jeśli pracujesz w koedukacyjnej grupie, mo-żesz wprowadzić gry zespołowe z założenia integrujące obydwie płci, takie jak korfball lub ultimate frisbee.
Bądź otwarty na pomysły samych uczniów.
Przedstawiając im szeroki wachlarz aktyw-ności, wesprzyj ich w odnajdywaniu i reali-zowaniu własnej drogi do ruchu i zdrowego trybu życia. Na przykład możesz zapytać zniechęconego ucznia: „Zaobserwowałem/
zaobserwowałam, że na ostatnich lekcjach, kiedy graliśmy w siatkówkę, nie odnajdy-wałeś w tej dyscyplinie radości. W co lubisz grać najbardziej? / co lubisz robić na lek-cjach wF?”.
1
2
3
32
WF z Klasą. Przewodnik po programie. Edycja 1.WystaWiaj spraWieDliWe OCeNy
CZyNNiK mOtyWująCy rOZWiąZaNia W praKtyCe
pOCZuCie spraWieDliWeGO traKtOWaNia
w ocenie uwzględnij włożony wysiłek, za-angażowanie i poczynione postępy. Nie oceniaj uczniów publicznie, porozmawiaj o ocenie z każdym z nich indywidualnie.
To daje poczucie komfortu psychicznego, nie deprymuje. zawsze uzasadniaj swoją oce-nę. Na przykład: „Włożyłaś w ten semestr
mnóstwo pracy, nie ominęłaś żadnych zajęć.
I choć wciąż możesz sama nie być zadowo-lona ze swoich wyników, jednak ja daję ci piątkę”. Z drugiej strony pamiętaj, że bieżą-ce pochwały ucznia lub uczennicy na forum klasy wzmacniają samoocenę i zwiększają motywację.
Dostosuj poprzeczkę do indywidualnych możliwości i potrzeb każdego z uczniów.
Zawsze dawaj okazje i narzędzia służące po-prawie wyników oraz możliwość osiągnięcia założonych przez ucznia celów. Na przykład jeśli Krzyś lub Basia ma słabszą kondycję,
niech przebiegnie cztery okrążenia boiska zamiast sześciu. Wtedy skończy bieg razem z innymi i nie będzie postawiony/postawio-na w upokarzającej sytuacji samotnego koń-czenia biegu długo po czasie.
Przeprowadzaj regularne sprawdziany umie- jętności fizycznych: na początku, w trakcie i na końcu roku szkolnego. Wprowadzenie jasnych zasad oraz systematycznych testów pomoże Ci ustalić jasne zasady i uregulo-wać kwestię sprawiedliwego oceniania
Za-pisuj indywidualne wyniki uczniów i oceniaj za jednostkowe postępy podczas roku szkol-nego. Uczniowie będą czuli, że ich wysi-łek nie idzie na marne, jeśli pokażesz im, że również dla ciebie liczą się ich wyniki, że zapisujesz je i pamiętasz o nich.
Jeśli pracujesz z refleksyjną grupą, możesz poeksperymentować i pozwolić im ocenić samych siebie. Unikaj natomiast standary-zowania i oceniania względem
umiejętno-ści lub osiągnięć innych uczniów w klasie.
To nie tylko zabija motywację, lecz także jest niezgodne z podstawą programową.
1
2
3
4
33
Materiały eksperckie.
Poradniki.
ChWal i NaGraDZaj mąDrZe
CZyNNiK mOtyWująCy rOZWiąZaNia W praKtyCe
pOCZuCie ZDObyWaNyCh KOmpeteNCji i DąŻeNie DO mistrZOstWa
Podobnie jak w przypadku oceniania, chwa-ląc i nagradzając uczniów, skup się przede wszystkim na wysiłku i pracy włożonej w pro- ces osiągania założonych sobie celów. Po-każ im, że stają się coraz lepsi. Na przykład:
„agato, przypomnij sobie jak wyglądał twój serwis na początku roku szkolnego. Dzię-ki wielDzię-kiemu zaangażowaniu i regularnej obecności na zajęciach zrobiłaś olbrzymi postęp. Brawo!”
Jeśli chodzi o nagradzanie i chwalenie w gru- pie, podejdź do sprawy indywidualnie.
W wielu przypadkach pochwała na forum uskrzydli ucznia i spowoduje, że będzie chciał dalej się rozwijać. Są też tacy ucznio-wie, którzy chwaleni osiadają na laurach, myślą: „Po co mam dalej się starać skoro i tak już jestem najlepszy?”. Ci słabsi z ko-lei mogą utracić motywację, kiedy chwaleni są lepsi koledzy: „Po co mam się starać jak i tak nie będę tak sprawny? Nigdy sobie nie
zasłużę na pochwałę mojego nauczyciela…”.
nagrody i pochwały za indywidualne osią-gnięcia mogą pozostać między tobą a Two-im uczniem lub być wygłaszane przed grupą.
wybierz sposób, który działa i jest skutecz-ny wobec konkretnego ucznia. Dlatego waż-ne jest zbudowanie z uczniem takiej relacji, która pozwoli Ci podjąć optymalną decyzję.
Wnikliwie obserwuj ucznia/uczennicę i roz-mawiaj o jego/jej odczuciach.
1
2
pomySŁy nA gAdŻety, które mogą StAnoWić nAgrodę
ZNAJDZIESZ W PORADNIKU „NAGRADZAJ MĄ-DRZE” NA NASZEJ STRONIEwww.ceo.org.pl/wf zakładka „Materiały” ➜ „Poradniki” (adres:
http://www.ceo.org.pl/wf/materialy/poradniki)
34
WF z Klasą. Przewodnik po programie. Edycja 1.pOKaŻ WymierNe KOrZyśCi!
CZyNNiK mOtyWująCy rOZWiąZaNia W praKtyCe
ChĘć DbaNia O CiałO /
WypraCOWaNia łaDNej sylWetKi
Opowiedz swoim uczniom o efektach pro-ponowanych przez ciebie ćwiczeń. Cierpli-wie tłumacz, po co wykonuje się określone zadania. Możesz też nazywać struktury
mię-śniowe, które zostają aktywowane. Bądź obrazowy. Pozwól, aby uczniowie wyobrazili sobie pracującą tkankę oraz swoją wymarzo-ną sylwetkę podczas ćwiczeń.
zaproś na lekcję wF kogoś sprawnego fi-zycznie, z pasją do ruchu, np. trenera fitness albo jakiegoś sportowca z Twojego regionu.
Niech uczniowie dowiedzą się o wpływie
re-gularnych ćwiczeń fizycznych na ciało i umysł również od kogoś z zewnątrz. Oprócz dialo-gu z uczniami możesz zaangażować swojego gościa w zajęcia.
zaproponuj uczniom prowadzenie dzienni-ka, w którym monitorowaliby swoje zaan-gażowanie w ćwiczenia fizyczne na lekcjach wF oraz ogólne samopoczucie. W ten
spo-sób pomożesz im odkryć, jak ruch wpływa na jakość ich wyników z innych przedmiotów w szkole, jakość snu i relacje z innymi ludź-mi.
1 2 3
Olimpiada Pomysłów WF-u z Klasą
35
Materiały eksperckie.
Poradniki.