Pierwotnie w art. 328 h.k.k. stypizowane było przestępstwo ustanawia-nia zbiorników lub wysypisk dla toksycznych lub niebezpiecznych resztek lub odpadów stałych lub ciekłych, które mogły poważnie zaszkodzić
rów-dowisko opierając się na niezbędnej zbiorowej solidarności. 3. Ten kto narusza zasady przewidziane w poprzednim ustępie, na zasadach przewidzianych w ustawie, podle-ga sankcji karnej lub administracyjnej, jak i ma obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody”.
5 F. Muñoz Conde, dz. cyt., s. 498.
Kryminalizacja postępowania z odpadami w hiszpańskim prawie karnym
nowadze systemu naturalnego lub zdrowiu ludzi. Przepis ten przewidywał grzywnę w wymiarze od 18 do 24 miesięcy6 i areszt od 18 do 24 week-endów7. Zabronione było ustanawianie wysypisk lub zbiorników na odpady stałe lub ciekłe, o ile stanowiły zagrożenie dla naturalnej równowagi lub dla zdrowia ludzi. Przestępstwo dotyczyło naruszenia przepisów administracyj-nych w tej dziedzinie, co spotkało się z krytyką w literaturze, w której argu-mentowano, że prawo karne nie może ochronić dobra, które ustawodawca zdecydował objąć regulacją administracyjną8. Słusznie Sąd Najwyższy stwier-dził, że: chodzi tylko ustawienie zbiornika lub śmietnika na odpady toksycz-ne lub niebezpiecztoksycz-ne, a w wypadku gdy zbiorniki, które w wyniku poło-żenia i innych okoliczności, doprowadziły do wyciekania zanieczyszczonych substancji przez deszcz do strumienia, to czyn taki stanowi przestępstwo z art. 325 h.k.k.9
Krytyce poddano regulację art. 325 h. k. k., który penalizował m.in.
wyrzucanie odpadów10, mając na celu likwidację śmietnisk, które unikały kontroli administracyjnej11.
Ustawą 15/2003 z dnia 25 listopada 2003 r., która zmieniła ustawę 10/1995 z dnia 23 listopada 1995 r. – kodeks karny12 w związku z likwidacją
6 W myśl art. 50 ust. 1–3 h. k. k. kara grzywny polega na nałożeniu na skazanego sankcji pieniężnej (ust. 1). Kara grzywny jest wymierzana, o ile ustawa nie stanowi inaczej, według systemu stawek dziennych (ust. 2). Minimalny wymiar kary grzywny wynosi 10 dni, zaś maksymalny – 2 lata, a w przypadku wymierzenia grzywny oso-bom prawnym maksymalny jej wymiar to 5 lat (ust. 3).
7 Ta kara aresztu odbywana była w piątek, sobotę lub niedzielę (36 godzin). Kara ta zo-stała zniesiona ustawą 15/2003 z dnia 25 listopada 2003 r., zmieniającą ustawę 10/1995 z dnia 23 listopada 1995 r. – kodeks karny (Ley Orgánica 15/2003, de 25 de noviem-bre, por la que se modifica la Ley Orgánica 10/1995, de 23 de noviemnoviem-bre, del Código Penal, B.O.E. núm. 283 de 26 de Noviembre de 2003).
8 Á. Calderón, J.A. Choclán, Código penal comentado, Barcelona 2005, s. 710.
9 http://www.poderjudicial.es/search/contenidos.action?action=contentpdf&database- match=TS&reference=3202205&statsQueryId=104795242&calledfrom=searchresult- s&links=%22JOAQUIN%20DELGADO%20GARCIA%22&optimize=20030808&publi-cinterface=true (dostęp: 29.03.2019).
10 Á. Calderón, J.A. Choclán, dz. cyt., s. 710.
11 Tamże.
12 L.O. 15/2003, de 25 de noviembre, por la que se modifica la L.O. 10/1995, de 23 de noviembre, del Código Penal (BOE núm. 283 de 26 de Noviembre de 2003).
60
kary aresztu weekendowego zmieniono zagrożenie karne za to przestępstwo na więzienie od 5 do 7 miesięcy i grzywnę od 10 do 14 miesięcy.
W celu wykonania postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/99/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie ochrony środowi-ska poprzez prawo karne13, ustawą 5/2010 z dnia 22 czerwca 2010 r., która zmienia ustawę 10/1995 z dnia 23 listopada 1995 r. – kodeks karny14 wpro-wadzono zmiany do art. 328 h. k. k., przewidując karalność zachowań zwią-zanych z zarządzaniem i transportem odpadów. Zakładanie zbiorników i wy-sypisk było stypizowane w ust. 1 tego przepisu i zagrożone karą więzienia od 6 miesięcy do 2 lat, grzywną od 10 do 14 miesięcy oraz zakazem wykony-wania zawodu na okres od roku do 2 lat. Taką samą karę przepis ten prze-widywał dla sprawcy, którzy wbrew przepisom ustawy i innym dyspozycjom o charakterze ogólnym eksploatował instalacje, w których dokonywana była niebezpieczna działalność lub w której były gromadzone lub wykorzystywane substancje lub preparaty niebezpieczne, powodujące lub mogące spowodować śmierć lub ciężkie uszkodzenia ciała u ludzi lub istotną szkodę dla jakości powietrza, ziemi, wody, zwierząt lub roślin (art. 328 ust. 2). Kara więzienia od roku do 2 lat groziła sprawcy, który przy zbieraniu, transporcie, waloryza-cji, eliminacji lub wykorzystaniu odpadów, także przez zaniechanie obowiąz-ku nadzoru nad takim procesami, narażał na poważne niebezpieczeństwo, integralność lub zdrowie osób, lub jakość powietrza, ziemi lub wód, albo zwierząt lub roślin (art. 328 ust. 3), Sprawcy, który wbrew przepisom ustawy lub innym dyspozycjom o charakterze ogólnym transportował istotną ilość odpadów, czy to jednorazowo czy wielokrotnie, groziło więzienie od roku do lat 2 (art. 328 ust. 4). Jeżeli w wyniku tych zachowań, oprócz zagrożenia, nastąpił skutek, sędziowie lub trybunały brały pod uwagę przestępstwo o naj-surowszym zagrożeniu i mogli wymierzyć wówczas karę w górnej połowie15
13 Dz. U. UE L 328/28.
14 Ley Orgánica 5/2010, de 22 de junio, por la que se modifica la Ley Orgánica 10/1995, de 23 de noviembre, del Código Penal (BOE núm. 152, de 23 de junio de 2010).
15 Aby określić wymiar górnej połowy kary, należy podzielić różnicę pomiędzy górną a dolną granicę na połowę i dodać ją do dolnej granicy, np. w przypadku zagroże-nia karą więziezagroże-nia w wymiarze od 4 do 12 lat: 12–4 = 8, 8 : 2 = 4, po dodaniu do dolnej granicy wymiaru kary nowe granice wymiary kary to 8–12 lat. W literaturze
Kryminalizacja postępowania z odpadami w hiszpańskim prawie karnym
(art. 328 ust. 5 h.k.k.). Sankcje za te zachowania różniły się, jeżeli sprawcą była osoba prawna. I tak groziła jej grzywna od roku do lat 3 lub od po-dwójnej do poczwórnej wartości spowodowanej szkody w wypadku gdy za przestępstwo to groziło osobie fizycznej ponad 2 lata pozbawienia wolności (art. 328 ust. 6 lit. a h.k.k.) lub grzywna od 6 miesięcy do lat 2 albo od po-dwójnej do potrójnej wartości spowodowanej szkody w pozostałych przypad-kach (art. 328 ust. 6 lit. b h.k.k.).
Ustawą 1/2015 z dnia 30 marca 2015 r., którą zmieniała ustawę 10/1995 z dnia 23 listopada 1995 r.– kodeks karny16 przestępstwo to zostało uregulo-wane w art. 326 h.k.k. W art. 326 ust. 1 h.k.k. kryminalizacją zostały obję-te zachowania sprawcze przewidziane z art. 3 lit b Dyrektywy 2008/99/WE.
Art. 326 ust. 2 sankcjonuje zaś przemieszczanie odpadów.