Europej-skiego Trybunału obrachunkowego, na którym omawiano stan przygo-towań do najbliższego zebrania Komitetu Kontaktowego (KK), wyni-ki seminarium na temat IPSAS, obszary priorytetowe działań Komite-tu na najbliższe lata, wizyty konsultacyjne Eurostat dotyczące danych źródłowych, a także propozycje zmian w sposobie działania Komitetu.
1 Łącznicy najwyższych organów kontroli państw Unii Europejskiej oraz ETO spotykają się raz do roku w celu przygotowania tematów i zagadnień z zakresu kontroli środków unijnych, jakie – ich zdaniem – powinny być przedmiotem corocznych obrad Komitetu Kontaktowego prezesów NOK i ETO. Na temat poprzednich zebrań łączników zob. E. Miękina: ZebraniełącznikównajwyższychorganówkontroliUnii
Europejskiej,„Kontrola Państwowa” nr 1/2011, nr 3/2011, nr 3/2012 oraz J. Mazur: Zebraniełącz-ników najwyższych organów kontroli Unii Europejskiej, „Kontrola Państwowa” nr 4/2008, nr 3/2006, nr 3/2005.
Zebranie łączników NOK ue współpraca międzynarodowa
cjatywom w zarządzaniu gospodarczym Unii Europejskiej. Jest to temat ważny dla szefów najwyższych organów kontroli, gdyż w wielu wypadkach chodzi o nowe zadania dla najwyższych organów kontroli.
omówione zostaną takie zagadnienia, jak zadania NoK w nowym zarządzaniu go-spodarczym, w tym ich rola w kontroli wydatków unijnych w ramach zarządza-nia dzielonego, niezależność NoK, ramy finansowe na lata 2014–20202, a także nowe rozporządzenie finansowe, które ustanawia podstawowe założenia oraz za-sady zarządzania środkami budżetu UE dla wszystkich rodzajów wydatków. Pozo-stała część planowanego zebrania będzie dotyczyła bieżących działań i współpracy w ramach KK.
Przewiduje się także prezentację spra-wozdania grupy zadaniowej KK powoła-nej do opracowania stanowiska w sprawie roli i zadań NoK w związku z ich ewen-tualnym udziałem w przyszłych proce-sach legislacyjnych UE (zwanej potocz-nie grupą zadaniową ds. uchwały nr 63).
Łącznicy przedyskutowali zawarte w do-kumencie propozycje działań Komitetu na 2014 r. Chodzi o zaktywizowanie Komi-tetu w kontekście zmian, jakie następują w zarządzaniu gospodarczym UE (zmiany
te dotyczą np. powołania unii bankowej4, wzmocnienia zarządzania gospodarcze-go i finansowegospodarcze-go, nowych instrumentów stabilizacyjnych, nowego rozporządzenia finansowego) oraz o podniesienie skutecz-ności jego działania (np. zmiany w jego mo-dus operandi). Sposób realizacji propozy-cji zawartych w sprawozdaniu grupy wy-maga jeszcze szczegółowej analizy zanim zostanie przedstawiony na zebraniu KK w Wilnie, jednak już teraz łącznicy ustalili trzy konkretne propozycje ankiet do prze-prowadzenia w latach 2013–2014. Są to:
ankieta w sprawie współpracy NoK z kra-jowymi urzędami statystycznymi (NIK zgłosiła tę propozycję jako oficjalne dzia-łanie Komitetu na 2014 r. i podjęła się jej przeprowadzenia), ankieta dotycząca unii bankowej, którą przeprowadzi holenderska Powszechna Izba obrachunkowa, a także ankieta na temat włączania NoK w proces przygotowywania oświadczeń w sprawie zarządzania (tzw. management declara-tions) wykorzystaniem środków unijnych.
Wyniki ankiet umożliwią łącznikom lep-szą identyfikację obszarów, które mogą stanowić przedmiot prac Komitetu w naj-bliższych latach.
Przedstawione przez grupę zadaniową ds. uchwały nr 6 nowe obszary działań
2 Wieloletnie ramy finansowe to porozumienia międzyinstytucjonalne zawierane przez państwa członkow-skie Unii Europejczłonkow-skiej w celu uzgodnienia procesu przyjmowania budżetu oraz jego podziału. Określają kwoty rocznych pułapów środków na zobowiązania i płatności, i zawierają wszelkie inne postanowienia wymagane dla prawidłowego prowadzenia rocznej procedury budżetowej w Unii Europejskiej.
3 Uchwała KK nr CC-R-2012-06 w sprawie zadań i roli zewnętrznej kontroli publicznej w świetle niedaw-nych zmian i inicjatyw w obszarze zarządzania gospodarczego w UE; wersja angielska uchwały dostępna jest na stronie KK <http://eca.europa.eu/portal/pls/portal/docs/1/18134744.PDF>.
4 Pierwszym elementem unii bankowej, która ma wzmocnić regulacje sektora bankowego będzie nadzór bankowy dla strefy euro (tzw. Single Supervisory Mechanism – SSM). W marcu br. uzgodniono, że insty-tucją odpowiedzialną za funkcjonowanie tego mechanizmu i nadzór europejskich banków będzie Europej-ski Bank Centralny.
współpraca międzynarodowa ewa miękina
Komitetu wymagają dostosowania rów-nież procedur jego pracy, z czym zgo-dziła się większość łączników obecnych w Budapeszcie. Szczegółowe propozycje zmian w dokumentach tworzących ramy organizacyjne Komitetu Kontaktowego przedstawił łącznik NIK. Zaproponował, aby do „Wytycznych proceduralnych KK”
oraz „oświadczenia KK w sprawie roli urzędującego przewodniczącego” dodać zapisy o możliwości stosowania procedu-ry pisemnej przy podejmowaniu przez Komitet decyzji w trybie pilnym oraz o zwiększeniu możliwości koordynacji działań łączników w okresie między ze-braniami Komitetu Kontaktowego. Kwe-stie te są istotne z punktu widzenia sku-teczności działania Komitetu i wymagają dalszych konsultacji co do ich ostatecz-nego brzmienia.
Nadzwyczajne zebranie KK Łącznicy omówili również rezultaty nad-zwyczajnego zebrania KK, które odbyło się 8 maja br. w luksemburgu. Był to swego rodzaju precedens, gdyż po raz pierwszy szefowie NoK UE najpierw uzgodnili (drogą pisemną) projekt doku-mentu, a następnie spotkali się specjalnie po to, by go przedyskutować i uzgodnić jego ostateczną treść. Chodziło o projekt oświadczenia Komitetu pt. „Znaczenie odpowiednich mechanizmów kontro-li i rozkontro-liczalności w kontekście unii go-spodarczej i walutowej oraz zarządzania gospodarczego UE”. Inicjatorem sporzą-dzenia tego dokumentu był fiński Urząd Kontroli Państwowej, który zapropono-wał, by Komitet zabrał głos w sprawie unii walutowej i unii bankowej; kwestie te miały być omawiane przez radę
Eu-ropejską w czerwcu br. W luksemburgu Komitet przyjął oświadczenie i postano-wił o jego wysłaniu do przewodniczące-go rady Europejskiej – Hermana Van rompuy. Na nadzwyczajnym zebraniu Komitetu Kontaktowego przedstawio-no również projekt (omówionego po-wyżej) sprawozdania grupy zadaniowej ds. uchwały nr 6. W ramach dyskusji nad propozycjami nowych działań dla Komi-tetu przedstawionych w dokumencie, prezes Najwyższej Izby Kontroli zapropo-nował zainicjowanie sporządzenia planu operacyjnego dla Komitetu na najbliż-sze 2-3 lata (pomysł poparły holenderska Powszechna Izba obrachunkowa oraz szwedzki Urząd Kontroli Państwowej).
Wizyty konsultacyjne Eurostat Na zebraniu łączników w Budapeszcie odbyła się prezentacja Najwyższej Izby Kontroli na temat wizyt konsultacyjnych Eurostat (urząd statystyczny UE) doty-czących danych źródłowych wykorzy-stywanych przy opracowywaniu staty-styk na potrzeby procedury nadmiernego deficytu (tzw. upstream dialogue visits – UDV). Wizyty takie przeprowadza Eurostat w państwach członkowskich, adresatami są instytucje dostarczają-ce dane źródłowe, a do wzięcia w nich udziału (w roli obserwatora) zapraszane są najwyższe organy kontroli. Eurostat, we współpracy z krajowym urzędem staty-stycznym, ocenia praktyki związane z za-rządzaniem i kontrolą przepływu danych przesyłanych przez instytucje publiczne do krajowego urzędu statystycznego. Pod-czas zebrania NIK przedstawiła zarówno zasady tych wizyt, jak i opinie zebrane wśród NoK z krajów, w których się one
Zebranie łączników NOK ue współpraca międzynarodowa
odbyły5, w tym swoje własne doświad-czenia z wizyty konsultacyjnej Eurostat w Polsce, która miała miejsce w marcu br. w Głównym Urzędzie Statystycznym.
Temat wizyt UDV jest jednym z ważniej-szych obszarów zainteresowania NoK UE – uchwała Komitetu nr CC-r-2012-02 zachęca je do współpracy z krajowymi urzędami statystycznymi, między in-nymi przez udział w wizytach konsul-tacyjnych Eurostat dotyczących danych źródłowych6.
Seminarium na temat IPSAS Przedstawicielka Trybunału obrachun-kowego Francji omówiła rezultaty semi-narium na temat międzynarodowych standardów rachunkowości sektora pu-blicznego7, które odbyło się w marcu br.
we Francji. W spotkaniu tym wzięli udział przedstawiciele 23 NoK UE (w tym Naj-wyższej Izby Kontroli), a także zaproszeni eksperci. Łącznicy uzgodnili, że wyniki seminarium zostaną zaprezentowane na konferencji Eurostat, w maju tego roku w Brukseli, dotyczącej działań zmierza-jących do wdrożenia europejskich stan-dardów rachunkowości sektora publicz-nego (EPSAS). Możliwość wprowadzenia wspólnych standardów rachunkowości w państwach członkowskich Unii Euro-pejskiej postrzegana jest przez łączników jako jeden z priorytetów dla NoK i z
pew-nością wymaga dyskusji na forum Komi-tetu Kontaktowego.
Bieżące działania KK
Przedstawiciel holenderskiej Powszech-nej Izby obrachunkowej poinformował o postępach kontroli koordynowanej egze-kwowania prawa unijnego o przemieszcza-niu odpadów, która odbyła się z udziałem przedstawicieli NIK (wkrótce zostanie opublikowany wspólny raport z kontroli), a także przedstawił działalność sieci współ-pracy KK ds. krajowych sprawozdań o za-rządzaniu środkami UE. Jednym z obsza-rów zainteresowania sieci współpracy są ogólne raporty o zarządzaniu środkami UE, przygotowywane przez niektóre NoK.
Do czasu zebrania Komitetu Kontakto-wego w Wilnie w październiku br. powsta-nie raport końcowy z kontroli równoległej uproszczenia zasad dotyczących funduszy strukturalnych, prowadzonej w ramach grupy zadaniowej KK ds. funduszy struk-turalnych V, również z udziałem przedsta-wicieli NIK. Grupa zaproponowała nowy temat swoich prac na 2014 r., a mianowicie analizę błędów w zamówieniach publicz-nych UE w ramach programów funduszy strukturalnych. Łącznik rumuńskiego To przedstawił porządek dzienny i szczegóły związane z zebraniem grupy roboczej ds.
VAT, które odbędzie się we wrześniu br.
w Poiana Braşov w rumunii.
5 Wizyty UDV odbyły się do tej pory w: Austrii, Belgii, Bułgarii, Czechach, Hiszpanii, Polsce, Rumunii i Wło-szech. Raporty z nich dostępne są na stronie internetowej: <http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/
page/portal/government_finance_statistics/excessive_deficit/eurostat_edp_visits_member_states>.
6 Więcej na temat współpracy zob.: O. Leszczyńska-Luberek i J. Mazur: Możliwościwspółpracynajwyższych
organówkontroliikrajowychurzędówstatystycznychpaństwUEwsprawachzwiązanychzestatystykami
opracowywanyminapotrzebyunijnejprocedurynadmiernegodeficytu, „Kontrola Państwowa” nr 3/2013.
7 Ang. InternationalPublicSectorAccountingStandards.
współpraca międzynarodowa ewa miękina
Zaproponowano, aby podczas spotkania sieci współpracy KK ds. kontroli polityki fiskalnej zaplanowanego na czerwiec br.
w Poczdamie, przedyskutowano możliwość skoncentrowania działań sieci współpracy w 2014 r. na dwóch obszarach – unii ban-kowej i zarządzaniu gospodarczym UE, które jednocześnie leżą w sferze poten-cjalnego zainteresowania KK.
Łącznik Trybunału obrachunkowego Włoch przedstawił wyniki ankiety, jaką rozesłał do NoK UE na temat prognoz
wydatków (tzw. spending reviews) ma-jących na celu ograniczanie wydatków przez eliminację ich nieekonomicznych komponentów. W ankiecie wzięły udział 22 naj wyższe organy kontroli (w tym NIK), a jej wyniki zostaną w niedługim czasie podsumowane i rozesłane do łączników.
Ewa Miękina,
Departament Strategii NIK