Objawy kluczowe dla grup zagrożonych

Analizy ujawniły istnienie związków pomiędzy zagrożeniem e-uzależnieniem ocenianym na podstawie zmiany intensywności korzystania z Internetu oraz stopnia zagrożenia według SWZ, a takimi objawami jak częstość korzystania z Internetu i czas spędzany w sieci.

4.3.2.4.1. Częstość korzystania z Internetu

Autorzy wielu publikacji na temat uzależnień, przede wszystkim na temat gier, częstość wykonywania danej czynności traktują jako jedno z kryteriów uzależnienia. Także nasze badania dotyczące psychometrycznych własności Kwestionariusza MAWI pokazują, że częstość korzystania z Internetu i wykonywania czynności można traktować jako jeden ze wskaźników zagrożenia e-uzależnieniem ze względu na związek tej zmiennej z SWZ (Wąsowicz i Styśko-Kunkowska, 2014).

Z analiz opisanych poniżej wynika, że korzystanie z Internetu codziennie i więcej niż raz dziennie należy do zachowań charakterystycznych dla osób zagrożonych e-uzależnieniem. Jak widać na wykresie (rys. 32.), w przypadku zagrożenia ocenianego na podstawie zmiany intensywności zachowań w Internecie, osób wchodzących do sieci więcej niż raz dziennie jest niemal 10% więcej wśród osób zagrożonych (tzn. korzystających z Internetu z podobną lub większą intensywnością niż w poprzednim roku) niż wśród osób niezagrożonych (tzn. korzystających obecnie z Internetu z mniejszą intensywnością niż w minionym roku).

Rysunek 32. Zagrożenie e-uzależnieniem (na podstawie zmiany intensywności korzystania) a częstość korzystania z Internetu w ciągu ubiegłego roku, ² (2, N = 996) = 10,48, p = ,005.

Ponadto, korzystanie z Internetu więcej niż raz dziennie częściej cechuje nastolatków przejawiających wysoki i średni stopień zagrożenia e-uzależnieniem (ocenianego na podstawie SWZ) niż tych o niskim stopniu zagrożenia (rys. 33.).

9,2%

15,5%

19,6%

22,3%

71,2%

62,2%

ZAGROŻENI: Korzystający z Internetu WIĘCEJ lub TYLE SAMO co w poprzednim roku

NIEZAGROŻENI: Korzystający z Internetu MNIEJ niż w

poprzednim roku

Jak często w ostatnim roku zdarzało Ci się korzystać z Internetu?

Co najwyżej kilka razy w tygodniu lub nigdy Raz dziennie Więcej niż raz dziennie

Czerwonymi strzałkami oznaczono wyniki różniące się istotnie statystycznie na poziomie p < .05 w teście 2 Pearsona, w którym porównywano rozkłady odpowiedzi wśród osób zagrożonych e-uzależnieniem i niezagrożonych.

Rysunek 33. Zagrożenie e-uzależnieniem (na podstawie SWZ) a częstość korzystania z Internetu w ciągu ubiegłego roku, ² (4, N = 699) =30,30, p < .001.

4.3.2.4.2. Czas spędzany w Internecie

Kolejnym objawem stopnia e-uzależnienia jest czas spędzony w Internecie w ciągu jednego dnia, zarówno dnia w tygodniu, jak i w dnia w trakcie weekendu. Wniosek ten oparto na wynikach dwu wieloczynnikowych analiz wariancji z powtarzanym pomiarem, w których czas w sieci był zmienną zależną. Ilość czasu spędzonego w Internecie¹² jednego dnia w tygodniu vs w weekend potraktowano jako zmienną niezależną wewnątrz osób. Dwie zmienne wprowadzono jako zmienne niezależne między osobami. W pierwszej analizie była to zmiana intensywności korzystania z Internetu w porównaniu do poprzedniego roku (mniej vs tyle samo lub więcej lub tyle samo), a w drugiej analizie – stopień zagrożenia e-uzależnieniem według SWZ (niski vs średni vs wysoki).

Szczegóły dotyczące wartości statystyk w tych analizach znajdują się w tytułach rysunków 34. i 35.

Analizy wykazały, że zagrożenie e-uzależnieniem (rys. 34.), a zwłaszcza jego wyższy stopień (rys. 35.), jest związane ze spędzaniem więcej czasu w Internecie jednego dnia, i to zarówno w ciągu tygodnia, jak i w weekend. Rysunek 34. uwidacznia, że osoby zagrożone e-uzależnieniem (tzn.

korzystające z Internetu więcej lub tyle samo co w poprzednim roku) spędzają w nim dziennie około godziny dłużej niż niezagrożone (tzn. korzystające z Internetu mniej niż w poprzednim roku).

Wniosek ten dotyczy zarówno dnia powszedniego, jak i weekendu. Dobrze tę zależność ilustruje

12 Ze względu na prawoskośność rozkładu tej zmiennej do analiz zastosowano transformację opartą o pierwiastek kwadratowy (Field, 2005).

18,6%

7,3% 7,6%

30,1%

18,3% 13,6%

51,3%

74,4% 78,8%

Niski Średni Wysoki

Odsetek młodzieży korzytsający z sieci z różną częstością

Stopień zagrożenia e-uzależnieniem

Jak często w ostatnim roku zdarzało Ci się korzystać z Internetu?

Co najwyżej kilka razy w tygodniu lub nigdy Raz dziennie Więcej niż raz dziennie

Czerwonymi strzałkami oznaczono wyniki różniące się istotnie statystycznie na poziomie p < .05 w teście 2 Pearsona, w którym porównywano rozkłady odpowiedzi wśród osób o różnym stopniu zagrożenia e-uzależnieniami.

rysunek 35., na którym widać wyraźnie, że im wyższy stopień e-uzależnienia, tym dłuższy dzienny pobyt w Internecie, również zarówno w ciągu tygodnia, jak i w weekend.

Rysunek 34. Efekt główny dnia (tydzień vs weekend), F (1, 998) = 242,92, p < .001, ² =.20, efekt główny zagrożenia e-uzależnieniem (korzystanie z Internetu mniej vs więcej lub tyle samo co w ubiegłym roku), F (1, 998) = 24,72, p < .001, ² =.02, efekt interakcji obu zmiennych, F (1, 998) =1,998, p = ,34, ² =.001.

Rysunek 35. Efekt główny dnia (tydzień vs weekend), F (1, 700) = 90,160, p < .001, ² =.16, efekt główny stopnia zagrożenia e-uzależnieniem (niski vs średni vs wysoki), F (2, 700) = 22,265, p < .001, ² =.06, efekt interakcji obu zmiennych, F (1, 700) =2,52, p= .08, ² =.01.

Przeliczenie minut poświęconych na aktywność w sieci na godziny dotyczących pomaga dostrzec, że osoby obecnie niezagrożone e-uzależnieniem (które zredukowały czas serfowania w

163,23

215,84

294,84 213,54

312,04

383,28

Niski Średni Wysoki

Czas spędzony w Internecie jednego dnia (w minutach) - średnie

Stopień zagrożenia e-uzależnieniem wg SWZ

Pomyśl o przeciętnym dniu, gdy korzystasz z Internetu. Przeciętnie ile czasu jednego dnia spędzasz w Internecie (licząc łącznie czas na różne aktywności).

Jeden dzień w ciągu tygodnia Jeden dzień w weekend

Czerwonymi strzałkami oznaczono wyniki różniące się istotnie statystycznie na poziomie p < .05 w teście efektów prostych.

169,97

221,39 242,19

308,33

NIEZAGROŻENI: Korzystający z Internetu MNIEJ niż w poprzednim roku

ZAGROŻENI: Korzystający z Internetu WIĘCEJ lub TYLE SAMO co w poprzednim roku Czas spędzony w Internecie jednego dnia (w minutach) - średnie

Zagrożenie e-uzależnieniem

(czas obecnego korzystania z Internetu w stos. do poprzedniego roku) Pomyśl o przeciętnym dniu, gdy korzystasz z Internetu. Przeciętnie ile czasu jednego dnia spędzasz w Internecie (licząc łącznie czas na różne aktywności).

Jeden dzień w ciągu tygodnia Jeden dzień w weekend

Czerwonymi strzałkami oznaczono wyniki różniące się istotnie statystycznie na poziomie p < .05 w teście efektów prostych.

stosunku do poprzedniego roku) spędzają w Internecie w powszedni dzień średnio około 3 godzin, a w weekend - około 4 godzin. Pewnym zaskoczeniem może być to, że osoby z niskim stopniem zagrożenia e-uzależnieniem spędzają w Internecie średnio nieco poniżej 3 godzin jednego dnia w tygodniu i 3,5 godziny w weekend. U osób ze średnim stopniem zagrożenia e-uzależnieniem czas ten wzrasta do 3, 5 godziny w tygodniu i 5 godzin w weekend. Natomiast osoby z wysokim stopniem zagrożenia e-uzależnieniem spędzają w Internecie około 5 godzin jednego dnia w tygodniu i prawie 6,5 godziny w weekend. Wyniki te pozwalają sformułować wniosek, czas spędzony w Internecie jest jednym z objawów średniego i wysokiego stopnia zagrożenia e-uzależnieniem, ale nie niskiego.