Ocena wsparcia psychologicznego

Uczestnicy FGI stwierdzili, że wsparcie psychologiczne nie jest realizowane w trakcie zwolnień: „nie funkcjonuje, można rzec, że w ogóle nie funkcjonuje, wsparcie typowo psychologiczne”. Inny z bada-nych stwierdził, że „bardziej to poradnictwo ma charakter wsparcia do-radczego niż wsparcia psychologicznego”. Uznano, że takie wsparcie jest ważne, ponieważ sytuacja zwolnienia dla wielu osób jest sytuacją kryzysową. Osoby takie przeżywają poczucie straty oraz następuje obni-żenie ich własnej wartości. Niezbędne jest więc wsparcie psychologicz-ne, by „podbudować człowieka, by wyszedł z tej straty”.

Uczestnicy spotkania wskazali, że wsparcie psychologiczne po-winno rozpoczynać proces doradczy dla osób zwalnianych. Prawidłowo skonstruowany proces wsparcia psychologicznego powinien doprowa-dzić „do obniżenia napięcia, jest zredukowane poczucie wartości”. Po-nadto ważne jest „budowanie zaufania”. Należy zwrócić uwagę na spo-sób, w jaki przekazywana jest informacja o zwolnieniu i o możliwości uzyskania wsparcia.

Odpowiedzi na pytania odnośnie wsparcia psychologicznego, ja-kie otrzymano w badaniach CATI, niestety, wskazują, że jest to bardzo rzadko stosowana metoda. Ponad 85% respondentów uznało, że nigdy nie korzystało z tego rodzaju wsparcia. Zaledwie 27 badanych miało taką możliwość. Osoba, która je skierowała na takie spotkanie z

grupowe – dla pracowników jednej firmy grupowe publiczne – dla pracowników różnych

firm jednocześnie

indywidualne – pracownik wykonawczy indywidualne – menedżerskie mieszane – indywidualne i grupowe

mężczyźni kobiety łącznie

giem, to najczęściej pracownik PUP. W zasadzie pojedyncze osoby wskazywały kolejno na: poprzedniego pracodawcę, obecnego pracodaw-cę i własną inicjatywę w tym zakresie. Pomiędzy respondentami płci żeńskiej i męskiej nie wystąpiły istotne różnice w udzielonych odpowie-dziach.

Wykres 34. Wykorzystanie wsparcia psychologicznego i źródło skie-rowania do doradcy zawodowego

Źródło: Badania własne, CATI, N=200.

Osoby, które kiedykolwiek otrzymały wsparcie psychologiczne, zostały poproszone o wskazanie, jaka była tematyka spotkań w ramach tego wsparcia.

Jeśli chodzi o tematykę spotkań z psychologiem, najwięcej spo-śród respondentów wskazało na prace nad pozytywnym wizerunkiem własnej osoby. Następnym rodzajem prac z psychologiem były umiejęt-ności z zakresu komunikacji interpersonalnej. Zaś trzecie w kolejumiejęt-ności wskazywane były techniki poszukiwania rozwiązań w sytuacji utraty pracy. Najmniej wskazań dotyczyło takich tematów spotkań, jak: praca nad umiejętnościami intrapsychicznymi czy nad postawą wobec pracy i zatrudnienia.

5,5%

2,5%

3,5%

2,0%

86,5%

6,9%

3,1%

4,6%

2,3%

83,1%

1,4%

1,4%

1,4%

1,4%

94,2%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

pracownik PUP obecny pracodawca poprzedni pracodawca była to moja własna inicjatywa nigdy nie korzystałem/am ze wsparcia

psychologicznego

mężczyźni kobiety łącznie

Wykres 35. Tematyka wykorzystanych w przeszłości rodzajów wsparcia psychologicznego − tylko opinie pozytywne

Źródło: Badania własne, CATI, N=200.

W dalszej kolejności badani zostali poproszeni o ocenę przydat-ności poszczególnych tematów wsparcia psychologicznego w sytuacji osób zagrożonych zwolnieniem z pracy.

29,6% trudności związane z podejmowaniem

decyzji

skuteczne podejmowanie decyzji konflikty i postawy w sytuacji konfliktów konstruktywne rozwiązywanie konfliktów praca nad szukaniem rozwiązań w sytuacji

utraty pracy

praca nad pozytywnym wizerunkiem własnej osoby – trening dobrego … umiejętności komunikacji interpersonalnej

umiejętności intrapsychiczne (rozpoznawania, wyrażania i nazywania …

trening radzenia sobie z sytuacją zmian postawy wobec pracy i zatrudnienia

mężczyzni kobiety łącznie

Wykres 36. Ocena przydatności tematów wsparcia psychologicznego dla osób zagrożonych zwolnieniem z pracy

Źródło: Badania własne, CATI, N=200.

Należy zwrócić uwagę, że wszystkie ze wskazanych w kwestio-nariuszu badawczym rodzajów wsparcia psychologicznego były dość podobnie oceniane. Nieco wyżej niż pozostałe została oceniona „praca nad pozytywnym wizerunkiem własnej osoby” oraz „umiejętności ko-munikacji interpersonalnej” (średnie oceny 3,9). Podobnie (średnia ocen 3,8) za przydatne uznano zajęcia z zakresu pracy nad szukaniem rozwią-zań w sytuacji utraty pracy oraz treningu radzenia sobie z sytuacją zmian. Najniżej oceniona została przydatność wsparcia psychologiczne-go z zakresu umiejętności podejmowania decyzji (średnia ocena 3,4) oraz praca nad trudnościami związanymi z podejmowaniem decyzji

3,4

trudności związane z podejmowaniem decyzji

skuteczne podejmowanie decyzji konflikty i postawy w sytuacji konfliktów konstruktywne rozwiązywanie konfliktów praca nad szukaniem rozwiązań w sytuacji

utraty pracy

praca nad pozytywnym wizerunkiem własnej osoby – trening dobrego … umiejętności komunikacji interpersonalnej

umiejętności intrapsychiczne (rozpoznawania, wyrażania i nazywania …

trening radzenia sobie z sytuacją zmian postawy wobec pracy i zatrudnienia

mężczyżni kobiety łącznie

(3,6). Generalnie kobiety często znacznie wyżej oceniały przydatność poszczególnych tematów prac z psychologiem niż mężczyźni.

Respondenci uczestniczący w spotkaniu FGI wskazali, że do-radztwem psychologicznym może zajmować się firma zewnętrzna, zaś

„po stronie pracodawcy powinien być zespół ekspertów, powinna być też informacja, że jest restrukturyzacja w firmie, będą zwolnienia grupowe.

Trzeba zatrudnić psychologa w firmie, można wynająć psychologa na zewnątrz”. Psycholodzy w trakcie wsparcia psychologicznego korzystają przede wszystkim z rozmowy, wywiadu, testów samooceny, poczucia wartości. Powinno być badane poczucie koherencji, sprawczości, tempe-rament, osobowość, umiejętności radzenia sobie ze stresem, asertyw-ność. Jednocześnie respondenci nie mogli uzgodnić wspólnego stanowi-ska, ile godzin wsparcia psychologicznego średnio powinno przypadać na jednego uczestnika. Jak stwierdził jeden z badanych: „jeżeli pojawi się depresja, to trzeba będzie dużo więcej przepracować”, inny zaś po-wiedział, że powinno to być „trzy godziny razy 10 spotkań”, kolejni zaś, że „półtorej godziny i wielokrotność” lub „od trzech do dziesięciu spo-tkań godzinnych, cyklicznych, co tydzień, by był czas, żeby przepraco-wać”.

Psycholodzy przychylnie wypowiedzieli się na temat chęci wy-korzystania narzędzi zdalnych. Szczególnie że „czasami jest to dobre narzędzie, szczególnie gdy jest duża odległość”, a ponadto „jeżeli ktoś posługuje się testami podczas spotkań, nie widzę przeszkód, by te testy zaadaptować do wersji elektronicznych, by nie tracić czasu na sesji, klient robi je w domu”.

Podsumowując: respondenci stwierdzili, że wsparcie psycholo-giczne powinno być nieodzownym elementem outplacementu. Niezbęd-ne jest jednak podjęcie pewnych działań z tym związanych: „trzeba po-kazać korzyści, jaki będzie wizerunek pracodawcy w oczach otoczenia i pracowników zostających, ale i zwalnianych. Idzie taki sygnał, że po-mimo że muszę was zwolnić, to interesuję się wami, chcę wam zapewnić poczucie bezpieczeństwa, że coś gwarantuję”.