D ek. kanc. nad. z 15. m a ja 1828, L . 11183. L. U. P. p o d a j e p r z e p i s y p r a w n e o w yrobie pistonów ( k a p s li) do s trz e la n ia ; dek. k. n. z 3. w rześnia 1846. L. 27977 Z. U. P . o fab ry k acy i z a p a łe k , przy k tó ry ch łącz en ie po tasu ch lo rk o wego z fosforem pospolitym zabronionem je s t bezw arunkow o,,
(rp. m. z 4. lu t. 1859. L. 30. D. U. P ) ; dek. k. n. z 8 kw ietn.
1830. L. 7311. o w yrobie i p rzedaży ogni sztucznych; w y rab ia
n ie i przedaż baw ełny strzeln ej i m ateryałów p ęk a ją c y c h z a k a zane b y ły rp. m. z 20. lu t. 1852. L. 47. D. U. P . ; h an d el obno- śny w yrobam i p ęk ający m i za b ra n ia p at. z 4. w rześnia 1852.
L. 252. D. U. P . — P rz e p isy o zapakow aniu i p rz e sy ła n iu p rochu i m ateryałów p ęk ają cy ch m ieszczą się w dek. k. n. z 28. grud.
1840. i 17. w rześnia 1841. W yjęto od ro zsy łan ia pocztą w szyst
k ie rzeczy łatw o zapalne — za p o ta rc ie m , p rzystępem powie- -i trza, p rzyciskiem , tudzież płyny żrące; a zatem p ro c h , ognie sztuczne, z a p a łk i, baw ełna s trz e ln a , fo sfo r, trzeszczące złoto, srebro, rtęć, etery, nafta, kw asy m in eraln e, (§ 11. dodatków do tr a k ta tu o pocztowym zw iązku z 3. w rześ. 1855. L. 77. D. U. P.
z 1856 r.).
R ozporządzenie m in isterstw spraw w ew n ętrzn y ch , h andlu, rolnictw a, sk arb u i obrony k rajo w ej, w ydane za porozum ieniem się z m inisterstw em w ojny z d n ia 2. lip c a 1877., zaw ierające p rzep isy przem ysłow e i p o licy jn e o w y r o b i e ś r o d k ó w r o z s a d z a j ą c y c h (S p ren g m ittel) i o b c h o d z e n i u s i ę z t y m i ż .
P rzep isy ogólne.
§. 1. R ozporządzenie n iniejsze odnosi się do ty ch środków ro zsad zający ch , k tó re n ie są przedm iotem m onopolu sk arb o wego, a k tó ry ch w y rab ian ie i przedaż nie są p rzeto w yłącznie sam em u rządow i zastrzeżone.
§. 2. Ś ro d k i rozsadzające, w k tó ry ch sk ła d w chodzą części składow e p ro ch u ruszniczego (s a le tra , s ia rk a i w ęgiel) albo k tó re przeznaczone lub p rzy d atn e są do strz e la n ia z ja k ie jk o l
w iek b ro n i p a ln ej, p o d leg ają też nadal m onopolowi prochow em u.
§. 3. Czy przetw ó r pew ien je s t, lub n ie je s t przedm iotem m onopolu sk arb o w eg o , dochodzić tego będzie d ro g ą b ad an ia k o m itet w ojskow y tech n iczn o -ad m in istracy jn y , w porozum ieniu z c. k. szk o łą głów ną techniczną w W iedniu.
B ad an ie to m a być podejm ow ane p o d łu g w skazów ek o b ję
tych d o d atk iem do ro zp o rząd zen ia n in iejszeg o (L it. A .), a celem tegoż będzie ta k ż e o rz e c z e n ie :
1. czy ze w zględu n a bezpieczeństw o p rz e tw ó r, o k tó ry chodzi, może być dopuszczony do pow szechnego obrotu, a w szcze
gólności do przew ozu k o lejam i żelaznem i,
2. czy stosow ane być m ają do niego ty lk o p rzep isy bez
pieczeństw a istn iejące co do p ro ch u strzelniczego, czyli też p rz e p isy n in iejszeg o rozporządzenia,
3. czy w postaci p rzedstaw ionej uw ażany być m a za am u- n icy ą a w szczególności czy za am unicyą z a k azan ą, n ak o n iec
4. czy w postępow aniu z nim trzym ać się należy jeszcze ja k ic h innych przepisów bezpieczeństw a bądź ju ż istn iejący ch , bądź dopiero w ydać się m ających.
§. 4. Ś ro d k i rozsadzające, ja k o te ż ich g atu n k i, w tedy ty lk o m ogą być w y ra b ia n e , tudzież w użycie lub w han d el w prow a
dzane, gdy przypuszczone zostaną do handlu.
W y ją te k stanow i ty lk o w y rab ian ie przetw orów na próbę w tym celu, aby uzyskać ich dopuszczenie, tudzież w yrab ian ie tychże w p racow niach chem icznych i w z ak ła d ach naukow ych p ublicznych w celach um iejętnych.
D ozw olenie w yrobu ic h służy tylko tej osobie lub tem u przed sięb io rstw u , k tó re je uzyskało.
§. 5. K to chce uzyskać dopuszczenie do u żytku pew nego śro d k a rozsadzającego, podać m a prośbę z dokładnym opisem p rzetw o ru i sposobu w y ra b ia n ia g6, do c. k. m in isterstw a spraw w ew nętrznych, k tó re p rześle j ą c. k. m in isterstw u w ojny, aby zarządzić zbadanie (§. 3.)
§. 6. P roszący obow iązany je s t podać w tym celu a u te n ty czną p ró b k ę swego p rzetw oru i zastosow ać się pod w zględem ilości i m iejsca odstaw y do otrzym anego w tej m ierze zlecenia k o m itetu w ojskow ego te c h n ic z n o -a d m in istra c y jn e g o , u d zielić tem uż w szelkich szczegółów, tyczących się p rz e tw o ru , k tó reb y się o k azały potrzebnym i i złożyć w kom itecie tak sę w kw ocie 500 zł., n a po k ry cie kosztów b a d a n ia przeznaczoną.
Z b ad an ie odbędzie się stosow nie do §. 3-go a re la c y a zło
żona będzie m in isterstw u wojny, k tó re p rześle j ą m in isterstw u spraw w ew nętrznych z dołączeniem w łasnego zdania.
§. 7. O ile przetw ór n ie je s t przedm iotem m onopolu p ro chowego , c. k. m inisterstw o spraw w ew n ętrzn y ch , za porozu
m ieniem się z c. k. m in isterstw em h an d lu n a zasadzie owej re la c y i i teg o zdania o rzeknie o dopuszczeniu środka rozsa
dzającego i ustanow i w a ru n k i tego dopuszczenia.
W ra z ie dopuszczenia udzielone będzie proszącem u pozw o
lenie n a w y rab ian ie, pozbyw anie, lub przew óz, a to tak że k o lejam i żelaznem i lub z ich w yłączeniem i postanow i się zarazem , czy do teg o c ia ła w y b u ch ająceg o , z powodu jeg o w łasności, zastosow ane być m ają we w zględzie p o licy i bezpieczeństw a, p rz e p isy n in iejszeg o rozporządzenia, czyli też p rzep isy tyczące się p ro ch u strzeln iczeg o ; czy prócz tego w tym lub innym w zględzie zachow yw ane byó m ają jeszcze ja k ie osobne śro d k i o stro ż n o śc i; nakoniec, czy środek ro zsad zający w p o staci p rzed staw ionej uw ażany być m a za am u n icy ą, a w szczególności za am unicyą zak azan ą i czy zatem p o d leg a przepisom w tej m ierze obow iązującym .
§. 8. W y rab ian ie w sposobie zaro b k o w an ia i ta k a ż sprze
daż środków ro zsadzających je s t na zasadzie §. 30-go ustaw y przem ysłow ej przem ysłem konsensow ym .
K onsens udzielony być może ty lk o pod w aru n k am i w orze
czeniu dopuszczenia zaw artym i.
§. 9. P rzetw o ry rozsadzające, w prow adzane do obrębu k ra jów w rad zie pań stw a rep rezen to w an y ch , u le g a ją przepisom ro zp o rząd zen ia n in ie jsz e g o , z w yjątkiem tych, k tó re tyczą się ich w y rab ian ia.
§. 10. W p rzy p ad k ach w yjątkow ych w ładza w ojskow a od
stą p ić może od poszczególnych przepisów ro zp o rząd zen ia n in ie j
szeg o , o ile to ze w zględów w ojskow ych b ędzie potrzebne a stać się może bez nieb ezp ieczeń stw a d la osób i w łasność
P rzep isy szczególne.
1. W y rab ian ie środków rozsadzających.
§. 11. W y rab ian ie dla zarobkow ania środków ro zsad zają
cych dozw alane będzie ty lk o osobom , posiadającym przym ioty osobiste w ustaw ie przem ysłow ej w ym agane.
Kto chce osobiście tru d n ić się w yrabianiem lub objąć k ie row nictw o techniczne tegoż, udow odnić ma nadto świadectwem , że p o siad a odpow iednie w iadom ości chem iczne i że p rzy n aj-
• m niej ro k pracow ał w podobnej fabryce.
§. 12. Chcąc założyć fab ry k ę środków rozsadzających, po
sta ra ć się trzeb a o przyzw olenie na z a k ła d , stosow nie do roz
d z ia łu I I I . ustaw y przem ysłow ej z d n ia 20. g ru d n ia 1859.
W p rośbie o to podać należy n ajw ięk szą ilość rocznego w yrobu i dołączyć w iadom ości o m iejscu, ro zkładzie, urządzeniu i ru ch u fab ry k i, tudzież p la n y szczegółowe (§. 34 ustaw y p rz e m ysłow ej j.
P rzyzw olenie na z a k ła d n astąp ić może dopiero po p rze
prow adzeniu postępow ania ed y k taln eg o , po w ysłuchaniu znaw ców specyalnych i z zachow aniem p rzepisów poniżej zam ie
szczonych.
O ile fab ry k i ta k ie wody p o trz e b u ją , przestrzeg ać należy przepisów ustaw y o p raw ie wodnem.
§. 13. L o k al fab ry k i środków ro zsadzających sk ład ać się m a z k ilk u części czyli d ziałó w :
L o k al do w ytw arzania przetw orów w ybuchających sk ład ać będzie pierw szy d ział; lo k a l do w y rab ian ia środków ro zsad za
ją c y c h z tychże p rzetw orów , d ru g i; lo k al do w y rab ian ia n a bojów i ic h pakow ania, trzeo i dział.
B udynki każdego z ty ch działów oddalone być pow inny od budynków drugiego d ziału n aim n iej o 50 m etrów .
M agazyny na gotowe ju ż śro d k i rozsadzające stanow ią czw arty, a w reszcie zabudow anie m ieszkalne p ią ty dział.
D wa o statn ie d ziały oddalone być m a ją od sie b ie , ja k o te ż od budynków innych działów , najm n iej o 200 m etrów.
Zabudow ania 4-tego d z ia łu (m agazyny), je ż e li pom ieścić m ogą 200 k ilo g r., pow inny być od siebie o dległe n ajm n iej 0 100 m etró w : je ż e li zaś m ieścić m ogą do 10.000 k ilo g r., k tó- re jto ilości przekraczać n ie wolno, najm niej o 200 m etrów .
P ojedyncze zabudow ania pierw szych czterech działów po
w inny być od siebie oddzielone i otoczone okopem z ziem i sto sow nie do §. 16-go.
§. 14. O w yborze m iejsca na fab ry k ę środków ro z s a d z a ją cych ro zstrzy g a odległość zabudow ań sąsiednich, k tó re w razie w ybuchu n a niebezpieczeństw o byłyby narażone.
Zagrożone zabudow ania sąsied n ie dzielą, się ze w zględu na stopień niebezpieczeństw a na dw ie klasy.
Do I. k la sy n ależą: b u d y n k i przed sięb io rcy , n ie n ależ ące do fab ry k i, tudzież budynki, k tó ry ch w łaściciele d ali pisem ne ze
zw olenie, ja k o te ż d rogi m ało używane.
Do II. k la sy n a le ż ą : w szy stk ie inne domy zam ieszkałe i za
grożone b u d y n k i, fa b ry k i i zak ład y , koleje żela zn e, drogi wodne, tudzież gościńce rządow e, krajo w e i pow iatow e i drogi bardzo używ ane, w ogóle w szelkie zakłady, co do k tó ry ch n ie szczęście p rzy b raćb y m ogło w iększe rozm iary.
M iejsce lo k a lu fabrycznego, k tó re zaw iera m a te ry a ły wybu
chające, oddalone być m usi od zabudowań I. k lasy n ajm n iej o 500 m etrów , od zabudow ań zaś II. k la sy n ajm n iej o 1000 m etrów .
§. 15. W szy stk ie b u d y n k i, w których z n a jd u ją się m ate
ry a ły w ybuchające zbudowane będą z drzew a le k k ieg o i p okryte te k tu rą lub podobnym le k k im m atery ałem .
K am ieni używać w olno ty lk o do fundam entów , ozęści zaś składow ych m etalow ych ty lk o do zam y k an ia drzw i i okien 1 je ś li będzie potrzeba, do grom ochronów .
Je ż e li sto su n k i m iejscow e w ym agają um ieszczenia grom o
chronów , zastósow ać się należy w tej m ierze do przepisów obow iązujących pod w zględem grom ochronów n a prochow niach i m agazynach am unicyi.
D ach, ja k o te ż ściany budynków , gdyby m iały być tynko
w ane, wolno pom alow ać ty lk o jasn y m kolorem .
L o k a l do w y rab ian ia nabojów obliczony będzie na 2, a n a j
w ięcej n a 3 robotników .
§. 16. B udynki, w k tó ry ch p rz y rz ą d z a ją się m atery ały wy
buchające, pow inny być, albo otoczone m ocnym okopem z zie
mi, sięg ający m po szczyt d a c h u , albo odpow iednio zagłębione w ziem i.
K oro n a okopu tego p ow inna m ieć n ajm n iej je d e n m etr szero k o ści, sto k i zaś je g o m ają być odarnione a podnoże od- staw ać pow inno od zew nętrznej ścian y budy n k u n ajm n iej o je d e n m etr. B udynki do poszczególnych czynności p rz y rz ą d z a n ia m ają być odosobnione podobnym i okopam i.
§. 17. W budynkach, w k tó ry ch p rzy rząd zają się m atery ały w ybuchające, pod ło g a u ło żo n ą być w inna szczelnie i bez użycia k am ien i lub m e ta lu ; a je ż e li w yrób w ybuchający je s t płynny, posypać j ą należy m artw icą k rzem ien n ą lub wyłożyć pow łoką kauczukow ą lub g u ta p e rk o w ą , k tó reto p o k ry cie od czasu do c zasu , a w razie ro z la n ia o leju ro zsad zająceg o , n aty ch m iast należy odnaw iać, a w zględnie oczyszczać.
§. 18. W e w szystkich b udynkach, w k tó ry ch m a te ry a ły w y
b u ch ające są w yrabiane lub przetw arzan e, ogrzew anie odbyw ać się pow inno w yłącznie za pom ocą wody g orącej, p alen isk o zaś znajdow ać się m a po za obrębem okopów.
T ak ie przy rząd y do ogrzew ania znajdow ać się pow inny przy każdym lo k alu , w któ ry m w y rab ia się lub p rzetw arza ni- tro g ly cery n ę, i pow inny być zaw sze sta ra n n ie utrzym yw ane.
§. 19. L o k a l fabryczny, w k tó ry m z n a jd u ją się m atery ały w y b u ch ające, ośw ietlać m ożna, gdy się ściem ni, ty lk o za p o mocą la ta rn i, zaw ieszonych zew nątrz na oknie dobrze oszklonem . N ocną p o rą , ty lk o gdy konieczność tego w ym aga, wolno w chodzić do tego lo k alu w yłącznie ty lk o chem ikow i, z lam pą bezpieczeństw a.
§. 20. W szy stk ie przew ody rurow e fa b ry k i środków ro zsa
dzających zabezpieczone być m ają ile m ożności od zepsucia i łatw o p rzy stęp n e w celach rew izyi.
§. 21. W budy n k ach do fa b ry k acy i środków ro zsadzających nie należy używ ać naczyii szklannych, k am ien n y ch lub g lin ia nych, tudzież m etalow ych, z w yjątkiem ołow ianych. N aczynia ta k ie pow inny być raczej d rew niane, kauczukow e itd.
P rzy n o szen ie przedm iotów nie należących bezpośrednio do fa b ry k a c y i, m ianow icie m ających części składow e z m etalu, je s t zabronione.
§. 22. P a le n ie ty to n iu i w szelkie czynności grożące poża
rem , są w lo k a la c h do fa b ry k acy i m ateryałów w ybuchających najsurow iej zabronione. Do w szystkich w zm iankow anych lo k a li wolno w chodzić tylko w tak iem obuw iu, k tó re nie je s t po d k u te żelazem.
§. 23. P rzedm ioty ta k ie , ja k w ęg iel drzew ny, tłu ste p a k u ły , tłu s ta b aw ełn a itd., k tó re w pew nych okolicznościach sam e w sobie za p a lić się mogą, trzym ane być pow inny j a k n a jd a le j od lo k a lu fabrycznego i m agazynów.
J e ż e li przedm ioty ta k ie są potrzebne do części składow ych m a c h in , przyrządów w arsztatow ych itd., używ ać ich należy z ostrożnością, k tó ra zap o b ieg a ich z a p a le n iu się sam odzielnem u.
§. 24. Gdy w budynku fabrycznym , zaw ierający m m atery ały w y b u ch ające, odbywać się m ają-zew n ątrz lub w ew nątrz tegoż przebudow ania lub napraw y, n aten c zas m atery ały te pow inny być u su n ięte sta ra n n ie z budynku.
§. 25. P rzy rząd y potrzebne do w y rab ian ia środków ro zsa
dzających za pom ocą n itro w an ia, pow inny daw ać możność do
sadnego c h ło d ze n ia ciał, k tó re w n ich na sieb ie d ziałają, trzeb a przeto p o starać się, aby zapew niony był zawsze przypływ wody zim nej do ch ło d zen ia w dostatecznej ilości.
§. 26. Ściśle kontrolow ać należy w yw iązyw anie się ciepła podczas n itro w a n ia , a w tym celu przy n ajm n iej je d e n term o m etr zanurzony być pow inien stale w ten sposób w naczyniu w którem się n itru je , aby ciep ło ta jeg o treści, d a ła się n a ty c h m iast odczytać.
Gdy w a p a ra ta c h w y rab ia się n araz w ięcej niż 5 k ilo g ra mów p roduktów n itro w y ch , pow inien się znajdow ać p rzyrząd
do m ięszan ia siln ie d ziałający , ażeby c iep ło , w yzw alające się w sk u tek m iejscowego od d ziały w an ia chem icznego rozchodziło się j a k najszybcej w całej m asie.
P odobne przyrządy zaprow adzone być pow inny wszędzie, gdzie podczas fabrykacyi w ywiązywać się może ciepło w zbu
dzające obaw ę, m ianow icie zaś p rzy oddzielaniu i pierw szem p łu k a n iu produktów nitrow ych.
§. 27. N itrow aniem k iero w ać m a koniecznie chem ik, k tó ry odpow iedzialny je s t za fachow e w ykonanie roboty, m ianow icie zaś za d o statn e chłodzenie i m ięszanie.
P rzez stosowne ureg u lo w an ie ilości m a te ry a łu surowego, w puszczać się m ających do k w a su , ja k o te ż przez stosunkow o siln iejsze m ięszanie i c h ło d ze n ie, utrzym yw ać m a chem ik tę spraw ę, ile m ożności, w g ra n icach bezp ieczeń stw a; gdyby się zaś niep rzew id zian ie w yw iązało ciepło grożące wybuchem , w p ro w adzić m a szybko cały ła d u n e k w w ielk ą ilość wody, do k tó reg o to celu znaczny zapas w ody w odpow iednich zb io rn ik ach zawsze w pogotow iu znajdow ać się pow inien.
§. 28. Każdy w ytw ór nitrow any, przed dalszem jeg o uży
ciem , w ypłukać należy s ta ra n n ie i uw olnić od w szelkiego śladu nad m iaru kwasów.
W yrobów nitrow ych, n ied o stateczn ie pozbaw ionych kw asu n ie należy a n i w przyrządach, a n i g dziekolw iek indziej pozo
staw iać lub p rzerab iać.
P rz y rz ą d y , po w y p ró żn ien iu z n ich ostatn ieg o ła d u n k u dziennego, za każdym razem w y p łu k ać należy sta ra n n ie wodą.
W ypłuczyny kw aśne usuw ać należy w ta k i sposób, aby nie m ogły szkodzić ludziom , zw ierzętom łub up raw ie ziem i.
§. 29. W jednem n aczyniu do n itro w an ia n ig d y n ie wolno w yrabiać naraz w ięcej niż 500 kilogram ów wytworów n itro w anych.
§. 30. J a k a n ajw yższa te m p e ra tu ra je s t p rzy n itro w an iu dopuszczalną, zależy to od tego, ja k ieg o ro d zaju w ytw ór n itro w any m a być otrzym any i od metody je g o wyrobu.
W szczególności co się tyczy n itro w a n ia g licery n y i d a l
szego p rz e ra b ia n ia n itro g licery n y (oleju ro zsadzającego), cie
p ło ta m a te ry a łu nie pow inna n ig d y w ynosić w ięcej nad 30° C.
a przy p rz etw arzan iu n ie p ow inna sp ad ać niżej od —)—12° C.
§. 31. n itro g lic e ry n y (oleju rozsadzającego) sam ej albo w p ły n ach rozpuszczonej, ja k o n ad er niebezpiecznej, w han d el w prow adzać n ie wolno ; a chcąc z niej w y rab iać śro d k i ro zsa
dzające, n ależy j ą raczej przez zm ięszanie z innem i odpow ie- dniem i cia ła m i uczynić m niej niebezpieczną.
§. 32. C iała p o ch łan iające potrzebne do p rz y rz ą d z a n ia śro dków ro zsadzających, k tó re zaw ierają n itro g licery n ę, je ż e li nie w ybuchają i nie z a p a la ją się sam e z siebie, nie u le g a ją oso
bnym przepisom .
Je ż e li zaś te c ia ła p o ch łan iające są w ybuchającem i, stoso
w ane będą do n ic h , w edług ich w łasności, albo p rzep isy b ez
pieczeństw a tyczące się p ro ch u strzelniczego, albo też p rzep isy n in iejszeg o rozporządzenia.
§. 33. C iała poch łan iające, k tó re j a k w ęg iel drzew ny, d rz e wo suszone itd. w pew nych okolicznościach z a p a lić się m ogą sam e w sobie, przechow yw ane być m ają, je ż e li je s t ich w ięcej nad 500 kilogram ów , w odległości n ajm n iej 200 m etrów od lo k a lu fabrycznego lub m agazynów. M niejsze ilo ści przechow y
wane być m ogą tak że w m niejszej odległości w lo k a la c h c a ł
kiem bezpiecznych od ognia.
M ianow icie zaś, gdy c ia ła te w yjm ują się z pieców , gdzie były zw ęglone lub su szo n e, um ieścić j e należy n aty ch m iast w naczyniach żelaznych, zam ykających się szczelnie i p o z o sta w ić w n ich n ajm n iej trzy dni przed użyciem .
§. 34. C iała p o ch łan iające do w yrobu n itro g lic e ry n y s łu żące, w olne być m uszą od w szelkich c ia ł obcych, - k tó re przez d z ia ła n ia m echaniczne lub chem iczne m ogłyby sprow adzić wy
buch.
W czasie fa b ry k acy i n ie w olno n ig d y do c ia ła p o c h ła n ia jąceg o dom ięszać w ięcej o leju rozsadzającego, niż ono w m iarę rozm aitego stanu ciep ło ty i w ilgoci pow ietrza, naw et p rzy dość
znacznem c iśn ien iu m echanicznem jeszcze niezaw odnie olej ten p o ch łan ia.
§. 35. Olej ro zsadzający m ięszać należy z ciałem p o ch ła- n ia ją c e m w n aczyniach ołow ianych, drew nianych, kauczukow ych lub gutap erk o w y ch ręk am i, alho za pom ocą przyrządów zao p a
trzo n y ch w pow łokę m ięk k ą (sprężystą). M ięszanina do powyż
szego celu p rz e c ie ra n a będzie k ilk a k ro tn ie przez sito z d ru tu m osiężnego za pom ocą łag o d n eg o ciśnienia.
§. 36. P rzetw o ry n itro g licery n o w e ażeby m ogły być w pro
w adzone w h an d el, pow inny być p rz e ra b ia n e w ty ch p o staciach i osłonach, k tó re p rzep isan e zo stały w orzeczeniu tyczącem się ic h dopuszczenia do handlu.
K ażda osłona zao p atrzo n a być pow inna zew nątrz znakiem fabrycznym i napisem w yrażającym rodzaj przetw oru.
P rz e ra b ia n ie odbywać się m a zw yczajnie za pom ocą p racy r ę c z n e j; używ anie m achin zależy od pozw olenia m inisterstw a sp raw w ew nętrznych.
§. 37. N adaw anie środkom rozsadzającym p rzep isan y ch p o s ta c i i zao p atry w an ia ich w osłony, — t. j. zw ykłe w y rab ian ie z n ich nabojów — odbywać się pow inno w szałasach całk iem odosobnionych (§. 16), w k tó ry ch znajdow ać się m a jednocześnie n ie m niej niż dwóch, a n ie w ięcej niż trzech robotników . J e d e n lub w ięcej m ajstrów w yrobu nabojów dog ląd ać powinno tej roboty.
W sz a ła sie do w yrobu nabojów nie m a n ig d y znajdow ać s ię n araz w zap asie w ięcej niż 60 kilogram ów środków ro zsa
dzających.
§. 38. M ateryały do środków rozsadzających znosić m ają d o szałasów n a nab o je osobni robotnicy w n aczyniach d rew n ia
n y ch n ieprzepuszczających a m ieszczących w sobie m niej więcej
n y ch n ieprzepuszczających a m ieszczących w sobie m niej więcej