Dnia 23 stycznia 1945 r. zakończyły się tragiczne karty wojenne w historii Śremu. Członkowie Bractwa Kurkowego podjęli działania celem w znow ienia działalności organizacji.
Urzędujący przed 1939 r. starszy Bractwa Stanisław Rusiak, zwołał członków 17 m arca 1946 r. na Zebranie Walne. Odbyło się ono w lokalu brata kurkow ego Stanisława Olszewskiego. W spraw ozdaniu Zarządu starszy Bractwa wskazał na szkody w m ajątku brackim spow odow a ne nie tylko działaniam i wojennymi, ale także niszczeniem obiektów w pierw szych m iesiącach po ich zakończeniu. W ładysław M iękus zwrócił się z wnioskiem do Stanisława Frąckowiaka Przewodniczące go Miejskiej Rady Narodowej o podjęcie działań z urzędu, aby zapo biec dalszej dewastacji m ajątku Bractwa.
Podczas zebrania Stanisław Rusiak przedstaw ił listę członków zam or dowanych przez okupanta i tych którzy zm arli w latach 1939-1945 r. W spraw ozdaniu Z arządu zapisano, że 20 października 1939 r.: zamor dowani na śremskim Rynku - Barelkowski Jan, Malinowski Franciszek, Ma tuszewski Seweryn i Muślewski Antoni.
- zamęczony w obozie koncentracyjnym w Dachau - Woźniak Franciszek. - zmarli - Borowiak Jan, Chałupczak Michał, Domagalski Bolesław, Domalski Stanisław, Gawroniak Roman, Ernst Apolinary, Lampa Władysław, Mackie wicz Feliks, Mieloch Roman, Kozłowski Erazm, Kujawski Aleksander, Rajew- ski Marcin, Patkowski Czesław, Pawlicki Franciszek, Sałaciński Stefan, Sob czak Ignacy, Służewski Bronisław, Stachowiak Stanisław, Szrajber Tadeusz, Szuwalski Antoni, Szubert Michał, Szczepaniak Jan, Tomaszewski Stanisław, Tomyślak Franciszek, Wachowiak Jan, i Wojciechowski Maksymilian. Zebrani uczcili minutą ciszy pamięć wymienionych braci. Na zakończenie swego wystąpienia brat Rusiak poinformował, że przechowany przez lata oku pacji nasz największy skarb - pas królewski z medalami został odzyskanyh
W alne Zebranie wybrało w ładze Bractwa. W skład Z arządu weszli: - Rusiak Stanisław - prezes,
- Miękus Władysław - w-ce prezes, - Raszewski Stefan - sekretarz,
- Frąckowiak Stanisław - z-ca sekretarza, - Mietliński Józef - skarbnik,
- Szubert Józef - członek, - Kłaczyński Wincenty - członek, - Mikołajczak Stanisław - komendant, - Konieczny Lucjan - strzełmistrz.
Korpus oficerski tworzyli: Ławicki Franciszek, Gałecki Czesław, Domachow- ski Franciszek Chorążym został - Jurga Bolesław. W skład Komisji Rewizyj nej weszli: Kujawski Marian, Gałecki Czesław i Wołyński Marian2.
W pisow e do Bractwa ustalono w wysokości 100 zł. N ow ym i człon kam i zostali: M arian Konieczny, Stefan Klemenski, Stanisław Rosz- kiewicz i Tadeusz Nowicki. W iceprezes Bractwa W ładysław Miękus zwrócił się do wszystkich członków,którzy zdołali przechować przez wojnę różne pam iątki dotyczące organizacji, by oddali je do zbiorów w bractwie. Poinform ował jednocześnie zebranych, że sztandar brac tw a został odnaleziony.
Tak, jak w czasie zaborów władze pruskie, tak i w realiach politycz nych Polski Ludowej w ładze dostrzegły zagrożenie w odradzającym się ruchu brackim. Już 8 w rześnia 1947 r. M inisterstw o Adm inistracji Publicznej (dalej: MAP) skierowało do podległych urzędów polecenie z nakazem likwidacji stow arzyszeń pod nazw ą „Bractwa Kurkowe"3.
Kolejne Walne Zebranie odbyło się 21 lutego 1948 r. Po przedsta w ieniu porządku obrad, prezes oznajmił, że odrestaurow any został p rzez brata B ronisław a Ciesiołkę lokal w strzelnicy. S karb nik brac tw a Józef Mietliński poinform ow ał zebranych, że przedw ojenny dług bractwa został w połowie spłacony. Zachowane dokum enty świadczą o głębokiej trosce członków bractw a o spraw y zw iązane z codzien nym i problem am i organizacji. We w szystkich poczynaniach odnaj dujemy chęć odbudow ania dawnej jej świetności. Pomimo trudnej po wojennej sytuacji materialnej członkowie znajdow ali środki i czas by kontynuow ać dzieło zapoczątkow ane wiele lat tem u przez swoich po przedników . Znajduje to potw ierdzenie w informacji wystosowanej w zastępstw ie starosty śremskiego 26 lutego 1948 r., skierowanej do WRN w Poznaniu, że Kurkowe Bractwo Strzeleckie w Śremie wznowiło swoją działalność4.
2 MŚ; sy g n . 01270, P ro to k ó ł z z e b ra n ia w a ln eg o KBS w Ś rem ie z 17 III 1946 r. 3 A P P, sy g n . W R N -1 2 9 8 /IV 8 7 /2 s. 77.
A dm inistracja państw ow a podczas prób likwidacji stow arzysze nia natrafiła problem y natury formalno-prawnej, z którym i długo nie mogła sobie poradzić. Pomijając zasadniczą przyczynę likwidacji sto warzyszeń z powodów ideologicznych, czynnikiem który w znacznym stopniu u trudnił procedurę likwidacyjną był problem własności posia danych majątków. W okresie reformy rolnej, nacjonalizacji przem ysłu i totalnego upaństw ow ienia własności prywatnej, nie bardzo w iedzia no jak odebrać własność społecznej organizacji, a więc popieranej przez państw o formy własności. Dopiero 22 marca 1951r. Prezydium Rady M inistrów przekazało Urzędom Wojewódzkim polecenie przejęcia w ła sności bractw kurkow ych na rzecz skarbu państw a5. W ładze p a ń stw o w e jed n ą decyzją pozbyw ały się problem u. L ikw idatorem Bractwa w Śremie m ianow ano m ecenasa Kazimierza Bartza. N a 30 listopada 1953 r. w yznaczono term in zakończenia czynności likwidacyjnych.
Na mocy decyzji prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Po znaniu z 2 sierpnia 1951 r. odebrano Bractwu jego majątek. Były to grunty wielkości 3,927 ha oraz położone na nich nieruchomości. Przekazano je Związkowi Sportowemu „Gwardia". W uzasadnieniu tej decyzji podano:
WRN stwierdza, że w odniesieniu do stowarzyszenia p. n. Kurkowe Bractwo Strzeleckie w Śremie zachodzą okoliczności wymienione w art. 26 pkt.4 prawa o stowarzyszeniach, świadczące o tym, że stowarzyszenie to faktycznie istnieć przestało, a zatem istnienie jego stało się bezprzedmiotowe6.
Pozbawienie organizacji m ajątku, inwigilacja jej członków przez pracow ników pow iatow ego U rzędu Bezpieczeństwa w Śremie, ode branie im broni, doprowadziły w konsekwencji do jej upadku. Adwokat Kazimierz Bartz złożył Prezydium WRN w Poznaniu spraw ozdanie z zakończenia czynności likwidacyjnej Kurkowego Bractwa Strzelec kiego w Śremie. W odpow iedzi 30 stycznia 1954 r. WRN powiadom iło likw idatora, że przyjęło do wiadomości jego spraw ozdanie o zakoń czeniu czynności likw idacyjnych Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Śremie, i że konsekwencją tego jest skreślenie w /w ym . stow arzysze nia z rejestru stow arzyszeń i zw iązków 7.
Zlikwidowano Bractwa Strzeleckie w Śremie, Kórniku, Bninie i Do lsku. Pozostawiono jednakże miejscowej administracji problem uregu lowania w biurze notarialnym spraw własności Bractwa. Ze względu na brak precyzyjnych przepisów prawnych, trwała wym iana dokum entów pom iędzy administracjam i pow iatu i województwa. Prezydium WRN w Poznaniu w 1955 r. ponownie zobowiązało mecenasa Bartza do praw nego uregulow ania tego problem u. Sąd Powiatowy w Śremie
postano-5 T am że, s. 77. 6 T am że, s. 81.
c y ■ 9 ^ — ^ P o z n a ń , d n i a . . .