w nauce jêzyka rosyjskiego

Leksyka religijna – stanowi¹ca specyficzny obszar nauczania jêzyka – rz¹-dzi siê swoimi prawami, tym barrz¹-dziej, ¿e w rosyjskim jêzyku religijnym mo¿na zauwa¿yæ wp³ywy g³ównie z jêzyka greckiego. W jêzyku polskim obserwuje siê wyraŸn¹ latynizacjê. Jako osobny blok leksykalny obecny w zakresie nauki jê-zyka na poziomie zaawansowanym jest dla studentów dziedzin¹ z³o¿on¹, trudno przyswajaln¹. Rzadko pojawia siê w podrêcznikach do nauki jêzyka. Z punktu widzenia dydaktyki jêzyków obcych otwarte pozostaje te¿ pytanie o koniecz-noœæ i zasadkoniecz-noœæ nauczania tej leksyki, jednak¿e dla nas nie ulega ¿adnej w¹t-pliwoœci, ¿e nauka leksyki z obszaru religii stanowi wa¿ny element poszerza-nia wiedzy o kulturze, historii i realiach danego kraju oraz kszta³ceposzerza-nia specjali-stów w zakresie bieg³ej znajomoœci jêzyka, w tym leksyki specjalistycznej. Jest to szczególnie wa¿ny blok tematyczny w nauce jêzyka rosyjskiego jako obcego.

Bêd¹ce tematem niniejszego artyku³u leksemy zapo¿yczone z innych jêzyków, nale¿¹ce do leksyki religijnej stanowi¹ sferê dotychczas w niewielkim stopniu zbadan¹, co nie znaczy, ¿e ma³o interesuj¹c¹, pozwalaj¹c¹ pokazaæ mechani-zmy przek³adu, kierunki zmian, dokonaæ uogólnieñ i wniosków wa¿nych w as-pekcie konfrontatywnym rosyjsko-polskim, ale tak¿e dla dydaktyki. Leksyka religijna by³a i jest przedmiotem badañ lingwistów i nie tylko¹, natomiast nie

1 Np. Ê.À. Ò è ì î ô å å â: Ðåëèãèîçíàÿ ëåêñèêà ðóññêîãî ÿçûêà êàê âûðàæåíèå õðèñ-òèàíñêîãî ìèðîâîççðåíèÿ. www.durov.com/linguistics2.htm; B. M a t u s z c z y k: Komuni-kacyjne wyobcowanie Koœcio³a. Uwagi o leksyce wspó³czesnego kaznodziejstwa. W: „S³owa, s³owa, s³owa”... w komunikacji jêzykowej. Red. M. G r a b s k a. Gdañsk 2000, s. 176–182.

spotyka siê ani w jêzykoznawstwie rosyjskim, ani w polskim przek³adów z jê-zyka rosyjskiego na polski czy odwrotnie (stanowi³o to niema³¹ trudnoœæ w zbie-raniu materia³u badawczego²). Z tego wzglêdu dla pe³niejszej ilustracji zacho-dz¹cych procesów w nawiasach podane zosta³y Ÿród³os³owa.

Problem ten wydaje siê wa¿ny i aktualny szczególnie w aspekcie nauczania jêzyka rosyjskiego, ze wzglêdu na odmiennoœæ Ÿróde³ zapo¿yczeñ, a co za tym idzie – odmiennoœæ przek³adów, a przede wszystkim odmienne tradycje religij-ne i kulturowe obu narodów. Dla ucz¹cych siê jêzyka rosyjskiego leksemy zwi¹-zane z religi¹ prawos³awn¹ czêsto stanowi¹ olbrzymi¹ trudnoœæ w nauce ze wzglêdu na brak ekwiwalentów. Przynale¿¹ one w g³ównej mierze do egzoty-zmów, s³ów obecnych w jêzyku rodzimym, lecz nazywaj¹cym zjawiska z jêzy-ka przyswajanego, obcego. S³owa polskie zwi¹zane z tradycj¹ jêzy-katolick¹ s¹ naj-czêœciej przek³adane przez studentów z zachowaniem formy s³owa. Niestety, ekwiwalencja tych leksemów nie jest czêsto pe³na, choæ nie brakuje równie¿

s³ów maj¹cych te same odpowiedniki. Czêsto maj¹ one swe ograniczenia styli-styczne i nie jest mo¿liwe u¿ycie ich w podobnej sytuacji komunikacyjnej czy te¿ podobnym kontekœcie.

W analizie wybranych œrodków leksykalnych wyodrêbniono kilka charak-terystycznych grup (brano pod uwagê przede wszystkim semantykê, trudnoœci w przyswajaniu tej leksyki) oraz charakterystyczne swego rodzaju „taktyki prze-k³adowe”, stosowane przez uczniów w nauce wyrazów zapo¿yczonych.

Pierwsz¹ grupê stanowi¹ leksemy zwi¹zane ogólnie z religi¹, niezale¿nie od wyznania; znalaz³y siê wœród nich:

ekumenizm (³ac. oikoumene – œwiat zaludniony) – ýêóìåíèçì celibat (³ac. caelibatus – bez¿eñstwo) – öåëèáàò

teologia (gr. theologia) – òåîëîãèÿ teolog (gr. theologia) – òåîëîã

katolicyzm (fr. catholicisme, od ³ac. catholicus) – êàòîëèöèçì liturgia (gr. leitourgia, od leitourgos – pe³ni¹cy funkcje publiczne) – ëèòóðãèÿ

pastor (³ac. pastor – pasterz) – ïàñòîð

schizma (³ac. schisma, z gr. schisma – roz³upanie, rozszczepienie) – ñõèçìà dogmat (³ac. dogma, z gr. dogma – przekonanie, zdanie, pogl¹d) – äîãìàò pascha (hebr. Pesah – przejœcie) – ïàñõà

2 ród³a wykorzystanych leksemów: A. Ì è ð î â è ÷, È. Ä ó ë å â è ÷, È. Ãð å ê - Ï à á è ñ, È. Ì à ð û í ÿ ê: Áîëüøîé ðóññêî-ïîëüñêèé è ïîëüñêî-ðóññêèé ñëîâàðü. Ìîñêâà–Âàðøàâà 1993; Áîëüøîé ñëîâàðü èíîñòðàííûõ ñëîâ â ðóññêîì ÿçûêå. Ìîñêâà 1998; Wielki s³ownik wyrazów obcych PWN. Red. M. B a ñ k a. Warszawa 2003; R. L e w i c k i: Õðèñòèàíñòâî:

ðóññêî-ïîëüñêèé ñëîâàðü. Warszawa 2002.

Mo¿na wysun¹æ wniosek, i¿ dla tej grupy istniej¹ w jêzyku rosyjskim pe³ne ekwiwalenty zapo¿yczeñ. Jednak¿e charakterystyczne dla niej s¹ istniej¹ce i stylistycznie bardziej prawid³owe rodzime odpowiedniki obecne w jêzyku rosyjskim: áåçáðà÷èå, áîãîñëîâèå, áîãîñëîâ, êàòîëè÷åñòâî, äîãìà, ðàñêîë, chocia¿ w dydaktyce obserwujemy, ¿e studenci czêœciej u¿ywaj¹ w³aœnie lek-syki zapo¿yczonej na zasadzie analogii (nie bierzemy tutaj pod uwagê fonetycz-nego aspektu nauczania ani zmian formalnych wystêpuj¹cych w przek³adzie typu: katolicyzm → êàòîëèöèçì). Pe³niej ilustruj¹ ten problem leksemy, które maj¹ tylko rodzimy ekwiwalent, formalnie zupe³nie odbiegaj¹cy od s³owa

zapo-¿yczonego w jêzyku polskim:

sanktuarium (³ac. sanctuarium) – ñâÿòèëèùå, ñâÿòàÿ ñâÿòûõ penitent (³ac. poenitens – pokutuj¹cy) – êàþùèéñÿ

probacja (³ac. probatio) – ïîñëóøíè÷åñòâî

rekolekcje (³ac. re-collectus – ponownie zebrany) – ãîâåíüå sakra (³ac. sacrum) – ïîñâÿùåíèå

szkaplerz (czes. skapler z niem. Schapelaere, z w³. scapolare od ³ac.

scapulae – plecy) – îáðàçîê, ëàäàíêà

zakrystia (niem. sakristei, z w³. sacristia, od. ³ac. sacrista – s³uga

ko-œcielny) – ðèçíèöà

Zjawisko to o wiele rzadziej wystêpuje w odwrotnym kierunku, czyli w prze-k³adzie z jêzyka rosyjskiego na polski:

aãíåö (ëàò. agnus – ÿãíåíîê) – baranek

àä (ãðå÷. hades – ïîäçåìíîå öàðñòâî) – piek³o

èíäóëüãåíöèÿ (ëàò. indulgentia – ñíèñõîäèòåëüíîñòü, ìèëîñòü) – od-pustëàäàí (ãðå÷. ladanon) – kadzid³o

Czêœciej s³owa zwi¹zane z religi¹ prawos³awn¹ wchodz¹ w jêzyku polskim do grupy egzotyzmów.

Kolejn¹ grupê stanowi¹ leksemy zwi¹zane z religi¹ katolick¹. Mo¿na tutaj wyodrêbniæ grupê bezekwiwalentnej leksyki, która t³umaczona jest za pomoc¹ definicji opisowej, np.:

pascha³ (³ac. paschalis – œwieca wielkanocna) – ïàñõàëüíàÿ ñâå÷à pastora³ (³ac. pastorale – laska pasterska) – ïîñîõ åïèñêîïà pektora³ (³ac. pectorale – piersiowy) – íàãðóäíûé êðåñò

pontyfikalia (³ac. pontificalia) – îáëà÷åíèå åïèñêîïà, çíàêè åïèñêî-ïñêîãî ñàíà

pontyfikalny (³ac. pontificalis) – òîðæåñòâåííûé, ñ ó÷àñòèåì åïèñ-êîïàrekolektant (³ac. re-collectus) – ÷åëîâåê, êoòîðûé ãîâååò, ãîâåþùèé sufragan (fr. suffragant od ³ac. suffragor – wspieram) – åïèñêîï (áåç åïàðõèè)

rezurekcja (³ac. resurrectio – powstanie z martwych) – ïàñõàëüíàÿ çàó-òðåíÿ

suplikacja (³ac. supplicatio) – ìîëèòâåííîå ïåñíîïåíèå superior (³ac. dos³. – wy¿szy) – íàñòîÿòåëü ìîíàñòûðÿ

wotum (³ac. votum – dar obiecany, obietnica) – äàð íà àëòàðü â êîñòåëå wikariat (³ac. vicarius – zastêpca) – äîëæíîñòü âèêàðèÿ, äîì âèêàðèÿ Odpowiedniki rosyjskie czêsto w swoim znaczeniu nie zawieraj¹ obecnego w leksemie polskim znaczenia, które konkretyzuje semantykê. Porównajmy np.

definicje:

suplikacje: ‘religijne pieœni b³agalne, œpiewane szczególnie w okresie klêsk’

wotum: ‘symboliczny przedmiot zawieszany na o³tarzu, zwykle ko³o obrazu lub figury, ofiarowany w jakiejœ intencji lub w dowód wdziêcz-noœci’

Stanowi¹ one du¿¹ trudnoœæ nie tylko zreszt¹ dla ucz¹cych siê jêzyka rosyj-skiego, ale w ogóle ze wzglêdu na ograniczonoœæ ich u¿ycia (najczêœciej w sfe-rze koœcielnej) i specjalistyczne znaczenie. Podstawowym b³êdem ucz¹cych siê jêzyka rosyjskiego jest próba ich dos³ownego przek³adu.

Podobne zjawisko wystêpuje w przek³adzie z jêzyka rosyjskiego na polski, choæ tu przyk³adów jest znacznie mniej:

ñõèìà (ãðå÷. schema – ôîðìà, âèä) – surowa regu³a cõèìíèê – cz³onek zakonu o surowej regule

ñòèõèðà (ãðå÷. stichera – ñòèõ) – zbiór pieœni o tematyce biblijnej Czêœciej leksemy obcojêzyczne nazywaj¹ce realia zwi¹zane ze sfer¹ religijn¹ funkcjonuj¹ w jêzyku polskim jako egzotyzmy. S¹ przek³adane jako ca³kowite ekwi-walenty formalne i semantyczne, z ograniczeniem stylistycznym, np.:

àíàëîé (ãðå÷. analogeion – ïîäñòàâêà äëÿ êíèã) – ana³oj, pulpit

àðõèåðåé (ãðå÷. archi – ãëàâíûé, ñòàðøèé + hieros – ñâÿòîé) – archije-rej, biskup

äèñêîñ (ãðå÷. diskos – êðóãëîå áëþäî) – diskos, patena ëàâðà (ãðå÷. laura – óëèöà, ïîñåëîê) – ³awra, klasztor

Jako drugorzêdne pojawiaj¹ siê definicje „bliskie” Polakowi ucz¹cemu siê jêzyka rosyjskiego. Wydaje siê, ¿e jest to jeden ze sposobów przyswajania i na-uczania leksyki religijnej w jêzyku rosyjskim. Istotny staje siê tutaj równie¿ as-pekt demonstracji przedmiotów, których pojêcia przek³adamy – okazuje siê, ¿e ilustracja czêsto pomaga lepiej przyswoiæ sobie dany egzotyzm i u¿ywaæ go³.

Osobn¹ grupê, wchodz¹c¹ jednak do prezentowanej powy¿ej, stanowi na-zewnictwo cz³onków zakonów, w jêzyku polskim maj¹ce swoje konkretne, utwo-rzone od imion za³o¿ycieli lub charakterystycznego rytu nazwy. W jêzyku ro-syjskim znaczenia s¹ ustanawiane opisowo, np.:

paulin (³ac. Paulus – Pawe³) – ÷ëåí ìîíàøåñêîãî îðäåíà ñâÿòîãî Ïàâëà

szarytka (fr. charite – mi³osierdzie) – ñåñòðà ìèëîñåðäèÿ

Wœród jêzykoznawców (i nie tylko wœród nich) dyskutowany jest czêsto pro-blem, czy znaczenie danych s³ów, którego przecie¿ w okreœlonym przypadku nie sposób analizowaæ niezale¿nie od aspektu kulturowego, przek³adaæ za pomoc¹ analogów obecnych na danym obszarze kulturowym, np. paliusz (³ac. pallium – rodzaj p³aszcza) – îìîôîð. Nie wydaje siê to jednak dobrym sposobem nauki jêzyka, gdy¿ nie jest to rzeczywisty ekwiwalent danego s³owa w jêzyku rosyj-skim (podobnie rzecz ma siê z jêzykiem polrosyj-skim). W s³ownikach dwujêzycznych wystêpuj¹ one jednak tylko w takim t³umaczeniu, co œwiadczy o braku specjali-stycznych materia³ów, opracowañ do nauki tego bloku leksykalnego i wynikaj¹-cych z tego nieprawid³owoœci przek³adowych. Przyjrzyjmy siê przyk³adom:

– w jêzyku polskim w przek³adzie na rosyjski:

stu³a (³ac. stola – d³uga szata) – åïèòðàõèëü paliusz (³ac. pallium – rodzaj p³aszcza) – îìîôîð

I omawiany wczeœniej sposób, który wydaje siê bardziej w³aœciwy:

sutanna (fr. soutane od w³. sottana – spódnica) – ñóòàíà

– w jêzyku rosyjskim w przek³adzie na jêzyk polski:

åïèòðàõèëü (ãðå÷. epi – íà + trachelos – øåÿ) – epitrachelion îðàðèé (ãðå÷. orarion ëàò. orare – ìîëèòüñÿ) – orarion ðÿñà (ãðå÷. rason) – riasa

→

3 O istotnej roli ilustracji w nauce leksyki bezekwiwalentnej np.: E.M. Â å ð å ù à ã è í, Â.Ã. Ê î ñ ò î ì à ð î â: ßçûê è êóëüòóðà. Ëèíãâîñòðàíîâåäåíèå â ïðåïîäàâàíèè ðóññêîãî ÿçûêà êàê èíîñòðàííîãî. Ìîñêâà 1976.

W nauce jêzyka obcego nale¿y odwo³ywaæ siê do tradycji danego narodu, a wiêc jednak podawaæ analogi danych tradycji religijnych, kulturowych z od-powiednim komentarzem realioznawczym⁴, np.:

åïèòðàõèëü → epitrachelion // stu³a ðèçà → ryza // ornat

ôåëîíü → ryza, felonion // ornat

ñàêêîñ → sakkos, ornat biskupi // dalmatyka ñòèõàðü → sticharion, stychar // dalmatyka // alba

Osobn¹ grupê tworz¹ leksemy – sprawiaj¹ce uczniom najwiêksze problemy

– ró¿ni¹ce siê miêdzy sob¹ b¹dŸ znaczeniem, b¹dŸ te¿ form¹ czy ograniczeniem stylistycznym. Wœród nich znalaz³y siê nastêpuj¹ce s³owa:

sakrament (³ac. sacramentum) – òàèíñòâî

sakramentalny (³ac. sacramentum) – ñàêðàìåíòàëüíûé

studenci analogicznie tworz¹ òàèíñòâåííûé (w znaczeniu sakramentalny) od-powiednio do rzeczownika. Warto zwróciæ uwagê, ¿e w jêzyku polskim oba s³owa s¹ zapo¿yczeniami, w jêzyku rosyjskim tylko jedno z nich – przymiotnik.

Kolejnym przyk³adem s¹ s³owa i ich odpowiedniki zawieraj¹ce ró¿nice morfo-logiczne i stylistyczne:

seminarium (³ac. seminarium – rozsadnik, szkó³ka roœlin) – ñåìèíàðèÿ, äóõîâíàÿ ñåìèíàðèÿ

prezbiterium (³ac. presbyterium, z gr. presbyterion) – ïðåñâèòåðèÿ, rodzaj mêski sygnalizowany koñcówk¹ jest w jêzyku rosyjskim zamieniony na rodzaj ¿eñski z charakterystyczn¹ ¿eñsk¹ koñcówk¹. Dodajmy, ¿e ñåìèíàðèÿ ma swoje ograniczenia stylistyczne (tylko äóõîâíàÿ), nie jak w jêzyku pol-skim, gdzie seminarium to seminarium duchowne, ale równie¿ rodzaj zajêæ akademickich.

Nastêpny przyk³ad omówimy wraz z przyk³adem rosyjskim, zwracaj¹c uwagê na – nazwijmy je tak – „pozorne analogie”:

kleryk (³ac. clericus, od clerus – kler) – ñåìèíàðèñò

wydawa³oby siê, ¿e jego przek³ad bêdzie analogiczny do istniej¹cego w jêzyku polskim i rosyjskim s³owa kler → êëèð (ze zmian¹ w temacie e → i), podobnie w odwrotnym kierunku:

4 Tam¿e.

êëèð (ãðå÷. kleros – æðåáèé, ñóäüáà) – kler,

okazuje siê jednak, ¿e kleryk ≠ êëèðèê, gdy¿ – jak podaje s³ownik – êëèðèê ýòî ÷ëåí êëèðà, äóõîâíîå ëèöî, w przek³adzie na jêzyk polski kap³an, du-chowny. Podobna pozorna analogia wi¹¿e siê ze s³owem odpust, nieobecnym w S³owniku wyrazów obcych, gdy¿ jest to s³owo rodzime dla jêzyka polskiego.

Przyjrzyjmy siê rosyjskiemu pojêciu:

èíäóëüãåíöèÿ (ëàò. indulgentia – ñíèñõîäèòåëüíîñòü, ìèëîñòü) – od-pust,

choæ w jêzyku rosyjskim istnieje s³owo îòïóñò i czêsto jest u¿ywane przez uczniów jako odpowiednik polskiego odpustu, oznacza on jednak ïîñëåäíþþ

÷àñòü áîãîñëóæåíèÿ, êðàòêóþ ìîëèòâó ñ áëàãîñëîâåíèåì, îòïóñò → ro-zes³anie.

Podobieñstwo zachodzi w przypadku nastêpuj¹cych leksemów obcojêzycz-nych:

ìèðî (ãðå÷. myron – áëàãîâîííàÿ ìàçü) – œwiêty olej, krzy¿mo oraz polskiego:

mirra (fr. myrrhe, ³ac. myrrha) – ñìèðíà,

jak ilustruj¹ ekwiwalenty, jest to zale¿noœæ tylko formalna, na któr¹ nale¿y zwróciæ szczególn¹ uwagê uczniów.

Jako ostatni omówiony zostanie problem uwarunkowania stylistycznego leksyki religijnej. W ka¿dym jêzyku leksyka religijna przynale¿y do stylu wy-sokiego. Mimo tej jednolitoœci istniej¹ jednak jeszcze ograniczenia stylistycz-ne, nieczytelne dla cz³owieka, który nie jest rodzimym u¿ytkownikiem jêzyka.

Oto przyk³ady:

ëàìïàäà (ãðå÷. lampas – ñâåòèëüíèê) – lampka ïàíèêàäèëî – wielki ¿yrandol

Dotycz¹ one g³ównie przedmiotów zwi¹zanych z kultem, wymagaj¹ konkret-nego komentarza typu: lampka (tylko przed ikonami), wielki ¿yrandol (tylko dla okreœlenia ¿yrandola znajduj¹cego siê w cerkwi).

Oczywiœcie, w niniejszym szkicu nie by³o mo¿liwe przedstawienie pe³ne-go zakresu rosyjskiej i polskiej leksyki religijnej w przek³adzie. Naszym celem by³o wskazanie najbardziej charakterystycznych trudnoœci przek³adowych

zwi¹-zanych z leksyk¹ zapo¿yczon¹ z punktu widzenia dydaktyki. Uda³o siê wyod-rêbniæ kilka charakterystycznych oraz kilka czêsto nastrêczaj¹cych trudnoœci grup leksykalnych i problemów. Ju¿ sama analiza ujawni³a niewielk¹, a nawet zni-kom¹ liczbê Ÿróde³ leksyki religijnej dostêpn¹ zarówno dla badaczy, jak i dla studentów. W niniejszym tekœcie zasygnalizowany zosta³ jedynie problem, otwie-raj¹cy drogê do dalszych badañ i poszukiwañ w obrêbie tego jak¿e interesuj¹-cego zagadnienia.

Òàòüÿíà Êâÿòêîâñêà

Çàèìñòâîâàííàÿ ðåëèãèîçíàÿ ëåêñèêà ðóññêîãî è ïîëüñêîãî ÿçûêîâ â äèäàêòè÷åñêîì àñïåêòå

Ð å ç þ ì å

Çàäà÷åé íàñòîÿùåé ñòàòüè ÿâëÿåòñÿ àíàëèç ðåëèãèîçíîé ëåêñèêè, ñïîñîáîâ åå ïåðå-âîäà ñ ïîëüñêîãî ÿçûêà íà ðóññêèé è ñ ðóññêîãî íà ïîëüñêèé.  ðàìêàõ ýòîãî àíàëèçà èñ-ñåäóþòñÿ îäíàêî òîëüêî çàèìñòâîâàíèÿ è èõ ýêâèâàëåíòû. Àâòîð ñòàòüè ñ÷èòàåò ðåëè-ãèîçíóþ ëåêñèêó âàæíîé è ìàëîèññëåäîâàííîé îáëàñòüþ, òîæå â äèäàêòè÷åñêîì àñïåêòå, ïîêàçûâàåò íà êîíêðåòíûõ ïðèìåðàõ, ÷òî àíàëèç òàêîãî òèïà ëåêñèêè òðåáóåò ó÷èòûâàòü êóëüòóðîëîãè÷åñêèé àñïåêò ýòèõ ñëîâ, íóæäàåòñÿ â îïðåäåëåííûõ êîììåíòàðèÿõ, áåç êî-òîðûõ äàííûå ëåêñåìû òðóäíî çàïîìèíàþòñÿ íå-íîñèòåëÿìè ðóññêîãî ÿçûêà.  îïðå-äåëåííûõ ãðóïïàõ àâòîð ïîêàçûâàåò ñõîäñòâà è ðàçîòëè÷èÿ, ñòåïåíè ýêâèâàëåíòíîñòè ñëîâ è âûðàæåíèé, à òàêæå ãëàâíûå ïðîáëåìû óñâîåíèÿ ðåëèãèîçíîé ëåêñèêè ïîëÿêàìè.

Tatiana Kwiatkowska

Russian and Polish loan lexemes in the scope of religion in teaching Russian

S u m m a r y

The article deals with religious lexis in the context of teaching Russian. The author assu-mes that religious lexis is a vital area of the process of FL teaching, often neglected due to its complexity and lack of materials and dictionaries, yet reflecting a high level of linguistic com-petence. The research has shown that religious lexemes clearly show the necessity of not only reality comments, but they are also a good illustration of the cultural differences which cannot be dispensed with in the teaching process by any means. The article, in particular groups, discusses the levels of word and expression equivalents, as well as signals the key problems appearing in teaching religious lexis of the Polish user.

Êàòîâèöå