BILANS TLENOWY RZEKI MISSISSIPPI
1. K raty. Zadaniem krat jest zatrzymanie grubszych zawiesin i twar
dych pływ ających przedmiotów (np. kawałków drzewa) w celu ochronj pomp i innych urządzeń przed uszkodzeniem. K raty są stosowane w połączeniu z piaskownikiem i sa umieszczane przed lub zaraz za pia
skownikiem.
K raty wykonuje się w postaci zespołu prętów żelaznych rozmaitego przekroju i formy. W zależności od szerokości szczelin, pomiędzy poszcze- gólnemi prętami, kraty dzielą się na grube (szerok. prześwitu 25—50 średnie (12 — 25 m m) i drobne (2—12 mm). Przed oczyszczalniam i
ścieków miejskich s t o s u j ą kraty grube.
F ig . 164. K raty stale oczyszczane ręcznie, przed pompami ze szczelinami
20 m m .
Powierzchnia krat powinna wynosić minimalnie 1,5 przekroju kanału dopływowego. Pożądana prędkość przepływu t> = 0,6 jn/sek. Kraty bj- w ają stałe i ruchome. Stałe kraty ustawia się pod kątem 30—60° do p®- ziomu. Oczyszczane są ręcznie lub przy pomocy mechanicznych gra“- Ruchome kraty składają się z kilku krat płaskich lub wklęsłych, atoOM;
wauych na osi, dookoła której obracają się, lub w postaci taśmy- H°31‘
zawiesin zatrzymywanych n a kratach zależna jest od rodzaju ścieków i w3 • Przeważnie 2—3 litry ua mieszkańca rocznie. . ,
2. P ia sk o w n ik ma za zadauie zatrzym anie piasku i innych ciężkic mineralnych zawiesin, zaw artych w ściekach. Usuwanie piasku ze scieKo"
*) P rzy energicznem w ydzielaniu się gazów z ferm entujących na dnie o sad z i . przy dużych ilościach osadu robi w rażenie, że rz e k a w danem miejscu wrze, nafitęi' ^ rów nież m echaniczne usuw anie tlen u z wody przepływ ającej (praw o Daltona).
1 7 6
Oczyszczanie mechaniczne.
ma u a celu ochronę pomp przed ścieraniem, zapychaniem i uszkodzeniem, oraz niedopuszczenie piasku do osadników i innych urządzeń, ze względu
F ig . ICO. K ra ty i piaskow nik.
Pojemii1^ ' 8^ usuwania piasku z dna i zmniejszenie użytecznej z u,n'aszczana są na kanałach, doprowadzających ścieki fonfw - r Pła,Tn6j kanalizacji do oczyszczalni, stacji pomp kanałowych, sy- rzadlT ^ . sJ s,temie rozdzielczym kanalizacji piaskowniki są stosowane
'°, gdyż^ ilość mineralnych zawiesin i piasku jest naogół b. mała.
tych't* 0l'-lyki wykonywaue są w postaci kilku komór osadowych, rozmai-
Kształtów i przekrojów. /
B r r t a , P o d ręczn ik in ż y n ie r s k i.
XII.
1 8 1 1 7 7F ig . 165. K raty stałe oczyszczane m echanicznie.
Oczyszczanie w ód Ściekowych.
Obecnie buduje się piaskowniki z dnem plaskiem. Piaskowniki oblicza się na prędkość przepływu v = 0,3 wt/sek. w większych urządzeniach i ua v = 0,2 «¡/sęk. w mniejszych. Przy mniejszych prędkościach przepływu opada nietylko piasek, lecz i zawiesina organiczna, co jest niepożądane (dopu
szczalna domieszka ciał organicznych w piasku maksymalnie 10%)- Ze względu na zmienność dopływu, dla utrzym ania właściwej prędkości przepływu w piaskowniku nadaje się komorze odpowiedni profil lub reguluje się przez włączanie, ewent. w yłączanie odpowiedniej ilości komór piaskownika. Czas przepływu ścieków przez piaskownik wynosi przeważnie około 1 minuty.
Anglicy cziis ten zwiększają do kilku minut. Piaskownik systemu Dorr Co.
(fig. 167) posiada tylko jedną komorę, lecz jest zaopatrzony w urządzenia mechaniczne do płókania piasku, przyczem ciała organiczne są odprowadzane do osadników, a przemyty czysty piasek odchodzi ua stronę. W tym też celu w niektórych nowoczesnych konstrukcjach piaskowniki zaopatrzone są na dnie w rury, przez które w tłacza się sprężone powietrze dla perjody- czuego usuwania nagromadzonych ciał organicznych.
.Fig. 167- P iask o w n ik system u D orr Co.
a —■ k om ora osadow a z zgrzebłam i, b — urządzenie do oczyszczania piasku od c iał organicznych, c — zb io rn ik d la p iasku, d — odpływ d la ciał organicznych.
Oczyszczanie piaskowników odbywa się ręcznie lub przy pomocy mecha
nicznych urządzeń-elewatorów z czerpakami, zgrzebeł, łopat m e c h a u i c z u y c h ,
inżektorów itp. Przy oczyszczaniu ręcznem dno piaskowników zaopatruje się w drenaż dla odwodnienia piasku.
Ilość piasku zatrzymywana w piaskowniku jest b. zmienna, zależna od pogody, rodzaju nawierzchni ulic w mieście itd. Przeciętnie wypada 5—
litrów na mieszkańca rocznie. Zawartość wody w świeżo usuniętym piasku 30—40% .
Piasek z piaskownika używa się do zasypywania nierówności w terenie lub w stanie przemytym do robót budowlanych.
3. O d th lS z c z a c z e są stosowane do ścieków zawierających większe ilości tłuszczów organicznych lub olejów m ineralnych (z fabryk, garaż) itp.), które ujemnie wpływ ają na dalsze procesy i urządzenia biologiczne- Starszy typ odtłuszczacza, odpowiedni d la mniejszych urządzeń, wykonuje 1 7 8
Oczyszczanie m echaniczne. 2 7 9 7
się w postaci większej komoty, do której ścieki dopływają górą, a odpły
wają w dolnej części komory, przyczem tłuszcze i oleje, jako lżejsze, pod
noszą się i pozostają na powierzchni wody, skąd perjodycznie sa usuwaue (lig. 185). Teu typ usuwa tłuszcze w niedostatecznym stopniu. Nowo
czesne odtłuszczacze buduje się w postaci większej komory z przepływem poziomym, dużą powierzchnią i trapezowym przekrojem (fig. 168). W zdłuż komory ustawione są 2 prze
grody, które nie dochodzą do dna i kończą się przy powierzchni wody, a które dzielą komorę na 3 części.
W1 najgłębszej części dna komory ułożone są rury, przez które w tłacza się sprę
żone powietrze do środkowej części komory. Dzięki temu ścieki intensywnie krążą w komorze, podnosząc się wgórę w części środkowej i opadając wdół w bocznych a powietrze uniemożliwia opadanie osadów i ułatwia
zmywanie^ tłuszczu z za- czauem pow ietrzem , a kom ora przedm uchiw ana, b kom ora
wiesm, który gromadzi sie osadowa, c otw ory do usuw ania tłuszczów,
na powierzchni komór
bocz-aych. Czas przepływu ścieków przez komorę zazwyczaj wynosi około 3 minut,
■•użycie powietrza 0,1 m s na 1 m 3 ścieków. Usuwane tłuszcze i oleje spala się, zakopuje do ziemi lub zużywa do celów technicznych.
Opuszczanie do kanalizacji lotnych i łatwopalnych olejów mineralnych
’ £ azo^ na tyP.O Jes*; bardzo niepożądane ze względu na możliwe wypadki z obsługą kanalizacji i ujemny wpływ tych-domieszek na procesy oczyszczania ścieków. W większych ga
rażach, pracowniach reperacyjnych i za
kładach przemysłowych stosuje się do za
trzymywania tych domieszek specjalne spaczę benzyny, zbudowane na tej samej zasadzie co odtłuszczacze starego typu.
4. Sita stosowane są do zatrzymania aruziej drobnych zawiesin ze ścieków, nie podlegających dalszemu oczyszczaniu. Sto
sowane są w wypadkach, kiedy ze względu Fig. 109. Blacha do sit.
na znaczny stopień rozcieńczenia ścieków
wo ami odbiornika (morze, duża rzeka) występuje konieczność usunięcia (g ownie ze względów estetycznych) widocznych dla oka zawiesin. Stóso- właśc’ SI^ ZaiU' as*' osaduików przed oczyszczaniem biologicznem nie jest ua j,a^a,t*n'.Cza pzęścią sit są blachy mosiężne lub z innego stopn, odpornego met. ? an*e ścieków, z wycietemi szparami lub otworkami, rzadziej siatki okof ° q 6 Przeważnie stosowane są blachy mosiężne grubości
<riek° “ mm ze s?Pararai szerokości 2 — 1,5 mm i długości 30—50 mm. Naj- S2&rokość szpar stosowanych 5 min, najmniejsza 0,75 mm. Z blach obra* ^ "’ytw arza sie powierzchnie taśmowe, bębnowe lub tarczowe, waii°ane raecJja,-^Cz,1‘e i częściowo zanurzone w ściekach. Ścieki, przepły- zatr ^rZez 8^ 0’ Pozbyw ają się zawiesin większych od wielkości otworków,
p f ?maue zaś na powierzchni sit osady usuwane są przez spłókiwanie lub
kWaiih>m°n^ ze3P°*u ruchom ych szczotek. W pierwszym rodzaju sit spłó- e odbywa się przy pomocy szeregu wytrysków połączonych z wodo
2 7 9 8 Oczyszczanie wód ściekowych.
ciągiem, co jest mniej ekonomiczne, lub przez tak zwane samospłókiwauie (sitó systemu Door Co). Sito tego systemu (fig. 170) wykonane jest w postaci bębna, którego powierzchnia pokryta jest blachą ze szparami, a krawędzie podstaw walca obramowane są pierścieniami szczelnie dolega-jącemi do obudowy. Oś Zużycie energji mechanicznej przy sitach naogół jest nieznaczne: przy m ałych sitach około 0,5 KM, przy średnich 1,5 KM, przy większych 2—2,5 KM.
Zużycie energji zależy od rodzaju sit; najmniejsze przy konstrukcji bębnowej.
1 m 2 powierzchni sit w ydaje 1500—2000 m 3 ścieków na dobę.
Ilość osadów zatrzym anych na sitach zależy od gęstości sit. Przy sitach normalnie stosowanych latrzym uje się około 1 0% zawiesin, przy mniejszych otworkach do 20°/0. W edług Imhofta w ypada przeciętnie około 15 Z osa.ió"'
1 8 0
F ig . 171. Schem atyczny rysunek sita system u IlienBch-W urla.
O sadniki. 2 7 9 9
na osobę rocznie. Osady zaw ierają od 90 do 70% wody i dużą ilość związ
ków organicznych, dzięki czemu szybko ulegają gniciu. W mniejszych oczy
szczalniach osady z sit wywożą w pole i zakopują w ziemi, w większych prasują lub centryfugują w celu odwodnienia, poczem spalają lub kompo
stują po dodaniu torfu i w apna na nawóz (chętnie nabyw any przez rol
ników). W dużych nowoczesnych zakładach osady te są poddawano fermentacji beztlenowej i używane do nawożenia pól.
5. O s a d n ik i stanowią najbar
dziej powszechny sposób m echa
nicznego oczyszczania ścieków, ze względu na duży stopień oczysz
czania, jak też na prostą i nie wy
magającą stałego dozoru kon
strukcję.
Osadnikami nazywamy komory odpowiednich wymiarów i kształ
tów, przez które ścieki przepływają z nieznaczną prędkością, dzięki czemu pływ ające części podnoszą się na powierzchnię i zatrzymują się przy przegrodach, specjalnie w tym celu ustawionych, zawiesiny opadają na duo, sklarow ana zaś ciecz odpływa ze zbiornika. Osa
dniki bywają dwóch rodzajów : działające perjodycznie, t. zn. wy
pełniane i wypróżniane, oraz prze
pływowe. Do oczyszczania ścieków są prawie w yłącznie stosowane osa
dniki przepływowe, z przepływem poziomym lub pionowym.
Wynik klaro-wauia ścieków za- leżny jest od wielu czynników, a przedewszystkiem od charakteru zawiesiu, własności cieczy, kon
strukcji i wymiarów osadnika.
Prędkość opadania zawiesin jest proporcjonalna do drugiej potęgi promienia cząsteczki, różnicy cię
żarów właściwych cząsteczki i cie
czy i odwrotnie proporcjonalna do spółczyunika lepkości cieczy, z a leżnego od rodzaju cieczy i tem
peratury. Zależność od tem peratury jest duża, gdyż spółczynnik lep
kości znacznie zmienia się przy zmianie tem peratury, ta k np. lepkość
"'ody przy 40° C jest dwa razy mniejsza niż przy 10° C, czyli opadanie przy 40° będzie odbywało się dwa razy szybciej. W cieczy płynącej opa
danie odbywa się po składowej dwóch prędkości, przepływu cieczy i opa
dania zawiesiny. Cząsteczki kuliste opadają szybciej niż cząsteczki niepra
widłowe o tej samej średnicy. W wodzie słonej zawiesiny opadają szyb
ciej niż w wodzie słodkiej. Zawiesiny w ściekach opadają z rozmaitemi szybkościami ze względu na rozmaite wymiary cząsteczek i ich ciężar w ła
ściwy. W pierwszym okresie w ypadają najgrubsze i najcięższe zawiesiny, następnie coraz drobniejsze i lżejsze, wobec czego występuje n a początku
1 8 1
2 8 0 0 Oczyszczanie w ód ściekow ych.
gw ałtowna redukcja zawiesiu, której przyrost coraz maleje i po pewnym czasie prawie całkowicie zanika. Ze ścieków miejskich większość zawiesiu (do 90% łatwo opadających) opada w ciąga 1,6—2 godzin, reszta zawiesiu (trudno opadające) pozostaje. Dalsze przetrzymywanie ścieków w osadnikach nie daje pożądanych wyników i staje się nieekonomiczne.
Struktura i charakter zawiesin łatwo opadających nio jest jednakow a — od
różniają z a w i e s i n y z i a r n i s t e (cięższe, bardziej skupione, opadające szyb- ciej) i k ł a c z k o w a t e (lekkie, płatkowate, opadające wolniej). Ścieki miej
skie posiadają zawiesiny obu rodzajów, niektóre zaś ścieki przemysłowe po
siadają praw ie wyłącznie zawiesiny ziarniste, np. ścieki z płóczek węgla, z płókania buraków na cukrowniach itp., bądź wyłącznie kłaczkowate, np.
osad czynny, ścieki z papierni.
Przy przepływie ścieków w osadniku występuje zjawisko „przesuwania się“^ zawiesiu wdół, co najłatw iej jest w ytłum aczyć na przykładzie: przy
puśćmy, że ciecz zaw iera zupełnie jednolitą zawiesinę, której prędkość opa
dania wynosi 0,1 «¡Hi/sęk., po pewnym czasie, np. po 10 sek., otrzymamy warstwę cieczy na powierzchni osadnika grubości 1,0 m m całkowicie po
zbawioną zawiesiu, równoznaczna ilość zawiesiu z warstwy grubości 1 mm, położonej przy samym dnie, opadnie na dno osadnika, zawartość zaś zawiesiu w innych warstwach wody nie zmieni się wcale, gdyż na miejsce opadnię- tych zawiesiu przyszły nowe zawiesiny w tej samej ilości z warstw gór
nych. W obec powyższego wynika, że n a j b a r d z i ej s k l a r o w a n ą b ę d z i e w a r s t w a c i e c z y p r z y s a m e j p o w i e r z c h n i w o d y w osadniku, której wielkość ma decydujący wpływ na wydajność osadnika. Głębokość osadnika teoretycznie niema znaczenia dla wydajności osadnika, w praktyce jednak powinna być uwzględniona z innych względów (możliwość porywania osadów z dna przez przepływające ścieki). T a lub inna głębokość osadnika zależna jest również od rodzaju zawiesin.
W zależności od rodzaju zawiesin wybiera się odpowiedni typ osadnika i nadaje się mu właściwe wymiary, kształt i konstrukcję.
Do ścieków zaw ierających zawiesiny wyłącznie ziarniste i ciężkie stoso-_
wane są osadniki płytkie, 0,2—0,5 m głębokości. W ym iary poprzeczne ob
licza się według powierzchni (Imhoif)
, . , ,,, ilość ścieków (m3/godz.)
powierzchnia (m ) = --- —--- i— ---i---min. prędkość opadania zawiesiu (?«/godz.) Prędkość opadania zawiesin oznacza się doświadczalnie.
Jeżeli do powyższych ścieków stosowane są osadniki z pionowym prze
pływem, to osadniki obliczają się w 'sposób podobny, przyczem wybiera się prędkość pionowego przepływu mniejszą od min. prędkości opadania za
wiesin. Duże głębokości, w tego rodzaju osadnikach, są zbyteczne. O głębo
kości decydują względy konstrukcyjne i w arunki zachow ania spokojnego przepływu, bez wirów. Najwłaściwsza forma — stożek lub ostrosłup, obró
cone podstawą do góry.
Dla ścieków zaw ierających zawiesiny kłaczkowate głębokość osadników powiuna być znacznie większa (zwykle 1,5—2,0 m lub "więcej). Osadniki oblicza się na określony czas przebywania ścieków w osadniku, czyli na teoretyczny czas przepływu = pojemności osadnika (m3), podzielonej na ilość dopływ ających ścieków (m 3 na godz.). Osadniki z pionowym przepływem są bardzo zalecane do tego rodzaju ścieków, ponieważ podnoszące się ścieki spotykają opadające zawiesiny, co powoduje zlepianie się kłaczków w większe skupienia, które jako cięższe opadają łatw iej.
Przybliżone obliczanie zasadniczych wymiarów osadników (według Imhoffa).
1. Ś c i e k i z z a w i e s i n a m i z i a r n i s t e m i : w e d ł u g p o w i e r z c h n i , najczęściej stosuje się 2 jre* powierzchni osadnika ua 1 m 3 ścieków, licząc przeciętny dopływ na godzinę;
Osady. 2 8 0 1
2. ś c i e k i z z a w i e s i n a m i k ł a c z k o w a t e m i : w e d ł u g c z a s u p r z e p ł y w u , najczęściej stosuje się 1 — 1,5 godziny;
3. ś c i e k i m i e j s k i e : w e d ł u g p o wi e r z e h n i i c z a s u p r z e p ł y w u.
Liczbowy: stosunek zależy od rodzaju zawiesin i ścieków. D la osadników z poziomym przepływem stosuje się przeważnie 1 »¡2 powierzchni osadnika na 1 ma przeciętnego dopływu na godzinę (— — — doi.owej ilości) i obiera
*■ * 10 14r
się czas przepływu 1,5—2 godziny, biorąc pod uwagę tylko 1,5 m głębo
kości naw et jeżeli osadnik jest głębszy;
4. d l a o s a d u c z y n n e g o w o s a d n i k a c h z p i o n o w y m p r z e p ł y wem: w e d ł u g p o w i e r z c h n i i p r ę d k o ś c i p r z e p ł y w u , przeważnie stosuje się 0,4 m" powierzchni na 1 m s ścieków na godziuę i prędkość prze
pływu 0,4-—0,8 m m /sek.
F o r m a k o m o r y o s a d o w e j , przekrój i wymiary je j, umieszczenie i zagłębienie przegród m ają duży wpływ na charakter przepływu cieczy, który może być więcej lub mniej spokojny i pozbawiony wirów miejscowych, ujemnie w pływ ających na proces sedym entacji. W prowadzanie ścieków do komory osadowej w zasadzie powinno odbywać się na całej szerokości komory, ja k też i odprowadzanie ich z komory (najlepiej przez przewał).
Jeżeli ścieki są wprowadzaue do komory w jednym p u n k cie,' wskazanem jest ustawienie przed wlotem rury dcflektorów (parawaników) dla zahamo
wania prędkości dopływu i skierowania ścieków na cały przekrój komory.
W y n i k o c z y s z c z a n i a . W osadnikach ilość zawiesin może być zredukowana do 6 5% ogólnej zawartości zawiesin i do 95°/o ilości zawiesiu łatwo opadających. R edukcja' ciał organicznych w ściekach miejskich wy
nosi 30—35% ogólnej zawartości, zapotrzebowanie tlenu biochemicznego ścieków redukuje się o 30—45% .
6. O sad y . Z meehanicznem oczyszczaniem ścieków łączy się ściśle sprawa usuwania osadów gromadzących się w osadnikach. Świeży osad zawiera zuaczue ilości ciał organicznych (70% ciał organicznych, 30% mineralnych)
> 95 do 98% wody, posiada szaro-żółtą barwę, niejednolitą budowę (poszczególne składowe części, ja k papier, kał itp., łatwo są odróżniane), odczyn kwaśny. Osad usunięty na pole nie wysycha w ciągu wielu tygodni, szybko ulega rozkładowi i gniciu, cuchnie obrzydliwie, staje aię siedliskiem much. Jako nawóz w tym stanie nie posiada wartości. Zakopany w ziemi nie zmienia się w ciągu długiego czasu. Świeży osad ze względu n a znaczną zawartość wody’ posiada dużą objętość.
Sztuczne odwadnianie osadu świeżego przy pomocy pras lub centryfug obecnie stosuje się rzadko ze względu na koszt. Najwłaściwszym sposobem jest przeróbka osadu przy pomocy beztlenowego procesu biologicznego (fermentowanie) i zużytkowanie uzyskanego m aterjału jako uawozn dla roli. W tym celu osad pozostawia się na dnie osadników lub zbiera się w osobnych komorach, gdzie pod wpływem bakteryj beztlenowych i wyż
szych beztlenowych drobnoustrojów ciała organiczne ulegają rozszczepieniu, przy którem część produktów rozpadu wydziela się w postaci gazów' (głównie CH«, C02, N2 i H 2), część przechodzi w stan rozpuszczalny (i koloidalny) i odpływa ze ściekami, część zaś pozostaje w stanie nierozpuszczonym, sta
nowiąc właściwy osad przefermentowany. Osad ten posiada zupełnie odmienne cechy; jest to jednolita czarna ciecz z lekkim zapachem smoły, zawiera niniejsze ilości wody (80—90% ), dzięki czemu zajm uje tylko 0,20—0,25 ob
jętości osadu świeżego, jest płynny, łatwo przepompowuje się, szybko oddaje wodę i wysycha w ciągu kilku • dni, nie gnije, jest dobrym nawozem.1) Zawartość ciał organicznych wynosi około 5 0 % , mineralnych 50% .
l ) P rzy ferm entacji osad traci około 40% azotu, tem niem niej w artość naw ozow a je st miększa niż ^ s a d u świeżego, ze w zglądu n a łatw ość asym iiow ania przez rośliny zw iązków zawartych i próchnicow y c h arak ter osadu.
1 8 3
2 8 0 2 Oczyszczanie w ód ściekow ych.
S z y b k o ś ć f e r m e n t a c j i zależna jest od składu osadu i warunków,' w jakich ona przebiega. Ciała białkowe i węglowodany rozkładają się względnie szybko, tłuszczo wolniej, drzewuik jeszcze wolniej. T e m p e r a t u r a ma wybitny wpływ: przy 5 —6° C proces całkowicie zanika, przj wyższych przebiega coraz lepiej do pewnego maksymum, poczerń znów słabnie.
Praktycznie zadowalające wyniki fermentacji otrzymuje się przy tempera
turze 10° C po 3,5 miesiącach, przy 15° C — po 2 miesiącach, przy 20° C — 1,3 miesiącach, przy 25° Ó (sztuczne podgrzewanie) — po 1 miesiącu (patrz fig. 191). Dla całkowitego przefermentowania potrzebny jest czas prawie dwa razy dłuższy.1) Drugim ważnym czynnikiem ferm entacji jest o d c z y n cieczy, p H . W uowem urządzeniu lub dokładnie oczyszczonem starem ferm entacja świeżego osadu zaczyna przebiegać narązie wadliwie (kwaśna ferm entacja), po kilku lub kilkunastu miesiącach proces „dojrzewa“, odczyn staje się obojętny lub słabo alkaliczny ( p H — 7,0 — 7,4) i proces rozkładu zaczyna odbywać się normalnie (ferm entacja alkaliczna, metanowa), co świadczy o wytworzeniu się odpowiedniej flory i fauny. Kwaśna fermentacja przebiega nieraz i w starych urządzeniach pod wpływem pewnych zaburzeń.
Usuwa się to przez sztuczną korektę odczynu (dodawanie odpowiednich ilości w apna lub innych alkalij do p I L = 7,2 — 7,4). Mieszanie osadu świe
żego ze starym, częściowo przefermentowanym, również wpływa dodatnio na przebieg procesu. Mieszanie osadów odbywa się w . pewnym stopniu samoistnie w każdym zbiorniku, czemu dopomagają w znacznym stopniu gazy w ydzielające się przy fermentacji.
W czasie ferm entacji osadów rozm nażają się w- olbrzymich ilościach bakterje saprofityczne, bakterje zaś chorobotwórcze stopniowo giną, tak że po 10 dniach znikają całkowicie, co ma ważne znaczenie higjeniczne.
Natomiast ja ja pasorzytów przewodu pokarmowego pozostają bez zmiany i zachow ują swoją żywotność. zaw ierających większe ilości siarcza
nów wydziela się większa ilość siarko
wodoru. To ma miejsce zawsze w t. zw.
dołach gnilnych. Gaz z normalnie działających urządzeń z fermentacją metanową zapachu nie posiada.
W artość cieplna 1 m 3 gazu wynosi 6000 — 8000 ciepłostek. N a jednego
R odzaje osadników . 2 8 0 3
Imhoffa, Travisa i innych odmianach, bądź całkowicie oddzielonych, jak naprzykład osadniki pionowe lub osadniki z poziomym przepływem, z któ
rych przy pomocy zgrzebeł mechanicznych lab pomp osad jest stale la b perjodycznie usuwany do t. zw. wydzielonych komór ferm entacyjnych, gdzie alega przeróbce.
W zależności od tego, czy ścieki, przepływ ające przez osadnik, stykają się czy nie z fermentującemu osadami, pow stają znaczne różnice w składzie i charakterze ścieków, ja k też it w charakterze procesu fermentacji.
O ile ścieki stykają się bezpośrednio z fermentującym osadem, to w osa
dzie przebiega f e r m e n t a c j a g n i l n a , której charakterystyczną cechą jest powstawanie znacznych ilości siarkowodoru. Pod w pływ em " osadów"
tlen rozpuszczony w ściekach szybko absorbuje się i ścieki zaczynają gnić.
W ściekach odpływ ających z osadnika liczba bakteryj je st znacznie większa niż w dopływ ających; ścieki cuchną obrzydliwie. W czasie przepływu ścieków' przez osadnik pozbywają się one zawiesin, lecz wzbogacają się w rozpuszczone ciała organiczne, pochodzące z rozkładu osadów.
W o s a d n i k a c h ś w i e ż o w o d n y c h ścieki, przepływ ając przez komorę osadową, tylko pozbywają się zawiesin, a składu swego i charakteru nie zmieniają. O ile ścieki w pływ ają w stanie świeżym, to i w ypływ ają również w stanie świeżym. Osad nie stykając się ze ściekami, zawierającemi tlen rozpuszczony, fermentuje bez w ytw arzania siarkowodoru (t. zw. fermentacja metanowa). Efekt oczyszczania różni się, redukcja tlenu biochemicznego w osadnikach gnilnych wynosi około 30% , osadnikach świeżowodnych o 45°/0. Ścieki po osadnikach gnilnych trudniej oczyszczają się w urzą
dzeniach biologicznych utleniających, gdyż całe życie biologiczne trzeba zmienić z beztlenowego na tlenowe.
8. K o n s tr u k c je o sa d n ik ó w , a) D o iy g n iln e wykonywa się w po
staci jednej komory osadowej lub kilku niniejszych, połączonych w szereg.
Obliczane są według pojemności użytecznej, która nie powinna być mniejszą oa dobowego dopływu ścieków. Głębokość komór minimalnie 1,5 — 2 m. Za
Obliczane są według pojemności użytecznej, która nie powinna być mniejszą oa dobowego dopływu ścieków. Głębokość komór minimalnie 1,5 — 2 m. Za