UWAGI OGÓLNE
GOSPODARSTWA DOMOWE I RODZINY
3. Ludność według źródeł utrzymania
Struktura osób niepełnosprawnych w wieku 15 lat i więcej według aktywności ekonomicznej w podziale na płeć w 2011 r.
W 2011 r. liczba osób niepełnosprawnych biologicznie, dla których ustalano okres trwania ograniczenia sprawności wyniosła 161,6 tys., tj. 90,3% ogółu osób niepełnosprawnych. Wśród omawianej zbiorowości 45,6% to osoby długotrwale niepełnosprawne, które oceniły, że ograniczenie sprawności trwało 10 lat i dłużej. Dla 24,6% osób ograniczenia sprawności występowały od 1 roku do 5 lat, dla 20,8% – od 5 do 10 lat, a tylko 5,8% osób deklarowało okres trwania ograniczenia sprawności w wykonywaniu czynności od 6 miesięcy do 1 roku. Wśród osób niepełnosprawnych biologicznie 58,5% to osoby odczuwające umiarkowane ograniczenie sprawności, 30,2% – poważne, a 11,2% całkowite.
3. Ludność według źródeł utrzymania
W NSP 2011 gromadzono m.in. dane o źródłach utrzymania (głównym i dodatkowym) spisywanych osób. Informacje o źródłach, z których pochodziły środki na finansowanie konsumpcyjnych i innych życiowych potrzeb ludności dotyczyły całego roku, tzn. 12 miesięcy poprzedzających moment krytyczny spisu (dzień 31 marca 2011 r.). Nie zbierano natomiast danych dotyczących wysokości uzyskiwanych dochodów.
Wyniki spisu powszechnego przeprowadzonego w 2011 r. stanowią bogate źródło informacji w zakresie struktury społeczno-ekonomicznej ludności. Obserwuje się różnice dotyczące źródeł utrzymania ludności w stosunku do wyników spisu z 2002 r.
Wyniki spisu pokazały, że w 2011 r. w m.st. Warszawie liczba osób posiadających własne źródło dochodów zwiększyła się w porównaniu z 2002 r. o 144,7 tys. (o 13,2%), natomiast pozostających na utrzymaniu było mniej o 117,2 tys. (o 23,0%).
W porównaniu z 2002 r. zwiększył się udział osób posiadających własne źródło utrzymania (z 64,9% do 73,0%). Na utrzymaniu pozostawał relatywnie mniejszy odsetek osób – w 2011 r. było to 23,1% wobec 30,2% w 2002 r.
- 95 -
Tabl. 8. Ludność według głównego źródła utrzymania
Wyszczególnienie 2002 2011 2002 2011
w tysiącach w odsetkach 2002=100
O g ó ł e m a ... 1689,2 1700,6 100,0 100,0 100,7 Posiadający własne źródło utrzy-
mania b ... 1096,6 1241,3 73,0 64,9 113,2 dochody z pracy ... 650,8 772,6 45,4 38,5 118,7 najemnej ... 564,3 662,7 39,0 33,4 117,4 na rachunek własny c ... 86,6 110,0 6,5 5,1 127,0
niezarobkowe i pozostałe źródła
osobno nie wymienione ... 442,8 467,3 27,5 26,2 105,5
Na utrzymaniu ... 510,2 393,0 23,1 30,2 77,0 a W dalszym podziale nie uwzględniono nieustalonego źródła utrzymania (w tym dla osób przebywających za granicą co
najmniej 12 miesięcy). b W dalszym podziale nie uwzględniono dochodów z własności. c Łącznie z dochodami z wynajmu.
Dochody z pracy jako źródło utrzymania zadeklarowało 772,6 tys. osób, tj. o 121,8 tys. osób (o 18,7%) więcej niż 9 lat wcześniej. Największą dynamikę zmian obserwuje się w odniesieniu do utrzymujących się z pracy na własny rachunek. Liczba osób, dla których było to główne źródło utrzymania wzrosła w porównaniu z 2002 r. o 23,4 tys. (o 27,0%). Zwiększyła się również liczba utrzymujących się z pracy najemnej o 98,4 tys. (tj. o 17,4%). Rozpatrując strukturę ludności według źródeł utrzymania można zauważyć wyraźne różnice w zależności od płci. Wśród mężczyzn dochody z pracy są głównym źródłem w 49% przypadków, a wśród kobiet prawie w 42%, w tym z pracy najemnej odpowiednio w ponad 40% i prawie 38%. Zwraca uwagę fakt, że dochody z pracy na rachunek własny znacznie częściej uzyskiwali mężczyźni niż kobiety (71,8 tys. mężczyzn wobec 38,2 tys. kobiet). W porównaniu z 2002 r. liczba mężczyzn, dla których praca na rachunek własny była głównym źródłem utrzymania zwiększyła się o 23,0%, a kobiet – o 35,3%.
W stosunku do 2002 r. liczba osób utrzymujących się z własnych niezarobkowych źródeł zwiększyła się o 7,9% (z 391,3 tys. do 422,1 tys.). W ogólnej liczbie osób utrzymujących się z własnych niezarobkowych źródeł 82,9% stanowiły osoby utrzymujące się głównie z emerytury (pracowniczej lub rolnej), a dla 13,6% głównym źródłem utrzymania była renta (z tytułu niezdolności do pracy, tzw. renta inwalidzka, rodzinna lub socjalna). Zasiłek dla bezrobotnych stanowił główne źródło utrzymania dla 1,6% osób.
Dochody z niezarobkowych i pozostałych źródeł utrzymania częściej notowano dla kobiet.
W porównaniu z 2002 r. liczba kobiet utrzymujących się w ten sposób wzrosła o 1,1%, a mężczyzn o 2,1%. Niezarobkowe źródła stanowiły dla kobiet podstawę utrzymania prawie tak samo często, jak dochody z pracy najemnej.
- 96 -
Struktura ludności według niezarobkowych źródeł utrzymania w 2011 r.
Na strukturę ludności według źródeł utrzymania mają wpływ czynniki demograficzne, m.in. zmiany w strukturze ludności według wieku. W 2011 r. w m.st. Warszawie ludności ogółem było o 0,7% więcej niż 9 lat wcześniej.
Większość osób w wieku 0–14 lat pozostawała na utrzymaniu – 99,8% ogółu. Wśród osób w wieku 25–34 lata większość miała własne źródło utrzymania. Dominowały dochody z pracy, które stanowiły podstawę utrzymania dla ponad 81% osób. W ten sposób utrzymywało się 84% mężczyzn wśród ogólnej liczby mężczyzn w tym wieku i nieco mniej kobiet wśród ogółu kobiet w tej grupie wieku. Podobna sytuacja była w grupie osób w wieku 35–44 lata. Niezarobkowe i pozostałe źródła były podstawą utrzymania dla ponad 5% osób w wieku 25–34 i 35–44 lata. Pozostających na utrzymaniu było w grupie wieku 25–34 lata — 8,9%, a w wieku 35–44 lata — 6,7%.
W starszych grupach wieku, po przekroczeniu 55 lat widoczny jest spadek udziału osób utrzymujących się z pracy, co wynika z trudnej sytuacji na rynku pracy i stopniowego wycofywania się z życia zawodowego. Osoby te częściej niż osoby we wcześniejszych grupach wieku posiadały niezarobkowe lub inne źródło utrzymania. W grupie osób w wieku 55–64 lata własne źródło utrzymania zadeklarowało ponad 91% badanych. Znacznie większy niż w grupie ogółem był odsetek osób posiadających niezarobkowe źródło dochodów. Może to wynikać z faktu, że w omawianej grupie wieku znalazła się część osób, które zakończyły już pracę zawodową i korzystają ze świadczeń emerytalnych lub innych świadczeń społecznych.
Zupełnie inna jest sytuacja osób w wieku poprodukcyjnym czyli osób w wieku 65 lat i więcej. Tylko 1,1% osób w tej grupie wieku pozostawało na utrzymaniu. Niezarobkowe źródło i pozostałe źródła dochodów wskazało 92,9% osób, a dochody z pracy – 3,7% osób.
- 97 -
Tabl. 9. Ludność według głównego źródła utrzymaniaa i grup wieku w 2011 r.
Wyszczególnienie Ogółem
wymienione Na utrzymaniu w % ogółem
a W podziale według głównego źródła utrzymania nie uwzględniono dochodów z własności i nieustalonego źródła utrzymania.
Na podstawie wyników spisu w m.st. Warszawie (analogicznie jak w powiecie piase-czyńskim) odnotowano największy odsetek osób utrzymujących się głównie z pracy (45,4%).
Wskaźnik ten był o 3,8 p. proc. wyższy od notowanego w województwie.
Najmniejszy odsetek osób, które nie posiadały własnego źródła utrzymania zanotowano również w Warszawie (23,1%). Wskaźnik ten był o 6,0 p. proc. niższy niż w województwie.
Zgodnie z międzynarodowymi standardami stosowanymi w statystyce rynku pracy ludność dzieli się na trzy podstawowe kategorie, istotne z punktu widzenia podaży pracy i jednoczesnego dopasowania do strony popytowej. Są to: pracujący, bezrobotni i bierni zawodowo. Za minimalny wiek wejścia na rynek pracy przyjmuje się umownie moment ukończenia 15-tego roku życia, nie wyznaczając jednocześnie górnej granicy wieku kończącego aktywność zawodową. Określa się natomiast precyzyjne ramy czasowe pozwalające na jednoznaczne uchwycenie stopnia dopasowania obu stron rynku pracy – podażowej i popytowej.
W NSP 2011 pytania dotyczące aktywności ekonomicznej skierowano tylko do osób zamieszkałych w mieszkaniach, w związku z tym nie ma możliwości określenia statusu na rynku pracy osób w obiektach zbiorowego zakwaterowania oraz bezdomnych. Poza zakresem analizy znalazły się także osoby, które co prawda podlegały badaniu, ale dla których nie udało się ustalić, jaki mają status na rynku pracy, co w znacznej części wynikało z faktu przebywania tych osób za granicą. Według wyników spisu w m.st. Warszawie ludność w wieku 15 lat i więcej spełniająca kryterium faktycznego zamieszkania liczyła 1478,9 tys. osób z czego 60,7 tys. nie określono statusu na rynku pracy.
Dalsza analiza wyników spisu z punktu widzenia sytuacji na rynku pracy w m. st. Warszawie dotyczy więc w praktyce zbiorowości 1418,2 tys. osób, czyli tych dla których uzyskano informacje o aktywności ekonomicznej.
W marcu 2011 r. wśród ogółu ludności Warszawy w wieku 15 lat i więcej z ustalonym statusem na rynku pracy (1418,2 tys.) najliczniejszą grupę stanowiły osoby pracujące – 773,1 tys., tj. 54,5%.
Mniejsza liczebnie (i o mniejszym udziale) była populacja biernych zawodowo – 589,6 tys., tj. 41,6%.
Natomiast najmniejszą zbiorowość tworzyły osoby bezrobotne – 55,5 tys., tj. 3,9%. Wskaźnik zatrudnienia wyniósł 54,5%, co oznacza, że ponad połowa osób w wieku 15 lat i więcej miała pracę.
Tabl. 10. Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej w 2011 r.
a Przy wyliczaniu wskaźników nie uwzględniono nieustalonego statusu na rynku pracy.
- 99 -
Zarówno wśród pracujących jak i biernych zawodowo przeważały kobiety (odpowiednio:
50,2% i 62,3%), a wśród bezrobotnych – mężczyźni (56,0%). Tak znaczny udział kobiet w zbiorowości biernych zawodowo ma związek m.in. z przerwą w wykonywaniu pracy ze względu na obowiązki macierzyńskie/rodzinne, z wcześniejszym niż dla mężczyzn progiem wieku emerytalnego oraz ich dłuższym przeciętnym trwaniem życia.
Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według płci w 2011 r.
Podstawowe wskaźniki dotyczące rynku pracy były zdecydowanie wyższe dla mężczyzn niż dla kobiet: współczynnik aktywności zawodowej wyniósł 65,2% wobec 52,9%, wskaźnik zatrudnienia – 60,3% wobec 49,8%, a stopa bezrobocia – 7,5% wobec 5,9%.
Analiza ludności według grup wieku wykazała, że w stosunkowo najlepszej sytuacji na rynku pracy znajdują się osoby w wieku 25–44 lata oraz w nieco mniejszym stopniu – w grupie 45–54 lata.
Świadczy o tym wyższy niż dla innych grup wieku wskaźnik zatrudnienia, jak również niższa niż dla ogółu badanej zbiorowości stopa bezrobocia. W najmniej korzystnej sytuacji znajdują się natomiast osoby młode (w wieku do 24 lat). Do tej populacji należą zarówno osoby bierne zawodowo, które ze względu na naukę jeszcze nie weszły na rynek pracy (uczniowie, studenci) lub na jakiś czas się zdezaktywizowały (powrót do edukacji, obowiązki macierzyńskie/rodzinne lub inne przyczyny), jak również osoby, które aktywizują się na rynku pracy i poszukują/podejmują pracę, często pierwszą w życiu. Im „starsze” roczniki osób młodych, tym coraz więcej osób wchodzi na rynek pracy (w zależności od ukończonego poziomu edukacji i decyzji o kontynuowaniu, lub nie, dalszej nauki, bądź łączenia nauki z pracą), co pokazuje wskaźnik zatrudnienia. Natomiast o trudności w aktywizacji świadczy stopa bezrobocia osób młodych do 24 roku życia – dużo wyższa niż w pozostałych grupach wieku.
- 100 -
W starszych grupach wieku, po przekroczeniu umownej górnej granicy wieku mobilnego (44 lata), widoczny jest stopniowy spadek aktywności zawodowej oraz zaangażowania zawodowego (współczynnik aktywności zawodowej i wskaźnik zatrudnienia obniżają się), co może wynikać z trudnej sytuacji na rynku pracy osób starszych i ich stopniowego wycofywania się z życia zawodowego.
Tabl. 11. Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według grup wieku w 2011 r.
Wyszczególnienie a Przy wyliczaniu wskaźników nie uwzględniono nieustalonego statusu na rynku pracy.
Z uwagi na potencjalne wykorzystanie istniejących zasobów pracy istotna jest odrębna analiza poświęcona sytuacji na rynku pracy osób w wieku produkcyjnym (mężczyźni – 18–64 lata, kobiety – 18–59 lat). Ograniczenie populacji ze względu na wiek zmniejsza liczebność poszczególnych kategorii osób na rynku pracy (w tym o ponad połowę biernych zawodowo), jak również ich proporcje względem siebie. Ponad 3/4 zbiorowości osób w wieku produkcyjnym pracuje lub aktywnie poszukuje pracy i jest gotowa do jej podjęcia (współczynnik aktywności zawodowej osób w wieku produkcyjnym wyniósł 76,8%, podczas gdy liczony dla zbiorowości osób w wieku 15 lat i więcej – 58,4%). Dla osób w wieku produkcyjnym zdecydowanie większy jest także odsetek osób pracujących (wskaźnik zatrudnienia – 71,6% wobec 54,5%) oraz – nieznacznie – stopa bezrobocia (6,9% wobec 6,7%).
- 101 -
Tabl. 12. Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według ekonomicznych grup wieku w 2011 r. a Przy wyliczaniu wskaźników nie uwzględniono nieustalonego statusu na rynku pracy. b Przedprodukcyjny – 15–17 lat;
produkcyjny – mężczyźni – 18–64 lata, kobiety – 18–59 lat; mobilny – 18–44 lata; niemobilny – mężczyźni – 45–64 lata, kobiety – 45–59 lat; poprodukcyjny – mężczyźni – 65 lat i więcej, kobiety – 60 lat i więcej.
Wykształcenie także w istotny sposób różnicuje status na rynku pracy poszczególnych osób.
Analizując wyniki spisu można zauważyć, że osoby lepiej wykształcone (o wyższych kwalifikacjach zawodowych) mają większe szanse na podjęcie zatrudnienia, a także w mniejszym stopniu niż pozostałe grupy ludności są zagrożone bezrobociem. W 2011 r. największy odsetek pracujących (wskaźnik zatrudnienia 75,7%) i najmniej aktywnych zawodowo mających problemy z zatrudnieniem (stopa bezrobocia 3,8%) odnotowano wśród osób z wykształceniem wyższym. Drugą grupę, o stosunkowo wysokim wskaźniku zatrudnienia (57,1%) i jednocześnie niższej od średniej w województwie stopie bezrobocia (7,8%), stanowią osoby z wykształceniem średnim zawodowym.
Natomiast w najtrudniejszej sytuacji znajdują się osoby o niskim poziomie wykształcenia, tj. gimnazjalnym i podstawowym ukończonym. Stopa bezrobocia dla tej zbiorowości wyniosła 21,9%, co oznacza, że prawie co czwarta osoba spośród aktywnych zawodowo o tym poziomie wykształcenia nie mogła znaleźć pracy. W Warszawie ponad 70% ogółu pracujących to osoby z wykształceniem wyższym oraz średnim zawodowym (wśród pracujących mężczyzn odsetek ten wynosi 68,7%, a wśród pracujących kobiet – 72,0%). W zbiorowości bezrobotnych osoby z analogicznym wykształceniem stanowią 49,4% (45,8% bezrobotnych mężczyzn i 53,9% bezrobotnych kobiet).
- 102 -
Tabl. 13. Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według poziomu wykształcenia w 2011 r.
Wykształcenie
a Przy wyliczaniu wskaźników nie uwzględniono nieustalonego statusu na rynku pracy.
Wskaźnik zatrudnienia oraz stopa bezrobocia według poziomu wykształcenia w 2011 r.
- 103 -
Dla charakterystyki osób pracujących ważną informacją jest status zatrudnienia. Wśród ogółu pracujących największą grupę stanowią pracownicy najemni – 83,3%. Pracujący na własny rachunek stanowią 15,7% (ponad 1/4 tej zbiorowości to pracodawcy), a pomagający bez wynagrodzenia członkowie rodziny – 0,5%. Kobiety w porównaniu z mężczyznami stosunkowo częściej pracują jako pracownicy najemni (88,3% ogółu pracujących kobiet wobec 78,3% ogółu pracujących mężczyzn) oraz pomagających członków rodziny (odpowiednio 0,5% wobec 0,4%). Mężczyźni natomiast znacznie częściej niż kobiety pracują na własny rachunek (20,8% wobec 10,7%) i to zarówno jako pracodawcy (5,5% wobec 2,8%), jak też jako niezatrudniający pracowników najemnych (15,3%
wobec 7,9%).
Tabl. 14. Pracujący według statusu zatrudnienia w 2011 r.
Wyszczególnienie Ogółem Pracow-nicy najemni
Pracujący na własny rachunek Pomaga-jący
Opisując zbiorowość osób bezrobotnych należy zwrócić szczególną uwagę na długość okresu bezrobocia. Samo zjawisko bezrobocia jest naturalnym stanem przejścia pomiędzy biernością zawodową a pracą, bądź towarzyszy zmianie pracy. Bardzo ważne jest natomiast, aby okres bezrobocia trwał możliwie jak najkrócej, zwłaszcza w sytuacji, gdy przechodzi on w stan bierności zawodowej, co w konsekwencji powoduje „wyłączenie” na dłużej (czasem na trwałe) z rynku pracy.
Według stanu na moment krytyczny NSP 2011, spośród ogółu osób spełniających kryteria zaliczenia do bezrobotnych 33,0% poszukiwało pracy przez okres do 3 miesięcy, a 20,8% było długotrwale bezrobotnymi (tzn. aktywnie poszukiwało pracy przez ponad 12 miesięcy). W populacji bezrobotnych kobiet odsetek poszukujących pracy do 3 miesięcy był wyższy niż w populacji bezrobotnych mężczyzn (35,7% wobec 30,9%), a długotrwale bezrobotnych – nieco niższy (18,3%
wobec 22,8%).
- 104 -
Tabl. 15. Bezrobotni według okresu poszukiwania pracy w 2011 r.
Wyszczególnienie Ogółem w tys.
Według okresu poszukiwania pracy do 1
miesiąca włącznie
2–3 4–6 7–12 13–24 powyżej
24 miesięcy
nieusta-lony
w odsetkach
O g ó ł e m ... 55,5 10,2 22,9 22,5 23,5 11,8 9,0 0,2
Mężczyźni ... 31,1 9,6 21,3 22,2 24,0 12,8 10,0 0,2
Kobiety ... 24,4 10,8 24,9 22,8 23,0 10,5 7,8 0,2
Na długość poszukiwania pracy znaczący wpływ ma wiek. Analizując wyniki spisu można zauważyć, że im osoby starsze – tym większy jest odsetek długotrwale bezrobotnych. Dokonując podobnej analizy w przypadku młodszych grup bezrobotnych należy jednak pamiętać o ograniczeniach wynikających z faktu, że osoby te ze względu na swój wiek mogły jeszcze nie mieć możliwości poszukiwania pracy przez dłuższy okres. Wśród bezrobotnych w młodszych grupach wieku odsetek poszukujących pracy stosunkowo krótko (nie dłużej niż 3 miesiące) przewyższa odsetek długotrwale poszukujących pracy. W starszych grupach wieku (począwszy od osób w wieku 35–39 lat) udziały długotrwale poszukujących pracy zwiększają się.
Bezrobotni według okresu poszukiwania pracy i grup wieku w 2011 r.
Z punktu widzenia rynku pracy ważną zbiorowością są także bierni zawodowo. Jest to zróżnicowana grupa – należą do niej zarówno osoby, które nie weszły jeszcze na rynek pracy lub na jakiś czas się zdezaktywizowały (uczniowie, studenci, osoby mające przerwę w życiu zawodowym ze
- 105 -
względu na obowiązki rodzinne), a także osoby, które definitywnie zakończyły swoją karierę zawodową lub z różnych przyczyn nigdy nie były aktywne zawodowo (np. z powodu niepełnosprawności). Generalnie, bierni zawodowo to osoby najmłodsze i najstarsze.
Tabl. 16. Bierni zawodowo według grup wieku w 2011 r.
Wyszczególnienie Ogółem 15–24 lata 25–34 35–44 45–54 55–64 65 lat i więcej w tysiącach
O g ó ł e m ... 589,6 106,1 38,2 26,4 35,3 116,5 267,1
Mężczyźni ... 222,5 52,5 14,3 9,8 15,1 36,7 94,0
Kobiety ... 367,1 53,6 23,9 16,6 20,2 79,8 173,1
Wśród przyczyn bierności zawodowej najczęściej wymieniano emeryturę (54,0%) oraz naukę i uzupełnianie kwalifikacji (17,5%), stosunkowo rzadziej natomiast chorobę, niepełnosprawność (8,4%), czy obowiązki rodzinne związane z prowadzeniem domu (4,1%). Rzadko również jako powód pojawia się zniechęcenie bezskutecznością poszukiwania pracy (łącznie 1,0%). Kobiety zdecydowanie częściej niż mężczyźni jako przyczynę bierności podawały obowiązki rodzinne (6,0% wobec 0,8%) oraz emeryturę (58,2% wobec 47,1%, co ma związek z wcześniejszym wiekiem przechodzenia na emeryturę kobiet niż mężczyzn i dłuższym trwaniem życia kobiet). Mężczyźni natomiast (których jest znacznie mniej niż biernych zawodowo kobiet) częściej nie podejmowali pracy z powodu kontynuacji nauki, uzupełniania kwalifikacji (22,9% wobec 14,2%) oraz choroby, niepełnosprawności (10,9% wobec 6,8%).
Struktura biernych zawodowo według przyczyn bierności w 2011 r.
- 106 -
Na przyczyny bierności w istotny sposób wpływa wiek osób biernych zawodowo. Dla osób młodych głównym powodem bierności na rynku pracy jest nauka i uzupełnianie kwalifikacji, a dla osób starszych – emerytura, a także choroba lub niepełnosprawności. W populacji osób w wieku 15–24 lata głównymi przyczynami bierności zawodowej są: nauka i uzupełnianie kwalifikacji (90,1%), w wieku 25–34 i 35–44 lata obowiązki rodzinne związane z prowadzeniem domu (w obydwu grupach 24,3%) w wieku 45–54 lata choroba, niepełnosprawność (29,8%), a w wieku 55–64 lata oraz 65 lat i więcej emerytura (odpowiednio 62,3% i 91,1%). Najbardziej zniechęceni bezskutecznością poszukiwań pracy są bierni zawodowo w wieku 45–54 lata i odsetek tych osób kształtuje się na poziomie 3,7%.
Tabl. 17. Bierni zawodowo według wybranych przyczyn bierności w 2011 r.
Wyszczegól-nienie Ogółem w tys.
W tym – w % ogółem - według przyczyn nieposzukiwania pracy
a Przy wyliczaniu wskaźników nie uwzględniono nieustalonego statusu na rynku pracy.
Z przeprowadzonego w ramach Narodowego Spisu Powszechnego badania dojazdów do pracy wynika, że m.st. Warszawa znajduje się na pierwszym miejscu, zarówno w województwie, jak i w kraju, pod względem liczby przyjeżdżających do pracy. W 2011 r. było to 276,4 tys. osób mieszkających w innych gminach. Ze stolicy wyjeżdżało poza jej granice 26,3 tys. osób. Na jednego wyjeżdżającego do pracy z Warszawy przypadało przeciętnie około 11 przyjeżdżających do niej pracowników najemnych.
M.st. Warszawa jako największy ośrodek miejski w Polsce, dysponujący dużym i zróżnicowanym rynkiem pracy, przyciąga osoby z całego kraju. Pracownicy spoza województwa mazowieckiego w liczbie 130,5 tys. stanowili 47,2% ogółu przyjeżdżających do pracy w Warszawie. Byli to głównie mieszkańcy województwa śląskiego (18,2 tys. osób), łódzkiego (16,7 tys. osób) i małopolskiego (14,1 tys. osób).
Przyjeżdżający do pracy w m.st. Warszawie według województw w 2011 r.
Ponad połowa – 145,9 tys. osób przyjeżdżających do pracy w stolicy miała swoje miejsce zamieszkania w województwie mazowieckim. Gminy, z których do pracy w Warszawie przyjeżdżało najwięcej osób, położone są głównie w powiatach otaczających stolicę.
- 108 -
Tabl.18. Gminy województwa mazowieckiego z największą liczbą przyjeżdżających do pracy w m.st. Warszawie w 2011 r.
Kod
terytorialny Powiat
zamieszkania Gmina zamieszkania Liczba
przyjeżdżających 1408011 legionowski Legionowo ... 6074 1421021 pruszkowski Pruszków ... 5034 1434031 wołomiński Ząbki ... 3583 1434124 wołomiński Wołomin – miasto ... 3252 1463011 m. Radom Radom ... 3076 1417021 otwocki Otwock ... 2964 1434021 wołomiński Marki ... 2882 1412011 miński Mińsk Mazowiecki ... 2804 1438011 żyrardowski Żyrardów ... 2659 1421011 pruszkowski Piastów ... 2405
Mieszkańcy m.st. Warszawy wyjeżdżali do pracy głównie do gmin sąsiadujących ze stolicą.
Największą ich liczbę odnotowano w części miejskiej gminy Piaseczno oraz w gminie wiejskiej Raszyn.
Tabl.19. Gminy województwa mazowieckiego z największą liczbą przyjeżdżających do pracy z m.st. Warszawy w 2011 r.
Kod
terytorialny Powiat pracy Gmina pracy Liczba
przyjeżdżających 1418044 piaseczyński Piaseczno – miasto ... 1675 1421062 pruszkowski Raszyn... 1154 1421021 pruszkowski Pruszków ... 896 1432054 warszawski zachodni Łomianki – miasto ... 715 1418032 piaseczyński Lesznowola ... 650 1421042 pruszkowski Michałowice ... 612 1434031 wołomiński Ząbki ... 597 1434021 wołomiński Marki... 571 1418024 piaseczyński Konstancin-Jeziorna – miasto ... 537 1432064 warszawski zachodni Ożarów Mazowiecki – miasto ... 477
Pracownicy najemni mieszkający w Warszawie i wyjeżdżający do pracy poza województwo mazowieckie stanowili 32,3% wszystkich wyjeżdżających z tego miasta. Miejscem pracy tych osób były przede wszystkim miasta wojewódzkie: Kraków (969 osób), Wrocław (661) i Gdańsk (612).
- 109 -
Wyjeżdżający do pracy z m.st. Warszawy według województwa pracy w 2011 r.
Zarówno wśród przyjeżdżających do pracy w Warszawie, jak i z niej wyjeżdżających dominowali mężczyźni (odpowiednio 53,3% i 59,0%). Najliczniejszą grupę dojeżdżających do pracy wśród obu płci, stanowiły osoby w wieku 25–34 lata. Wraz z wiekiem ich liczba malała – osoby w wieku 55 lat i więcej to tylko 8,4% ogólnej liczby przyjeżdżających do pracy w m.st. Warszawie, a 15,8% z niej wyjeżdżających.
Struktura przyjeżdżających do pracy w m.st. Warszawie i wyjeżdżających do pracy z m.st. Warszawy mężczyzn i kobiet według grup wieku w 2011 r.