Lubelska Wyżyna Medyczna

Historia lubelskiej medycyny sięga początków miasta, które w 1317 r. otrzymało prawa miejskie. Pierwszy szpital w Lublinie został założony w 1342 r. Najstarsze wzmianki o lubelskim aptekarstwie pochodzą z XIV i XV wieku. Nazwiska wybit-nych lekarzy i naukowców z Lublina w dziedzinie neurochirurgii i neuroradiologii, okulistyki, chirurgii, kardiologii, ortopedii, stomatologii, farmakologii, anatomii, chromatografii, biochemii wpisują się w historie polskiej medycyny. Lubelska me-dycyna to bogate tradycje i dorobek wielu pokoleń lekarzy i farmaceutów, które przyczyniły się do wysokiego poziomu świadczonych obecnie usług medycznych.

To również nowoczesna infrastruktura i wyposażenie medyczne oraz personel o wy-sokich kwalifikacjach. Lubelscy specjaliści są cenieni w kraju i za granicą. Projekty badawcze w zakresie medycyny i zdrowia człowieka prowadzone są na wszystkich lubelskich uczelniach i w instytutach naukowych. Dzięki bliskiej współpracy nauki i biznesu rozwijają się przedsiębiorstwa z branży oraz powstają nowe spółki technologiczne.

Lublin jako metropolia i największe miasto w Polsce Wschodniej pełni rolę ośrodka medycznego nie tylko dla mieszkańców Lublina, ale także województwa lubelskiego, a niekiedy również dla mieszkańców innych regionów. Ponad 47%

personelu medycznego z województwa lubelskiego (lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek i położnych) pracuje w Lublinie. Dokładnie jest to 14 167 osób spo-śród 30 091, w tym 6 759 lekarzy, 815 lekarzy dentystów, 5 839 pielęgniarek, 754 położne (dane za 2016 r.). Do tego grona dochodzą jeszcze farmaceuci, których w województwie pracuje 1 945, a także inne zawody związane z opieką medycz-ną, jak fizjoterapeuci, diagności laboratoryjni itp. [Bank Danych Lokalnych GUS].

113 To potwierdza, że branża medyczna jest jedną z kluczowych dla Lublina i

regio-nu.

Dla rozwoju sektora medycznego i okołomedycznego coraz większe znaczenie ma proces starzenia się społeczeństwa, zauważalny w Polsce i na świecie. Wpływ na to ma nie tylko wydłużająca się średnia długość życia (nowe farmaceutyki, postęp w dziedzinie świadczenia usług medycznych itp.), ale przede wszystkim zbyt mała liczba urodzeń dzieci, która często wynika z odwlekania w czasie pod-jęcia decyzji o rodzicielstwie ze względu na sytuację materialną lub chęć samore-alizacji zawodowej. Przeciętne dalsze trwanie życia w przypadku kobiet wzrosło z 61,7 lat w 1950 r. do 81,9 lat w 2016 r., zaś w przypadku mężczyzn z 56,1 lat do 73,9 lat [Tablice…, 2018]. Natomiast projekcje demograficzne wskazują, że spadek liczebności populacji w Polsce między 2015 a 2030 r. wyniesie 3%, a między 2015 a 2050 r. już 10%. W konsekwencji liczba osób w grupie wieku 15–64 lat obniży się jeszcze silniej, bo o 11% w latach 2015–2030 i o 28% w latach 2015–2050. Z kolei liczba osób w wieku 65 lat i powyżej wzrośnie o 43% między 2015 a 2030 r., a w la-tach 2015–2050 aż o 83% [Kiełczewska, Lewandowski, 2017]. Z racji tego, że se-niorzy są obecnie najszybciej przyrastającą grupą wiekową, coraz więcej usług i wy-twarzanych dóbr ukierunkowanych jest na wykorzystanie potencjału nabywczego osób starszych i zaspokojenie ich potrzeb konsumpcyjnych, bytowych oraz zdro-wotnych.¹ Starzenie się społeczeństwa będzie powodowało wzrost zapotrzebo-wania na usługi medyczne i może powodować zwiększone zapotrzebowanie na podstawowe usługi medyczne oraz usługi związane z opieką nad osobami star-szymi. W efekcie starzejące się społeczeństwa stają się kreatorami popytu na usługi z zakresu medycyny i turystyki medycznej [Strategia Klastra…, 2015, s. 28–

29]. Ponadto w ostatnich latach można zaobserwować zmieniające się wzorce konsumpcji wśród społeczeństwa, które również związane są ze zmianą stylu życia ludności. Obecnie coraz więcej osób zaczyna doceniać możliwości, jakie daje współczesna medycyna, w szczególności obszar odnowy biologicznej, wellness, medycyny estetycznej itp. Społeczeństwo inwestuje w siebie, podnosząc poziom swojego zdrowia i samopoczucia. Wokół wszystkich powyższych obszarów można budować ekosystem Lubelskiej Wyżyny Medycznej [Strategia Klastra…, 2015, s. 29–30].

1 Tematyka ta funkcjonuje pod pojęciem „srebrnej gospodarki” (ang. silver economy).

114

Na funkcjonowanie sektora medycznego wpływ ma również szybki postęp tech-nologiczny w zakresie medycyny oraz rozwój innowacji. Sprawia to, że skompliko-wane dotychczas procedury medyczne stają się bardziej dostępne i niejednokrotnie tańsze niż do tej pory. Pozwala to też na podnoszenie jakości usług oraz poszerza-nie ich zakresu. Trend ten wpisuje się w potrzeby branży z zakresu badań i rozwoju.

Nowości technologiczne są natychmiast wykorzystywane w pracach rozwojowych.

Niejednokrotnie efektem tych badań są innowacje komercjalizowane jako usługi medyczne, w tym wykorzystywane w turystyce medycznej. Tendencje na rynku usług medycznych kierują się w stronę ścisłej indywidualizacji stosownie do po-trzeb klienta oraz charakteryzują się wyraźnym naciskiem na rozwiązania innowa-cyjne, co skutkuje powstawaniem zupełnie nowych dziedzin medycyny oraz no-wych możliwości świadczenia usług leczniczych. Innowacje technologiczne wpływają na rozwój technologii teleinformatycznych ukierunkowanych na zdalne wspomaganie diagnostyki, monitorowania i rehabilitacji pacjentów. Wyodrębniła się nowa gałąź – telemedycyna. Technologicznymi siłami napędowymi telemedy-cyny są: komputeryzacja, rozwój technologii informatycznych (standaryzacja i niezawodność), rozwój sieci i infrastruktury telekomunikacyjnej (przepustowość, integracja, dostępność) oraz rozwój społeczeństwa informacyjnego. Technologie, które mają największe szanse rozwoju w polskiej medycynie, stanowiąc podwaliny pod nowe innowacyjne usługi, to [Strategia Klastra…, 2015, s. 30–32]:

− telemetria,

− technologia analizy sygnałów biomedycznych pochodzących od pacjenta oraz sygnałów pochodzących z otoczenia,

− biomateriały do leczenia chorób układu kostnego człowieka,

− rozwój technologii poprawiających jakość życia ludzi chorych, kalekich i sta-rych,

− zdalna telemedyczna asysta w diagnostyce i terapii endoskopowej i laparo-skopowej,

− systemy automatycznej detekcji i ostrzegania zagrożeń,

− ultradźwiękowa charakterystyka struktury tkanek,

− technologia wytwarzania urządzeń wspomagających osoby z upośledzeniem zmysłów,

− nowe konstrukcyjne materiały kompozytowe dla protez zewnętrznych i sprzętu kompozytowego.

115 Co ważne, Lubelska Wyżyna Medyczna może uzyskiwać efekty synergiczne z

Lu-belską Wyżyną IT. O „stykach” dwóch wyżyn możemy mówić wtedy, gdy podmio-ty działające na rynku medycznym przy tworzeniu swoich produktów/usług wy-korzystują technologie teleinformatyczne. Dużym atutem tych technologii IT jest brak konieczności posiadania ogromnego zaplecza laboratoryjnego, co pozwala na uruchomienie produkcji i dystrybucji stosunkowo niewielkim nakładem sił i środ-ków, przy istnieniu potencjalnie dużego rynku odbiorców nierzadko o charakterze globalnym. Systemy informatyczne w służbie zdrowia usprawniają opiekę nad pacjentem i przyczyniają się do podnoszenia jakości usług medycznych. Nowe urządzenia, programy czy systemy IT stwarzają ogromne możliwości dla nowo-czesnego rynku zdrowia. Dzięki coraz powszechniejszemu dostępowi do Internetu monitorowanie parametrów życiowych pacjentów jest przeprowadzane w czasie rzeczywistym. Ma to niebagatelne znaczenie w podejmowaniu szybkich decyzji.

Powyższa sytuacja sprawia, że branża medyczna może rozwijać się bardzo dyna-micznie zarówno w zakresie działalności badawczej, jak również doskonalenia usług medycznych, także tych świadczonych w obszarze turystyki medycznej [Strategia Klastra…, 2015, s. 32].

Lubelska Wyżyna Medyczna budowana jest wokół Klastra Lubelska Medycyna – Klaster Usług Medycznych i Prozdrowotnych, który stanowi platformę współpra-cy w zakresie praktyki i nauk medycznych między uczelniami wyższymi, jednost-kami naukowo-badawczymi, podmiotami leczniczymi, przedsiębiorcami, instytu-cjami otoczenia biznesu oraz jednostkami samorządu terytorialnego. Inicjatywę powołania Klastra podjęły Urząd Miasta Lublin i Uniwersytet Medyczny w Lublinie w styczniu 2014 r. Na dzień 23 stycznia 2018 r. Klaster zrzeszał 123 podmioty.

Lubelskiej Wyżynie Medycznej bardzo blisko jest również do Lubelskiej Wyżyny Biotechnologicznej. Użycie biotechnologii w medycynie zapewnia np. rozpozna-wanie chorób i identyfikację cech osobniczych dla nich, analizę materiału gene-tycznego, produkcję substancji leczniczych takich jak białka czy antybiotyki oraz wiele innych zastosowań. W rezultacie dzięki postępom w dziedzinie biotechno-logii rozwija się medycyna.