Gdy Franklin Delono Roosevelt wal
czył o wybór na prezydenta Stanów Zje
dnoczonych, plan »Nowego Ładu* (New Oeal) nie przybrał jeszcze realnych kształ
tów w jego głowie. Energiczny kaleka (Roosevelt ma sparaliżowaną dolną część ciała. Jest dziecięcej choroby t. zw. Heine Mediny, która objawiła się u prezydenta U. S. A. w 30 roku życia i przykuła go na 7 lat do łóżka) postanowił jednak ra- dykalnemi środkami zwalczyć kryzys.
•Rewolucja* rooseveltowskamiała być jednak pogodnym zabiegiem. >Nowy Ład*
miał zapanować w Ameryce z uśmiechem na ustach. Tak radykalne przemiany, jak naprzykład przezwyciężenie zasady
»wol-itość Tomku w swoim domku* i narzuce
nie przemysłowcom umów zbiorowych ze związkami robotniczymi, były w Ameryce czemś niezwykiem. Niesłychany był rów
nież zamach na bezczelne związki i trusty elektryczne, komunikacyjne i gazowe. Sy
stem Roosevelta wywoływał po stronie przedsiębiorców burze protestów.
Skończyło się chwilowo na tem, że Roosevelt uratował wprawdzie zagrożone bankructwem banki i »nakręcił« do pew
nego stopnia koniunkturę gospodarczą, a- le w Ameryce mało się w gruncie rzeczy zmieniło. W Ciągu trzech lat wydał Skarb amerykański na te eksperymenty 30 mi
liardów dolarów.
Skąd pochodzą te pieniądze? ]ak wiadomo, posiada każdy bank amerykań
ski, należący do t. zw. systemu banków narodowych, prawo drukowania bankno
tów. Były one pokryte cennymi metalami, ale z chwilą zniesienia standartu złota wa
runek ten odpadł. Rząd Stanów wydawał teraz obligacje pożyczkowe, t. zw. bony skarbowe na kolosalne sumy. Banki na
rodowe przejmowały te bony i uzyskiwa
ły w zamian zato prawo emitowania ban
knotów'.
Pokryciem nowego dolara amerykań
skiego są więc właściwie... długi pań
stwowe. Jest to w gruncie rzeczy
kolosal-na inflacja. Ale Ameryka może sobie, zda- niem fachowców, na to pozwolić. I fak
tycznie — złoto nie tylko że przestało u- ciekać z Ameryki, ale nawet skierowało się właśnie do kraju, gdzie nie służy do pokrywania druku bankotów. Leży ono w piwnicach banków amerykańskich a kraj zalewają miljardy papierowych dolarów.
Te miljardy uszanowały zrujnowane banki i służą do dalszego nakręcania kon
iunktury. Gdy tylko bankom zaczęło się znowu lepiej wieść, cały radykalny pro
gram Roosevelta wziął w łeb. Kilkoma wyrokami Najwyższego Sądu jego system t. zw. N. R. A. uznany został jako nie
konstytucyjny i w Ameryce znów zapano
wał chaos.
„Każdy królem" — hasło demagoga amerykańskiego.
Senator Luiziany adwokat Huey Long stał się obok prezydenta Roosevelta naj głośniejszą postacią w Stanach Zjednoczo
nych, We wrześniu 1935 roku padł on o- fiarą zamachu i w ten sposób ubył Roo- seveltowi najgroźniejszy kontrkandydat w wyborach 1936 roku. Zycie senatora Lon- ga to jakby najdoskonalszy romans pra
wdziwie amerykański. Napisało go życie samo i dlatego warto je pokrótce streścić.
Huey Long wyszedł z ludu i odbył typową karjerę «selfmademana», czło- wieka, który własnym wysiłkiem urządza się na świecie. Za młodu próbował roz
maitych zawodów a celem jego życia by
ło oczywiście zdobycie miljonów. W pe
wnym momencie — Long liczył wówczas 25 lat — zdawało mu się, że już osiąg
nął cel swoich marzeń. Oto na spółkę z kilkoma innymi przedsiębiorcami odkrył i zapewnił sobie opcję na źródła nafty pod Shrevepcrt. Zdawało mu się, że ka- rjera zrobiona. Ale wielkie towarzystwa naftowe podstawiły mu pono nogę 1 Long obszedł się figą z makiem.
W swojej autobiografii, stanowiącej zarazem obecnie katechizm dla jego zwo
lenników politycznych, Long opisuje ten moment w swojem życiu bardzo dosadnie A książka Longa nosi charakterystyczny tytuł: -Everyman a King» — Każdy Kró
lem!
Huey Long pisze:
• Pewnego wieczoru udałem się na spoczynek uszczęśliwiony. Doprowadziłem bowiem do skutku opcje i kontrakty, któ
re miały mnie uczynić milionerem Naza
jutrz po przebudzeniu dowiedziałem się jednak, że moje papiery nie mają żadnej wartości, bo tak zadecydowały trzy zespo
ły kapitalistycznych rekinów*.
Od tej chwili poprzysiągł Long zgu
bę ‘ kapitalistycznym rekinom i Goliatom*.
Nadał sobie miano ‘ królewskiej ryby» (a Kingfish) i zabrał się do polityki. ]ego teatralność i naiwnie brutalne metody, znakomicie dostosowane do niewybrednej psychiki amerykańskiej, zdobyły mu dużą popularność w ojczystym Stanie Luizjana.
Gdy ‘ uśmiechnięta rewolucja* Roosevcl- ta poczęła obiecywać amerykanom raj na ziemi pod skrzydłami błękitnego orła
‘ Nowego Ładu* —Long rozwinął szero
ko swą demagogiczną agitację.
Został wybrany senatorem z ramienia Stanu Luizjana i stał się dyktatorem pań
stwa związkowego. Senator Huey Long obiecywał wszystkim amerykanom dobró- byt, gwarantował każdej rodzinie minimum 2,500 dolarów rocznego dochodu a ponad
to własny dom, samochód i radjo. Po skończeniu 60-tego roku życia miałby każ
dy amerykanin otrzymywać rentę państwo
wą. Farmerom obiecywał oczywiście skre
ślenie długów a bezrobotnym stałe za
trudnienie.
Wszystko to chciał Long osiągnąć bardzo prestym sposobem. Po dojściu do władzy obiecywał przeprowadzić powsze
chny udział ludności w trzeciej części bo
gactw Ameryki. «Share our wealth* — podzielmy między siebie nasze bogactwa
— siało się naczelnem hasłem autora
•Każdy Królem*.
Czy można dziwić się, że takie ha
sła zdobywały senatorowi Luizjany miljo- ny zwolenników.
Senator Long zginął ugodzony kulą doktora Karola Weissa. Był to zięć s ę dziego M, B. Pavy, który sabotował reżim dyktatorski «króiewskiej ryby* w Stanie Luizjana. Zamachowiec zginął również podziurawiony jak rzeszoto kulami agen
tów policyjnych, strzegących senatora.
Przyszłość U. S. A.
Ciężko chory organizm Stanów Zjed
noczonych ukrywa w sobie niespożyte energje. je st to kraj tak bogaty, że na
wet najcięższy kryzys nie jest w stanie go zniszczyć. Ale gorączka, trawiąca A- merykę, musi prędzej czy później dopro
wadzić do gwałtownego wybuchu. A go
rączka wstrząsa bardzo silnie tym olbrzy
mim kontynentem. Raz po razie wybucha
ją strajki, przyczem nie obchodzi się bez przelewu krwi.
Uśmiechnięta rewolucja Roosevelta pozostawiła duże ślady po sobie. Miljar
dy wpompowywane w organizm gospo
darczy, robią swoje Ale są to tylko za
strzyki. Pacjent amerykański nie został uleczony.
Subsydiami N.R.A. buduje się w kra*
ju olbrzymie tamy rzeczne, dając pracę tysiącom bezrobotnych. Oto charakterysty
czny obrazek. Na rzece Tennessee obok miasta Knoxville buduje się system kolo
salnych tam. Mają tam powstać wielkie Stacje elektryczne, które zaopatrzą 7 Sta
nów w tanią energję elektryczną. W ten sposób pragnęłaby N.R.A. pogrążyć pry
watne trus>y elektryczne i zmusić je de ustępstw.
Ale trusty te bronią się. Odpowiedzią ich jest grad wyroków sądowych przeciw
ko systemowi «Nowego Ładu*. I oto zwolna traci Roosevelt wpływy nawet w swojej własnej partj demokratycznej, któ
ra dzięki N .RA pobiła konkurencyjną partję rupublikańską i obsadziła swoimi ludźmi aparat państwowy.
Uśmiechnięta rewolucja nie uratowa
ła Stanów Zjednoczonych, W gruncie rze
czy wszystko zostało przy starem. Ame
ryka przejdzie jeszcze niejeden wstrząs i niewiadomo, czy będą to (uśmiechnięte*
rewolucje. Ale nie ulega wątpliwości, że A ni& fkSff^óeia^z nich zwycięsko. Tylko 4ataatrófat%Ósmiczna mogłaby zni
szczyć doszczętnie ten potężny kontynent, któremu na imię Stany Zjednoczone A- meryki Północnej.
KONIEC,