4. Ocena stanu środowiska
4.4.1. Efekty realizacji dotychczasowego POŚ w zakresie gospodarowania wodami
4.5.2.2. Odbiór ścieków
Siecią kanalizacyjną objętych jest ok. 65,9% mieszkańców powiatu. Dla porównania w 2015 r. siecią kanalizacyjną było objętych 62,7%. Jest to wzrost o 3,2%.
Rysunek 25 Długość sieci kanalizacji sanitarnej na terenie powiatu wodzisławskiego w latach 2015-2019 (km) Źródło: dane z gmin i miast, BDL, 2019 (dostęp 10.09.2020)
Sieć kanalizacyjna na terenie powiatu jest systematycznie rozbudowywana. Długość sieci kanalizacyjnej w 2015 roku wynosiła 727,2 km, a przyłączy do kanalizacji było 14 958 szt. W 2019 r. długość sieci kanalizacyjnej wynosiła już 860,2 km i podłączonych było do niej 16 201 szt. przyłączy.
Rysunek 26 Liczba przyłączy kanalizacji sanitarnej na terenie powiatu wodzisławskiego w latach 2015-2019 (szt.) Źródło: dane z gmin i miast, BDL, 2019 (dostęp 10.09.2020)
Coraz dłuższa sieć kanalizacyjna to także wzrost użytkowników, a więc większa ilość odprowadzanych ścieków.
Według Banku Danych Lokalnych, tylko w 2019 r. ilość zużytej wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności wyniosła 13 146,8 dam3. Wszystkich ścieków komunalnych i przemysłowych wymagających oczyszczenia odprowadzonych do wód lub gleb było 20 325 dam3. Oczyszczonych zostało 19 775 dam3, z czego 15 449 dam3 poprzez oczyszczanie mechaniczne, a 288 dam3 poprzez oczyszczanie biologiczne.
727,2
757,5
791,4 803,1
860,2
650 700 750 800 850 900
2015 2016 2017 2018 2019
długość czynnej sieci kanalizacyjnej [km]
14958
15483
16153
15238
16201
14200 14400 14600 14800 15000 15200 15400 15600 15800 16000 16200 16400
2015 2016 2017 2018 2019
liczba przyłączy kanalizacyjnych [szt]
Rysunek 27 Ilość odprowadzanych ścieków do kanalizacji sanitarnej na terenie powiatu wodzisławskiego w latach 2015-2019 (w tys. m3) Źródło: BDL, 2019 (dostęp 10.09.2020)
Ilość odprowadzonych ścieków w systemie kanalizacji sanitarnej na terenie powiatu wodzisławskiego w roku 2019 wyniosła 20 325 dam3. Od roku 2015 notuje się słaby wzrost poziomu odprowadzanych ścieków na oczyszczalnie. W roku 2015 ilość ścieków wyniosła 18 120 dam3 co oznacza około 10,85 % wzrost.
Na terenie powiatu działają aktualnie 3 komunalne oczyszczalnie ścieków, z czego 2 z podwyższonym usuwaniem biogenów, w tym:
• Oczyszczalnia ścieków “Karkoszka II” zlokalizowana jest w południowej części Wodzisławia Śląskiego, przy ul. Czyżowickiej 131. Obecnie oczyszczalnia oczyszcza ścieki dopływające systemem kanalizacyjnym z gmin: Wodzisław Śląski, Radlin, Marklowice i Gorzyce. Ponadto oczyszczalnia przyjmuje ścieki dowożone wozami asenizacyjnymi. Przepustowość oczyszczalni wynosi 15 000 m3/dobę. Technologia oczyszczania ścieków to procesy mechaniczno-biologiczne z niewielkim udziałem procesów chemicznych.
• Oczyszczalnia ścieków “Rydułtowy” zlokalizowana jest przy ul. Obywatelskiej w Rydułtowach. Zlewnią oczyszczalni jest miasto Rydułtowy, skąd siecią kanalizacyjną doprowadzane są ścieki w ilości ok. 2 000 m3/d, co stanowi jedynie połowę wytwarzanych w gminie ścieków bytowo-gospodarczych.
Oczyszczalnia przyjmuje również ścieki bytowe dowożone wozami asenizacyjnym. Obecna przepustowość oczyszczalni wynosi 3 995 m3/dobę.
• Oczyszczalnia Pszów - na terenie miasta znajduje się biologiczna oczyszczalnia ścieków z podwyższonym usuwaniem biogenów. Zlokalizowana ona jest przy ul. Śląskiej 104 w Pszowie.
Projektowana przepustowość oczyszczalni wynosi 1 000 m3/d. Proces oczyszczania ścieków jest monitorowany. Na terenie oczyszczalni znajduje się punkt zlewny, do którego dostarczane są ścieki z występujących na terenie miasta zbiorników bezodpływowych (obszary nieskanalizowane).
W okresie od 2017 prowadzono prace związane z modernizacją i rozbudową istniejącej oczyszczalni ścieków „Pszów”, które zakończono w roku sprawozdawczym 2019. Realizacja tego przedsięwzięcia znacznie zwiększyła wydajność istniejącej oczyszczalni ścieków oraz umożliwiła zastosowanie rozwiązań technologicznych w kierunku uproszczenia i ułatwienia jej eksploatacji poprzez modernizację istniejącego węzła mechanicznobiologicznego oraz wybudowanie nowego. Oczyszczalnia po realizacji została oddana w użytkowanie, a jej obecna przepustowość wynosi Q = 1393 m3/d i wzrosła o około 130% w stosunku do stanu przed rozbudową, co pozwoli docelowo na przejęcie wszystkich ścieków z terenu Aglomeracji Pszów o wielkości 9289 RLM wyznaczonej Uchwałą Sejmiku Województwa Śląskiego nr V/5/23/2015.
W 2015 r. na terenie Powiatu Wodzisławskiego funkcjonowało około 14 233 szt. zbiorników bezodpływowych oraz 564 szt. przydomowych oczyszczalni ścieków. Natomiast w 2018 r. (brak danych za rok 2019; GUS) liczba zbiorników bezodpływowych wynosiła 13 380 szt., przydomowych oczyszczalni ścieków 726 szt., co jest dużym sukcesem. Wynika z tego, że powiat podejmuje działania w celu wyeliminowania zbiorników bezodpływowych (szamb), na rzecz podłączenia do kanalizacji sanitarnej, a tam, gdzie to jest nieuzasadnione technicznie i ekonomicznie, budowy przydomowych oczyszczalni ścieków.
18120 18834 19197 19885 20325
553 381 457 872 550
0 5000 10000 15000 20000 25000
2015 2016 2017 2018 2019
mieszkańcy przedsiębiorstwa
Na terenie powiatu zlokalizowane są następujące aglomeracje:
• aglomeracja Wodzisław Śląski, wyznaczona uchwałą nr V/4/8/2018 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 19 stycznia 2015 roku, obejmująca swoim zasięgiem gminy: Radlin, Gorzyce, Marklowice i Wodzisław Śląski
• aglomeracja Jastrzębie Zdrój,wyznaczona uchwałą Nr IV/55/10/2014 Sejmiku Województwa Śląskiego z 29 września 2014 roku, obejmująca swoim zasięgiem gminy: Godów i Mszana,
• aglomeracja Pszów, wyznaczona uchwałą nr V/10/18/2015 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 22 czerwca 2015 roku, obejmująca swoim zasięgiem gminę Pszów,
• aglomeracja Rydułtowy; wyznaczona uchwałą nr V/18/2015 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 16 lutego 2015 roku, obejmująca swoim zasięgiem gminę Rydułtowy oraz Radlin
• aglomeracja Racibórz, wyznaczona uchwałą nr V/21/11/2016 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 18 kwietnia 2016 r roku, obejmująca swoim zasięgiem na terenie powiatu wodzisławskiego gminę Lubomia.
Dnia 8 września 2017 r. Rada Ministrów przyjęła aktualizację Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych 2017 (V AKPOŚK). Przyjęta przez rząd aktualizacja zawiera listę zadań zaplanowanych przez samorządy do realizacji w latach 2017-2021.W związku z powyższym opracowana została aktualizacja Master Planu dla wdrażania dyrektywy Rady 91/271/EWG, w którym wyodrębniono zbiór podstawowych danych dotyczących ilości, wielkości oraz planów inwestycyjnych i potrzeb finansowych aglomeracji. W ramach Master Planu na terenie aglomeracji gminy zgłosiły projekty:
• uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie aglomeracji Wodzisław Śląski,
• budowa instalacji do przekształcania osadów ściekowych na granulaty nawozowe (aglomeracja Jastrzębie Zdrój),
• budowa kanalizacji sanitarnej w zlewni oczyszczalni ścieków "Pszów",
• modernizacja i rozbudowa istniejącej OS "PSZÓW",
• budowa kanalizacji sanitarnej w sołectwie Lubomia i Grabówka wraz z kolektorem przesyłowym do miasta Racibórz.
W każdej oczyszczalni zlokalizowanej na terenie aglomeracji powyżej 10 000 RLM wymagane jest podwyższone usuwanie biogenów. Jakość ścieków oczyszczonych odprowadzanych z każdej oczyszczalni jest zgodna z wymaganiami Prawa wodnego i rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (tj. Dz.U. z 2014 r., poz. 1800). Biorąc jednak pod uwagę interpretację Komisji Europejskiej należy tak planować granice aglomeracji, aby w jak największym stopniu cały produkowany przez aglomerację ładunek ścieków był zbierany siecią kanalizacyjną i odprowadzany na oczyszczalnię ścieków. Dlatego też, w aglomeracjach ujętych w KPOŚK powinien zostać osiągnięty blisko 100%
poziom obsługi zbiorczymi systemami kanalizacyjnymi (%RLM korzystających z systemu kanalizacyjnego).
Pozostała ludność aglomeracji nieobsługiwana przez zbiorcze systemy kanalizacyjne będzie korzystać z innych systemów oczyszczania ścieków, czyli przydomowych oczyszczalni ścieków.
Oznacza to, że cały ładunek zanieczyszczeń powstających w aglomeracji powinien być doprowadzany do oczyszczalni obsługującej aglomerację bądź usuwany w innych systemach oczyszczania ścieków (pojedyncze systemy lub inne właściwe systemy), które powinny zapewnić ten sam poziom ochrony środowiska. Każdy przypadek stosowania systemów indywidualnych do odprowadzania bądź odprowadzania i oczyszczania ścieków z terenu aglomeracji wymagać będzie szczegółowych wyjaśnień. W każdym wypadku jednak oczyszczalnia obsługująca aglomerację powinna być przystosowana do usuwania 100 % ładunku zanieczyszczeń powstających w aglomeracji.
4.5.3.
Analiza SWOTGospodarka wodno-ściekowa MOCNE STRONY
czynniki wewnętrzne
SŁABE STRONY czynniki wewnętrzne wysoki stopień zwodociągowania powiatu
średni stopień skanalizowania powiatu ciągła rozbudowa kanalizacji sanitarnej
brak kanalizacji deszczowej na terenach zabudowanych zrzuty ścieków z terenów rolniczych
SZANSE
czynniki zewnętrzne ZAGROŻENIA
czynniki zewnętrzne
integracja z UE i wpływ środków pomocowych, regulacje ogólnokrajowe i międzynarodowe zobowiązujące do
podniesienia jakości środowiska
niedostateczne rozpoznanie niekorzystnych oddziaływań człowieka na środowisko (np. w zakresie zanieczyszczeń
obszarowych) Źródło: opracowanie własne
4.5.4 Cele i zadania środowiskowe
Zgodnie z wynikami prowadzonego monitoringu, wody powierzchniowe w rejonie Powiatu Wodzisławskiego są w złym stanie. Jest to związane głównie z obciążeniem wód ładunkiem substancji zawartych w ściekach komunalnych i przemysłowych, w tym ścieków pochodzących z terenów utwardzonych, dróg i chodników.
Problemem jest spływ opadów deszczowych po powierzchni dróg i chodników, oraz powstające w tym czasie ścieki przemysłowe zawierające znaczne ilości m.in. zawiesin ogólnych, związków ropopochodnych.
Z analizy SWOT wynika, iż zagrożeniem dla powiatu mogą być takie czynniki jak: niewystarczające rozpoznanie niekorzystnych oddziaływań człowieka na środowisko (np. w zakresie zanieczyszczeń obszarowych, wpływ związku azotu i fosforu na środowisko wodne), niedostateczna pula środków finansowych pochodzących głównie ze środków unijnych i krajowych. W większym stopniu będą przeważać jednak mocne strony, ponieważ na terenie powiatu działają nowoczesne oczyszczalnie ścieków.
W niniejszym Programie wskazano, iż sukcesywnie zwiększa się odsetek ludności korzystającej ze zbiorczych sieci kanalizacyjnych oraz oczyszczalni ścieków. Sukcesywnie realizowane są również zadania z zakresu budowy i modernizacji infrastruktury służącej do zbierania i zagospodarowywania ścieków komunalnych. Dane GUS wskazują, że coraz większe odsetki ludności korzystają z oczyszczalni ścieków, systemów kanalizacji zbiorczej czy też z oczyszczalni zapewniających pogłębione usuwanie substancji biogennych.
W harmonogramie realizacji zadań własnych i monitorowanych zaplanowano m.in. realizację zadań dotyczących:
• budowy, rozbudowy i modernizacji sieci kanalizacji sanitarnej, deszczowej,
• budowy, rozbudowy i modernizacji urządzeń służących do oczyszczania ścieków komunalnych,
• budowy, rozbudowy i modernizacji ujęć wody, stacji uzdatniania wody oraz infrastruktury służącej do zbiorowego zaopatrzenia w wodę.
Jako działania uzupełniające zaplanowano działania edukacyjne, promocyjne oraz prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych oraz przydomowych oczyszczalni ścieków.
W celu poprawy jakości wód powierzchniowych, konieczna będzie likwidacja niekontrolowanych zrzutów ścieków bytowych do rzek i potoków płynących przez teren powiatu. W tym celu należy wykonać szczegółową inwentaryzację punktów zrzutu ścieków oraz systematycznie ją aktualizować. Następnym, niezwykle ważnym zadaniem jest inwentaryzacja stanu technicznego zbiorników bezodpływowych (szamb), które obecnie funkcjonują na terenach nieskanalizowanych. Bardzo często zbiorniki te są nieszczelne i są źródłem zanieczyszczenia wód. Powinna być prowadzona kontrola stanu technicznego szamb, a po przyłączeniu posesji do sieci kanalizacyjnej – możliwie szybka ich likwidacja.
Zarządzanie zasobami geologicznymi 4.6.1. Efekty realizacji dotychczasowego POŚ
Cel długoterminowy do 2020 roku zapisany w dotychczasowym Programie Ochrony środowiska RACJONALNE I EFEKTYWNE GOSPODAROWANIE ZASOBAMI KOPALIN ZE ZŁÓŻ
Planowane działania Podjęte działania Efekt ze
wskaźnikiem
W 2020 roku zakończyło się dochodzenie prowadzone w kierunku ustalania sprawców prowadzonej nielegalnej eksploatacji kruszywa w Wodzisławiu Śląskim. Z informacji Komendy Powiatowej Policji w Wodzisławiu wynika iż nielegalny proceder trwał blisko 5 lat , a w tym czasie sprawcy wydobyli łącznie blisko 20 tys. ton kruszywa.
Zostały przedstawione prokuratorskie zarzuty podejrzanym w zakresie nielegalnej eksploatacji oraz przywłaszczenia mienia należącego do Skarbu Państwa19
wykryto jeden
Starosta Wodzisławski wydaje decyzje dotyczące zasobów geologicznych, w latach 2018-2019 zostało wydanych:
w 2018 roku:
• 2 koncesje na wydobywanie kopaliny,
• 19 decyzji zatwierdzających projekt robót geologicznych,
• 12 decyzji zatwierdzających dokumentację geologiczną.
w 2019 roku:
• 1 koncesję na wydobywanie kopaliny,
• 11 decyzji zatwierdzających projekt robót geologicznych,
• 12 decyzji zatwierdzających dokumentację geologiczną.
Aktualnie dla przedsiębiorców działających na obszarze powiatu wodzisławskiego wydanych są przez Starostę wodzisławskiego cztery koncesję na eksploatacje dla złóż:
• złoża „Ligota Tworkowska – Drobny,
• Lubomia VII,
• Racibórz Zbiornik Górny 3,
• Racibórz Zbiornik Górny 5,
• Radlin-Letnia.
Obowiązujące koncesje wydane przez Marszałka Województwa Śląskiego dotyczą złóż:
• Lubomia III,
• Racibórz Zbiornik Górny
• Lubomia VIII
Obowiązujące koncesje wydane przez Ministra Środowiska dotyczą złóż:
• Jankowice,
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych o wykonanych inwestycjach gminnych i działaniach na terenie powiatu wodzisławskiego
19 https://www.nowiny.pl/patrol/166657-w-ciagu-5-lat-nielegalnie-wydobyli-20-tys-ton-kruszywa.html