Artykuł 96c został dodany do kodeksu wykroczeń dwoma ustawami, którymi nadano mu różną treść. Ustawą z dnia 24 listopada 2017 r. o zmianie
26 Postanowienie SN z dnia 23 września 2009 r., I KZP 15/09, OSNKW 2009, nr 10, poz. 85, z glosą krytyczną R.A. Stefańskiego, Prokuratura i Prawo 2010, nr 3, s. 148–159.
27 R.A. Stefański, Odpowiedzialność za nieprawidłowe zatrzymanie lub postój pojazdu, Paragraf na Drodze 2005, nr 6, s. 26; tenże, Skutki prawne nieuiszczenia należności za płatne parkowanie pojazdu, Paragraf na Drodze 1999, nr 11, s. 12; tenże, Glosa do postanowienia SN z dnia 23 września 2009 r., I KZP 15/09, Prokuratura i Prawo 2010, nr 3, s. 148–159; tenże, Wykroczenia drogowe. Komentarz, Warszawa 2011, s. 410–411;
A. Skowron, recenzja książki M. Bojarskiego i W. Radeckiego Kodeks wykroczeń, Paragraf na Drodze 2007, nr 5,s. 68–69.
28 S. Śliwiński, Polskie prawo karne, Warszawa 1946, 82; K. Buchała, Odpowiedzialność za przestępstwa kwalifikowane przez następstwa czynu, WPP 1972, nr 1, s. 22;
J. Kochanowski, Przestępstwa kwalifikowane przez następstwa w kodeksie karnym, Prokuratura i Prawo 1972, nr 1, s. 62–64; W. Wolter, Z rozważań nad kwalifikowanymi typami przestępstw, Prokuratura i Prawo 1972, nr 8–9, s. 25; T. Bojarski, Odmiany podstawowych typów przestępstw w polskim prawie karnym, Warszawa 1982, s. 155;
P. Konieczniak, Uwagi o pojmowaniu typów zmodyfikowanych, [w:] Zmodyfikowane typy przestępstw w teorii i praktyce sądowej, red. J. Giezek, J. Brzezińska, Warszawa 2017, s. 41.
Wykroczenie nieprzestrzegania ograniczeń w dostępie do strefy czystego transportu
ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw29 (art. 2) dodano ten przepis o treści: „Kto, działając w imieniu podmiotu uprawnio-nego, o którym mowa w art. 80s ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r.
– Prawo o ruchu drogowym, przekazuje osobie nieuprawnionej blankiet pro-fesjonalnego dowodu rejestracyjnego lub profesjonalny dowód rejestracyjny, lub profesjonalną tablicę rejestracyjną, podlega karze grzywny”. Przepis ten zgodnie z art. 10 tej ustawy wchodzi w życie po upływie 18 miesięcy od dnia ogłoszenia, Dziennik Ustaw nosi datę z dnia 10 stycznia 2018r., oznacza, że przepis ten wejdzie w życie w dniu w dniu 11 lipca 2019 r.
Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych (art.48) też do-dała art. 96c nadając mu treść: „Kto nie przestrzega ograniczeń w dostępie do strefy czystego transportu podlega karze grzywny do 500 złotych”. Przepis ten wszedł w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, a mając na uwa-dze, że ustawa ta została opublikowana w Dzienniku Ustaw z dnia 7 lutego 2018 r., weszła w życie w dniu 22 lutego 2018r. Z porównania dat ustaw i dzienników promulgacyjnych wynika, że ustawa o elektromobilności i pali-wach alternatywnych została uchwalona następnego dnia po opublikowaniu ustawy z dnia 24 listopada 2017r.
Sytuacja ta świadczy o jakości procesu legislacyjnego nad ustawą o elek-tromobilności i paliwach alternatywnych, w trakcie którego doszło do naru-szenia § 89 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”30, według którego „Jeżeli do tekstu ustawy dodaje się nowe artykuły, zachowuje się dotychczasową nu-merację, dodając do numeru nowego artykułu małą literę alfabetu łacińskie-go, z wyłączeniem liter właściwych tylko językowi polskiemu, z zachowaniem ciągłości alfabetycznej, co wyraża się zwrotem: „po art. X dodaje się art. Xa w brzmieniu…”. Nie sposób przyjąć, że w ustawie o elektromobilności i pa-liwach alternatywnych jako późniejszej zmieniono treść art. 96c k.w., któ-ra nadała mu ustawa z dnia 24 listopada 2017 r., bowiem w tej pierwszej w art. 48 jest expressis verbis mowa o tym, że verba legis „po art. 96b dodaje się art. 96c w brzmieniu:” Gdyby rzeczywiście zamiarem ustawodawcy była
29 Dz. U. z 2018 r., poz. 79.
30 Dz. U. z 2016 r., poz. 283.
24
zmiana tego przepisu, to zgodnie z zasadami techniki legislacyjnej należało najpierw uchylić art. 2 ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (§ 85 ust. 3 ZTP), a następnie dodać do kodeksu wykroczeń po art. 96b art. 96c w brzmieniu, jaki ma obecnie (§ 85 ust. 2 i § 89 ust. 1 ZTP). Zmiana ustawy nie może bowiem polegać tylko na tym, że dawny przepis zastępuje się nowym, nie wskazując jednocześnie dokonywania tej zmiany tzw. nowelizacja dorozumiana (§ 86 ZTP).
W dniu 11 lipca 2019 r. mogłaby powstać wątpliwość co do tego, jaką treść ma ten przepis, gdyby ustawodawca nie zmienił art. 2 ustawy z dnia 24 listopada 2017 r., Wprawdzie kolizję tę można byłoby rozwiązać na pod-stawie reguły lex posteriori derogat legi priori, przyjmując, że przepis chro-nologicznie późniejszego uchyliła w sposób dorozumiany przepis wcześniej-szy. Przy zastosowaniu tej reguły należałoby przyjąć, że obowiązuje art. 96c w brzmieniu nadanym przez ustawę o elektromobilności i paliwach alter-natywnych, które jest ustawą późniejszą. Powodowałoby to, że przekazanie osobie nieuprawnionej blankietu profesjonalnego dowodu rejestracyjnego lub profesjonalnego dowód rejestracyjny lub profesjonalnej tablicy rejestracyjne byłoby – wbrew intencji ustawodawcy – niekaralne.
Do tego jednak nie dochodzi, gdyż ustawą z dnia 22 listopada 2018 r.
o dokumentach publicznych31 znowelizowano art. 2 ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. w ten sposób, że w kodeksie wykroczeń po art. 96c dodano art. 96d w brzmieniu takim samym, jaki miał według nowelizowane przepisu art. 96c.
Wnioski
1. Ustawą z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach al-ternatywnych w art. 96c k.w. zostało stypizowane wykroczenie nieprze-strzegania ograniczeń w dostępie do strefy czystego transportu. Celem tego przepisu jest zapobieganie negatywnemu oddziaływaniu na śro-dowisko emisji zanieczyszczeń z transportu poprzez represjonowanie sprawców wjeżdżających określonymi rodzajami pojazdów do strefy czystego transportu. Chroni on naturalne środowisko człowieka przed
31 Dz. U. z 2019 r., poz. 53.
Wykroczenie nieprzestrzegania ograniczeń w dostępie do strefy czystego transportu
jego dewastacją, a ściślej czystość powietrza. Środowiskiem – zgod-nie w art. 3 pkt 39 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochro-ny środowiska – jest „ogół elementów przyrodniczych, w tym także przekształconych w wyniku działalności człowieka, a w szczególności powierzchnia ziemi, kopaliny, woda, powietrze, krajobraz, klimat oraz pozostałe elementy różnorodności biologicznej, a także wzajemne od-działywania pomiędzy tymi elementami”.
2. Zachowanie sprawcze tego wykroczenia polega na nieprzestrzeganiu ograniczeń w dostępie do strefy czystego transportu. Strefą czystego transportu jest określony uchwała rady gminy w gminie liczącej powy-żej 100 000 mieszkańców teren śródmiejskiej zabudowy lub jej części, stanowiący zgrupowanie intensywnej zabudowy na obszarze śródmie-ścia, określony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzenne-go, a w przypadku jego braku w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, obejmujący drogi, których zarządcą jest gmina, do której ogranicza się wjazd pojazdów innych niż elektryczne, napędzane wodorem lub napędzane gazem ziemnym. Gra-nice tego obszaru są oznaczone znakami D-54 „strefa czystego trans-portu” oznaczającym wjazd do strefy czystego transportu oraz D-55
„koniec strefy czystego transportu” oznaczającym wyjazd ze strefy czy-stego transportu. Znaki te nie mają znaczenia konstytutywnego, a mają jedynie charakter informacyjny.
3. Do strefy czystego transportu mogą wjeżdżać tylko pojazdy elektryczne, napędzane wodorem oraz napędzane gazem ziemnym. Ustawa o elek-tromobilności i paliwach alternatywnych w art. 39 ust. 3 określiła także inne pojazdy, które mogą wjeżdżać do tej strefy; są to przede wszyst-kim pojazdy różnych służb oraz mieszkańców. Ponadto rada gminy może w uchwale ustanawiającej strefę czystego transportu: 1) może ustanowić inne wyłączenia od ograniczenia wjazdu do tej strefy (art. 39 ust. 4 u. e.p.a.); 2) dopuścić poruszanie się po tej strefie, w okresie nie dłuższym niż 3 lata od dnia przyjęcia uchwały, inne pojazdy pod wa-runkiem uiszczenia opłaty(art. 39 ust. 4a u. e. i p. a.).
4. Jest to wykroczenie indywidualnie właściwe (peccatum proprium). Jego sprawcą może tylko osoba, która wjeżdża do strefy czystego transportu
pojazdem innym niż pojazd elektryczny, napędzany wodorem lub ga-zem ziemnym albo która nie jest objęta wyłączeniem ustawowym lub w uchwale wprowadzających taką strefę.
5. Wykroczenie to może być popełnione zarówno umyślnie, jak i nie-umyślnie (art. 5 k. w.).
dr hab. Igor Zgoliński, prof. KPSW
Sędzia Sądu Okręgowego w Toruniu,
Wydział Prawa Administracji i Ekonomii, Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy