Odpowiedzialność materialna wynikająca z kontraktu menedżerskiego i umów

cy-wilnoprawnych

Z powodu braku uregulowania przez ustawodawcę kontraktu menedżerskiego należy zauważyć, że w praktyce może on przybierać dwie formy: pracowniczy kontrakt menedżerski oraz niepracowniczy kontrakt menadżerski.

Pierwszy z nich stanowi umowę o pracę, w ramach której menedżer zobowiązuje się za wynagrodzeniem do świadczenia pracy (zarzą-dzania) na rzecz pracodawcy (przedsiębiorcy), w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym oraz pod jego kierownictwem. Aby można było kon-trakt menedżerski uznać za pracowniczy (umowę o pracę), umowa taka musie spełniać warunki wy-nikające z kodeksu pracy, m.in. musi być zawarta na piśmie, określać rodzaj wykonywanej pracy czy miejsce jej wykonywania. W przypadku tego rodzaju kontraktu menadżerskiego (będącego w istocie umową o pracę) zastosowanie mają przepisy prawa pracy, również w zakresie odpo-wiedzialności materialnej pracowników. Odpo-wiedzialność ta będzie się zatem kształtowała w sposób analogiczny do omówionego powyżej.

Druga forma to kontrakt menedżerski będący umową cywilnoprawną, której meritum stanowi powierzenie określonej jednostce (mene-dżerowi) zarządzania przedsiębiorstwem, przy czym umowa ta nie spełnia wymogów przewi-dzianych przepisami dla umowy o pracę. Zalicza się do kategorii umów nienazwanych, które mogą być zawierane w ramach swobody umów, nie ma-ją zatem do tego rodzaju kontraktu menedżer-skiego zastosowania przepisy prawa pracy. W takim wypadku zastosowanie znajdą przepisy kodeksu cywilnego. Osoba, której powierzono zarządzanie przedsiębiorstwem na mocy umowy cywilnoprawnej, za szkodę wyrządzoną będzie odpowiadała na zasadach ogólnych. Zatem zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego za niewy-konanie lub nienależyte wyniewy-konanie zobowiązania obowiązana jest do naprawienia wynikłej szkody, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykona-nie jest następstwem okoliczności, za które odpo-wiedzialności nie ponosi. Zobowiązana jest ona

43
Z. Góral (red.), Odpowiedzialność pracownicza, Warszawa 2013.

do naprawienia szkody do pełnej wysokości za-równo rzeczywistej straty, jak i utraconych ko-rzyści.

Oczywiście strony mogą w umowie do-wolnie określić zakres odpowiedzialności, ogra-niczenie może dotyczyć np. wyłączenia odpowie-dzialności w przypadku winy nieumyślnej albo wysokości kwoty, do jakiej będzie odpowiadał menedżer. Należy przy tym pamiętać, że treść lub cel tych postanowień nie mogą sprzeciwiać się właściwości (naturze) stosunku prawnego, usta-wie ani zasadom współżycia społecznego.

Bibliografia: Literatura:

1. S. Dubisz (red.), Uniwersalny słownik języka pol-skiego, t. 3, Warszawa 2006.

2. T. Dybowski, [w]: Z. Radwanski (red ), ́ System prawa cywilnego, t III, cz 1 , Prawo zobowiązań – część ogólna, Wrocław 1981.

3. M.M. Gersdorf, M. Raczkowski, K. Rączka, Kodeks pracy. Komentarz, wyd. III, Warszawa 2014.

4. Z. Góral (red.), Odpowiedzialność pracownicza, Warszawa 2013.

5. H. Jankowski, Formalne i materialne ujęcie odpo-wiedzialności, [w:] Dialogi. Odpowiedzialność, Warszawa 1981.

6. W. Lang, J. Wróblewski, S. Zawadzki, Struk-tura odpowiedzialności prawnej. Studium analitycz-ne z dziedziny teorii prawa, „ZN UMK w Toru-niu, Nauki Humanistyczno-Społeczne. Pra-wo” 1968, z. 8 (31).

7. W. Muszalski (red.), Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2007.

8. W. Muszalski (red.), Komentarz do art. 122 KP, [w:] Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2015. 9. W. Perdeus, Komentarz do art. 114 KP, [w:]

K.W. Baran (red.), Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2016.

10. W. Perdeus, Komentarz do art. 115 KP, [w:] K.W. Baran (red.), Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2016.

11. R. Sadlik, Odpowiedzialność materialna i porząd-kowa pracowników. Instruktaż, wzory, przykłady, Gdańsk 2008.

12. A. Szajkowski, System prawa prywatnego, t. 16, Prawo spółek osobowych, Warszawa 2016.

13. Z. Szawarski, Rozmowy o etyce, Warszawa 1987. 14. A.M. Świątkowski, Komentarz do art. 114 KP,

[w:] Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2016. 15. A.M. Świątkowski, Komentarz do art. 119 KP,

[w:] Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2016. 16. K. Walczak, Komentarz do art. 114 KP, [w:]

Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2016. 17. K. Walczak, Komentarz do art. 115 KP, [w:]

Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2016. 18. J. Wratny, Komentarz do art. 119 KP, [w:] Kodeks

pracy. Komentarz, Warszawa 2013.

19. J. Wratny, Komentarz do art. 122 KP, [w:] Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2013.

20. A. Żuradzka, A. Stuglik, Ochrona mienia pra-codawcy – odpowiedzialność pracownika, Warsza-wa 2003.

Orzeczenia sądowe:

1. Uchwała Sądu Najwyższego Cała Izba SN z dnia 30.05.1975 r., V PZP 3/75.

2. Uchwała Sądu Najwyższego Cała Izba SN z dnia 29.12.1975 r., V PZP 13/75.

3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13.02. 1981 r., IV PR 395/80.

4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19.04. 1983 r., IV PR 65/83.

5. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25.05. 2000 r., I PKN 635/99.

6. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26.03. 2009 r., II PK 241/08.

W projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo spółdzielcze,

1

który wpłynął do Sejmu RP w dniu 22 lipca 2016 r. , zawarto propozycję alternatywnego trybu składania deklaracji w formie elektronicznej w stosunku do tradycyjnej formy pisemnej, mogącej może de facto obciążyć spółdzielnie dodatkowymi kosztami, przygo-towaniem dodatkowej infrastruktury wykorzystywanej do obsługi deklaracji składanych drogą elektroniczną, potwierdzania ich od-bioru.

Negatywnie należy ocenić możliwość ograniczenia w sta-tucie spółdzielni trybu składania deklaracji jedynie do formy elek-tronicznej. Nie można ograniczyć członkom spółdzielni, nawet poprzez zapisy statutowe, możliwości składania deklaracji, doko-nywania w nich zmian w formie pisemnej. Należy w tym wypadku powołać się na zasadę prawa do przyzwoitej legislacji, która powin-na np. przewidywać prawa osób starszych. Trudno wyobrazić sobie bowiem sytuację, w której osoby starsze miałyby zostać skazane je-dynie na formę elektroniczną dokonywanych przez siebie czyn-ności ze spółdzielnią. Rozwiązanie to narusza wyrażoną w art. 58 Konstytucji RP zasadę, zgodnie z którą każdemu zapewnia się wol-ność zrzeszania się.

Kluczowe znaczenie powinny mieć regulacje odnoszące się do reguł postępowania w sytuacji wystąpienia jakichkolwiek prob-lemów natury technicznej, w przypadku prowadzenia obrad z wy-korzystaniem technik elektronicznych, których niestety w obecnym stanie prawnym brakuje. W tym kontekście rodzą się wątpliwości, których projektodawca nie wyjaśnił. Nasuwa się m.in. pytanie, czy zerwanie łącza internetowego jest automatycznie tożsame z opusz-czeniem obrad walnego zgromadzenia. Czy należałoby wówczas zarządzić przerwę w obradach? Rodzi się wówczas pytanie, z czego wynikać może ich nieobecność – ze świadomego opuszczenia