Struktura naszego eksperymentu oparta jest na następujących zało-żeniach: uzyskanie próbek ludzkich doświadczeń (w postaci plików umysłu, mindfiles) z dwóch niezależnych źródeł; przeprowadzenie dwóch niezależnych od siebie prób stworzenia systemu operacyjnego umysłu (mindware); nieograniczona możliwość uczestnictwa każdej osoby w tworzeniu plików umysłu; okres trwania eksperymentu obej-mujący kilkadziesiąt lat. Wspomnianymi wyżej niezależnymi źródłami pozyskiwania danych są strony CyBeRev.org oraz LifeNaut.com. Są to darmowe, niekomercyjne usługi, za pomocą których każdy ma prak-tycznie nieograniczoną możliwość tworzenia plików umysłu, które zostaną użyte do iteracyjnego rozwoju sztucznego umysłu. Dane do plików mogą być dostarczane za pomocą różnych narzędzi służących przekazywaniu informacji biograficznych i doświadczeń (zob. 1). Narzędzia te nie są dzielone pod względem skuteczności pozyskiwania danych. Każdy uczestnik projektu sam podejmuje decyzję, z których opcji skorzysta i jak często będzie to robił. Część uczestników tworzy konta na obu stronach internetowych, choć większość z nich wybiera tylko jedną. Dane w postaci nagrań audio i wideo, zdjęć oraz doku-mentów tekstowych mogą być sortowane przez użytkowników za pomocą słów-kluczy lub dowolnych opisów; można oceniać ich istot-ność w skali od 1 do 10, jak również kategoryzować jako rejestracje nawyków, cech osobowości, wspomnień, uczuć, wierzeń, opinii i wartości. Element w Tabeli 1. o nazwie „Test Bainbridge’a” odnosi się do zbioru ponad 100 tysięcy stwierdzeń dotyczących osobowości, które są oceniane przez uczestników w skali od −5 do +5 w zależ-ności od ich istotzależ-ności i prawdziwości18. W wersji mobilnej uczest-nicy zaznaczają odpowiedzi na osi x-y, nadając im te same wartości co na stronie internetowej. Gromadzenie danych dotyczących osobowości za pomocą procedury Bainbridge’a może samo w sobie
18 W. Bainbridge, Massive Questionnaires for Personality Capture, „Social Science Computer Review” nr 21(3), 2003, s. 267–280.
50
Tab. 1. Pliki umysłu służące utrwalaniu cech osobowości i przechowywaniu cyfrowej wersji świadomości na ogólnodostępnych stronach CyBeRev.org oraz LifeNaut.com
Narzędzie
Pliki wideo – dowolny temat Zdjęcia – dowolny temat Nagrania audio – dowolny temat Tekst – dowolny temat
Poglądy religijne – ustrukturyzowane Poglądy moralne – ustrukturyzowane Poglądy polityczne – ustrukturyzowane Reakcja na losowe zdjęcia
Dane biometryczne
Listy ulubionych utworów muzycznych i lite-rackich, filmów, rzeczy, miejsc, ludzi i potraw Lista najbardziej nielubianych utworów mu-zycznych i literackich, filmów, rzeczy, miejsc, ludzi i potraw
Dziennik wspomnień – dowolne tematy Kontekst historyczny Test Bainbridge’a Trening z chatbotem Trening z awatarem Test osobowości Test wdzięczności
Oznaczanie dowolnych lubianych rzeczy Określanie położenia w czasie rzeczywistym Mapy sieci społecznościowych
Sekwencjonowanie w czasie Linki do stron internetowych Importowanie wpisów z Facebooka
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x CyBeRev.org LifeNaut.com
51
stanowić dostateczną podstawę do przetestowania hipotezy Terasem19. Oprogramowanie umysłu jest tworzone przez dwie niezależne grupy: Terasem Movement, Inc. (tmi) oraz Terasem Movement Foundation (tmf). Członkowie obu zespołów zostali po prostu poinformowani, że ich zadaniem jest stworzenie w ramach ustalonego budżetu opro-gramowania będącego w stanie naśladować ludzką świadomość na podstawie plików umysłu. Wiedzą także, że projekt będzie najpraw-dopodobniej trwał ok. 20–30 lat. Oba zespoły niezależnie uznały, że ich oprogramowanie będzie tworzone w oparciu o istniejące programy, których zadaniem jest prowadzenie konwersacji (chatbot). Grupa tmf korzysta z programu Jabberwacky, z dodatkową funkcją posługiwania się językiem naturalnym, podczas gdy zespół tmi używa własnej wersji programu a.l.i.c.e., który został oparty na stworzonym na uniwersy-tecie w Princeton module WordNet, służącym do analizowania języka za pomocą połączeń konceptualnych oraz modelu maksymalnej entropii języka. Oba wykorzystywane systemy programów do prowadzenia konwersacji mają dostęp do plików umysłu osoby, z którą aktualnie rozmawiają, jak również wbudowany algorytm treningowy umożli-wiający uczestnikowi ustrukturyzowanie komputerowych odpowiedzi. Członkowie obu zespołów liczą, że w ciągu najbliższych 20 lat uda się zastąpić te wczesne wersje programów do rozmowy bardziej złożonymi wersjami, opartymi na sztucznej świadomości. Okres ten odpowiada horyzontowi czasowemu zaproponowanemu przez Kurzweila. Badania nad używaniem naturalnego języka przez maszyny są obecnie prowa-dzone przez Fundację Apache Software (projekt o nazwie Opennlp), MIT Media Lab (Conceptnet) i na Uniwersytecie Stanforda (Corenlp). * Fragment artykułu, który ukazał się pierwotnie w „International Journal of Machine Consciousness” vol. 4, nr 1, 2012, s. 141–158.
19 W. Bainbridge, Strategies for personality transfer, „Journal of Personal Cyberconsciousness” nr 1(4), s.13–14, http://www.terasemjournal.org/PCJournal/PC0104/ bainbridge01b.html (dostęp 1.11.2016).
52
Patrycja Sławuta: Jestem psychologiem społecznym, która to
dzie-dzina jest połączeniem filozofii, psychologii, socjologii i nauk medycz-nych. Widzimy wszystko jako jeden wielki eksperyment. Dla mnie najciekawsza w spotkaniu z Biną48 była właśnie obserwacja naszej inte-rakcji z nią. Wrocławski eksperyment był bardzo ciekawy, widzieliśmy, jak publiczność próbowała nawiązać kontakt przez nawiązanie do ludz-kich cech fizjologicznych. Były pytania o to, czy ona śni, o to, co chcia-łaby przeczytać. Były to pytania bardzo ludzkie, w których podejmo-waliśmy próby nawiązania kontaktu z nią i znalezienia wspólnego pola doświadczeń. Bina również sama zadawała pytania. Odwracała pytania w naszą stronę, wciągając nas w rozmowę. „Nie, ja nie kłamię, a ty?”. „Nie, nie wiem, czy kłamię, a ty?”. To tworzyło kontekst do nawiązania ludzkiego kontaktu. Zastanawiające, czy pytania, które tu padły, byłyby takie same, gdybyśmy mieli do czynienia po prostu z samym głosem lub komputerowym interfejsem.
Cały ten eksperyment potwierdza niezbicie przekonanie, że jesteśmy istotami społecznymi. Nie tylko naśladujemy innych, ale tak naprawdę jesteśmy zdeterminowani społecznie (we are hardwired to be social21). Warto pamiętać, że kiedy patrzymy na jakąkolwiek istotę ludzką, to oceniamy ludzi na dwóch osiach – jej kompetencji, czyli zdolności myślenia, oraz emocji, co możemy kolokwialnie nazwać ciepłem. Tu owego ciepła brakowało.
Spędziwszy dużo czasu w Dolinie Krzemowej, jestem optymistką w kwestii postępu technologicznego. Wydaje mi się, że nadchodzi duża rewolucja, prawdopodobnie czwarta w rozwoju ludzkości. Możemy zaobserwować niezwykły postęp zarówno w hackowaniu obszarów umysłu, jak i biohackowaniu ciała. Próbujemy dotknąć tych części mózgu i możliwości, jakich jeszcze nie mieliśmy.
Przez długi czas w ciągu rewolucji industrialnej, a potem rewo-lucji informatycznej, ludzie robili rzeczy, które były przewidywalne i linearne, rzeczy, które niekoniecznie nasz mózg robi najlepiej. Jako
dyskusja
21 M. D. Lieberman,
Social: Why Our Brains Are Wired to Connect, Crown, 2013.
53
organ jest on stworzony do tego, żeby być kreatywnym i rozwiązywać problemy. Praca biurowa polegająca na powtarzalnych czynnościach wykonywanych w pojedynczych boksach to w gruncie rzeczy praca manualna. Teraz mamy możliwość coraz szybszego przetwarzania informacji. Uczenie maszynowe przejmie te manualne, sztampowe działania ludzi. Idąc krok dalej za DeepMind, jeśli uda nam się oddele-gować proste myślenie linearne i pracę manualną maszynom, pozwoli nam to zajmować się tym, co ludzki umysł robi najlepiej – współpracą, byciem kreatywnym, tworzeniem czegoś nowego. Dodatkowo mamy coraz więcej aplikacji trackingujących. Ciekawe rzeczy mogą się zdarzyć, kiedy w rezultacie połączenia zebranych przez nie danych otrzymamy sprzężenie zwrotne, czyli biofeedback, a docelowo również mind
feedback. Jeżeli potrafimy mierzyć to, jak działa nasz umysł, i to,
jak działamy my jako istoty ludzkie, będziemy mogli to także zmienić. Prawdopodobnie wyprzedzimy ewolucję, bo owe informacje zwrotne otrzymujemy dzisiaj przez wymianę pokoleniową. Wiemy natomiast, że istota ludzka najszybciej się uczy, kiedy otrzymuje informację zwrotną praktycznie równocześnie ze swoim działaniem. Te czasy nadchodzą i nie są wcale tak daleko.
Wydaje mi się, że następuje powrót do czegoś, co jest szczególnie widoczne w Stanach Zjednoczonych, a co nazywa się deep work, czyli głęboka praca. Coraz więcej badań naukowych potwierdza, że żeby stworzyć coś wartościowego, trzeba wejść głęboko w dany temat. Transhumanizm, jak sądzę, będzie sprzyjał temu, by współpracować na głębokich poziomach.
Ktoś powiedział, że jeżeli sztuczna inteligencja lub osobliwość faktycznie nadejdzie, to prawdopodobnie przyjdzie w zupełnie innej formie, niż się spodziewamy. Trudno orzec, czy pojawi się akurat w formie humanoida. Możliwe, że to będą po prostu sieci komórkowe działające w chmurze i tak naprawdę niekoniecznie będziemy wiedzieć, kiedy to przyjdzie i w jakiej formie.