3. SYSTEM POMOCY OSOBIE UZALEŻNIONEJ ORAZ JEJ RODZINIE
3.3. MOŻLIWOŚCI WSPARCIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY O WYCHOWANIU W TRZEŹWOŚCI
O WYCHOWANIU W TRZEŹWOŚCI I PRZECIWDZIAŁANIU
ALKOHOLIZMOWI
Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 paździer-nika 1982 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 1356, z 2013 r. poz. 1563, z 2014 r. poz. 822, 1188)
Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi pokazuje z kolei oddziaływania jakie mogą zostać podjęte w ramach pracy socjalnej z osoba-mi uzależnionyosoba-mi i zagrożonyosoba-mi uzależnieniem od alkoholu. Ostatnia nowelizacja ustawy miała miejsce w styczniu 2013 roku. Zgodnie z przyjętą w rozdziale strukturą, również w tym miejscu zebrane zostały konkretne artykuły ustawy, stanowiące pod-stawę do podejmowania oddziaływań profilaktycznych i readaptacyjnych w pracy socjalnej, a także możliwości finansowania nowych programów.
Art. 1.
1. Organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego są obowią-zane do podejmowania działań zmierzających do ograniczania spożycia napo-jów alkoholowych oraz zmiany struktury ich spożywania, inicjowania i wspierania przedsięwzięć mających na celu zmianę obyczajów w zakresie sposobu spożywa-nia tych napojów, działaspożywa-nia na rzecz trzeźwości w miejscu pracy, przeciwdziałaspożywa-nia powstawaniu i usuwania następstw nadużywania alkoholu, a także wspierania działalności w tym zakresie organizacji społecznych i zakładów pracy.
2. Organy, o których mowa w ust. 1, popierają także tworzenie i rozwój organizacji społecznych, których celem jest krzewienie trzeźwości i abstynencji, oddziaływanie na osoby nadużywające alkoholu oraz udzielanie pomocy ich rodzinom, jak również zapewniają warunki sprzyjające działaniom tych organizacji.
3. Organy, o których mowa w ust. 1, współdziałają również z Kościołem Katolickim i innymi kościołami oraz związkami wyznaniowymi w zakresie wychowania w trzeź-wości i przeciwdziałania alkoholizmowi.
Art. 2.
1. Zadania w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi wykonuje się przez odpowied-nie kształtowaodpowied-nie polityki społecznej, w szczególności:
1) tworzenie warunków sprzyjających realizacji potrzeb, których zaspokajanie motywuje powstrzymywanie się od spożywania alkoholu;
2) działalność wychowawczą i informacyjną;
3) ustalanie odpowiedniego poziomu i właściwej struktury produkcji napojów al-koholowych przeznaczanych do spożycia w kraju;
4) ograniczanie dostępności alkoholu;
5) leczenie, rehabilitację i reintegrację osób uzależnionych od alkoholu;
6) zapobieganie negatywnym następstwom nadużywania alkoholu i ich usuwa-nie; 7) przeciwdziałanie przemocy w rodzinie;
8) wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez finansowanie centrów integracji społecznej.
2. Zadania, o których mowa w ust. 1, uwzględnia się w założeniach polityki społeczno--gospodarczej w postaci Narodowego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych13, zatwierdzanego przez Radę Ministrów.
13 Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie Narodowego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011–2015 z dnia 22 marca 2011 r. (Dz. U. z 2011, nr 70, poz. 473)
Art. 4.
1. Samorząd województwa realizuje zadania, o których mowa w art. 1 i 2, w postaci wojewódzkiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych stanowiącego część strategii wojewódzkiej w zakresie polityki społecznej.
2. Zarząd województwa odpowiada za koordynację przygotowania i realizację programu, o którym mowa w ust. 1, udziela pomocy merytorycznej instytucjom i osobom fizycznym realizującym zadania objęte tym programem oraz współdziała z innymi organami ad-ministracji publicznej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych.
3. Program, o którym mowa w ust. 1, jest realizowany przez regionalny ośrodek polityki społecznej, o którym mowa w przepisach o pomocy społecznej, lub inną jednostkę wskazaną w programie. W celu realizacji programu zarząd województwa może powołać pełnomocnika.
4. Środki finansowe na prowadzenie działań, o których mowa w ust. 2, ujmuje się w bu-dżecie województwa.
Art. 41.
1. Prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu należy do zadań własnych gmin. W szczególności zadania te obejmują:
1) zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uza-leżnionych od alkoholu;
2) udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psy-chospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie; 3) prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w za-kre-sie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w poza-lekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych; 4) (uchylony);
5) wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych;
6) podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 131 i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskar-życiela publicznego;
7) wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji społecznej.
2. Realizacja zadań, o których mowa w ust. 1, jest prowadzona w postaci
stanowiącego część strategii rozwiązywania problemów społecznych,
uchwalanego corocznie przez radę gminy. Program jest realizowany przez
ośro-dek pomocy społecznej, o którym mowa w przepisach o pomocy społecznej, lub inną jednostkę wskazaną w programie. W celu realizacji programu wójt
(bur-mistrz, prezydent miasta) może powołać pełnomocnika.
3. Wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) powołują gminne komisje rozwiązy-wania problemów alkoholowych, w szczególności inicjujące działania w za-kresie określonym w ust. 1 oraz podejmujące czynności zmierzające do orzeczenia o zasto-sowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego.
4. W skład gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych wchodzą oso-by przeszkolone w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. 5. Zasady wynagradzania członków gminnych komisji rozwiązywania problemów
alkoholowych określa rada gminy w gminnych programach rozwiązywania prob-lemów alkoholowych.
Finansowanie realizacji zadań określonych w gminnych programach może odbywać się w ramach środków pochodzących z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, co również jest regulowane przez odpowiednie artykuły prezentowanej ustawy.
Art. 9.
1. Obrót hurtowy w kraju napojami alkoholowymi o zawartości powyżej 18% alkoholu może być prowadzony tylko na podstawie zezwolenia wydanego przez ministra właściwego do spraw gospodarki.
2. Obrót hurtowy w kraju napojami alkoholowymi o zawartości do 18% alkoholu może być prowadzony tylko na podstawie zezwolenia wydanego przez marszałka województwa.
Art. 92.
1. Za wydanie zezwoleń, o których mowa w art. 9 ust. 1 i 2, decyzji wprowadzających w zezwoleniach zmiany oraz duplikatów zezwoleń są pobierane opłaty.
Art. 93.
1. Opłaty, o których mowa w art. 92 ust. 1, mogą być wykorzystane przez zarządy wo-jewództw wyłącznie na finansowanie zadań określonych w art. 4 ust. 1.
2. Zarządy województw mogą zlecać, w drodze porozumień, jednostkom samorządu powiatowego zadania z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholo-wych oraz przekazywać środki finansowe na ich realizację.
Art. 11.
1. Na wydatki związane z realizacją Narodowego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przeznacza się corocznie z budżetu państwa środki w wysokości 1% podatku akcyzowego od wyrobów alkoholowych. 2. Środki, o których mowa w ust. 1, są przeznaczone w szczególności na różne formy pomocy dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin, działalność infor-macyjną i wychowawczą, kształcenie specjalistów i prowadzenie badań naukowych nad problemami alkoholowymi.
3. (uchylony).
Art. 111.
1. W celu pozyskania dodatkowych środków na finansowanie zadań określonych w art. 41 ust. 1 gminy pobierają opłatę za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż na-pojów alkoholowych, o których mowa w art. 18.
Art. 18.
2. Sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży może być prowadzona tylko na podstawie zezwolenia wydane-go przez właściwewydane-go wójta (burmistrza, prezydenta miasta), właściwewydane-go ze względu na lokalizację punktu sprzedaży, zwanego dalej „organem zezwalającym”.
1a. Skreślony.
Art. 181.
1. Na sprzedaż napojów alkoholowych przedsiębiorcom posiadającym zezwole-nia na sprzedaż napojów alkoholowych oraz jednostkom Ochotniczych Straży Pożarnych mogą być wydawane jednorazowe zezwolenia, do których nie stosuje się przepisów art. 18 ust. 4, ust. 5 pkt 5, ust. 6, ust. 7 pkt 4 i 6, oraz ust. 9–14.
Art. 182.
Dochody z opłat za wydane na podstawie art. 18 lub art. 181 zezwolenia oraz dochody z opłat określonych w art. 111 wykorzystywane będą na realizację gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i nie mogą być przeznaczane na inne cele.