N OWA USTAWA O OZE

Energia oraz jej źródła są bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na politykę zagraniczną i ekonomię większości państw na świecie, a „regularne dostawy źródeł energii stanowią również istotny element bezpieczeństwa państwa”⁸. Autorzy książki pt. „Źródła energii i ich znaczenie dla bezpie-czeństwa energetycznego w XXI wieku” napisanej przez Tomasza Młynar-skiego i Marcina TarnawMłynar-skiego bezpieczeństwo energetyczne określają „jako nieprzerwaną dostępność źródeł energii w rozsądnej cenie”⁹.

Zapewnienie ciągłości dostaw energii staje się coraz większym wyzwa-niem. Problem ciągłości dostaw dotyczy również Unii Europejskiej, „jej ogólne wskaźniki energetyczne ukazują wysoki stopień zależności od impor-tu źródeł energii. Wskaźnik uzależnienia energetycznego UE wynosi dla wszystkich produktów około 54%, w tym dla ropy naftowej aż 82%, gazu

6 W. Lenart (red.), POSTAW NA SŁOŃCE, Fundacja Banku Ochrony Środowiska, Warszawa 2015, s. 40.

7 W. Lenart (red.), POSTAW NA SŁOŃCE, Fundacja Banku Ochrony Środowiska, Warszawa 2015, s. 40.

8K. Żukrowska, Bezpieczeństwo energetyczne, [w:] K. Żukrowska (red.), Bezpieczeństwo międzynarodowe, przegląd aktualnego stanu, Wydawnictwo IUS at TAX, Warszawa 2011, s. 396.

9 T. Młynarski, M. Tarnawski, Źródła energii i ich znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego w XXI wieku, Difin SA, Warszawa 2016, s. 12.

NIEZALEŻNOŚĆ ENERGETYCZNA JAKO WYZWANIE DLA SAMORZĄDÓW

I ADMINISTRACJI MIESZKANIOWEJ 69

ziemnego 58%, zaś dla węgla 53%”¹⁰. Polska również jest zmuszona do im-portu źródeł energii, „dotyczy to zwłaszcza ropy naftowej, prawie w całości importowanej z zagranicy (głównie z Rosji) oraz gazu ziemnego. Jeśli chodzi o ten ostatni nośnik energii to produkcja krajowa pokrywa około 31% zapo-trzebowania, import zaś (również głównie z Rosji) obejmuje 69%”¹¹.

Dnia 11 marca 2015 r. została uchwalona w Polsce ustawa o odna-wialnych źródłach energii. Ustawa zawiera poprawkę ustalającą taryfę stałą dla małych źródeł, w tym również dla fotowoltaiki.

Podpisanie ustawy przyczynia się do rozwoju OZE oraz wspierania idei prosumenckiej w Polsce, dając możliwość wspierania i rozwoju fotowoltaiki.

Istotne znaczenie mają tworzone programy dedykowane wsparciu inwesty-cyjnemu w celu powstawania nowych instalacji OZE zwiększających moc w mikroenergetyce. Do tych programów należą m.in. programy NFOŚiGW, WFOŚiGW, operacyjne, System Zielonych Inwestycji itd. W ten sposób po-wstaje polski rynek Odnawialnych Źródeł Energii, który może zapewnić pracę dla wielu tysięcy osób. „Już obecnie pracuje ich w tej branży około 45 tysięcy. Uchwalenie ustawy o OZE z poprawkami dotyczącymi wprowadze-nia taryf stałych należy więc uważać za niezbędne minimum rozwoju sekto-ra energetyki rozproszonej”¹².

Mocnym impulsem dla całej gospodarki jest poprawka prosumencka, która generuje „inwestycje warte 6-8 miliardów złotych, z czego 23% w po-staci VAT-u wróci do państwa. Jednocześnie odpowiednie wsparcie dla ryn-ku mikroinstalacji przełoży się na spadek kosztów inwestycji o 10-20%

rocznie, co ma docelowo doprowadzić do pełnej konkurencyjności kosztowej mikroinstalacji OZE. Nastąpi to po 2020 roku, bez potrzeby dopłacania do produkowanej energii. Tak stało się w większości państw europejskich”¹³.

Potencjalną listę beneficjentów energetyki prosumenckiej stanowią:

 rolnicy,

 mali przedsiębiorcy,

 właściciele domów,

 spółdzielnie mieszkaniowe itd.

Ustawa przyczyni się do przesunięcia środków na segment rozproszo-ny, którego efektem będzie rozłożenie się korzyści na wiele małych podmio-tów. Wprowadzenie ustawy z poprawką spowodowało opracowanie przez Związek Pracodawców Forum Energetyki Odnawialnej programu

10M. Kiedrowska-Pryka, Zależność Unii Europejskiej od zewnętrznych dostaw surowców energetycznych – struktura zużycia nośników energii i ich dywersyfikacja w krajach członkowskich UE, [w:] P. Kwiatkiewicz (red.), Bezpieczeństwo Energetyczne, Rynki surowców i energii – teraźniejszość i przyszłość, tom I, Polityka – gospodarka – zasoby naturalne i logistyka, Fundacja na rzecz czystej energii, Poznań 2014, s. 419.

11P. Szlagowski, Polityka energetyczna Polski, [w:] J. Świątkowska (red.), Bezpieczeństwo energetyczne państw Grupy Wyszechradzkiej. Jak zmieniają się relacje energetyczne w Europie, Instytut Kościuszki, Kraków 2011, s. 32–33.

12W. Lenart (red.), POSTAW NA SŁOŃCE, Fundacja Banku Ochrony Środowiska, Warszawa 2015, s. 42.

13 Ibidem, s. 43.

Sylwia Jagiełło 70

tacji i mikrokredytów dla przydomowych instalacji OZE w modelu prosu-menckm. Na podstawie sukcesu programu promującego instalacje kolekto-rów słonecznych przez NFOŚiGW oraz krajowe instrumenty wsparcia, ZP FEO proponuje: program dopłat na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych przeznaczonych na montaż i zakup mikroinstalacji OZE na lata 2015-2016 (aby zapewnić dalszy rozwój w okresie przejściowym, do czasu uruchomienia środków unijnych). Pomocą zainicjowanych dopłat miały by być zarówno systemy pracujące wyspowo, przyłączone do sieci, oraz insta-lacje hybrydowe.

Oprócz programu „Prosument” w II kwartale 2015 roku NFOŚiGW ofe-ruje kredyty w ramach programu „Bocian”. Celem programu jest ogranicze-nie lub uniknięcie emisji CO2 poprzez zwiększenie produkcji energii z insta-lacji wykorzystujących odnawialne źródła energii. Natomiast beneficjentami projektu są przedsiębiorcy, podejmujący realizację przedsięwzięć z zakresu odnawialnych źródeł energii na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Wartość alokacji dla całego programu priorytetowego „Bocian” wynosi do 570 mln zł. Pożyczką objęte są projekty na budowę, rozbudowę albo przebudowę instalacji OZE, oraz na instalacje hybrydowe jak również sys-temy magazynowania. „Okres finansowania to 15 lat, natomiast okres ka-rencji nie może być dłuższy niż 18 miesięcy. Pożyczka może wynieść do 85%

kosztów kwalifikowanych, jednak nie więcej niż 40 mln złotych. Oprocen-towanie to około 2% w skali roku”¹⁴.

P

Według danych z raportu Europejskiej Agencji Środowiska wynika, że przyjęte standardy jakości powietrza w przepisach unijnych, w większości państw członkowskich nie są dotrzymywane. Polska należy do tych państw, które mają problemy z czystością powietrza. W obliczu zmian klimatycz-nych, koncentracji gazów cieplarnianych dojdzie „przyszłość światowej energetyki stanowią paliwa nieemisyjne jako czyste źródła energii”¹⁵.

Dlatego też ogromnym wyzwaniem stojącym przed jednostkami samo-rządu terytorialnego w aspekcie wykorzystania odnawialnych źródeł energii wobec nowej perspektywy będzie dofinansowanie na lata 2014-2020 r.

„Jednostki samorządu terytorialnego oddziałują na rozwój odnawialnych źródeł energii w ramach własnych zadań publicznych, których celem jest zaspokajanie potrzeb wspólnoty samorządowej. Zadania te są wykonywane na poziomie gminy, powiatu i województwa. Należy podkreślić, że polski system prawny nie daje samorządom zbyt wielu możliwości skutecznego stymulowania rozwoju OZE. Dlatego tym bardziej jest istotne, aby te

14 [http://nfosigw.gov.pl/oferta-finansowania/srodki-krajowe/programy-priorytetowe/bocian-rozproszone-odnawialne-zrodla-energii], dostęp 28.11.2016 r.

15 T. Młynarski, M. Tarnawski, Źródła energii i ich znaczenie dla bezpieczeństwa energetyczne-go w XXI wieku, Difin SA, Warszawa 2016, s. 12.

NIEZALEŻNOŚĆ ENERGETYCZNA JAKO WYZWANIE DLA SAMORZĄDÓW

I ADMINISTRACJI MIESZKANIOWEJ 71

wości prawne, którymi samorząd dysponuje, jak najpełniej wykorzysty-wać”¹⁶.

Perspektywy najbliższych lat inwestycji w OZE będą związane z rozwo-jem technologicznym, który będzie się przyczyniał do spadku cen energii ze źródeł odnawialnych.

Korzyści wynikające z wykorzystania surowców odnawialnych to:

 rozwój gospodarki wykorzystującej nowoczesne technologie,

 ochrona środowiska naturalnego (redukcja emisji CO2),

 tworzenie nowych miejsc pracy,

 przesunięcie kierunku przepływu pieniędzy na segment rozproszony,

 powstanie nowych przedsiębiorstw (produkcja i obsługa instalacji,

 rozwój upraw rolniczych (głównie rośliny energetyczne),

 wizerunku jednostki samorządu terytorialnego (proekologicznego) oraz promocja,

 uniezależnianie się energetyczne od zewnętrznych dostawców – zwięk-szenie lokalnego bezpieczeństwa energetycznego,

 poprzez poprawę stanu środowiska naturalnego – ograniczenie kosztów związanych z ochroną zdrowia,

 zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju – zapewnienie dostępu do zasobów nieodnawialnych przyszłym pokoleniom.

L

:

[1] M. Kiedrowska-Pryka, Zależność Unii Europejskiej od zewnętrznych dostaw surowców energetycznych – struktura zużycia nośników energii i ich dywersy-fikacja w krajach członkowskich UE, [w:] P. Kwiatkiewicz (red.), Bezpieczeń-stwo Energetyczne, Rynki surowców i energii – teraźniejszość i przyszłość, tom I, Polityka – gospodarka – zasoby naturalne i logistyka, Fundacja na rzecz czystej energii, Poznań 2014, s. 419.

[2] W. Lenart(red.), POSTAW NA SŁOŃCE, Fundacja Banku Ochrony Środowi-ska, Warszawa 2015r.

[3] T. Młynarski, M. Tarnawski, Źródła energii i ich znaczenie dla bezpieczeń-stwa energetycznego w XXI wieku, Difin SA, Warszawa 2016, s. 12.

[4] M. McLuhan, B. Nevitt, Take today, the executive as dropout, Harcourt Brace Jovanovich, New York, 1972.

16 [http://samorzad.pap.pl/depesze/Kategorieredakcyjne_BibliotekaSAF/149941/Perspektywy -dla-OZE], dostęp 28.11.2016 r.

Sylwia Jagiełło 72

[5] P. Szlagowski, Polityka energetyczna Polski, [w:] J. Świątkowska (red.), Bez-pieczeństwo energetyczne państw Grupy Wyszechradzkiej. Jak zmieniają się relacje energetyczne w Europie, Instytut Kościuszki, Kraków 2011, s. 32–33.

[6] Toffler A., Trzecia fala, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 2006, s. 306.

[7] K. Żukrowska, Bezpieczeństwo energetyczne, [w:] K. Żukrowska (red.), Bez-pieczeństwo międzynarodowe, przegląd aktualnego stanu, Wydawnictwo IUS at TAX, Warszawa 2011, s. 396.

Źródła internetowe:

[8] [http://nfosigw.gov.pl/oferta-finansowania/srodki-krajowe/programy-prior ytetowe/bocian-rozproszone-odnawialne-zrodla-energii], dostęp 28.11.2016 r.

[9] [http://www.ie-leipzig.com/010-dateien/pdf/kurzfassung_rekk_polnisch.pdf], dostęp 28.11.2016 r.

[10] [http://samorzad.pap.pl/depesze/Kategorieredakcyjne_BibliotekaSAF/1499 41/Perspektywy-dla-OZE], dostęp 28.11.2016 r.

S

Niezależność energetyczna jako wyzwanie dla samorządów i admini-stracji mieszkaniowej

Celem publikacji jest przedstawienie zalet wykorzystania niezależności energetycznej poprzez wykorzystanie instalacji pochodzących z Odnawial-nych Źródeł Energii przez osiedla, miasta, gminy, w kontekście zrównowa-żonego rozwoju. Warto wiedzieć, że instalacje odnawialnych źródeł energii znacząco podnoszą wartość nieruchomości. Na przykład systemy solarne chronią przed niestabilnymi cenami energii elektrycznej oraz pozwalają na oszczędności. Dają również możliwość sprzedaży energii elektrycznej oraz niezależności częściowej lub całkowitej od sieci publicznej. Są one również perspektywą na uzyskanie energii elektrycznej w miejscach trudno dostęp-nych.

Większość tych przedsięwzięć spowodowana jest inicjatywami gmin.

W wyniku których efektem są nie tylko oszczędności i zysk ze sprzedaży energii, ale również wzrost dochodów ze sprzedaży działek, czy pozyskiwa-nie inwestorów i przyciągapozyskiwa-nie turystów.

S

Energy independence as a challenge for self-governments and housing administration

Energy independence as a challenge for self-governments and housing administration The aim of the publication is to present the advantages of

NIEZALEŻNOŚĆ ENERGETYCZNA JAKO WYZWANIE DLA SAMORZĄDÓW

I ADMINISTRACJI MIESZKANIOWEJ 73

the use of energy independence through the use of the installation from renewable energy sources by the housing estate, cities, municipalities, in the context of sustainable development.

It is worth knowing that the installations of renewable energy sources significantly increase the value of the property. For example, solar systems protect against volatile electricity prices and allow for savings. Also give the opportunity to sell electricity and partial or complete independence from the public network. They are also the prospect of getting electricity in diffi-cult to access places.

Most of these projects is due to the initiatives of municipalities. As a result, the effect of which are not only cost savings and earnings from energy sales, but also increased revenue from the sale plots of land, or at-tracting investors and atat-tracting tourists.

SAMORZĄD TERYTORIALNY

PRACE NAUKOWE WSZIP NR 41 (2)2017 ORGANIZACJA FUNKCJONOWANIE I KIERUNKI ROZWOJU