W przypadku stwierdzenia wścieklizny, lub jej podejrzenia u psa/kota, należy przeprowadzić dochodzenie epizootyczne, w toku którego należy w szczególności ustalić, czy zwierzę to w ostatnim okresie (ok. 1 miesiąca) przebywało poza bezpośrednim nadzorem posiadacza, a jeżeli tak, to w jakim rejonie, oraz czy miało możliwość kontaktu ze zwierzętami wolno żyjącymi. W przypadku psów, należy ustalić dane posiadacza podejrzanego psa, oraz datę ostatniego szczepienia (jeżeli zwierzę było szczepione – na podstawie zaświadczenia o przeprowadzeniu szczepienia psa przeciwko wściekliźnie, rejestru psów zaszczepionych i informacji uzyskanej od lekarza przeprowadzającego szczepienie), czas trwania choroby (kiedy i jakie zauważono pierwsze objawy nasuwające podejrzenie choroby), źródło zakażenia, możliwość przeniesienia choroby na inne zwierzęta, kontakt zwierzęcia chorego lub podejrzanego z człowiekiem.
Opiekun czworonoga, który pokąsał człowieka powinien przedstawić poszkodowanemu aktualne zaświadczenie o
przeprowadzonym szczepieniu przeciwko wściekliźnie. Jeżeli okaże się, że zwierzak posiada aktualne szczepienie, lekarz weterynarii powinien przeprowadzić wywiad z opiekunem, podczas którego ustala prawdopodobieństwo kontaktu z
potencjalnie zakażonym osobnikiem. Jeżeli na podstawie wywiadu okaże się, że zwierzak nie mógł mieć kontaktu z wirusem wścieklizny (np. był wyprowadzany wyłącznie na smyczy lub jego opiekun podczas spacerów miał ciągły kontakt wzrokowy ze zwierzęciem, lub zwierzak nie oddalał się bez opieki – np. samotnie nie biegał po lasach lub łąkach) postępowanie zostaje zakończone bez konieczności przeprowadzenia obserwacji.
FAFIK MALTAŃCZYK ♂ 6 LAT
BIAŁA
933061600512607
04/10/2019 04/10/2020
Jarosław Kowalski 64-100 Leszno ul. Jagodowa 60
Jeżeli podczas przeprowadzonego wywiadu okaże się, że zwierzak samotnie oddalał się z miejsca swojego zamieszkania (np. podkopał się pod ogrodzeniem, biegał po lasach, łąkach i potencjalnie mógł mieć kontakt z zarażonym osobnikiem), lub jeżeli okaże się, że zaświadczenie o przeprowadzonym szczepieniu przeciwko wściekliźnie jest nie aktualne, zaginęło lub jest nieczytelne, zwierzak obowiązkowo musi przejść obserwację pod kątem wścieklizny. Jeśli zwierzak pogryzł, pokąsał lub podrapał człowieka – takiego psa czy kota nie wolno wówczas zaszczepić przeciwko wściekliźnie.
W przypadku takiego zdarzenia pogryziony czy podrapany człowiek zgłasza się do przychodni lub na pogotowie ratunkowe, a właściciel zwierzęcia, które pogryzło człowieka udaje się do przychodni weterynaryjnej aby rozpocząć procedurę obserwacji zwierzęcia w kierunku wścieklizny.
Niezależnie od tego czy zwierzę było wcześniej szczepione przeciwko wściekliźnie czy nie, konieczność o podjęciu
obserwacji podejmuje urzędowy lekarz weterynarii przyjmujący zgłoszenie o podejrzeniu zakażenia człowieka. Rutynowo wówczas urzędowy lekarz weterynarii przeprowadza sam lub zleca przeprowadzenie obserwacji w kierunku wykluczenia wścieklizny.
Zwierzak podlega 15 dniowej obserwacji. W zależności od sytuacji epizootycznej danego rejonu, czyli w zależności od stopnia zagrożenia wścieklizną przeprowadza się obserwację stacjonarną lub właściciel 4-krotnie (dzień pokąsania - dzień 0, dzień 5, dzień 10 i dzień 15) doprowadza podejrzane zwierzę do przychodni weterynaryjnej. W takim przypadku na właścicielu ciąży obowiązek zadbania by podejrzane zwierzę nie pogryzło innych ludzi, by nie zaginęło, nie uciekło itp.
Właściciel ma obowiązek zgłosić ewentualną śmierć podejrzanego zwierzęcia oraz zabezpieczyć jego zwłoki.
15-dniowa obserwacja kończy się wydaniem zaświadczenia o stanie zdrowia zwierzęcia w dniu pogryzienia i
zaszczepieniem obserwowanego zwierzęcia przeciwko wściekliźnie, jeśli brak było wcześniejszego, ważnego szczepienia.
Jeżeli nie zauważy on niepokojących objawów choroby, wówczas wystawia stosownej treści zaświadczenie o wykluczeniu wścieklizny u zwierzęcia.
W przypadku zwierząt u których wystąpił wirus w ślinie, żadne z nich nie przeżyje dłużej niż 12 dni. Jednak jeśli zwierzę przeszło 15-dniową (czasem do 21 dni) obserwację weterynaryjną, można wnioskować, że nie mogło ono zarazić człowieka, a w momencie ugryzienia w ślinie nie było wirusa wścieklizny.
Jednak jeśli zwierzę obserwowane w tym czasie padnie lub zostaną stwierdzone pierwsze symptomy choroby lekarz weterynarii obserwujący zwierzę decyduje o ewentualnej jego eutanazji, zabezpiecza zwłoki i pobiera próby do badań
laboratoryjnych przesyłając je niezwłocznie do najbliższego Zakładu Higieny Weterynaryjnej celem potwierdzenia zakażenia u zwierzęcia.
Obserwacja pod kątem zakażenia wirusem wścieklizny zwierząt bytujących w schroniskach
Wszystkie bytujące w schroniskach dla bezdomnych zwierząt czworonogi każdego roku poddane zostają obowiązkowemu szczepieniu przeciw wściekliźnie. Także zwierzęta przyjęte do schronisk, po odbyciu okresu kwarantanny, zdrowe i
odrobaczone poddaje się rutynowo szczepieniu. Szczepienia przeprowadzają lekarze weterynarii pracujący w schronisku, a fakt ich przeprowadzenia odnotowany zostaje w karcie zdrowia zwierzęcia. Jeżeli zdarzy się, że bytujący w schronisku zwierzak pokąsa człowieka i jest zaszczepiony przeciwko wściekliźnie procedury przeprowadzania obserwacji są identyczne jak w przypadku pogryzienia poza schroniskiem.
Pomoc medyczna podczas obserwacji
Nieprawdą jest, że zwierzęciu, które przechodzi obserwację (stacjonarną lub nie stacjonarną) pod kątem zakażenia się wirusem wścieklizny nie można udzielić pomocy medycznej. W sytuacji kiedy na obserwację trafia zwierzak np. potrącony przez samochód, pogryziony przez innego osobnika lub chory, powinien otrzymać pomoc medyczną. Wprawdzie nie ma określonych procedur postępowania (tak jak np. w ludzkich szpitalach określa to NFZ), lecz kodeks etyki i deontologii weterynaryjnej nakazuje lekarzowi weterynarii skrócić cierpienie zwierzęcia, nawet jeśli przechodzi ono obserwację pod kątem zarażenia wirusem wścieklizny. Bez najmniejszego problemu można podawać leki przeciwbólowe, zaopatrzyć ewentualne rany, a nawet przeprowadzić zabieg chirurgiczny. Jednakże w dyspozycji lekarza weterynarii leży podjęcie szczególnych środków ostrożności w takich sytuacjach aby nie narażać niepotrzebnie siebie oraz innych osób.
Opis programu
Zgodnie zustawą z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2018 r. poz. 1967), wścieklizna należy do chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (załącznik nr 2 do tej ustawy).
Lisy wolno żyjące na obszarach określonych przez ministra właściwego do spraw rolnictwa, zgodnie z art. 56 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, podlegają obowiązkowemu
szczepieniu ochronnemu przeciwko wściekliźnie, przeprowadzanemu przez wojewódzkiego lekarza weterynarii.
Zgodnie zrozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie (Dz. U. poz. 1737) szczepionka jest rozrzucana z
samolotu lub śmigłowca lub wykładana ręcznie dwa razy do roku na obszarach lasów oraz we wszystkich miejscach bytowania lisów wolno żyjących. Szczepionka może być podana raz w roku, jeżeli na terenie województwa nie stwierdzono
wścieklizny w okresie dwóch kolejnych lat. Natomiast szczepień ochronnych nie przeprowadza się, jeżeli na terenie województwa nie stwierdzono wścieklizny w okresie co najmniej trzech kolejnych lat.