1920-1986
A
nna ujrzała światło dzienne 12 kwietnia 1920 roku w Kra-snymstawie. Była jedną z czterech córek Tadeusza Kamień-skiego i jego żony Marii Romany, z domu Cękalskiej. Ojciec był* ks. Zygmunt Podlejski, Bez aureoli, (IV), DEHON, Wydawnictwo Księ-ży Sercanów, Kraków 2014.
urzędnikiem państwowym. Wcześnie zmarł. Matka musiała się sama borykać z utrzymaniem i wychowaniem córek. Była kobie-tą bardzo zaradną. W 1925 roku rodzina Kamieńskich przeniosła się do Lublina. Tam spędziła Anna dzieciństwo i wczesną mło-dość, tam też uczęszczała do podstawówki im. Marii Konopnic-kiej i tam skończyła III Liceum Ogólnokształcące im. Unii Lu-belskiej. Wakacje spędzała przeważnie u dziadków w Świdniku.
Była dziewczyną inteligentną, ciekawą świata i pochłaniała książ-ki. Była zafascynowana literaturą. Sama zaczęła notować wiersze, gdy miała zaledwie czternaście lat. Wystartowała w 1936 roku w „Płomyczku", popularnym czasopiśmie dla dzieci. Mając sie-demnaście lat, przeniosła się do Warszawy, gdzie uczęszczała do Liceum Pedagogicznego im. Elizy Orzeszkowej.
Rozpoczęła się wojna. Anna wróciła do Lublina. Bywało, że ukrywała się w podlubelskich wioskach. Uczyła się pilnie na tajnych kompletach. Maturę zaliczyła w konspiracyjnym liceum humanistycznym w Lublinie, po czym zaczęła studiować poloni-stykę na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. Po wojnie zapisa-ła się na wydział filologii klasycznej na KUL-u, potem przenioszapisa-ła się na Uniwersytet Łódzki.
Jako publicystka i poetka wystartowała po wojnie w tygodni-ku tygodni-kulturalnym „Wieś", potem związała się z tygodnikiem „Nowa Kultura", miesięcznikiem „Twórczość”, wreszcie zajęła się pisa-niem utworów dla dzieci w „Płomyczku" i „Świerszczyku". W tym czasie poznała i pokochała poetę Jana Śpiewaka. Jan urodził się na Ukrainie w rodzinie żydowskiej. Wojnę spędził w Związku Radzieckim. Po wojnie osiadł w Warszawie. Jan i Anna zawarli związek małżeński i obdarzyli życiem dwóch synów: Jana Leona i Pawła. Byli zagorzałymi zwolennikami marksizmu, polityki Stalina i jako tacy przyznawali się do ateizmu. Religia była prze-żytkiem, nadbudową, która zniknie, gdy proletariat pod batutą partii komunistycznej zmieni bazę. Anna będzie potem wspomi-nać swoje małżeństwo tak: „19 lat mojego życia z Jankiem, to
epizod w czasie, stał się całym moim życiem. Cała treść mojego życia w nim się skupiła. Przedtem było tylko oczekiwanie".
Ksiądz Jan Twardowski nawiązał kontakt z Anną Kamieńską i Janem Śpiewakiem w 1955 roku. Była to znajomość księdza poety z poetami. Ksiądz Twardowski zadzwonił do Jana Śpiewa-ka, żeby mu podziękować za wydanie wierszy swego ulubionego poety Józefa Czechowicza. Śpiewak zaprosił księdza Twardow-skiego do domu. Tak się zaczęła długoletnia znajomość, po-tem przyjaźń.
Małżonkowie Anna i Jan byli tytanami pracy. Każde z nich rozwijało własną twórczość, razem tłumaczyli dzieła literatury rosyjskiej i radzieckiej, między innymi dzieła Gorkiego. Byli ludź-mi zapracowanyludź-mi, zaangażowanyludź-mi w budowę nowego, komu-nistycznego świata, w prywatnym życiu szczęśliwymi. Tak było do 1967 roku. Wtedy to u Jana Śpiewaka lekarze zdiagnozowali chorobę nowotworową. Anna była wstrząśnięta. Czuwała dniem i nocą u boku męża, dotkliwie przeżywała niemoc wobec szybko postępującej choroby i zadawała sobie pytania, na które Manifest komunistyczny nie dawał odpowiedzi. Ksiądz Twardowski od-wiedzał Jana w szpitalu. Tak wspominał później tamte tygodnie:
„Zawsze zastawałem tam czuwającą Annę. Pogrążona w cierpie-niu, wydawała się nikogo nie dostrzegać. Czasem wracaliśmy razem ze szpitala. Był to z pewnością najtrudniejszy okres w jej życiu. Modliłem się przy Janku, kiedy już był nieprzytomny.
Wiem, że było to dla niego ważne”. Anna Kamieńska też wspo-minała później tamte chwile. W swoim Notatniku napisała: „Ja-nek leżał na łożu śmierci, już nieprzytomny. Ksiądz Jan Twar-dowski modlił się przy nim półgłosem. Gdy ksiądz wyszedł, Janek obudził się i powiedział nagle wyraźnie: - Ksiądz się modlił. Je-stem szczęśliwy. Teraz, gdy rozpamiętuję ten czas, jego słowa wydają mi się istotne. Było to wyznanie wiary. W przeciwieństwie do mnie, Janek zawsze był naturalnie wierzący. I może czasem tyle tylko trzeba, by wraz z całą męką konania człowiek został
zbawiony”. Te słowa świadczą o tym, że w duszy Anny nastąpiło przesilenie. Została dotknięta łaską, która doprowadzi ją do żar-liwej wiary.
Jan Śpiewak zmarł 22 grudnia 1967 roku. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Anna głęboko prze-żyła śmierć męża. Przez następne lata nie mogła się otrząsnąć z żałoby. Pomagał jej w tym czasie zaprzyjaźniony z nimi od 1955 roku ksiądz Jan Twardowski. Razem odwiedzali Powązki, rozmawiali o literaturze, religii, Bogu i Dobrej Nowinie Chrystu-sa. Anna powoli nawiązywała intelektualny i emocjonalny kon-takt z Bogiem, Jego Synem Jezusem Chrystusem i polską tradycją religijną. Gdy pewnego dnia ksiądz Twardowski przyniósł na grób jej męża wiązankę bzu, zapisała w swoich pamiętniku: „Już dziesięć lat tak chodzimy wśród grobów. Ksiądz Jan przyniósł na grób Janka pęk bzu. Zdziwiłam się, że jeszcze istnieje bez. My idziemy, odchodzimy, a kwiaty zostają takie same i noszą takie same imiona”.
Proces nawrócenia trwał u Anny dłuższy czas. Istotną rolę odegrał w nim wierny przyjaciel ksiądz Jan Twardowski. Kamień-ska zapałała żarliwą miłością do Chrystusa. Odtąd zaangażowa-ła się całą sobą w sprawy wiary. Swój talent i imponującą erudy-cję poświęciła propagowaniu Ewangelii. Cała jej twórczość będzie odtąd żarliwą, głęboką intelektualnie chwałą Boga i chrześcijań-skiej nadziei. Odwiedzała seminaria duchowne, gdzie w orygi-nalny sposób przedstawiała Pismo Święte, uczestniczyła bardzo aktywnie w Tygodniach Kultury Chrześcijańskiej. Związała się ze środowiskiem dominikanów, skupionym wokół czasopisma
„W drodze”. W tym środowisku działał także Roman Brandsta-etter, który nie znosił Anny Kamieńskiej. Nazywał ją „zetempów-ką" i oskarżał o stalinizację literatury polskiej. Gdy się jednak dowiedział o jej śmierci, był wstrząśnięty.
Anna Kamieńska zachorowała niespodziewanie na serce.
Znalazła się w szpitalu, gdzie dostała na piśmie świetny wynik.
Mogła zdaniem lekarzy spokojnie wrócić do domu. Wróciła i z tym świetnym wynikiem w ręku zmarła.
Do końca swych dni dawała świadectwo swej wiary, nadziei i miłości. Ksiądz Twardowski zadedykował jej na krótko przed jej śmiercią wiersz, który stał się bardzo znany: Śpieszmy się kochać ludzi… Zmarła 10 maja 1986 roku w Warszawie. Popro-siła o taki oto nekrolog: „Z radością przyjęła śmierć. Prosi bliskich o przyjęcie jej śmierci z radością”. Uroczystości pogrzebowe odprawił prymas, ksiądz kardynał Józef Glemp, który nazwał ją w homilii: Prorokini Anna. Jej doczesne szczątki spoczęły na Cmentarzu Powązkowskim.
Ksiądz Jan Twardowski napisał po jej śmierci: „I przed na-wróceniem, i po nawróceniu Anna była mądrym człowiekiem.
Poszukując Boga, bardzo wiele wymagała od siebie. (...) Ta prze-miana, dogłębna i wszechstronna, nie mogła ominąć jej twórczo-ści. Słowa służyły już nie tylko zapisywaniu dzień po dniu cier-pienia, ale i były próbą pokonywania rozpaczy. Anna inaczej teraz pojmowała zadania sztuki. Nie pragnęła powiększać swo-jego dorobku o nowe wiersze. Wiedziała bowiem, że żaden wiersz nie jest w stanie oddać prawdy ludzkich doświadczeń. Sięgała jednak po pióro, by nazwać swój niepokój i wyrazić z trudem odnajdywaną nadzieję. Każde wypowiedziane słowo miało swo-ją wagę, zawierał się w nim ogromny trud człowieka poszukuswo-ją- poszukują-cego sensu”.
I jeszcze: „Anna była człowiekiem niezwykle wrażliwym na potrzeby ludzkie. Była dobrą i czułą matką. Dbała o to, żeby
«wydobyć na powierzchnię» zapomnianych poetów. Ożywiała pamięć o umarłych. Była niezwykłą i świętą kobietą. Mogę po-wiedzieć - taki murowany człowiek, a jakże subtelny w przyjaźni.
Takich ludzi już nie ma”.
Ludwika Amber