Rozdział I. MIGRACJE W EWNĘTRZNE LUDNOŚCI
1.2 MIGRACJE WEWNĘTRZNE LUDNOŚCI W LATACH 2002-2011
1.2.2. Struktura demograficzno-społeczna ludności przybyłej z innego miejsca w kraju
Wśród ludności przybyłej do miejscowości aktualnego zamieszkania w latach 2002-2011 przeważały kobiety. Ich udział stanowił 54,8% ogółu. Zdecydowaną większość, tj. 78,0% stanowiły osoby w wieku produkcyjnym, w którym udział kobiet i mężczyzn kształtował się na zbliżonym poziomie. Udział ludności napływowej w wieku produkcyjnym był wyższy w miastach (80,5%) niż na terenach wiejskich (76,3%), natomiast wśród ludności w wieku przedprodukcyjnym udział mieszkańców wsi wyniósł 18,4%, a miast – 13,2%.
Tabl. 1.9. Ludność przybyła do miejscowości obecnego zamieszkania w latach 2002-2011 z innego miejsca w kraju według płci oraz ekonomicznych grup wieku
a)Wyszczególnienie
Z analizy danych dotyczących ludności przybyłej według wieku w momencie migracji
wy-nika, że najczęściej migrowały osoby w wieku 25-29 lat (38,0 tys. osób, tj. 19,6%) oraz w wieku
20-24 lata (36,3 tys. osób, tj. 18,7% ogółu migrantów). Wśród mężczyzn największy udział
stano-wiły osoby w wieku 25-29 lat (20,7%), zaś wśród kobiet osoby w wieku 20-24 lata (22,3% ogółu
migrujących kobiet), przy czym przewaga liczby kobiet nad liczbą mężczyzn w tej grupie
wieko-wej była niemal dwukrotna.
32
Wykres 1.2. Ludność przybyła w latach 2002-2011 z innego miejsca w kraju według płci i grup wieku w momencie migracji
Analiza danych o stanie cywilnym prawnym osób przybyłych w latach 2002-2011 do miej-sca obecnego zamieszkania z innego miejmiej-sca w kraju pozostaje ograniczona do stanu cywilnego prawnego w momencie spisu
4. Według wyników NSP 2011 najliczniejszą grupę wśród ludności przybyłej, będącej w czasie spisu w wieku 15 lat i więcej, stanowiły osoby pozostające w związku małżeńskim (65,9%). Drugą co do liczebności grupę stanowili kawalerowie i panny – ich udział wyniósł 26,4% (tabl. 1.10). Spośród osób pozostających w związkach małżeńskich większość, tj. 67,2% osiedliła się na terenach wiejskich, natomiast wśród kawalerów i panien zauważalna jest tendencja odwrotna – większość (63,2%) zamieszkała w miastach.
Tabl. 1.10. Ludność w wieku 15 lat i więcej przybyła w latach 2002-2011
z innego miejsca w kraju według stan u cywilnego prawnego w 2011 r.
Stan cywilny prawny Ludność przybyła w latach 2002-2011
ogółem do miast na wieś
w tys.
Ogółem ... 168,5 70,6 97,9
Kawalerowie/Panny ... 44,4 28,1 16,3
Żonaci/Zamężne ... 111,0 36,5 74,6
Wdowcy/Wdowy ... 6,1 2,8 3,3
Rozwiedzeni/Rozwiedzione ... 6,3 2,9 3,5
Nieustalony ... 0,6 0,4 0,2
w %
Ogółem ... 100,0 100,0 100,0
Kawalerowie/Panny ... 26,4 39,8 39,0
Żonaci/Zamężne ... 65,9 51,7 55,6
Wdowcy/Wdowy ... 3,6 3,9 1,3
Rozwiedzeni/Rozwiedzione ... 3,8 4,0 3,5
Nieustalony ... 0,4 0,6 0,6
4 Podczas Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011, podobnie jak podczas poprzedniego spisu, nie badano stanu cywilnego w momencie migracji.
0 5 10 15 20 25 30 35 40
0-4 lata
5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65 lat i więcej mężczyźni kobiety ogółem
tys. osób
33
Podobnie jak to miało miejsce w przypadku stanu cywilnego prawnego, również dane o po-ziomie wykształcenia dotyczą stanu w momencie spisu. Wśród ludności w wieku 13 lat i więcej przybyłej w latach 2002-2011 z innego miejsca w kraju przeważały osoby z wykształceniem śred-nim, które stanowiły 34,4% ogółu migrantów oraz osoby z wykształceniem wyższym, których udział wyniósł 29,6%.
Tabl. 1.11. Ludność w wieku 13 lat i więcej ogółem i ludność w wieku 13 lat i więcej przybyła w latach 2002-2011 z innego miejsca w kraju według poziomu wykształcenia
Poziom wykształcenia Ogółem
Ludność przybyła w latach 2002-2011 ogółem do miast na wieś
Podstawowe nieukończone i bez
wykształcenia szkolnego ... 1,9 0,6 0,6 0,6
Nieustalone ... 4,9 4,3 6,6 2,8 Największą mobilnością charakteryzowała się ludność z wykształceniem wyższym – jej udział wśród osób przybyłych do miejsca aktualnego zamieszkania w ostatnim okresie międzyspi-sowym był niemal dwukrotnie wyższy niż wśród ludności ogółem. Udział osób legitymujących się wykształceniem wyższym wśród ludności przybyłej do miast wyniósł 38,1% i był znacznie wyższy niż wśród ludności przybyłej na wieś (23,5%). W przypadku tej drugiej kategorii migrantów naj-większą grupę stanowiły osoby z wykształceniem średnim (33,9%). Najwyższy odsetek ludności posiadającej wykształcenie wyższe wśród ludności przybyłej odnotowano w miastach Lublin (42,7%) oraz Zamość (39,8%), natomiast najniższy w powiecie chełmskim (18,6%).
Wykres 1.3. Struktura ludności w wieku 13 lat i więcej przybyłej w latach 2002-2011 z innego miejsca w kraju według płci i poziomu wykształcenia
32,8
podstawowe nieukończone i bez wykształcenia szkolnego nieustalony
Wykształcenie
:
%
34
Wśród osób przybyłych w latach 2002-2011 z innego miejsca kraju generalnie lepiej
wy-kształcone były kobiety – 71,5% kobiet posiadało wykształcenie co najmniej średnie, natomiast
odsetek kobiet posiadających wykształcenie wyższe kształtował się na poziomie 32,8%. Wśród
mężczyzn odsetek osób z wykształceniem co najmniej średnim kształtował się na wyraźnie niższym
poziomie i wyniósł 61,7%, natomiast z wykształceniem wyższym – 25,5%.
35 Rozdział 2. MIGRACJE ZAGRANICZNE
2.1. LUDNOŚĆ PRZYBYŁA Z ZAGRANICY W LATACH 2002-2011
Zgodnie z wynikami Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań przeprowa-dzonego w 2011 r. liczba imigrantów, którzy w latach 2002-2011 otrzymali prawo stałego pobytu w Polsce oraz osiedlili się na obszarze województwa lubelskiego, a także liczba mieszkańców Pol-ski, którzy w okresie międzyspisowym powrócili do miejscowości aktualnego zamieszkania po po-bycie za granicą trwającym co najmniej 12 miesięcy wyniosła 7,0 tys. osób, co stanowiło 0,3% ogó-łu ludności. W tej grupie migrantów większość stanowiły osoby, które powróciły z zagranicy (4,0 tys. osób, tj. 56,3%). Liczba imigrantów była nieznacznie niższa i wyniosła 3,1 tys. osób (46,3%).
W porównaniu do wyników spisu z 2002 r. zaobserwowano ponad dwukrotny wzrost liczby osób, które przybyły lub powróciły z zagranicy. W poprzednim okresie międzyspisowym ich liczba wyniosła 3,4 tys., co stanowiło 0,2% ogółu ludności województwa.
W przeciwieństwie do migracji wewnętrznych, w ogólnej liczbie osób przybyłych w latach 2002-2011 z zagranicy nieznacznie przeważali mężczyźni – stanowili oni 53,6% ogółu. Zdecydo-wana większość imigrantów (63,3%) osiedliła się w miastach. Najliczniejszą grupę wśród ludności przybyłej z zagranicy stanowią osoby w wieku 25-29 lat (18,0%) oraz 30-34 lata (17,6%), przy czym wśród mężczyzn najwięcej było osób w wieku 30-34 lata, a wśród kobiet w wieku 25-29 lat.
2.2. IMIGRANCI PRZEBYWAJĄCY W POLSCE CZASOWO
5Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2011 r. wykazały, że w województwie lubelskim przebywało czasowo powyżej 3 miesięcy 2,3 tys. stałych mieszkańców innych krajów, co stanowiło 5,6% wszystkich imigrantów czasowych przebywających w Polsce, których liczba wyniosła 40,1 tys. osób.
W roku 2011 odnotowano o 4% więcej imigrantów niż w poprzednim spisie (według danych w 2002 r. w województwie przebywało czasowo powyżej 2 miesięcy 2,2 tys. imigrantów). Jedno-cześnie zaobserwowano wyraźną zmianę struktury imigrantów czasowych według okresu przeby-wania. O ile w 2002 r. liczba imigrantów krótkookresowych (tzn. przebywających przez okres od 3 do 12 miesięcy) i długookresowych (tzn. przebywający przez okres co najmniej 12 miesięcy) była porównywalna, to w 2011 r. zauważalna jest wyraźna przewaga migrantów długookresowych któ-rych liczba wyniosła 1,8 tys. (78,2% ogółu).
Ocenia się, że dane o liczbie imigrantów uzyskane podczas obu spisów są zaniżone i nie od-zwierciedlają rzeczywistych rozmiarów imigracji
6. Wpływ na to miał przede wszystkim reprezenta-cyjny charakter badania, utrudniający dotarcie do imigrantów, zwłaszcza tych, którzy posiadają nieuregulowany status przebywania w Polsce (operat losowania mieszkań do badania reprezenta-cyjnego przeprowadzonego w ramach NSP 2011 został opracowany na podstawie informacji
5 Imigranci przybyli z zagranicy przebywający w Polsce czasowo nie są włączani do stanów ludności faktycznie za-mieszkałej, natomiast część z nich – przebywający 12 miesięcy lub dłużej – wchodzi w skład ludności rezydującej.
6 Z danych Urzędu do Spraw Cudzoziemców (UdSC) wynika, że w końcu 2010 r. ważne karty pobytu na terytorium Polski posiadało 97,0 tys. osób (w 2011 r. – 100,3 tys.). Pierwsze dane według województw pochodzą z 2012 r.
W końcu tego roku liczba osób posiadających ważne karty pobytu wydane przez wojewodę lubelskiego wyniosła 5,1 tys., przy czym aż 2,9 tys. kart wydano obywatelom Ukrainy, zaś 0,7 tys. – obywatelom Białorusi.
36
chodzących z rejestrów i systemów informacyjnych, a więc danych nieuwzględniających zdarzeń nieudokumentowanych), wysoka mobilność migrantów, którzy często i wielokrotnie zmieniają kraj zamieszkania lub mają prawo legalnego pobytu w Polsce, ale w rzeczywistości w niej nie mieszka-ją, a także strategia popularyzacji badania w środowisku imigranckim, zwłaszcza pośród cudzo-ziemców oraz bariera językowa.
Wykres 2.1. Imigranci przebywający czasowo powyżej 3 miesięcy
aa W NSP 2002 r. – imigranci na pobyt czasowy powyżej 2 miesięcy.
Pomimo niedoszacowania skali imigracji do Polski, w oparciu o zebrane dane można podjąć się próby scharakteryzowania tej zbiorowości pod względem demograficzno-społecznym i ekono-micznym, jak również kraju pochodzenia, przyczyn imigracji, znajomości języka polskiego oraz planów migracyjnych imigrantów.
Rozmieszczenie imigrantów przebywających na terenie województwa czasowo powyżej 3 miesięcy było nierównomierne, z zauważalną koncentracją w Lublinie. Ponad połowa analizowa-nej subpopulacji (56,4%) przebywała w jednym z czterech miast na prawach powiatu (Biała Podla-ska, Chełm, Lublin oraz Zamość), przy czym aż 43,3% – w stolicy województwa. Spośród powia-tów ziemskich stosunkowo wysoki odsetek imigranpowia-tów przebywających na obszarze województwa lubelskiego odnotowano w powiecie łukowskim (9,4%), bialskim (6,4%) oraz lubelskim (6,1%).
Generalnie blisko 3/4 imigrantów (74,7%) przebywało w miastach (w Polsce 81,4%), co oznacza nieznaczny wzrost (o 2,5 pkt. proc.) w stosunku do 2002 r.
2.2.1. Kraj poprzedniego zamieszkania, obywatelstwo i kraj urodzenia imigrantów
Podobnie jak w 2002 r., najwięcej imigrantów przebywających w województwie lubelskim czasowo powyżej 3 miesięcy pochodziło z krajów europejskich (w 2011 r. – 81,7%, w 2002 r.
– 78,6%). Najliczniejszą grupę stanowili mieszkańcy Ukrainy – 44,1% oraz Białorusi – 12,8%.
W przypadku województwa lubelskiego udział imigrantów przybyłych z ww. krajów był ponad dwukrotnie wyższy niż w skali kraju, w którym wyniósł odpowiednio 21,2% oraz 5,7%. Jednocze-śnie w strukturze imigrantów przebywających w województwie lubelskim według kraju poprzed-niego zamieszkania odnotowano znacznie mniejszy udział osób przybyłych z Niemiec (2,6% wobec 11,9% w kraju) oraz Wielkiej Brytanii (4,1% wobec 6,4% w kraju). Wśród imigrantów z tych pań-stw znaczną grupę stanowią obywatele polscy, którzy wcześniej opuścili kraj na stałe.
Kolejna dość liczna grupa imigrantów pochodziła z Azji (11,3%), wśród których najliczniej reprezentowani byli mieszkańcy Tajwanu (3,2% ogółu imigrantów) oraz Armenii (2,2% ogółu
imi-46,3 21,8
53,7 78,2
0 20 40 60 80 100
2002 2011
Przebywający od 3 do 12 miesięcy Przebywający 12 miesięcy i więcej
%
37
grantów). Z Afryki pochodziło 3,7% imigrantów, natomiast z Ameryki Północnej nieco ponad 3,0%, przede wszystkim ze Stanów Zjednoczonych (wykres 2.2).
Wykres 2.2. Imigranci przebywający czasowo powyżej 3 miesięcy według wybranych krajów poprzedniego zamieszkania w 2011 r.
Z porównania wyników spisów z 2011 oraz 2002 r. wynika, że z perspektywy wojewódz-twa lubelskiego wstąpienie Polski do Unii Europejskiej nie wpłynęło znacząco na zmianę struktury imigrantów według kraju poprzedniego zamieszkania. Podobnie jak to miało miejsce w 2011 r., podczas poprzedniego spisu, największą grupę stanowiły osoby przybyłe z Ukrainy (40,8%), znaczny był również odsetek osób przybyłych z Białorusi (10,6%). Warto jednak zwrócić uwagę na znaczny, niemal czterokrotny spadek liczby imigrantów z Rosji, którzy w 2002 r. stanowili drugą najliczniejszą grupę z udziałem na poziomie 13,2% wobec 3,5% w 2011 r. Wyraźnie zmniejszyła się również liczba imigrantów z Kazachstanu oraz Armenii.
Wśród imigrantów przebywających czasowo powyżej 3 miesięcy zdecydowaną większość, tj. 90,7% stanowili cudzoziemcy (w kraju ich udział wyniósł 76,0%). Co dziesiąty imigrant był obywatelem polskim mieszkającym na stałe za granicą, przybyłym do województwa lubelskiego na pobyt czasowy (tabl. 2.1). W ramach tej grupy imigrantów większość (68,2%) stanowiły osoby po-siadające wyłącznie polskie obywatelstwo, natomiast 29,4% – osoby popo-siadające podwójne, tj. pol-skie i inne obywatelstwo.
Tabl. 2.1. Imigranci przebywający czasowo powyżej 3 miesięcy według obywatelstwa oraz kraju urodzenia w 2011 r.
Wyszczególnienie Ogółem Obywatelstwo Miejsce urodzenia
polskie niepolskie w Polsce za granicą nieustalone
w tys.
Ogółem ... 2261 211 2051 240 1257 765
mężczyźni ... 1088 126 962 123 571 394
kobiety ... 1173 85 1088 117 685 371
w % (struktura pozioma)
Ogółem ... 100,0 9,3 90,7 10,6 55,6 33,8
0 200 400 600 800 1000 1200
Inne kraje
38
Wśród cudzoziemców najliczniejszą grupę stanowili obywatele Ukrainy (33,3%) oraz Biało-rusi (10,0%). W dalszej kolejności znaleźli się obywatele Bułgarii, Mołdawii i Rosji. Prawdopo-dobnie rzeczywisty udział obywateli z ww. krajów jest jednak wyższy, ponieważ dla 36,1% cudzo-ziemców nie udało się ustalić kraju obywatelstwa.
Ponad połowa (55,6%) imigrantów przebywających w województwie lubelskim czasowo powyżej 3 miesięcy urodziła się za granicą, natomiast co dziesiąty (10,6%) – urodził się w Polsce.
Jednocześnie dla 1/3 osób przybyłych z zagranicy nie udało się ustalić miejsca urodzenia.
2.2.2. Przyczyny imigracji
Wyniki spisu z 2011 roku dostarczyły również informacji na temat przyczyn imigracji
7. Najczęstszą przyczyną przyjazdu do województwa lubelskiego, zarówno w grupie imigrantów z obywatelstwem polskim, jak i wśród cudzoziemców były sprawy rodzinne. Przyczynę tę wskazało 25,2% imigrantów, przy czym byli to częściej imigranci długookresowi (26,7%) niż krótkookresowi (20,0%). Druga co do liczebności grupa imigrantów przybyła z zamiarem podjęcia pracy. Przyczy-na ta została wskazaPrzyczy-na przez 17,9% imigrantów, przy czym zPrzyczy-nacznie częściej wymieniali ją imi-granci krótkookresowi (26,7%) niż długookresowi (15,4%). Trzecią najczęściej wskazywaną przy-czyną imigracji była edukacja
8. Zgodnie z wynikami spisu z 2011 r. w celu podjęcia studiów, nauki lub podniesienia kwalifikacji do województwa lubelskiego przybyło 9,6% imigrantów. Częściej przyczynę tę wskazywały osoby przebywające w Polsce do roku (17,0%), niż imigranci długookre-sowi (7,4%). Mężczyźni częściej wybierali pracę jako główny powód imigracji, natomiast kobiety – sprawy rodzinne. Należy jednak zaznaczyć, iż dla niemal połowy imigrantów (46,8%) nie ustalo-no przyczyny imigracji.
Tabl. 2.2. Imigranci przebywający czasowo powyżej 3 miesięcy według przyczyn imigracji , płci, czasu przebywania oraz obywatelstwa w 2011 r.
Obecne miejsce
7 W NSP 2011 badano jedną, główną przyczynę migracji, jednakże uzyskanie pełnego obrazu motywów przyjazdu do Polski wymagałoby ustalenia większej liczby czynników. Dla większości osób podejmujących migrację przyczyny przeplatają się i wzajemnie warunkują. Przykładowo decyzja o migracji, dla której podstawowym motywem było podjęcie kształcenia lub sprawy rodzinne nie wyklucza podjęcia pracy zarobkowej.
8 Dane bieżące GUS wskazują na stały wzrosty liczby studentów cudzoziemców na uczelniach województwa lubel-skiego. W roku akademickim 2010/2011 ich liczba wyniosła 2042 osoby, tj. 2,1% wszystkich studentów w woje-wództwie. W kraju udział cudzoziemców w ogólnej liczbie studentów ukształtował się na poziomie 1,2%.
39
Zgodnie z wynikami poprzedniego spisu w 2002 r. najważniejszą przyczyną imigracji były sprawy rodzinne, które zostały wskazane przez 29,1% imigrantów, a w dalszej kolejności edukacja (27,1%) oraz praca (16,6%). Jednocześnie dla 14,6% imigrantów głównym powodem dla imigracji było uchodźstwo. W 2011 r. kwestie związane z ubieganiem się o ochronę międzynarodową lub krajową miały marginalne znaczenie wśród przyczyn imigracji.
2.2.3. Znajomość języka polskiego
Znajomość języka kraju imigracji jest jednym z najważniejszych czynników determinują-cych skuteczną integrację imigrantów w kraju pobytu. Wśród imigrantów przebywajądeterminują-cych w Polsce czasowo powyżej 3 miesięcy bardzo dobrą znajomość języka polskiego zadeklarowało 28,4% imi-grantów, 15,4% – dobrą, 9,0% – wystarczającą, natomiast 5,7% zadeklarowało trudności w poro-zumiewaniu się
9. Dla 41,6% imigrantów nie zebrano informacji o znajomości języka polskiego.
Wśród osób deklarujących obywatelstwo polskie ponad 90% posługiwało się językiem pol-skim w stopniu co najmniej dobrym. Wśród osób z niepolpol-skim obywatelstwem odsetek ten był znacznie niższy i wyniósł 38,9%. Jednakże przy uwzględnieniu cudzoziemców deklarujących po-sługiwanie się językiem polskim na poziomie co najmniej wystarczającym można stwierdzić, że niemal połowa imigrantów z niepolskim obywatelstwem nie ma kłopotów w komunikacji.
Spośród imigrantów przebywających w Polsce po raz pierwszy ok. 82,3% deklarowało po-sługiwanie się językiem polskim w stopniu co najmniej wystarczającym. Jednocześnie 16,2% miało trudności w porozumiewaniu się. Wśród imigrantów przebywających w Polsce nie po raz pierwszy, udział osób deklarujących znajomość języka polskiego na wystarczającym poziomie był wyższy i wyniósł 95,0%, przy czym jedynie 3,9% osób przyznało, iż ma trudności w porozumiewaniu się.
2.2.4. Struktura demograficzno- społeczna imigrantów przebywających w Polsce czasowo
Wśród ogółu imigrantów nieznacznie przeważały kobiety, których udział wyniósł 51,9%
(w 2002 r. – 59,0%). W porównaniu do 2002 r. liczba mężczyzn wzrosła o 22,2%, natomiast liczba kobiet spadła o 8,6%. Oznacza to, iż w ostatnim okresie międzyspisowym doszło do wyrównania się proporcji pomiędzy przedstawicielami obu płci. Liczebną przewagę mężczyzn nad kobietami odnotowano w przypadku większości krajów poprzedniego zamieszkania. Jednakże o ogólnej przewadze kobiet przesądził ich znaczny odsetek w grupie imigrantów, dla których krajem po-przedniego zamieszkania były Ukraina, Białoruś i Rosja – w przypadku osób przybyłych z tych państw udział kobiet wyniósł odpowiednio 61,5%, 63,1% oraz 62,5%. Przewaga kobiet była bar-dziej wyraźna wśród imigrantów, którzy wybrali wieś jako miejsce swojego czasowego przebywa-nia (55,7%). W miastach udział kobiet był niższy i wyniósł 50,7%.
W momencie spisu najliczniejszą grupę, zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn, stanowiły osoby w wieku 20-24 lata (15,5% imigrantów) oraz w wieku 15-19 lat (14,6%). Znaczny był rów-nież udział imigrantów w wieku 25-29 lat (11,8%) oraz w wieku 30-34 lata (10,8%). Oznacza to, iż wśród imigrantów przebywających w województwie lubelskim czasowo powyżej 3 miesięcy prze-ważały osoby młode. Nieco ponad 82% imigrantów nie przekroczyło 45 lat, a niespełna 57% było w wieku poniżej 30 lat.
9 Pytanie dotyczące stopnia znajomości języka polskiego zadawano imigrantom powyżej 4 roku życia. Pytanie miało charakter subiektywny. Za małoletnie dzieci odpowiedzi udzielali rodzice lub opiekunowie.
40
Podobnie kształtowała się struktura imigrantów przebywających w województwie lubelskim czasowo powyżej 3 miesięcy według wieku w momencie przyjazdu. Najliczniejszą grupę stanowiły osoby w wieku 20-24 lata (17,7%) oraz 25-29 lat (11,8%). Niespełna 82% ogółu imigrantów sta-nowiły osoby, których wiek w momencie przyjazdu do Polski nie przekraczał 45 lat, a w przypadku ok. 55% – 30 lat (wykres 2.3).
Wykres 2.3. Imigranci przebywający czasowo powyżej 3 miesięcy według płci i grup wieku w momencie przyjazdu
Wśród imigrantów w wieku 15 lat i więcej przebywających czasowo powyżej 3 miesięcy w województwie lubelskim w 2011 r. 38,2% stanowiły osoby żonate lub zamężne. Udział tej kate-gorii osób kształtował się na zbliżonym poziomie w przypadku mężczyzn (37,2%) i kobiet (39,0%), a także w grupie imigrantów krótkookresowych (36,9%) i długookresowych (38,6%). Zdecydowaną przewagę imigrantów przebywających w związku małżeńskim odnotowano na wsi – 48,1%; w mie-ście odsetek ten wyniósł 35,1%. Udział kawalerów i panien wyniósł 26,9%, przy czym był on zde-cydowanie wyższy wśród imigrantów krótkookresowych (53,2%), niż wśród osób przebywających w Polsce czasowo przez okres powyżej 12 miesięcy (18,6%). Należy jednak zaznaczyć, iż dla 28,3% imigrantów stan cywilny prawny nie został określony (wykres 2.4).
Wykres 2.4. Imigranci w wieku 15 lat i więcej przebywający czasowo powyżej 3 miesięcy według okresu przebywania i stanu cywilnego prawnego w 2011 r.
0
5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65 lat i więcej
przebywający 12 miesięcy i więcej przebywający od 3 do 12 miesięcy %
41
Wśród imigrantów w wieku 13 lat i więcej przebywających w województwie czasowo po-wyżej 3 miesięcy najwięcej osób, tj. 26,7% legitymowało się wykształceniem średnim. Wykształ-cenie wyższe posiadało 19,3% imigrantów, podstawowe ukończone i gimnazjalne – 10,1%, zasad-nicze zawodowe – 3,9%, a policealne – 1,4%. Jednocześnie dla 38,6% imigrantów nie ustalono poziomu wykształcenia.
Wykres 2.5. Imigranci w wieku 13 lat i więcej przebywający czasowo powyżej 3 miesięcy wed ług płci i poziomu wykształcenia w 2011 r.
Udział osób z wykształceniem wyższym był wyraźnie wyższy wśród kobiet (21,9%) niż wśród mężczyzn (16,5%). Z kolei mężczyźni częściej niż kobiety legitymowali się wykształceniem średnim (29,1% wobec 24,5% wśród kobiet), gimnazjalnym i podstawowym ukończonym (10,3%
wobec 10,1%), zasadniczym zawodowym (4,5% wobec 3,3%) oraz policealnym (1,4% wobec 1,3%) (wykres 2.5).
2.2.5. Aktywność ekonomiczna i źródła utrzymania
Wyniki spisu wykazały, że 38,4% imigrantów w wieku 15 lat i więcej przebywających cza-sowo powyżej 3 miesięcy było aktywnych zawodowo (wykres 2.6). Do biernych zawodowo zali-czono 23,3% imigrantów. Jednocześnie status na rynku pracy nie został określony dla 38,3% imi-grantów. W grupie aktywnych zawodowo najliczniejszą grupę stanowili pracujący – 31,1% ogółu imigrantów w wieku 15 lat i więcej (81,0% imigrantów aktywnych zawodowo), natomiast odsetek osób bezrobotnych wyniósł 7,3% (18,9% imigrantów aktywnych zawodowo). Wśród mężczyzn udział osób aktywnych zawodowo wyniósł 41,2% wobec 35,8% wśród kobiet. Z kolei udział osób biernych zawodowo był wyższy wśród kobiet (25,7%) niż wśród mężczyzn (20,7%).
Wśród pracujących imigrantów w wieku 15 lat i więcej przebywających czasowo powyżej
3 miesięcy najwięcej osób pochodziło z Ukrainy – 41,0%, a następnie z Białorusi – 13,9% oraz
Bułgarii – 6,9%. Zdecydowana większość pracujących imigrantów nie posiadała obywatelstwa
pol-skiego (80,8%). Wśród pracujących cudzoziemców przeważali obywatele Ukrainy, Białorusi oraz
Bułgarii.
42
Najwięcej pracujących imigrantów było zatrudnionych w sekcjach: handel hurtowy i deta-liczny, naprawa pojazdów samochodowych – 26,9%, działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca – 19,4%, edukacja – 14,7% oraz rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybac-two – 11,4%. Wśród imigrantów długookresowych udział osób pracujących w handlu wyniósł 22,7%, natomiast wśród imigrantów krótkookresowych aż 39,1%.
Wykres 2.6. Imigranci w wieku 15 lat i więcej przebywający czasowo powyżej 3 miesięcy według statusu na rynku pracy w 2011 r.
Imigranci najczęściej pracowali w zawodach z grupy „specjaliści” – 29,3%, „pracownicy usług osobistych i sprzedawcy” – 24,2% oraz „robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy” – 11,4%.
Jednocześnie zaledwie 7,5% imigrantów pracowało przy pracach prostych.
Wyniki spisu z 2011 r. wykazały, że 38,2% imigrantów przebywających w województwie powyżej 3 miesięcy posiadało własne źródło utrzymania, osoby utrzymywane stanowiły 19,5%, natomiast dla 42,3% imigrantów nie ustalono źródła utrzymania. Z pracy najemnej utrzymywało się 19,8% ogółu imigrantów (51,9% imigrantów posiadających własne źródło utrzymania), z pracy na własny rachunek – 8,5% (22,2%), natomiast ze źródeł niezarobkowych (np. emerytury lub renty) – 2,8% (7,3%). Z innych niż wymienione powyżej źródeł dochodów (m.in. dochodów z wynajmu, z własności oraz pozostałych źródeł) utrzymywało się 7,1% ogółu imigrantów, tj. 18,6% imigran-tów posiadających źródło utrzymania (wykres 2.7).
Wykres 2.7. Imigranci przebywający czasowo powyżej 3 miesięcy według głównego źródła utrzymania w 2011 r.
Osoby