Rozd ział 1. MIGRACJE WEWNĘTRZNE
1.1. LUDNOŚĆ WEDŁUG OKRESU ZAMIESZKIWANIA
Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań przeprowadzonego w 2011 r. wykazały, że większość ludności województwa lubelskiego nie zmieniała swego miejsca zamieszkania. Z danych wynika, że 1241,8 tys. osób, tj. 57,1% ludności nigdy nie opuszczała swo-jej miejscowości na okres dłuższy niż rok.
Prawie 38,5% ogółu mieszkańców województwa lubelskiego (tj. 837,6 tys. osób) stanowią migranci, którzy przybyli lub powrócili do miejscowości obecnego zamieszkania po nieobecności trwającej co najmniej 12 miesięcy, z tego 636,2 tys. osób (29,2%) przybyło w 2001 r. lub wcze-śniej, a 201,4 tys. (9,2%) w latach 2002-2011, tj. w ostatnim okresie międzyspisowym. Ponad 4,0%
ludności województwa w czasie spisu przebywało poza granicami Polski przez okres 12 miesięcy lub dłużej. Łącznie ludność mobilna województwa stanowiła 42,5% (tabl. 1.1.). Dla 0,4% ludności nie ustalono okresu zamieszkiwania w miejscowości aktualnego zamieszkania.
Dla 96,5% ludności przybyłej w latach 2002-2011 poprzednim miejscem zamieszkania było inne miejsce w kraju, a tylko dla 3,5% – zagranica. Zdecydowanie dominowały więc migracje wewnętrzne.
Tabl. 1.1. Ludność według okresu zamieszkiwania, miejsca zamieszkiwania i płci w 2011 r.
Wyszczególnienie
Ogółema Zamieszkała od urodzenia
Przybyła do miejsca aktualnego zamieszkania
a W dalszym podziale nie uwzględniono osób o nieustalonym czasie zamieszkania.
Dla porównania, według wyników spisu ludności z 2002 r. ludność zamieszkała od urodze-nia stanowiła 63,4% populacji województwa, ludność przybyła – 36,1%, w tym ludność przybyła w latach 1989-2002 – 10,6%. Przy porównywaniu danych spisowych z 2002 i 2011 r. należy jednak brać pod uwagę różnice w metodologii badania migracji w obu spisach, a także długość analizowa-nych okresów międzyspisowych (1989-2002 i 2002-2011).
Z danych NSP 2011 wynika, że znacznie większą zasiedziałością charakteryzują się miesz-kańcy wsi – 61,5% ludności wiejskiej województwa lubelskiego stwierdziło, że mieszka w swej miejscowości od urodzenia. W miastach udział tej kategorii ludności był niższy i wyniósł 52,0%.
W 2002 r. dysproporcje te były jednak jeszcze bardziej wyraźne. Według danych uzyskanych
pod-czas poprzedniego spisu ludności, w miejscowości zamieszkiwania od urodzenia mieszkało 73,2%
25
mieszkańców wsi oraz 52,2% mieszkańców miast. Zjawisko to należy tłumaczyć obserwowanym w ostatnich latach dodatnim saldem migracji dla wsi, przede wszystkim na obszarach położonych w otoczeniu większych ośrodków miejskich.
Mieszkańcy województwa lubelskiego charakteryzują się również nieznacznie większą za-siedziałością i nieznacznie mniejszą mobilnością w porównaniu do ludności kraju ogółem. Udział osób, które nie opuszczały swojej miejscowości na okres dłuższy niż rok w Polsce wyniósł 56,5%, natomiast udział migrantów – 38,9%. Bardziej wyraźne są natomiast różnice w wartości wskaźnika dla miast i wsi. W przypadku województwa lubelskiego zasiedziałość ludności wiejskiej była wyż-sza niż w kraju (58,4%), natomiast ludności miejskiej – niżwyż-sza (w kraju ukształtowała się ona na poziomie 55,3%).
Wykres 1.1. Udział ludności zamieszkałej od urodzenia i ludności napływowej w ogólnej liczbie ludności według grup wieku w 2011 r.
2Odsetek osób zamieszkałych od urodzenia w ogólnej liczbie ludności jest wyraźnie uzależ-niony od wieku (wykres 1.1). Udział tej kategorii mieszkańców jest najwyższy w grupie osób w wieku 0-4 lata (91,4%) i systematycznie maleje, osiągając najniższą wartość dla grupy osób w wieku 65-69 lat (38,3%), po czym ponownie wzrasta dla ludności w wieku powyżej 69 lat.
W młodszych grupach wieku przeważa więc ludność zamieszkała od urodzenia, natomiast w grupie osób w wieku 45 lat i więcej większość stanowi ludność napływowa.
Zgodnie z wynikami spisu ludności, większą zasiedziałością charakteryzowali się mężczyź-ni mężczyź-niż kobiety. Odsetek mężczyzn mieszkających w miejscowości zamieszkamężczyź-nia od urodzemężczyź-nia wy-niósł 62,1%, natomiast w przypadku kobiet wartość tego wskaźnika ukształtowała się na poziomie 52,3%.
2 Dane dla ludności bez osób przebywających co najmniej 12 miesięcy za granicą i osób, dla których nie ustalono okresu zamieszkania w obecnej miejscowości.
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Ludność zamieszkała od urodzenia Ludność, która przybyła lub powróciła %
26
Wyniki spisu wskazują również na wyraźne zróżnicowanie zasiedziałości ludności woje-wództwa lubelskiego w przekroju powiatowym. Największy odsetek ludności zamieszkałej od uro-dzenia odnotowano w powiecie janowskim (67,1%) i łukowskim (64,7%), natomiast najmniejszy w powiecie świdnickim (48,8%) oraz łęczyńskim (48,9%). Generalnie większą zasiedziałością cha-rakteryzują się mieszkańcy północnej i południowo-zachodniej części województwa (tabl. 1.2).
Tabl. 1.2. Ludność według okresu zamieszkiwania i powiatów w 2011 r.
Wyszczególnienie
Ogółema Zamieszkała od urodzenia
Przybyła do miejsca aktualnego zamieszkania
Miasta na prawach powiatu:
Biała Podlaska ... 58,0 30,3 52,2 20,6 4,3 4,1 2,5
Chełm ... 66,4 33,0 49,8 24,5 4,9 4,5 3,6
Lublin ... 349,1 186,2 53,3 111,2 31,6 29,8 18,5
Zamość ... 66,0 33,0 50,1 23,3 4,8 4,5 4,4
a W dalszym podziale nie uwzględniono osób o nieustalonym czasie zamieszkania.
Największą zasiedziałość ludności wiejskiej zaobserwowano w powiecie janowskim, w
któ-rym ponad 71,0% mieszkańców wsi mieszka w niej od urodzenia, z kolei najniższą – w powiecie
włodawskim, w którym nie migrowało 54,5% ludności zamieszkałej na wsi. Zjawisko
zasiedziało-ści ludnozasiedziało-ści miejskiej charakteryzowało się znacznie większą rozpiętozasiedziało-ścią, kształtując się na
po-ziomie od 72,7% w przypadku powiatu chełmskiego do 35,3% w przypadku powiatu łęczyńskiego.
27
1.2. MIGRACJE WEWNĘTRZNE LUDNOŚCI W LATACH 2002-2011
W ostatnim okresie międzyspisowym (lata 2002-2011) do miejscowości aktualnego za-mieszkania na obszarze województwa lubelskiego przybyło lub powróciło (po nieobecności trwają-cej rok lub dłużej) z innego miejsca w kraju prawie 194,3 tys. osób, co stanowiło 8,9% ludności województwa
3.
Tabl. 1.3. Migracje wewnętrzne ludności według kierunków i płci w latach 2002-2011
Wyszczególnienie
Napływ migracyjny Odpływ migracyjny Saldo migracji ogółem do
W analizowanym okresie w migracjach wewnętrznych w województwie lubelskim zanoto-wano jednak przewagę odpływu (223,3 tys. osób) nad napływem ludności (194,3 tys. osób), w związku z czym saldo migracji wewnętrznych było ujemne i wyniosło -29,0 tys. osób (tabl. 1.3).
Oznacza to, że województwo lubelskie znalazło się w grupie województw odpływowych.
Tabl. 1.4. Migracje wewnętrzne ludności według kierunków w latach 2002-2011
Obecne miejsce
2002-2011 były przemieszczenia ludności z miast do miast – w przypadku województwa lubelskie-go najwięcej osób przeniosło się ze wsi na wieś (67,7 tys. osób). Z kolei najmniej osób przeniosło się z miasta do miasta (34,5 tys. osób), co może wynikać ze słabości sieci miejskiej oraz niskiego poziomu urbanizacji w województwie (tabl. 1.4).
W okresie międzyspisowym najwięcej osób osiedliło się w Lublinie (29,8 tys. osób) oraz na terenie powiatu lubelskiego (23,0 tys. osób.). Jednostki te charakteryzowały się również najwięk-szym odpływem ludności – w przypadku Lublina wyniósł on 35,6 tys. osób, natomiast w przypadku powiatu lubelskiego – 13,4 tys. osób. Przyrost migracyjny odnotowano jedynie w dwóch powiatach – lubelskim (+9,6 tys. osób) i świdnickim (+1,4 tys. osób), natomiast największy ubytek wystąpił
3
Liczba ta nie odpowiada liczbie migracji, jakie miały miejsce w analizowanym okresie – przedstawia liczbę osób, które w badanym okresie przynajmniej raz zmieniły miejsce zamieszkania na terenie kraju po pobycie w innym miejscu w kraju przez co najmniej rok. W spisie badano jedynie ostatnią migrację osoby. W związku z tym, że każ-da osoba mogła zmieniać miejsce zamieszkania nawet kilka razy w bakaż-danym okresie, faktów migracji było zdecy-dowanie więcej.
28
w Lublinie (-5,8 tys.), a także powiatach: hrubieszowskim (-2,9 tys.) oraz tomaszowskim i łukow-skim (po -2,8 tys. osób).
Tabl. 1.5. Migracje międzywojewódzkie i wewnątrzwojewódzkie według powiatów w latach 2002-2011 r.
Wyszczególnienie
Napływ migracyjny Odpływ migracyjny Saldo migracji
ogółem z innego województwa z województwa lubelskiego ogółem do innego województwa w granicach województwa lubelskiego ogółem migracje między- wojewódzkie migracje wewnątrz- wojewódzkie
w tys.
LUBELSKIE ... 194,3 29,5 164,7 223,3 58,5 164,7 -29,0 -29,0 0 Powiaty:
bialski ... 10,5 1,4 9,1 12,7 2,3 10,4 -2,2 -0,9 -1,3
biłgorajski ... 7,7 1,3 6,4 9,4 2,6 6,8 -1,7 -1,4 -0,3
chełmski ... 8,5 0,6 7,9 9,7 1,1 8,6 -1,2 -0,5 -0,8
hrubieszowski ... 5,5 0,5 5,0 8,5 2,4 6,1 -2,9 -1,9 -1,1
janowski ... 2,9 0,5 2,5 4,2 1,0 3,1 -1,2 -0,6 -0,7
krasnostawski ... 5,6 0,6 5,0 6,8 1,2 5,5 -1,1 -0,6 -0,5
kraśnicki ... 7,1 0,8 6,3 8,6 1,8 6,9 -1,5 -1,0 -0,6
lubartowski ... 7,8 0,5 7,3 9,0 1,3 7,7 -1,2 -0,8 -0,4
lubelski ... 23,0 0,8 22,1 13,4 1,1 12,3 9,6 -0,3 9,9
łęczyński ... 7,0 0,5 6,5 7,7 0,8 6,9 -0,7 -0,3 -0,4
łukowski ... 8,7 1,8 6,9 11,5 4,3 7,3 -2,8 -2,4 -0,3
opolski ... 4,9 0,4 4,5 6,7 1,1 5,6 -1,8 -0,6 -1,1
parczewski ... 2,9 0,3 2,6 4,4 0,9 3,4 -1,5 -0,6 -0,9
puławski ... 10,5 1,9 8,6 11,7 3,1 8,6 -1,2 -1,2 0,0
radzyński ... 5,0 0,7 4,3 7,1 1,9 5,2 -2,1 -1,2 -0,9
rycki ... 4,7 1,5 3,1 6,8 3,4 3,4 -2,2 -1,9 -0,3
świdnicki ... 7,1 0,4 6,7 5,7 0,8 4,9 1,4 -0,4 1,8
tomaszowski ... 7,4 1,0 6,4 10,2 2,2 8,0 -2,8 -1,3 -1,5
włodawski ... 3,8 0,4 3,4 4,9 1,0 3,9 -1,1 -0,6 -0,5
zamojski ... 10,7 0,8 9,9 11,5 2,0 9,5 -0,9 -1,3 0,4
Miasta na
prawach powiatu:
Biała Podlaska ... 4,1 1,1 3,0 4,9 2,9 2,0 -0,8 -1,8 1,0
Chełm ... 4,5 1,0 3,5 6,1 2,6 3,5 -1,6 -1,6 -0,1
Lublin ... 29,8 9,7 20,1 35,6 14,1 21,5 -5,8 -4,4 -1,4
Zamość ... 4,5 0,9 3,5 6,2 2,6 3,6 -1,7 -1,6 -0,0
Największy odsetek ludności przybyłej w latach 2002-2011 w ogólnej liczbie ludności
od-notowano w powiecie lubelskim (15,7%) i łęczyńskim (12,1%), natomiast najmniejszy – w
przy-padku powiatu janowskiego (6,1%) oraz dwóch miast na prawach powiatu: Chełma i Zamościa (po
6,8%). Generalnie, przestrzenny rozkład udziału ludności napływowej w ogólnej liczbie ludności
charakteryzuje się wyższymi wartościami wskaźnika w centralnej części województwa oraz w
po-wiatach położonych w pobliżu największych miast.
29
1.2.1. Migracje międzywojewódzkie i wewnątrzwojewódzkie
Wśród migracji wewnętrznych, jakie miały miejsce w latach 2002-2011, zdecydowanie przeważały migracje wewnątrzwojewódzkie (164,7 tys. osób). Ich udział w napływie ludności ogó-łem w przypadku województwa lubelskiego wyniósł aż 84,8%. W tym samym okresie napływ lud-ności spoza granic województwa wyniósł 29,5 tys. osób, co stanowiło 15,2% ogółu migracji we-wnętrznych.
W skali województwa w migracjach wewnątrzwojewódzkich (tabl. 1.6) – podobnie jak to miało miejsce w przypadku migracji wewnętrznych ogółem – dominował kierunek ze wsi na wieś (64,4 tys. osób). Znaczna liczba ludności województwa lubelskiego przeniosła się również z obsza-rów miejskich na wieś (41,6 tys. osób), przy czym ten kierunek migracji był charakterystyczny przede wszystkim dla obszarów wiejskich w powiatach położonych w pobliżu największych miast województwa (tabl. 1.5).
Tabl. 1.6. Migracje wewnątrzwojewódzkie ludności według kierunków w latach 2002-2011
W ruchu wewnątrzwojewódzkim największy (w wartościach bezwzględnych) napływ lud-ności odnotowano dla powiatu lubelskiego (22,1 tys.), Lublina (20,1 tys.) oraz powiatów: zamoj-skiego (9,9 tys.), bialzamoj-skiego (9,1 tys.) i puławzamoj-skiego (8,6 tys. osób), natomiast największy odpływ dla Lublina (21,5 tys. osób) oraz powiatów: lubelskiego (12,3 tys.), bialskiego (10,4 tys.), zamoj-skiego (9,5 tys.), a także chełmzamoj-skiego i puławzamoj-skiego (po 8,6 tys. osób).
Analiza danych nt. migracji wewnątrzwojewódzkich według powiatu poprzedniego i obec-nego zamieszkiwania (migracje międzypowiatowe) wskazuje, iż wśród migracji wewnątrzwoje-wódzkich przeważały przemieszczenia na niezbyt dużą odległość, tj. w ramach tego samego lub do sąsiedniego powiatu.
Największą liczbę zmian miejsca zamieszkania w ramach tego samego powiatu odnotowano w powiatach: lubelskim (7,0 tys.), bialskim (6,9 tys.), puławskim (6,1 tys.) oraz zamojskim (5,9 tys.
osób). Z kolei wśród migracji międzypowiatowych największy przepływ ludności odnotowano z Lublina na obszar powiatu lubelskiego (12,1 tys. osób), przy czym w przeciwnym kierunku prze-mieściło się 2,8 tys. osób. Znaczący był również przepływ ludności z Zamościa do powiatu zamoj-skiego (2,3 tys. osób) oraz z Lublina do powiatu świdnickiego (2,2 tys. osób). Dane te potwierdzają zjawisko „rozlewania się” miast, tj. procesu suburbanizacji.
Rozmiary i kierunki strumieni migracyjnych w ruchu międzywojewódzkim uzależnione są
od szeregu czynników „przyciągających”, tzn. szeroko pojętej atrakcyjności danego regionu oraz
czynników „wypychających”, związanych głównie z trudnościami na rynku pracy. W latach
30
2002-2011 na obszarze województwa lubelskiego osiedliło się 29,5 tys. osób, dla których miejscem poprzedniego zamieszkania było inne województwo. W tym okresie do innego województwa prze-niosło się 58,5 tys. osób. Oznacza to, iż saldo migracji międzywojewódzkich dla województwa lu-belskiego było ujemne i wyniosło -29,0 tys. osób. Warto dodać, iż była to najniższa wartość spo-śród wszystkich województw w kraju.
Analiza danych nt. ruchu międzywojewódzkiego wskazuje, że w okresie międzyspisowym ludność najczęściej przemieszczała się pomiędzy województwami sąsiadującymi. Najwięcej osób przybyłych do województwa lubelskiego pochodziło z obszaru województwa mazowieckiego (10,1 tys. osób), przy czym udział tego kierunku stanowił 34,2% napływu ludności ogółem. Roz-miar strumienia migracyjnego w kierunku odwrotnym – tj. z województwa lubelskiego do mazo-wieckiego – był jednak znacznie większy (największy spośród wszystkich strumieni międzywoje-wódzkich w kraju) i wyniósł 34,2 tys. osób. Na kierunek ten przypadała ponad połowa (54,0%) odpływu ludności z województwa (tabl. 1.7).
Tabl. 1.7. Migracje międzywojewódzkie według województw w latach 2002-2011
Wyszczególnienie Napływ Odpływ Saldo
w tys. w % w tys. w % w tys.
Ogółem ... 29,5 100,0 58,5 100,0 -29,0
Dolnośląskie ... 1,2 3,9 2,5 4,3 -1.4
Kujawsko-pomorskie ... 0,6 2,0 0,8 1,4 -0,2
Lubuskie ... 0,4 1,3 0,4 0,7 0,0
Łódzkie ... 1,1 3,8 1,5 2,5 -0,3
Małopolskie ... 1,6 5,3 5,0 8,6 -3,4
Mazowieckie ... 10,1 34,2 31,6 54,0 -21,5
Opolskie ... 0,3 1,1 0,5 0,9 -0,2
Podkarpackie ... 4,9 16,5 4,7 8,0 0,2
Podlaskie... 0,9 3,2 1,1 1,9 -0,2
Pomorskie ... 0,8 2,5 2,2 3,7 -1,4
Śląskie... 2,8 9,5 2,7 4,6 0,1
Świętokrzyskie ... 2,3 7,9 1,6 2,7 0,7
Warmińsko-mazurskie ... 0,9 3,1 0,9 1,5 0,0
Wielkopolskie ... 0,8 2,5 1,8 3,1 -1,1
Zachodniopomorskie ... 0,9 3,1 1,2 2,1 -0,3
Spośród 29,5 tys. ludności napływowej w ramach migracji międzywojewódzkich 19,9 tys.
osób, tj. 67,3% osiedliło się w miastach, natomiast 9,7 tys. osób, tj. 32,7% – na wsi. Wyraźnie
do-minował kierunek z miast do miast, na który przypadało 49,6% napływu, natomiast najmniejszy był
udział kierunku ze wsi na tereny wiejskie (tabl. 1.8). Główne kierunki migracji
międzywojewódz-kich w województwie lubelskim wyraźnie odróżniały się więc od kierunków obserwowanych
w przypadku migracji wewnątrzwojewódzkich.
31
Tabl. 1.8. Migracje międzywojewódzkie ludności według kierunków i płci w latach 2002-2011
1.2.2. Struktura demograficzno- społeczna ludności przybyłej z innego miejsca w kraju
Wśród ludności przybyłej do miejscowości aktualnego zamieszkania w latach 2002-2011 przeważały kobiety. Ich udział stanowił 54,8% ogółu. Zdecydowaną większość, tj. 78,0% stanowiły osoby w wieku produkcyjnym, w którym udział kobiet i mężczyzn kształtował się na zbliżonym poziomie. Udział ludności napływowej w wieku produkcyjnym był wyższy w miastach (80,5%) niż na terenach wiejskich (76,3%), natomiast wśród ludności w wieku przedprodukcyjnym udział mieszkańców wsi wyniósł 18,4%, a miast – 13,2%.
Tabl. 1.9. Ludność przybyła do miejscowości obecnego zamieszkania w latach 2002-2011 z innego miejsca w kraju według płci oraz ekonomicznych grup wieku
a)Wyszczególnienie
Z analizy danych dotyczących ludności przybyłej według wieku w momencie migracji
wy-nika, że najczęściej migrowały osoby w wieku 25-29 lat (38,0 tys. osób, tj. 19,6%) oraz w wieku
20-24 lata (36,3 tys. osób, tj. 18,7% ogółu migrantów). Wśród mężczyzn największy udział
stano-wiły osoby w wieku 25-29 lat (20,7%), zaś wśród kobiet osoby w wieku 20-24 lata (22,3% ogółu
migrujących kobiet), przy czym przewaga liczby kobiet nad liczbą mężczyzn w tej grupie
wieko-wej była niemal dwukrotna.
32
Wykres 1.2. Ludność przybyła w latach 2002-2011 z innego miejsca w kraju według płci i grup wieku w momencie migracji
Analiza danych o stanie cywilnym prawnym osób przybyłych w latach 2002-2011 do miej-sca obecnego zamieszkania z innego miejmiej-sca w kraju pozostaje ograniczona do stanu cywilnego prawnego w momencie spisu
4. Według wyników NSP 2011 najliczniejszą grupę wśród ludności przybyłej, będącej w czasie spisu w wieku 15 lat i więcej, stanowiły osoby pozostające w związku małżeńskim (65,9%). Drugą co do liczebności grupę stanowili kawalerowie i panny – ich udział wyniósł 26,4% (tabl. 1.10). Spośród osób pozostających w związkach małżeńskich większość, tj. 67,2% osiedliła się na terenach wiejskich, natomiast wśród kawalerów i panien zauważalna jest tendencja odwrotna – większość (63,2%) zamieszkała w miastach.
Tabl. 1.10. Ludność w wieku 15 lat i więcej przybyła w latach 2002-2011
z innego miejsca w kraju według stan u cywilnego prawnego w 2011 r.
Stan cywilny prawny Ludność przybyła w latach 2002-2011
ogółem do miast na wieś
w tys.
Ogółem ... 168,5 70,6 97,9
Kawalerowie/Panny ... 44,4 28,1 16,3
Żonaci/Zamężne ... 111,0 36,5 74,6
Wdowcy/Wdowy ... 6,1 2,8 3,3
Rozwiedzeni/Rozwiedzione ... 6,3 2,9 3,5
Nieustalony ... 0,6 0,4 0,2
w %
Ogółem ... 100,0 100,0 100,0
Kawalerowie/Panny ... 26,4 39,8 39,0
Żonaci/Zamężne ... 65,9 51,7 55,6
Wdowcy/Wdowy ... 3,6 3,9 1,3
Rozwiedzeni/Rozwiedzione ... 3,8 4,0 3,5
Nieustalony ... 0,4 0,6 0,6
4 Podczas Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011, podobnie jak podczas poprzedniego spisu, nie badano stanu cywilnego w momencie migracji.
0 5 10 15 20 25 30 35 40
0-4 lata
5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65 lat i więcej mężczyźni kobiety ogółem
tys. osób
33
Podobnie jak to miało miejsce w przypadku stanu cywilnego prawnego, również dane o po-ziomie wykształcenia dotyczą stanu w momencie spisu. Wśród ludności w wieku 13 lat i więcej przybyłej w latach 2002-2011 z innego miejsca w kraju przeważały osoby z wykształceniem śred-nim, które stanowiły 34,4% ogółu migrantów oraz osoby z wykształceniem wyższym, których udział wyniósł 29,6%.
Tabl. 1.11. Ludność w wieku 13 lat i więcej ogółem i ludność w wieku 13 lat i więcej przybyła w latach 2002-2011 z innego miejsca w kraju według poziomu wykształcenia
Poziom wykształcenia Ogółem
Ludność przybyła w latach 2002-2011 ogółem do miast na wieś
Podstawowe nieukończone i bez
wykształcenia szkolnego ... 1,9 0,6 0,6 0,6
Nieustalone ... 4,9 4,3 6,6 2,8 Największą mobilnością charakteryzowała się ludność z wykształceniem wyższym – jej udział wśród osób przybyłych do miejsca aktualnego zamieszkania w ostatnim okresie międzyspi-sowym był niemal dwukrotnie wyższy niż wśród ludności ogółem. Udział osób legitymujących się wykształceniem wyższym wśród ludności przybyłej do miast wyniósł 38,1% i był znacznie wyższy niż wśród ludności przybyłej na wieś (23,5%). W przypadku tej drugiej kategorii migrantów naj-większą grupę stanowiły osoby z wykształceniem średnim (33,9%). Najwyższy odsetek ludności posiadającej wykształcenie wyższe wśród ludności przybyłej odnotowano w miastach Lublin (42,7%) oraz Zamość (39,8%), natomiast najniższy w powiecie chełmskim (18,6%).
Wykres 1.3. Struktura ludności w wieku 13 lat i więcej przybyłej w latach 2002-2011 z innego miejsca w kraju według płci i poziomu wykształcenia
32,8
podstawowe nieukończone i bez wykształcenia szkolnego nieustalony
Wykształcenie
:
%
34
Wśród osób przybyłych w latach 2002-2011 z innego miejsca kraju generalnie lepiej
wy-kształcone były kobiety – 71,5% kobiet posiadało wykształcenie co najmniej średnie, natomiast
odsetek kobiet posiadających wykształcenie wyższe kształtował się na poziomie 32,8%. Wśród
mężczyzn odsetek osób z wykształceniem co najmniej średnim kształtował się na wyraźnie niższym
poziomie i wyniósł 61,7%, natomiast z wykształceniem wyższym – 25,5%.
35 Rozdział 2. MIGRACJE ZAGRANICZNE
2.1. LUDNOŚĆ PRZYBYŁA Z ZAGRANICY W LATACH 2002-2011
Zgodnie z wynikami Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań przeprowa-dzonego w 2011 r. liczba imigrantów, którzy w latach 2002-2011 otrzymali prawo stałego pobytu w Polsce oraz osiedlili się na obszarze województwa lubelskiego, a także liczba mieszkańców Pol-ski, którzy w okresie międzyspisowym powrócili do miejscowości aktualnego zamieszkania po po-bycie za granicą trwającym co najmniej 12 miesięcy wyniosła 7,0 tys. osób, co stanowiło 0,3% ogó-łu ludności. W tej grupie migrantów większość stanowiły osoby, które powróciły z zagranicy (4,0 tys. osób, tj. 56,3%). Liczba imigrantów była nieznacznie niższa i wyniosła 3,1 tys. osób (46,3%).
W porównaniu do wyników spisu z 2002 r. zaobserwowano ponad dwukrotny wzrost liczby osób, które przybyły lub powróciły z zagranicy. W poprzednim okresie międzyspisowym ich liczba wyniosła 3,4 tys., co stanowiło 0,2% ogółu ludności województwa.
W przeciwieństwie do migracji wewnętrznych, w ogólnej liczbie osób przybyłych w latach 2002-2011 z zagranicy nieznacznie przeważali mężczyźni – stanowili oni 53,6% ogółu. Zdecydo-wana większość imigrantów (63,3%) osiedliła się w miastach. Najliczniejszą grupę wśród ludności przybyłej z zagranicy stanowią osoby w wieku 25-29 lat (18,0%) oraz 30-34 lata (17,6%), przy czym wśród mężczyzn najwięcej było osób w wieku 30-34 lata, a wśród kobiet w wieku 25-29 lat.
2.2. IMIGRANCI PRZEBYWAJĄCY W POLSCE CZASOWO
5Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2011 r. wykazały, że w województwie lubelskim przebywało czasowo powyżej 3 miesięcy 2,3 tys. stałych mieszkańców innych krajów, co stanowiło 5,6% wszystkich imigrantów czasowych przebywających w Polsce, których liczba wyniosła 40,1 tys. osób.
W roku 2011 odnotowano o 4% więcej imigrantów niż w poprzednim spisie (według danych w 2002 r. w województwie przebywało czasowo powyżej 2 miesięcy 2,2 tys. imigrantów). Jedno-cześnie zaobserwowano wyraźną zmianę struktury imigrantów czasowych według okresu przeby-wania. O ile w 2002 r. liczba imigrantów krótkookresowych (tzn. przebywających przez okres od 3 do 12 miesięcy) i długookresowych (tzn. przebywający przez okres co najmniej 12 miesięcy) była porównywalna, to w 2011 r. zauważalna jest wyraźna przewaga migrantów długookresowych któ-rych liczba wyniosła 1,8 tys. (78,2% ogółu).
Ocenia się, że dane o liczbie imigrantów uzyskane podczas obu spisów są zaniżone i nie od-zwierciedlają rzeczywistych rozmiarów imigracji
6. Wpływ na to miał przede wszystkim reprezenta-cyjny charakter badania, utrudniający dotarcie do imigrantów, zwłaszcza tych, którzy posiadają nieuregulowany status przebywania w Polsce (operat losowania mieszkań do badania reprezenta-cyjnego przeprowadzonego w ramach NSP 2011 został opracowany na podstawie informacji
5 Imigranci przybyli z zagranicy przebywający w Polsce czasowo nie są włączani do stanów ludności faktycznie za-mieszkałej, natomiast część z nich – przebywający 12 miesięcy lub dłużej – wchodzi w skład ludności rezydującej.
6 Z danych Urzędu do Spraw Cudzoziemców (UdSC) wynika, że w końcu 2010 r. ważne karty pobytu na terytorium Polski posiadało 97,0 tys. osób (w 2011 r. – 100,3 tys.). Pierwsze dane według województw pochodzą z 2012 r.
W końcu tego roku liczba osób posiadających ważne karty pobytu wydane przez wojewodę lubelskiego wyniosła 5,1 tys., przy czym aż 2,9 tys. kart wydano obywatelom Ukrainy, zaś 0,7 tys. – obywatelom Białorusi.