Nuclear power plants

Elektrownia jądrowa (elektrownia atomowa) – obiekt przemysłowo-energetyczny wytwarzający

energię elektryczną poprzez wykorzystanie energii cieplnej pochodzącej z kontrolowanego rozszcze-pienia jąder atomowych pierwiastków ciężkich (głównie izotopu uranu U-235). Ciepło powstałe pod-czas reakcji rozszczepiania przekazywane jest przez chłodziwo do wytwornicy pary, czego wynikiem jest powstanie pary napędzającej turbinę wytwarzającą prąd elektryczny.

Stałe odpady promieniotwórcze w 2019 r. pochodziły głównie z Narodowego Centrum Badań Jądrowych, Ośrodka Radioizotopów POLATOM w Świerku – producenta i dystrybutora preparatów izotopowych wykorzystywanych w medycynie, nauce, przemyśle i ochronie środowiska (20,54 m3, co oznacza 53,1% wszystkich odpadów stałych odebranych przez ZUOP); w mniejszym stopniu spoza ośrodka jądrowego – z medycyny, przemysłu i badań naukowych (24,0%) oraz Narodowego Centrum Badań Jądrowych i re-aktora badawczego MARIA (14,3%).

W 2019 r. Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych odebrał także zużyte, zamknięte źró-dła promieniotwórcze (2 119 szt.), które nie podlegają procesowi przetwarzania oraz odpady pochodzące z demontażu czujek dymu (20 417 szt.) w celu ich przechowania.

Mapa 2.

Map 2. Elektrownie jądrowe w odległości do 300 km od granic Polski

Nuclear power plants at the distance of up to 300 km from Polish borders

W Polsce nie ma elektrowni jądrowych. Obiektami jądrowymi są: jedyny działający, badawczy reaktor jądrowy MARIA, znajdujący się w Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Świerku k. Otwocka, reak-tor EWA – będący w likwidacji reakreak-tor zlokalizowany w Zakładzie Unieszkodliwiania Odpadów Promie-niotwórczych oraz dwa wodne („mokre”) przechowalniki wypalonego paliwa. W odległości do 300 km od granic Polski w 2019 r. pracowało 8 elektrowni jądrowych z 21 reaktorami energetycznymi o łącznej zainstalowanej mocy ok. 14,4 GWe (gigawat mocy elektrycznej).

Ź r ó d ł o: raport Państwowej Agencji Atoministyki pt.: „Działalność Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki oraz Ocena Stanu

Bezpieczeństwa Jądrowego i Ochrony Radiologicznej w Polsce w 2019 r.”

S o u r c e: publication of the National Atomic Energy Agency entitled: ”Raport on the activities of the President of the National Atomic Energy Agency and the state of Nuclear Safety and Radiological Protection in 2019".

POLSKA POLAND Oskarshamn (298 km) 1450 Mwe, BWR Równe (134 km) 415 MWe, 420 MWe 2x1000 Mwe, 2 bloki WWER-440 2 bloki WWER-1000 Chmielnicki (184 km) 2x1000 Mwe, 2 bloki WWER-1000 Paks (300 km) 4x500 Mwe, 4 bloki WWER-440 Bohunice (138 km) 2x505 Mwe, 2 bloki WWER-440 Temelin (192 km) 2x1080 Mwe, 2 bloki WWER-1000 Dukovany (119 km) 4x500 MWe, 4 bloki WWER-440 Mochovce (133 km) 2x470 MWe, 2 bloki WWER-440

Powyższe elektrownie jądrowe eksploatowały w 2019 r. następujące reaktory:

Czternaście reaktorów typu WWER-440 (WWER – reaktor wodny, ciśnieniowy, o mocy elektrycznej 440 MW)

• 2 reaktory w elektrowni jądrowej Równe (Ukraina) o mocy 420 MWe i 415 MWe, • 2 reaktory w elektrowni jądrowej Bohunice (Słowacja) o mocy 505 MWe każdy, • 2 reaktory w elektrowni jądrowej Mochovce (Słowacja) o mocy 479 MWe każdy, • 4 reaktory w elektrowni jądrowej Paks (Węgry) o mocy 500 MWe każdy, • 4 reaktory w elektrowni jądrowej Dukovany (Czechy) o mocy 500 MWe każdy.

Sześć reaktorów typu WWER-1000 (WWER – reaktor wodny, ciśnieniowy, o mocy elektrycznej 1000 MW)

• 2 reaktory w elektrowni jądrowej Chmielnicki (Ukraina) o mocy 1000 MWe każdy, • 2 reaktory w elektrowni jądrowej Równe (Ukraina) o mocy 1000 MWe każdy, • 2 reaktory w elektrowni jądrowej Temelin (Czechy) o mocy 1080 MWe każdy. RADIATION. NOISE

7.5. Hałas

7.5. Noise

Hałas definiowany jest jako dźwięk niepożądany, szkodliwy, o nadmiernym natężeniu. U wielu osób

hałas powoduje trwałe uszkodzenie zdrowia, jest częstą przyczyną zmęczenia, zdenerwowania, uczucia niepokoju, obniżenia sprawności intelektualnej, a w skrajnych przypadkach – agresji. Hałas to dźwięki szkodliwe również dla środowiska naturalnego. Pogarszają one jakość środowiska do tego stopnia, że uniemożliwia to znacznym obszarom biosfery pełnienie ich normalnych funkcji. Pogor-szenie jakości środowiska polega głównie na zakłócaniu ciszy, a tym samym prowadzi do utraty cech rekreacyjnych (turystycznych) i leczniczych terenów wypoczynkowych, szpitalnych, sanatoryjnych, miejsc odpoczynku i zamieszkania, a także do zmiany zachowania zwierząt.

Szkodliwość lub uciążliwość hałasu zależy od jego natężenia, częstotliwości, charakteru zmian w cza-sie, długotrwałości działania oraz zawartości składowych niesłyszalnych, a także od takich cech od-biorcy jak: stan zdrowia, nastrój, wiek. W zależności od miejsca występowania i źródła rozróżnia się hałas: komunikacyjny (drogowy, lotniczy, szynowy) oraz przemysłowy (instalacyjny).

Jeden reaktor typu BWR (BWR – Boiling Water Reactor – reaktor wodny, wrzący)

• 1 reaktor w elektrowni jądrowej Oskarshamn (Szwecja) o mocy 1450 MWe.

W 2019 r. w budowie znajdowało się 7 kolejnych reaktorów wodnych, ciśnieniowych, zlokalizowanych w odległości do 300 km od granic Polski. Były to:

• dwa reaktory WWER-400 w elektrowni jądrowej Mochovce (Słowacja), • dwa reaktory WWER-1200 w elektrowni jądrowej Ostrowiec (Białoruś),

• jeden reaktor WWER-1200 w elektrowni jądrowej Bałtycka (obwód kaliningradzki, Rosja), • dwa reaktory WWER-1000 w elektrowni jądrowej Chmielnicki (Ukraina).

W Polsce pomiary hałasu przemysłowego wykonywane są w ramach kontroli oraz przez prowadzących instalację i użytkowników urządzeń, pomiary hałasu drogowego – w ramach monitoringu środowiska albo kontroli oraz przez zarządzających drogą, hałasu lotniczego – przez zarządzających lotniskiem oraz w ramach kontroli, hałasu szynowego – przez zarządzających linią kolejową lub tramwajową, a w poje-dynczych przypadkach w ramach monitoringu środowiska lub kontroli. Na podstawie wyników pomia-rów poziomów hałasu prowadzone są oceny stanu akustycznego. Ostatnie skumulowane dane dotyczą lat 2012-2016. Zgodnie z programem państwowego monitoringu środowiska na lata 2016-2020 na ob-szarach, dla których nie wykonywano dotychczas obowiązkowych map akustycznych mają być realizowa-ne obowiązkowe badania hałasu drogowego i przemysłowego.

Najbardziej uciążliwe dla człowieka źródła hałasu to: ruch samochodowy (ze względu na jego powszech-ność), ruch lotniczy (intensywny charakter zjawiska oraz rozprzestrzenianie na dużych terenach zamiesz-kanych) a także przemysł działający w sposób ciągły lub czasowy. Wieloletnie trendy hałasu środowi-skowego w Polsce wskazują z jednej strony na wzrost zagrożenia hałasem komunikacyjnym, z drugiej – na ograniczenie wzrostu i wystąpienie tendencji malejących w zakresie hałasu przemysłowego. Przeprowadzone w roku 2019 pomiary monitoringowe hałasu przemysłowego (pochodzącego m.in. z zakładów produkcyjnych, hurtowni, hoteli, wiatraków, myjni samochodowych lub strzelnic) objęły kon-trolą 3 646 obiektów (zakładów) emitujących hałas, będących w centralnej ewidencji systemu kontroli klimatu akustycznego. Spośród nich jedynie 837 zakładów (23%) przekroczyło dopuszczalne poziomy hałasu, co jest wartością porównywalną z wartościami za poprzednie lata. Monitoring hałasu przemy-słowego wykazał największy procentowy udział zakładów przekraczających poziomy dopuszczalne spo-śród skontrolowanych zakładów w województwach: lubelskim i lubuskim (po 32%), małopolskim (31%) oraz dolnośląskim (29%), najmniejszy zaś – w województwach: łódzkim (16%) i podlaskim (17%).

Ź r ó d ł o: dane Inspekcji Ochrony Środowiska.

S o u r c e: data of the Inspectorate for Environmental Protection.

2002–2006 2007–2011 2012–2016

0 10 20 30 40

ogółem

total ^{w porze nocnej}during night time

50 60 70%

2018 2019

Zakłady przekraczające poziomy dopuszczalne:

Industrial plants exceeding the permissible noise levels:

"Pomiary monitoringowe hałasu przemysłowego wykazały spadek liczby zakładów przekraczających poziomy dopuszczalne hałasu w porze nocnej z 63,6% w 2018 r. do 60,5% wobec wszystkich zakładów przekraczajacych poziom hałasu w 2019 r. Największy odsetek obiektów przekraczających poziomy dopuszczalne w nocy w 2019 r. odnotowano w województwach: łódzkim (74%), mazowieckim (72%) oraz podlaskim (71%), najmniejszy w województwie pomorskim (37%).

Tendencje wzrostowe hałasu komunikacyjnego odnoszą się przede wszystkim do hałasu drogowe-go i hałasu lotniczedrogowe-go. Wzrost zagrożenia hałasem drodrogowe-gowym w ostatnich latach związany jest głównie z powstającymi nowymi drogami, mostami, obwodnicami i autostradami oraz szybkim wzrostem liczby pojazdów.

Przekroczenia poziomów dopuszczalnych hałasu dla zakładów przemysłowych

Exceeding the permissible noise levels from industrial plants

Wykres 8.

Chart 8.

Pomiary w zakresie monitoringu hałasu z map akustycznych wykazały, że w 2019 r. hałas drogowy sta-nowił zagrożenie przede wszystkim na terenach zurbanizowanych i był odczuwany przez coraz większą liczbę mieszkańców. Spośród prawie 340 km dróg skontrolowanych w 2019 r., zaledwie dla niecałych 8% dróg emisja hałasu drogowego mieściła się w przedziale do 60 dB (decybeli), tj. emisji niepowodującej przekroczeń dopuszczalnych poziomów dźwięku w porze dziennej na terenach mieszkalnych przyległych do dróg. Na 92% skontrolowanych dróg poziom hałasu został przekroczony. Od wielu lat poziom hałasu drogowego w miastach utrzymuje się na wysokim poziomie, ok. 70–80 dB.

Największy odsetek ulic, przy których emisja hałasu przekroczyła maksymalny poziom dopuszczalny 60 dB do długości ulic skontrolowanych, zanotowano w 2019 r. w miastach województwa lubuskiego i zachodniopomorskiego (100%) oraz lubelskiego (99%) i śląskiego (98%), najmniejszy w miastach woje-wództwa warmińsko-mazurskiego (57%).