KILKA SŁÓW PODZIWU
Świat składa się z bohaterów i ludzi lękliwych, zatroskanych o swój los i byt. Rzecz jasna, przeważają ci drudzy, pierw- si są nieliczni. Wojciech Pestka, polski pisarz, znalazł się – w roku Pańskim 2015 – na pierwszej linii ognia walk ukraiń- sko-rosyjskich. Z własnego, nieprzymuszonego wyboru. Sięgnął po żołnierskie drelichy, hełm… Rozmawiał z żołnierza-mi, dowódcami, wziął udział w kilku akcjach. Był wśród tych, których przeciwnik bierze na cel, kule wroga wciskały go w ziemię, darł ją – jak inni – rękami, gryzł zębami, aby znaleźć schronienie, słyszał jęki rannych, widział zabitych… Jego reportaże z walk ukazały się w prasie polskiej, ukraińskiej i europejskiej. Zauważono je, doceniono. W czasie inauguracji XVI Międzynarodowej Sesji Historycznoliterackiej „Nasi Sąsiedzi”: Ukraina i Białoruś, organizowanej od kilkunastu lat przez Lubelski Oddział SPP, konsul Ukrainy w Lublinie Wasyl Pawluk oraz wicekonsul Vitalij Biłyj odznaczyli polskie-go pisarza ukraińskim krzyżem Za Męstwo i Honor. Wojtku, gratuluję i podziwiam!
Z przyjacielskim uściskiem dłoni – Zbigniew Włodzimierz Fronczek, prezes Lubelskiego Oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich
Lublin, 2 czerwca 2016 roku
LAUREAT WOJCIECH PESTKA
100
Lublin. Kultura i społeczeństwo 3(73)/2016„Ziemia Lubelska” – 1916
20 I 1916 – Porucznik oddziału stra-ży pożarnej m. Warszawy Konstanty Jastrzębski, został mianowany naczel-nikiem lubelskiej straży na miejsce chorego Kazimierza Sawickiego.
- Adwokat przysięgły Józef Skoli- mowski wydzierżawił od zarządu mia-sta dochód z rogatkowego na 1916 r. na sumę 5 575 rb.
- Środki apteczne z Austro-Węgier mogą sprowadzać jedynie apteki pry-watne i istniejące przy instytucjach, tego prawa nie mają tzw. składy aptecz-ne (drogerie).
21 I 1916 – Oficer werbunkowy Le-gionów Polskich, ul. Kapucyńska 4, wypłaca rodzinom legionistów zaliczki na zapomogi przyznane przez Naczelną Komendę Armii.
- W sobotę 22 I staraniem Komite-tu obchodu rocznicy powstania 1863 r.
o godz. 10 w kościele powizytkowskim odprawione będzie nabożeństwo za poległych, a w niedzielę o godz. 14 na cmentarzu poświęcony zostanie krzyż pamiątkowy.
- W Pierwszej Lubelskiej Loterii Do-broczynnej obowiązują zasady: biletów będzie 25 000 po 2 korony; wartość wygranych wynosić będzie 16 500 tj.
33%, pierwsza wygrana to przedmioty wartości 3 000 koron, dwie drugie to przedmioty wartości po 1 000 koron.
Ciągnienie odbędzie się 16 IV 1916 r.
- Pod koniec grudnia odbyło się w Magistracie zebranie emerytów, zwołane w celu omówienia sposobów uzyskiwania emerytur w 1916 r.
22 I 1916 – W Lublinie gości ks.
Kosma Łaczowski [Karol Marceli Len-czowski], kapucyn, kapelan I Brygady Legionów.
- Filia C. K. Austriackiego Zakładu Kredytowego mieści się przy ul. Cze-chowskiej 4.
- Placyk przy ul. Rybnej zwany psią górką, okoliczni mieszkańcy wybrali sobie za miejsce składowania śmieci
i gnoju, co przy wąskości ulic i podwó- rek oraz braku kanalizacji zagraża bez-pieczeństwu sanitarnemu okolicy.
- Konstanty Wójcik, ul. Dolna Pan-ny Marii napił się kwasu siarczanego.
Prawdopodobnie przyczyną tego roz-paczliwego kroku był brak środków do życia.
– Komendant kawalerii I Brygady Legionów, rotmistrz Władysław Beli-na, otrzymał rangę majora.
23 I 1916 – Hurtowy skład spiry-tusu oczyszczonego na okręg lubelski otwarty został przy handlu win Anto-niego Krychowskiego, Krak. Przedm.
27.
24 I 1916 – W dniu 22 I, sobota, w ramach obchodów rocznicy wybu-chu powstania styczniowego odbyły się: o godz. 10 w kościele powizytkow- skim Msza św. za poległych odprawio-na przez ks. Kosmę Lenczowskiego, ks.
Jan Władziński wygłosił przemówie- nie, drukowane na łamach „Ziemi Lu-belskiej”; wieczorem w Teatrze Wiel- kim przystrojonym flagami narodowy- mi i chorągwiami z Orłem Białym uro-czyste przedstawienie, w którym słowo wstępne wygłosił prof. Kazimierz Świerczewski, odegrano „Prolog”
Żuławskiego, wystawiono dwa żywe obrazy: „Kucie kos” i „Obrona sztan- daru”; na zakończenie chór męski Lu-belskiego Towarzystwa Muzycznego odśpiewał pieśni „Z dymem pożarów”,
„Boże coś Polskę”, a skauci i junaczki
„Rotę” Konopnickiej. Pomimo brzyd-kiej pogody i nieodpowiedniej godziny uroczystość poświęcenia krzyża pa-miątkowego na cmentarzu zgromadziła sporą grupę uczestników, w tym także weteranów powstania. Po uroczystości ponad 70 osób udało się na ul. Kapu-cyńską 4, do biura werbunkowego, gdzie urządzono biesiadę. W sali przy- branej zielenią i emblematami narodo-wymi pierwszy toast wygłosił Bolesław Sekutowicz, następne sędzia Henryk Wiercieński, redaktor Daniel Śliwicki,
dr Hupka, członek Naczelnego Komite- tu Narodowego i redaktor „Gazety Lu-dowej” Dąbski. Z inicjatywy redaktora Śliwickiego, część obecnych postano-wiła założyć stowarzyszenie opieki nad weteranami 1863 roku, a mecenas Se- kutowicz podjął się opracowania odpo-wiedniej ustawy.
25 I 1916 – Wczoraj w sali przy Sklepie Artystycznym Józefa Rakow-skiego, Krak. Przedm., hotel Europej- ski otwarto wystawę lublinianina Wik-tora Ziółkowskiego.
26 I 1916 – Rozporządzeniem z 23 X 1915 r. zarządza się rekwizycję me-tali w całym powiecie lubelskim. Za zgłoszone i zdeponowane przedmioty będzie wypłacana gotówka.
- Wskutek rozporządzenia Komendy Obwodowej zarządza się, że wszyscy właściciele dorożek i powozów fiakier-skich z Lublina i przedmieść muszą zgłosić do Magistratu wszystkie posia-dane „gumy”.
- Zgodnie z rozporządzeniem Ko- mendy Obwodowej z 23 I 1916 r. wszy-scy rodzice dzieci w wieku szkolnym noszących zamiast tornistrów szkol-nych tornistry c. i k. piechoty muszą je zwrócić niezwłocznie do Magistratu.
- Rozporządzeniem Generalnego Gubernatorstwa Wojskowego z 12 I 1916 r. Komenda Obwodowa organi-zuje w dniach 1 II – 30 VI 1916 r. kurs uzupełniający dla nauczycieli szkół lu-dowych, którego celem jest odświeże-nie i uzupełnieodświeże-nie wiedzy nauczycieli oraz przygotowanie kandydatów do za-wodu. Kurs obejmuje przedmioty: pe- dagogia oraz historia wychowania, me- todyka wraz z ćwiczeniami praktyczny-mi, język polski i język niemiecki.
- Mająca powstać w Lublinie Biblio-teka Centralna dla szkół początkowych uzyskała już lokal w gmachu pojezu-ickim, i po rozesłaniu odezw z prośbą o wsparcie, otrzymała 2 500 książek i kilkadziesiąt rubli w gotówce. Rozpo-częto oprawę i katalogowanie książek.
Lublin. Kultura i społeczeństwo 3(73)/2016
101
27 I 1916 – Do Lublina przybył Wła-dysław Sikorski, pułkownik Legionów.
- W gmachu Trybunału Lubelskie-go w ścianie, naprzeciwko schodów, wmurowano marmurową tablicę o tre- ści „Wyłoniony z polskich sądów oby-watelskich w dniu 30 lipca 1915 roku powstałych, Trybunał Lubelski urzę-dował do dnia 20 listopada 1915 r.
i w dniu tym przez władze okupacyjne rozwiązany został”.
- Wczoraj biuro komisariatu policji przeniesiono z Magistratu do Trybuna-łu na I piętro.
28 I 1916 – Pomimo usilnych starań Wydziału Żywnościowego od 12 I do Lublina nie nadszedł żaden wagon wę- gla zamówiony w Towarzystwie Prze-mysłu Górniczego w Dąbrowie. Wo-bec dotkliwych braków węgla w mie-ście, Wydział zamówił droższy węgiel u prywatnych dostawców.
- Zarząd Gospody dla Legionistów dziękuje panu Jenszowi za ofiarowanie zegara.
- Żołnierze I Brygady V baonu znaj-dujący się na froncie proszą o ofiaro-wanie im gramofonu.
- Podczas obchodów 53 rocznicy powstania styczniowego w dniu 22 I przed nabożeństwem w kościele po-wizytkowskim wmurowana została marmurowa tablica o treści „Cześć wal- czącym o wolność i niepodległość Oj-czyzny. Tablica ta wmurowana została d. 22 stycznia 1916 r. podczas pierw-szego w Lublinie publicznego obchodu powstania styczniowego”. Pośrodku tablicy zamieszczono herb powstania z Orłem, Pogonią i Archaniołem. Po nabożeństwie na dziedzińcu poklasztor- nym wykonano zdjęcia samych wetera-nów i weteranów wraz z legionistami.
Podczas uroczystego spotkania, które rozpoczęło się o godz. 18.30 ks. Jan Władziński i Mączewski obdarowani zostali pamiątkowymi krzyżami. Krzyż przypominający kształtem Krzyż Virtu- ti Militari, zawieszony na wstążce bia-ło-amarantowej, zawierał Orła Białego i napisy „za naszą wolność i waszą”
oraz daty „1863 22 I 1916”. Podczas uroczystej biesiady, zorganizowanej po przedstawieniu teatralnym w sali ta-niej kuchni dla inteligencji, na wniosek Tomorowicza, zredagowano depesze do generała Piłsudskiego i weteranów
w Nałęczowie (dr Wacław Lasocki, dr Walicki, Kruczkowski, Judycki, Wój-cicki, Przyłuski).
- Obecnie spirytus denaturowany produkuje wyłącznie fabryka drożdży Wrzodaka i Barciszewskiego. Pomi- mo wyższej ceny jest on gorszej jako-ści niż dawny monopolowy. Fabryka zrezygnowała z dowożenia spirytusu do sklepów kolonialnych i mydlarni, przerzucając koszty transportu na skle-py, sama ograniczając się do sprzedaży detalicznej w sklepie na targu.
- Pani R. kupiła buciki, które po przyjściu ze sklepu do domu rozpadły się. Okazało się, że były zrobione z pa-pieru.
29 I 1916 – Dzisiaj Michał Krokow-ski otworzył kancelarię notarialną przy ul. Królewskiej 21.
30 I 1916 – Z Austriacko-Węgier-skiego Komitetu Pomocy dla obszarów zajętych, na skutek osobistych starań w Wiedniu dyrektora Tadeusza Pio-trowskiego, do Lublina nadeszły dwa wagony odzieży, częściowo do roz-dania biednej ludności, częściowo do sprzedaży po obniżonych cenach. Po-wołano miejscowy komitet w składzie:
Antonina Ciświcka, Janina Kochanow-ska, Zofia Laśkiewiczowa, Jadwiga Modrzewska, Maria Przanowska, Lu- dwika Przanowska, Teresa Rayska, Ja-dwiga Salkowska, Stanisław Kozyrski, Teofil Laśkiewicz, Tadeusz Piotrow-ski, ks. Stanisław Samorek, Włady-sław Skibiński. Bezpłatne rozdawanie i ulgowa sprzedaż prowadzone będą
po uprzednim sprawdzeniu warunków życia zainteresowanych i otrzymaniu kwitów. Zapisy przyjmowane będą od 1 II, rozdawanie i sprzedaż odbywać się będzie w Muzeum Lubelskim, ul. Na-miestnikowska 4.
- W celu przyjścia z pomocą po-szkodowanym przez wojnę artystom polskim powstał, pod protektoratem ks. Renaty Radziwiłłowej, Komitet po-mocy wojennej, który urządza loterię artystyczną. Wygraną loterii stanowi ponad 200 przedmiotów artystycznych, głównie ofiarowanych przez zamoż-niejszych artystów bądź zakupionych na wystawach Towarzystwa Sztuk Pięknych w Krakowie. Ciągnienie na-stąpi najpóźniej w pierwszą niedzielę marca. W Lublinie bilety można kupić w biurze Zakładu kredytowego dla han-dlu i przemysłu, ul. Czechowska 4.
- Prof. Michał Siedlecki zamieścił w „Tygodniku Ilustrowanym” cykl re-lacji z podróży inspekcyjnej w Lubel-skie pt. „Na ruinach i zgliszczach”.
- Były prefekt gimnazjum lubelskie- go ks. Andrzej Borsukiewicz został od-delegowany do zarządu parafii Ucha-nie.
- Szukając oszczędności wymyślo-no sposób przedłużenia czasu palenia się świecy przy pomocy soli. Posypany solą centymetr świecy pali się 30 mi-nut, nie posypany 20 minut.
31 I 1916 – Wczoraj dr Stanisław Kot wygłosił odczyt pt. „Współudział twórczy Polski w kulturze zachodu”.
Wyszukała: Elżbieta Kurpińska