kańską.
„ P a ł a c T a r g o w y "
85
A LFRED W IL E C K I
S e k re ta rz S to w a rz y sz e n ia Polskich
D z ie n n ik a rz y i Pu b licystów G o s p o d a r c z y c h .
'p A & S C L t y O t p o A jC L h C J Z C L U }
N a czo ło z a g a d n ie ń m łodej p ań stw o w o ści p olskiej w ysu n ę ły się już w jej z a ra n iu k a p italn e p ro b lem y, jak tw o rze n ie skarbu n a ro d o w e g o i w a lu ty p a ń stw o w e j, o r
g a n iz a c ja b a n k o w o ści, o d b u d o w a p rzem ysłu , z d e w a s to w a n e g o d ług o letnią g o s p o d a rk ą o k u p a n tó w , o rg a n i
z a c ja hand lu, z d o b y w a n ie z a g r a n ic z n y c h ryn kó w z b y tu i z a p e w n ie n ie so b ie stałych d o sta w su ro w có w p r z e m ysło w ych, b u d o w a n o w ych d róg i mostów o r a z linij k o le jo w y ch , z a o p a t rz e n ie ko lejn ictw a w o d p o w ie d n i t a bor, b u d o w a d o m ó w m ie szk aln ych i g m a ch ó w p ań stw o w y ch .
J a sn ą w ię c jest r z e c z ą , ż e z a in te re so w a n ie sp o łe cze ń stw a sp raw am i g o sp o d a rcze m i m usiało stale w z r a stać, co z n a la z ło sw ój w y r a z w n astaw ie n iu się o rg a nów o pinji p u b liczn e j d o tych z a g a d n ie ń . S z e re g pism co d z ie n n y ch w p ro w a d z ił s p e c ja ln e d z ia ły g o s p o d a rc z e , a ró w n o cze śn ie z a c z ę ły p o w s ta w a ć pism a p e rjo d y cz- ne o ch a ra k te rz e o g ó ln o -g o sp o d a rc zy m , cz a so p is m a , re p re z e n tu ją c e interesy g łó w n y ch g a łę z i ż y c ia g o s p o d a r c z e g o i w re s z c ie c z a so p ism a b ra n żo w e .
In fla cja i d e w a lu a c ja m arki w la ta ch 1921 — 1924, w z m o ż o n a sp e k u la c ja g ie łd o w a , w p ro w a d z e n ie w p ier
w sz e j p o ło w ie roku 1924 n o w e j w a lu ty — zło te g o , który je d n a k ż e w r. 1925 ró w n ie ż się z a ła m a ł, sta b iliz a c ja fa k ty czn a zło te g o w dru g iej p o ło w ie 1926 r. na n o w ym p o zio m ie , w re s z c ie s ta b iliz a c ja p ra w n a w a lu ty kra
jo w e j, tw o rze n ie n o w ych g a łę z i p rzem ysłu i ro z b u d o w a już istn ie jący ch , b u d o w a portu G d y ń s k ie g o , tw o rze n ie p olskiej floty h a n d lo w e j i o rg a n iz o w a n ie hand lu z a m orskiego, in te n syfikacja p rod ukcji rolnej, w a ż n e w y d a rze n ia m ię d z y n a ro d o w e , flu ktu acja cen na ryn kach ś w ia to w ych — w szy stk ie te m om enty w y m a g a ły ak tu aln ej info rm acji i o d p o w ie d n ie g o o św ietlen ia i o d d z ia ły w a ły tern sam em ko rzystn ie na ro zw ó j p ra sy g o s p o d a rc z e j.
D łu g o trw ały k ry zy s, o c z y w iśc ie , nietylko nie w p ły n ął na o sła b ie n ie z a in te re so w a ń sp o łe cze ń stw a z a g a d nieniam i g o s p o d a rc z e m i, le c z siłą r z e c z y je s z c z e je p o g łę b ia ł. W skutek te g o w zro sła p o c zy tn o ść cza so p ism g o s p o d a r c z y c h i pism co d z ie n n y ch , p o s ia d a ją c y c h d z ia ły g o s p o d a rc z e .
D zisia j już p ra w ie w szy stkie w ię k s z e pism a sto łe c z
ne i w ie lk a ilo ść pism p ro w in cjo n a ln y ch p r o w a d z ą o d ręb n e d z ia ły g o s p o d a r c z e . D z ia ły te w niektórych g a z e ta c h o b ejm u ją d w ie , a n a w e t n ie kie d y trzy i cztery strony i z a w ie r a ją m. in. ró w n ie ż d od atki b ra n ż o w e . In
ne pism a o m a w ia ją s p ra w y g o s p o d a r c z e w d z ia ła c h o g ó ln y ch .
Z a u w a ż y ć n a le ż y , ż e z n a c z n ą c z ę ś ć in fo rm acyj g o s p o d a rc z y c h o trzym u ją pism a c o d z ie n n e od a g e n c y j p ra so w y c h (Polska A g e n c ja T e le g r a fic z n a (P. A . T.),
A g e n c ja „Isk ra ", Polska A g e n c ja P u b licy styczn a (P. A . P.), A g e n c ja „P ress", P ra so w a A g e n c ja Z w ią zk u Izb i O r g a n iz a c y j R o ln iczych (A g e n cja ro ln a „A ro l" i inne).
R ó w n ie ż w z a k re s ie artyku łó w g o s p o d a rc z y c h , pi
sm a, z w ła s z c z a p ro w in cjo n a ln e , k o rzy sta ją z p o m o cy a g e n c y j („Iskra", P. A . P., P. A . Z.), je d n a k ż e w z n a c z nie m niejszym stopniu, niż w d z ie d z in ie in fo rm acy j. Pi
sm a p e rjo d y c z n e p o słu g u ją się w ia d o m o ścia m i i a rty kułami a g e n cy jn e m i n a o g ó ł m ało.
N ie z a le ż n ie od g a z e t p o lity czn y ch , z a w ie r a ją c y c h mniej lub w ię c e j o b sze rn e d z ia ły g o s p o d a rc z e , istnieje je d n o pismo co d z ie n n e , p o św ię co n e p rzed e w szystk iem sp raw o m g o sp o d a rczy m . Jest niem „ C o d z ie n n a G a z e ta H a n d lo w a " , w y c h o d z ą c a w W a r s z a w ie .
W y d a w n ictw e m co d zie n n e m o c h a ra k te rz e g osp o- d arczo -g ie łd o w y m jest „B iuletyn G ie łd o w y Polskiej A - g en cji T e le g ra fic z n e j" , a b o n o w a n y p r z e w a ż n ie p r z e z b an ki, w ię k s z e p rze d się b io rstw a p rzem ysło w e i h a n d lo w e , o ra z z w ią z k i g o s p o d a rc z e . Biuletyn d a je c o d z ie n nie n o to w an ia d e w iz , w alu t, zło ta i sre b ra , p a p ie ró w p ro ce n to w y ch , a k c y j, z b ó ż i innych zie m io p ło d ó w , cu kru, a rtyku łó w h o d o w la n y ch , d rz e w a , su ro w có w i w a ż n ie jszych p ó łfa b ry k a tó w i fa b ry k a tó w , artyku łów kolon
ja ln y ch i t. d. z g iełd k ra jo w y ch i z a g r a n ic z n y c h . Biu
letyn ten z a w ie r a p o zatem in fo rm acje g o s p o d a rc z e . Pism a p e rjo d y c z n e w P o lsce m o żn a p o d z ie lić n a trzy w ie lkie g ru p y : 1) c z a so p ism a o ch a ra k te rz e o g ó ln o g o s p o d a rc z y m , re p re z e n tu ją c e p e w n e id e e , te n d e n cje i o b o z y , 2) pism a p e rjo d y c z n e , re p re z e n tu ją c e p o s z c z e g ó ln e g a łę z ie ż y c ia g o s p o d a r c z e g o (rolnictw o, p r z e mysł, h a n d e l, rzem iosło, b a n k o w o ść, u b e z p ie c z a ln ic tw o ), a d a le j sp ó łd z ie lc z o ść , w re s z c ie sa m o rz ą d g o s p o d a r
c z y , 3) p e rjo d y ki b ra n ż o w e .
Do p ie rw sze j g ru p y n a le ż ą : d w u tyg o d nik „P rz e g lą d G o s p o d a r c z y " , o rg an C e n tra ln e g o Z w ią zk u Przem ysłu Po lskiego , tygo d nik „P o lska G o s p o d a r c z a " , pism o re p re z e n tu ją c e p o g lą d y sfer o ficja ln y ch , w y d a w a n e p rzy p o p a rciu m inisterstw a przem ysłu i handlu o r a z mini
sterstw : skarb u, ro ln ictw a i reform roln ych , kom unikacji, p o c zt i te le g ra fó w , d w u ty g o d n ik „ G o s p o d a r k a N a r o d o w a " , kw artalnik „E ko n o m ista", w szy stkie w y c h o d z ą c e w W a r s z a w ie , d w u tyg o d nik „P o lityka G o s p o d a r c z a " , w y c h o d z ą c y w Ł o d zi, tygo d nik „P o lska Ju trze jsza G o s p o d a r c z a " w K a to w ic a c h , tygo d nik „ D e p e s z a " w W a r s z a w ie 1, tyg o d n ik „ Ż y c ie Polski G o s p o d a r c z e j" w e Lw o
w ie , d w u tyg o d nik „ Ż y c ie G o s p o d a r c z e " w P o znaniu i s z e re g p o m n iejszych .
D ru g a g ru p a obejm u je p rzed e w szystk iem p ra sę rol
n ic z ą , a w ię c ta kie cz a so p is m a , jak d w u tyg o d nik
„Roi-86
n,k Ekonom ista", o rg a n Z w ią zk u Izb i O r g a n iz a c y j Rol
„ W ia d o m o ś c i D ro gisto w skie" w Po zn an iu i „T yg o d n ik D o staw " w e Lw o w ie, m iesięczn ik „ P a p ie r i G a la n te r ja " , o rg a n b r a n ż y p a p ie rn iczo -p iśm ie n n icz e j w P o lsce i kil
ka p o m n ie jszy ch .
N ato m iast d z ia ł trze ci, d o t y c z ą c y g o sp o d a rstw a w ie jsk ie g o , jest d o ść liczn ie re p re z e n to w a n y . Z w a ż n ie jszych cza so p ism w ym ie n ić n a le ż y n a s tę p u ją c e :
„B artn ik P o stęp o w y" w e Lw o w ie , „B artn ik W ie lk o p o lsk i"
w G n ie ź n ie , „ P s z c z e la r z Polski i O g r ó d " w W a r s z a w ie ,
„P o ra d n ik R o ln iczo -P szcze la rsk i" w N o w o g ró d k u i „ P a sie k a Pom orska" w B ro d n icy , d w u ty g o d n ik „D ró b Pol
ski", tyg o d n ik „P rz e g lą d M ię sn y", d w u ty g o d n ik „P o rad n ik M le cza rsk i i J a jc z a rsk i" w szy stkie w W a r s z a w ie , m iesięczn ik „ P rz e g lą d O g r o d n ic z y " w e Lw o w ie, d w u ty
g od n ik „O g ro d n ik " w W a r s z a w ie , „ G ie łd a O g r o d n ic z a "
w Toruniu (czaso p ism o w y c h o d z ą c e d w a r a z y na ty d zie ń ), tyg o d n ik „P rze w o d n ik G o s p o d a rsk i" o r a z mie
się czn ik „P rze w o d n ik W ie js k i" , „ P rz e g lą d H o d o w la n y "
i „ P rz e g lą d R y b acki" w szy stkie w W a r s z a w ie , tygo d nik
„ Z a g r o d a W z o r o w a " w K ra k o w ie i inne.
R ze m ie śln icy p o s ia d a ją z a le d w ie kilka pism b ra n ż o w y c h , a w ię c w y c h o d z ą c e d w a r a z y na ty d zie ń c z a sopism o „ M a la r z " w P o zn a n iu , tyg o d n ik „ P ie k a rz Pol
ski" w W a r s z a w ie , „ G a z e t a Przem ysłu R ze źn ick ie g o " w P o zn a n iu , w y c h o d z ą c a 3 r a z y w tygo d niu , d w u tyg o d nik
„ P rz e g lą d O b u w n iczo -ch o le w k a rsk i" w P o zn a n iu , o r a z m iesięczn iki „ P rz e g lą d C u k ie rn iczy " w P o zn a n iu , „ G a z e ta K ra w ie c k a " w W a r s z a w ie , „ P rz e g lą d Z e g a rm istrzo w - sko-Zło tn iczy" w P o zn a n iu , „Złotnik i Z eg a rm istrz" w
P o zn a n iu i „ P ra co w n ik G r a fic z n y " w W a r s z a w ie .
P o z a cza so p ism a m i, w y c h o d z ą c e m i w ję zyk u p ol
skim, istnieje w Po lsce je s z c z e s z e re g pism o gó lno -g o - s p o d a r c z y c h , p rze m y sło w y ch , ro ln iczy ch , h a n d lo w y c h , rze m ie śln iczy ch , s p ó łd z ie lc z y c h , b a n k o w y ch i t. d., któ
re w y c h o d z ą w ję z y k a c h : ukraińskim , niem ieckim , ż y d ow skim . U k a zu je się ró w n ie ż kilka cza so p ism w języku francuskim , włoskim i an gielskim .
A G E N C J E P R A S O W E
N a k ła d e m W y ż s z e j S z k o ły D zie n n ika rskie j u k a z a ła się k s ią ż k a A lfr e d a W ile c k ie g o p. t. „ A g e n c je p ra so w e" (skład g łó w n y W ł. M ic h a la k i S-ka, d a w n ie j księ
g a rn ia „ K s ią ż n ic a A tla s " , W a r s z a w a , N o w y Ś w iat 59).
A u to r skreśla w z w ię z łe j form ie historję a g e n c y j od
„ s p r z e d a w c y now in" z XVI w ieku d o o b e cn y c h a g e n c y j te le g ra fic z n y c h , o p e ru ją c y c h n ajn o w sze m i środkam i te ch n iczn e m i. N a stę p n ie au to r o m a w ia d z ia ła ln o ś ć w ielkich a g e n c y j: H a a s a , R eu tera, Deutsches N a ch rich - ten-Buro, „ A sso cia te d Press", A g e n c ji S te fa n i, A g e n cji
„T ass" i t. d.
R o zd zia ł drugi p o d a je o b e c n y stan a g e n c y j p ra so w y ch , z a w ie r a w y k a z w szystkich a g e n c y j te le g ra fic z n ych , w c h o d z ą c y c h w skład ze sp o łu A g e n c y j S p rzy m ie rzo n y c h , ja k o te ż w ię k szy c h a g e n c y j p ryw a tn ych na c a łym św ie cie .
W r o z d z ia le trzecim au to r o m a w ia d z ia ła ln o ś ć a- g e n cy j w Po lsce, p o ś w ię c a ją c d u żo m iejsca te ch n ice p ra c y a g e n c ji te le g ra fic z n e j i in fo rm acy jn o -p u b licy styczn e j.
O sta tn i ro z d z ia ł d o ty c z y techniki w y k o rzy sty w a n ia w ia d o m o śc i a g e n c y jn y c h w re d a k c ja c h pism.
FRANCISZEK G ŁO W IŃ S K I
W ic e d y re k to r Po lskiego Z w ig zku W y d a w c ó w D zie n n ikó w i C z a
sopism w W a r s z a w ie .