Wprowadzenie
Społeczeństwo jest organizmem żywym i tak jak każdy organizm podlega ogól-nym, dynamicznym prawom rozwojowym. Dotyczy to także konieczności doko-nywania zmian w organizacji różnych aspektów życia społecznego, m.in. poprzez stanowienie przepisów prawnych regulujących poszczególne poziomy funkcjono-wania społeczeństwa. Mam tu na myśli jasne określenie sposobu przygotofunkcjono-wania nauczycieli do wypełniania zadań związanych z przygotowaniem uczniów do póź-niejszego, dorosłego życia. Wizja ewoluującego narodu może przekroczyć istniejące ograniczenia i stereotypy przedstawicieli i organizatorów życia społecznego zwią-zane z zapewnieniem odpowiedniego wykształcenia dzieciom i młodzieży oraz przekształcić je w zrozumienie emocjonalne, pozwalające na dostosowanie nauki, w tym kwalifikacji nauczycieli, do zmieniających się potrzeb społecznych. Zrozu-mienie to pozostaje w ścisłym związku z tworzeniem rozwiązań i ma wpływ na poziom refleksji normatywnej, w tym na rozważanie istotnych aspektów wymagań kwalifikacyjnych oraz kształt pożądanych rozwiązań prawnych, dotyczących celów kształcenia i kompetencji, które powinien nabyć student, jak i przygotowania pe-dagogicznego do realizowania zadań merytorycznych i praktycznych przez przy-szłych nauczycieli.
Uzyskiwanie kwalifikacji w trakcie studiów
W pytaniu o kwalifikacje – definiowane jako układy wiedzy i umiejętności wy-magane do realizacji zadań składowych procesu nauczania i wychowania prowa-dzonego przez nauczycieli (pedagogów) w przedszkolach, szkołach i placówkach – istotna powinna być przede wszystkim ich merytoryczna zawartość, określona w standardzie kształcenia w grupie treści podstawowych i kierunkowych, obejmują-cych zakres nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć. Dlatego ważne jest, by ukończenie kierunków kształcenia nadających kwalifikacje pedagogiczne (określone
standardami wynikającymi z ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym1 oraz
Rozporzą-dzenia w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawo-du nauczyciela2) dokładnie odpowiadało zapotrzebowaniu wynikającemu z podstaw programowych kształcenia ogólnego w systemie oświaty.
Dotychczasowe przepisy rozporządzenia3 w sprawie standardów kształcenia nauczycieli przewidywały obowiązek zapewnienia studentom studiów pierwszego stopnia o specjalności nauczycielskiej przez uczelnię prowadzącą kształcenie przy-gotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela, przygotowania do nauczania dwóch przedmiotów. W związku ze zmianami wprowadzonymi w ustawie o szkol-nictwie wyższym4 nowe rozporządzenie przewiduje uzyskiwanie w toku studiów przygotowania do nauczania przedmiotu lub do prowadzenia zajęć, co jest opisane w trzech modułach kształcenia. Przygotowanie do nauczania kolejnego przedmiotu lub prowadzenia zajęć ma być realizowane fakultatywnie.
W przepisach ustawy o szkolnictwie wyższym kwalifikacje oznaczają efekty kształcenia poświadczone dyplomem, świadectwem, certyfikatem lub innym do-kumentem wydanym przez uprawnioną instytucję, potwierdzającą uzyskanie za-kładanych efektów kształcenia na poziomie pierwszego bądź drugiego stopnia. Pierwszy stopień kwalifikacji oznacza potwierdzony odpowiednim dyplomem efekt kształcenia na studiach pierwszego stopnia, zakończonych uzyskaniem tytułu zawodowego licencjata, inżyniera lub równorzędnego określonego kierunku stu-diów i profilu kształcenia. Drugi stopień kwalifikacji oznacza potwierdzony odpo-wiednim dyplomem efekt kształcenia na studiach drugiego stopnia, zakończonych uzyskaniem tytułu zawodowego magistra, magistra inżyniera lub równorzędnego określonego kierunku studiów i profilu kształcenia.
Stosownie do upoważnienia zawartego w art. 9c ustawy - Prawo o szkolnictwie
wyższym, minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego w porozumieniu
z mi-nistrem właściwym do spraw oświaty i wychowania wydał rozporządzenie określa-jące standardy kształcenia, przygotowuokreśla-jące do wykonywania zawodu nauczyciela5. Przepisy rozporządzenia określają m.in. efekty kształcenia w zakresie wiedzy mery-torycznej i metodycznej, wiedzy pedagogicznej i psychologicznej, w tym w zakresie wychowania z uwzględnieniem przygotowania do pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, przygotowania w zakresie stosowania technologii infor-macyjnej, poziomu znajomości języka obcego, czasu trwania studiów oraz studiów podyplomowych, a także wymiaru i sposobu organizowania praktyk.
1 Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym. Dz. U z 2005 r. Nr 164 poz. 1365 z późn. zm. 2 Rozporządzenie z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wy-konywania zawodu nauczyciela. Dz. U. z 2012 r. poz. 131.
3 Obowiązujące do roku akademickiego 2011/2012 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004 r. w sprawie standardów kształcenia nauczycieli. Dz. U. z 2004 r. Nr 207 poz. 2110.
4 Ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Dz. U. z 2011 r. nr 84 poz. 455 z późn. zm.
5 Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela. Dz. U. z 2012 r. poz.131.
W związku z powyższym kształcenie nauczycieli ma przede wszystkim pole-gać na ćwiczeniu praktycznych umiejętności potrzebnych do wykonywania zawo-du nauczyciela, a nabyta wiedza teoretyczna powinna wspierać zdobywanie umie-jętności przyczyniających się do podnoszenia jakości i poziomu pracy w edukacji oświatowej. Nabycie kompetencji z zakresu przygotowania dydaktycznego jest wa-runkiem realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego i podsta-wy programowej kształcenia ogólnego dla każdego etapu edukacyjnego. Zadaniem uczelni jest wprowadzenie takiego modelu studiów, w którym wspomniane treści zostaną wkomponowane w istniejące programy, a kierunki oferowane w ramach danej uczelni będą ze sobą spójnie powiązane.
Wymagania kwalifikacyjne określone przez ministra edukacji narodowej
Wymagania dotyczące przygotowania kwalifikacyjnego do prowadzenia zajęć edukacyjnych z uczniami w przedszkolach i szkołach systemu oświaty, określone w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej powinny być wskazane w dyplo-mach wydawanych przez uczelnie. Ich wykaz zawiera poniższa tabela 1.
Tabela 1
Dyplomy, którymi muszą się legitymować nauczyciele w celu uznania ich kwalifikacji do nauczania w szkołach systemu oświaty
Rodzaj dyplomu, określający ukończenie uczelni, z uprawnieniami pedagogicznymi do pracy w placówkach edukacyjnych
Kształcenie ogólne
(w przedszkolach, szkołach podstawowych,
gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych)
Kształcenie specjalne
(w przedszkolach, szkołach podstawowych,
gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych, w tym specjalnych dla uczniów realizujących podstawę programową kształcenia ogólnego taką samą, jak w szkołach ogólnodostępnych) I etap edukacyjny
Edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna (klasy I-III szkoły podstawowej) Dyplom ukończenia studiów wyższych lub
ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli na kierunku pedagogika w specjalności przygotowującej do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym (z zakresu podstaw programowych wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego dla pierwszego etapu edukacyjnego
Dyplom ukończenia studiów wyższych uprawniających do zajmowania stanowiska nauczyciela wychowania przedszkolnego i wczesnoszkolnego oraz ukończenie studiów wyższych lub kursu kwalifikacyjnego na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów
II etap edukacyjny
klasy IV-VI szkoły podstawowej
Dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunkach uprawniających do realizacji zajęć edukacyjnych jednego z przedmiotów: język polski, język obcy nowożytny, muzyka, plastyka, historia i społeczeństwo, przyroda, matematyka, zajęcia komputerowe, zajęcia techniczne, wychowanie fizyczne) i posiadanie przygotowania pedagogicznego.
Dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunkach uprawniających do realizacji zajęć edukacyjnych jednego z przedmiotów: język polski, język obcy nowożytny, muzyka, plastyka, historia i społeczeństwo, przyroda, matematyka, posiadanie przygotowania pedagogicznego + ukończenie studiów wyższych lub kursu kwalifikacyjnego na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna w specjalności odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów
III etap edukacyjny – gimnazjum
Dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunkach uprawniających do realizacji zajęć edukacyjnych jednego z przedmiotów nauczania: język polski, dwa języki obce nowożytne, muzyka, plastyka, historia, wiedza o społeczeństwie, geografia, biologia, chemia, fizyka, matematyka, informatyka, wychowanie fizyczne, edukacja dla bezpieczeństwa, zajęcia artystyczne, zajęcia techniczne i posiadanie przygotowania pedagogicznego
Dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunkach uprawniających do realizacji zajęć edukacyjnych jednego z przedmiotów: język polski, dwa języki obce nowożytne, muzyka, plastyka, historia, wiedza o społeczeństwie, geografia, biologia, chemia, fizyka,
matematyka, informatyka, wychowanie fizyczne, edukacja dla bezpieczeństwa, zajęcia artystyczne, zajęcia techniczne + ukończenie studiów wyższych lub kursu kwalifikacyjnego na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna w zakresie
odpowiednim do niepełnosprawności uczniów i posiadanie przygotowania pedagogicznego
Zasadnicza szkoła zawodowa,
w tym zasadnicza szkoła zawodowa specjalna
(z tym że informacje nie odnoszą się do kształcenia zawodowego)
Dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunkach uprawniających do realizacji zajęć edukacyjnych jednego z przedmiotów nauczania: język polski, język obcy
nowożytny, historia, wiedza o społeczeństwie, podstawy przedsiębiorczości, geografia, biologia, chemia, fizyka, matematyka, informatyka, wychowanie fizyczne, edukacja dla bezpieczeństwa i posiadanie przygotowania pedagogicznego
Dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunkach uprawniających do realizacji zajęć edukacyjnych jednego z przedmiotów nauczania i posiadanie przygotowania pedagogicznego: język polski, język obcy nowożytny, historia, wiedza o społeczeństwie, podstawy przedsiębiorczości, geografia, biologia, chemia, fizyka, matematyka, informatyka, wychowanie fizyczne, edukacja dla bezpieczeństwa i posiadanie przygotowania pedagogicznego + ukończenie studiów wyższych lub kursu kwalifikacyjnego na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów
Liceum ogólnokształcące,
w tym liceum ogólnokształcące specjalne dla uczniów w normie intelektualnej
Dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunkach uprawniających do nauczania jednego z przedmiotów: język polski, dwa języki obce nowożytne, wiedza o kulturze, historia, wiedza o społeczeństwie, podstawy przedsiębiorczości, geografia, biologia, chemia, fizyka, matematyka, informatyka, wychowanie fizyczne, edukacja dla
bezpieczeństwa i ewentualnie historia muzyki, historia sztuki, język łaciński i kultura antyczna oraz filozofia i posiadanie przygotowania pedagogicznego
Dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunkach uprawniających do nauczania jednego z przedmiotów: język polski, dwa języki obce nowożytne, wiedza o kulturze, historia, wiedza o społeczeństwie, podstawy przedsiębiorczości, geografia, biologia, chemia, fizyka, matematyka, informatyka, wychowanie fizyczne, edukacja dla bezpieczeństwa i ewentualnie historia muzyki, historia sztuki, język łaciński i kultura antyczna oraz filozofia i posiadanie przygotowania pedagogicznego + ukończenie studiów wyższych lub kursu kwalifikacyjnego na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów
Technikum,
w tym technikum specjalnego dla uczniów w normie intelektualnej
Dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunkach uprawniających do nauczania jednego z przedmiotów: język polski, dwa języki obce nowożytne, wiedza o kulturze, historia, wiedza o społeczeństwie, podstawy przedsiębiorczości, geografia, biologia, chemia, fizyka, matematyka, informatyka, wychowanie fizyczne, edukacja dla
bezpieczeństwa i ewentualnie historia muzyki, historia sztuki, język łaciński i kultura antyczna oraz filozofia i posiadanie przygotowania pedagogicznego
Dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunkach uprawniających do nauczania jednego z przedmiotów: język polski, dwa języki obce nowożytne, wiedza o kulturze, historia, wiedza o społeczeństwie, podstawy przedsiębiorczości, geografia, biologia, chemia, fizyka, matematyka, informatyka, wychowanie fizyczne, edukacja dla
bezpieczeństwa i ewentualnie historia muzyki, historia sztuki, język łaciński i kultura antyczna oraz filozofia i posiadanie przygotowania pedagogicznego
+ ukończenie studiów wyższych lub kursu kwalifikacyjnego na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna w zakresie odpowied-nim do niepełnosprawności uczniów Źródło: Opracowanie własne.
Kwalifikacje do prowadzenia zajęć edukacyjnych z uczniami posiadającymi orzeczenie (wydane im przez zespół orzekający, działający w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej z powodu niepełnosprawności6) o potrzebie kształ-cenia specjalnego posiada osoba legitymująca się dyplomem ukończenia studiów uprawniających do nauczania przedmiotów wynikających z podstawy programo-wej kształcenia ogólnego, a ponadto legitymuje się dyplomem ukończenia studiów
6 Dzieci i młodzież z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, niewidome, słabo widzące, niesłyszące, słabo słyszące, z autyzmem i zespołem Aspergera, z niepełnosprawnością ruchową i afazją, z niepełnosprawnościami dla sprzężonymi (złożonymi z dwu- lub więcej z wymienionych niepełnosprawności z wyjątkiem upośledzenia umysłowego w stopniu umiarkowanym lub znacznym) oraz dla uczniów niedostosowanych społecznie lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym.
podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego w zakresie pedagogiki specjalnej, w specjalności odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów. Wymagania kwalifi-kacyjne określone w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej i wskazane w dy-plomach wydanych przez uczelnię przedstawia tabela 2.
Tabela 2
Kwalifikacje, którymi muszą się legitymować nauczyciele prowadzący zajęcia edukacyjne z uczniami z niepełnosprawnościami w szkołach ogólnodostępnych i w szkołach
specjalnych
Kwalifikacje do prowadzenia zajęć edukacyjnych
w przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych ogólnodostępnych, w tym do pracy w charakterze drugiego nauczyciela w oddziale integracyjnym oraz w szkołach specjalnych, w tym w szkołach
funkcjonujących w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych
Szkoły ogólnodostępne (na każdym etapie edukacyjnym)
Szkoły specjalne
(realizujące na każdym etapie edukacyjnym podstawę programową kształcenia ogólnego taką samą jak w szkołach ogólnodostępnych)
Uczniowie niewidomi i słabowidzący – dyplom ukończenia studiów uprawniających do nauczania przedmiotu wynikającego z podstawy programowej kształcenia ogólnego, a ponadto dyplom ukończenia studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego w zakresie tyflopedagogiki
Dla uczniów niewidzących i słabowidzących – dyplom ukończenia studiów uprawniających do nauczania jednego z przedmiotów wynikających z podstawy programowej kształcenia ogólnego + dyplom ukończenia studiów podyplomowych lub kursu
kwalifikacyjnego w zakresie tyflopedagogiki Uczniowie niesłyszący i słabosłyszący –
dyplom ukończenia studiów uprawniających do nauczania przedmiotu wynikającego z podstawy programowej kształcenia ogólnego a ponadto dyplom ukończenia studiów podyplomowych lub kursu
kwalifikacyjnego w zakresie surdopedagogiki.
Dla uczniów niesłyszących i słabosłyszących – dyplom ukończenia studiów uprawniających do nauczania jednego z przedmiotów wynikających z podstawy programowej kształcenia ogólnego + dyplom ukończenia studiów podyplomowych lub kursu
kwalifikacyjnego w zakresie surdopedagogiki. Uczniowie z upośledzeniem umysłowym
w stopniu lekkim – dyplom ukończenia studiów uprawniających do nauczania przedmiotu wynikającego z podstawy
programowej kształcenia ogólnego, a ponadto dyplom ukończenia studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego w zakresie oligofrenopedagogiki
Dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim – dyplom ukończenia studiów uprawniających do nauczania jednego z przedmiotów wynikających z podstawy programowej kształcenia ogólnego + dyplom ukończenia studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego w zakresie oligofrenopedagogiki
Uczniowie niedostosowani społecznie lub zagrożeni niedostosowaniem społecznym – dyplom ukończenia studiów uprawniających do nauczania przedmiotu wynikającego z podstawy programowej kształcenia ogólnego, a ponadto dyplom ukończenia studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego w zakresie resocjalizacji
Dla uczniów niedostosowanych społecznie (szkoły w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych) lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym
(w młodzieżowych ośrodkach socjoterapii) – dyplom ukończenia studiów uprawniających do nauczania jednego z przedmiotów wynikających z podstawy programowej kształcenia ogólnego + dyplom ukończenia studiów podyplomowych lub kursu
kwalifikacyjnego w zakresie resocjalizacji Uczniowie przewlekle chorzy przebywający
na leczeniu w szpitalu i tam realizujący nauczanie – dyplom ukończenia studiów uprawniających do nauczania przedmiotu wynikającego z podstawy programowej kształcenia ogólnego, a ponadto dyplom ukończenia studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego w zakresie pedagogiki leczniczej
Dla uczniów pobierających naukę w szkołach specjalnych zorganizowanych w zakładach ochrony zdrowia – dyplom ukończenia studiów uprawniających do nauczania jednego z przedmiotów wynikających z podstawy programowej kształcenia ogólnego + dyplom ukończenia studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego w zakresie pedagogiki leczniczej
Źródło: Opracowanie własne.
Kwalifikacje do prowadzenia zajęć pomocy psychologiczno-pedagogicznej (specjalistycznych i korekcyjno-kompensacyjnych) bądź rewalidacyjnych z ucznia-mi posiadają osoby legitymujące się dyplomem ukończenia kierunku studiów w za-kresie określonym w standardzie kształcenia dla tej grupy treści podstawowych i kierunkowych obejmujący treści prowadzonych zajęć i posiadający odpowied-nie przygotowaodpowied-nie pedagogiczne bądź specjalistyczne. Wymagania kwalifikacyjne określone w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej i wskazane w dyplomach wydanych przez uczelnię przedstawia tabela 3.
Tabela 3
Kwalifikacje, którymi powinni legitymować się nauczyciele prowadzący zajęcia rewalidacyjne bądź inne specjalistyczne
Kwalifikacje do prowadzenia wczesnego wspomagania rozwoju
(zarówno przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych, jak i przedszkolach i szkołach specjalnych oraz ośrodkach)
Zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju (prowadzi psycholog, pedagog, logopeda lub inny specjalista w zależności od potrzeb rozwojowych dziecka)
Dyplom ukończenia studiów magisterskich na kierunku psychologia albo studiów wyższych na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna, w zakresie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, oraz przygotowanie pedagogiczne lub studia magisterskie na kierunku psychologia albo studia wyższe na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna, a ponadto ukończenie studiów podyplomowych w zakresie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, oraz przygotowanie pedagogiczne oraz dyplom ukończenia studiów wyższych w zakresie fizjoterapii, rehabilitacji
ruchowej lub terapii pedagogicznej, a ponadto ukończyły studia podyplomowe w zakresie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, terapii pedagogicznej, terapii rodzin lub innego rodzaju terapii właściwej dla pobudzania psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka, o ile spełniają pozostałe wymagania kwalifikacyjne, tj. posiadają przygotowanie pedagogiczne, jak również o osoby legitymujące się kwalifikacjami do zajmowania stanowiska nauczyciela-logopedy.
Zajęcia psychologiczne i pedagogiczne
prowadzone przez nauczycieli-psychologów, nauczycieli-pedagogów i nauczycieli-logopedów w szkołach i placówkach
Ogólnodostępnych specjalnych
Zajęcia psychologiczne (prowadzi nauczyciel-psycholog)
Dyplom ukończenia studiów magisterskich na kierunku psychologia w specjalności
odpowiadającej prowadzonym zajęciom lub dyplom magistra filozofii chrześcijańskiej, zgodnie z art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów (Dz. U. Nr 73, poz. 763 i Nr 154, poz. 1798 oraz z 2009 r. Nr 22, poz. 120) oraz posiada przygotowanie pedagogiczne
Zajęcia pedagogiczne (prowadzi nauczyciel-pedagog)
Dyplom ukończenia studiów magisterskich na kierunku pedagogika w specjalności odpowiadającej prowadzonym zajęciom oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub studiów magisterskich na dowolnym kierunku i studiów podyplomowych
w zakresie prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne
Dyplom ukończenia studiów na kierunku pedagogika w specjalności odpowiadającej prowadzonym zajęciom oraz posiada przygotowanie pedagogiczne a ponadto ukończyła studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie pedagogiki specjalnej odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów lub rodzaju placówki, lub dyplom wymagany do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym rodzaju szkoły i placówki a ponadto ukończyła studia podyplomowe w zakresie pedagogiki specjalnej odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów lub rodzaju placówki, lub
dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna w specjalności odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów lub rodzaju placówki oraz posiada przygotowanie pedagogiczne
Zajęcia logopedyczne (prowadzi nauczyciel-logopeda)
Dyplom ukończenia studiów magisterskich w zakresie logopedii oraz posiadanie przygotowania pedagogicznego lub studiów magisterskich na dowolnym kierunku i studiów podyplomowych w zakresie logopedii oraz posiadanie przygotowania pedagogicznego
Jak obok lub ukończenie studiów pierwszego stopnia w zakresie logopedii oraz posiadanie przygotowania pedagogicznego lub studiów pierwszego stopnia na dowolnym kierunku (specjalności) i studiów podyplomowych w zakresie logopedii oraz posiadanie przygotowania pedagogicznego
2) Zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej (prowadzi nauczyciel-doradca zawodowy)
Dyplom ukończenia studiów magisterskich w zakresie doradztwa zawodowego oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub dyplom studiów magisterskich na dowolnym kierunku i studiów podyplomowych w zakresie doradztwa zawodowego oraz posiada przygotowanie pedagogiczne
Jak obok, a ponadto ukończyła studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny
w zakresie pedagogiki specjalnej, odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów lub rodzaju placówki
Zajęcia rewalidacyjne (zajęcia prowadzi nauczyciel-oligofrenopedagog
i/lub inny specjalista stosownie do potrzeb ucznia) Specjalista legitymujący się dyplomem
ukończenia studiów lub/ i certyfikatem
z zakresu prowadzonych zajęć dostosowanych do potrzeb ucznia: logopeda, psycholog, pedagog, specjalista orientacji w przestrzeni, lektor nauczania języka migowego,
specjalista z zakresu alternatywnych metod porozumiewania się, audiolog, rehabilitant, ruchowy i in.
Jak obok oraz posiadający wykształcenie w zakresie pedagogiki specjalnej w specjalności odpowiedniej do niepełnosprawności
uczestników zajęć
Odrębna podstawa programowa kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym zarówno w szkołach ogólnodostępnych, jak i w szkołach
specjalnych - kwalifikacje do nauczania mają nauczyciele, którzy legitymują się dyplomem ukończenia studiów wyższych do nauczania w szkole przedmiotu oraz studiów wyższych lub/i podyplomowych na kierunku pedagogika specjalna w zakresie oligofrenopedagogiki lub kursu kwalifikacyjnego z zakresu oligofrenopedagogiki.
Odrębna podstawa programowa kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym w szkołach podstawowych i gimnazja specjalnych – kwalifikacje do nauczania mają osoby legitymujące się dyplomem ukończenia studiów wyższych na kierunku pedagogika specjalna w zakresie oligofrenopedagogiki
Źródło: Opracowanie własne.
Wybrane standardy kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela
Przepisami rozporządzenia w sprawie standardów kształcenia