Rys. 68. Dom szkoły artystyczno-przemyslowej
w Brnie.
lffiJkrVn uol:
\
C S ilf c D iE L T [ l.l t . T l Q I l M C T I I O ^ V D
:u3annon/ijT{:27MLvr''icMiaju
D o m R z e m ie ś ln ic z y z a w ie r a n a s tę p u ją c e p o m ie s z c z e n ia :
a) p iw n ic e : w a r s z ta ty , u b ik a c je g o s p o d a r c z e , c e n tr a ln e o g r z e w a n ie i s k ła d n ic e .
b ) p a r te r : m u z e m r z e m io s ł— s ale w y s ta w o w e . D o m r z e m ie ś ln i
c z y — s a le e g z a m in a c y jn e , p o k ó j p r e z e s a , p o k ó j s y n d y k a , s a la z e b r a ń z a r z ą d u , s e k r e ta r ja ty , s te n o ty p ja , b ib ljo t e k a , k a s a i s z a tn ie .
c) I p ię tr o : h a ll, s a la g łó w n a n a z e b r a n ia i o d c z y ty o r a z z a b a w y , s a la z e b r a ń p le n a r n y c h , s a le k o m is y j e g z a m in a c y j
n y c h , p o k ó j p r a s y , p o k o je i s z a tn ie . d ) I I p ię tr o : in te r n a t i m ie s z k a n ia .
K o s z t b u d o w y : 2,000,000,00 zł.
Rys. 69— 72. Arch.: P. W ic zy ń s k i i L. Men- delski (Poznań). Projekt domu rzemieślniczego w Poznaniu.
263
DOM R Z E n l t i L N l C i y
R z u t w y s o k ie g o p a r t e r u .
DOM RZEMiESLNjCZy
Rys. 70— 75. Arch.: P. W ic z y ń s k i i L. Mendelski (Poznań). Projekt domu rzemieślniczego w Poznaniu.
P a U J / WCK7S fK 7 TA B C O V7ITCTZTTT JTW'
R Z V T PARTERY
JDD*R y s . 7 6 — 7 7 . A r c h . B o le s ła w H a n d e ls m a n -T a rg o w sk i ( W a r s z a w a ) . P r o je k t s z k ic o w y D o m u A k t o r a w W a r s z a w i e .
265
P r z e z n a c z e n ie m „ D o m u A k t o r a " jest d a n ie Z w ią z k o w i A r t y s t ó w S c e n P o ls k ic h lo k a li n a p o m ie s z c z e n ie Z w ią z k u , K lu b u , P o ls k . In s t.
T e a tr ., n o te lu d la a r ty s tó w , s z k o ły f ilm o w e j, w y t w ó r n i i e k s p e r y m e n ta ln e g o te a tr u , k t ó r y b y m ó g ł je d n o c z e ś n ie s łu ż y ć i d la in n y c h w id o w is k .
P o s e s ja , n a le ż ą c a d o Z . A . S . le ż y p r z y u lic y P o ln e j N r . 48 i p o s ia d a d w a b o c z n e w y lo t y , r ó w n ie ż n a u lic ę P o ln ą w y c h o d z ą c e .
P a r te r m ie ś c i o d u lic y c u k ie r n ię , r e s ta u r a c ję , p o s ia d a ją c ą p o łą c z e n ie z p ię tr e m p ie r w s z e m , k tó r e w c a ło ś c i oH fro n tu z a jm u je i o k a z a łe w e jś c ie d o w s z y s tk ic h lo k a li Z w ią z k u , ja k r ó w n ie ż i d o t e a t r u . W z a k r y te j s ie n i m ie s z c z ą s ię k a s y te a tr a ln e , d a le j s za tn ie i p o c z e k a ln ie , z d w u s tro n w e jś c ia n a b a lk o n i d o ló ż : b a lk o n po- t s ia d a s w o je s z a tn ie i f u m o ir , k t ó r y je d n o c z e ś n ie łą c z ą c się z re- v s ta u r a c ją . s łu ż y ja k o b u f e l . W r a z ie u r z ą d z e n ia w s a li, m ie s z c z ą c e j o k o ło 1000 o s ó b w id o w is k p a r o k r o t n y c h je d n e g o w ie c z o r u , u r u c h a m ia s ię b o c z n e w y jś c ia z d w u stro n w id o w n i, p r o w a d z ą c e b e z p o ś r e d n io n a d w ie b o c z n e u lic z k i, p u b lic z n o ś ć z a ś, o c z e k u ją c a n a n a s tę p n e w id o w is k o w p o c z e k a ln ia c h p a r te r u i b a lk o n u , n ic s ty k a się z u p e łn ie z p u b lic z n o ś c ią w y c h o d z ą c ą .
K lu b Z . A . S . P . z a jm u je p ię tr o d r u g ie c z ę ś c P fro n to w e j i łą c z y się z u m ie s z c z o n ą n a d te a tre m w y t w ó r n ią k in e m a t o g r a f ic z n ą ,. k t ó r a w r a z ie p o tr z e b y m o ż e s łu ż y ć ja k o s a la b a lo w a p r z y K lu b ie .
P ię tr o 3-ie b iu r o Z w ią z k u , p ię tr o 4-te i 5-te S ta ła W y s t a w a P o ls k . In s t. T e a tr .
L e w a s tr o n a b u d y n k u o d b o c z n e j u lic z k i s ta n o w i h o te l a k t o r s k i o 130 p o k o ja c h ze w s z y s tk ie m i u r z ą d z e n ia m i, c u k ie r n ią , fr y z je re m i t. d.
R Z V T P I Ę T R A V I I I i l X TO 0*
P r a w a s tro n a b u d y n k u o d b o c z n e j u lic z k i — c z ę ść t y ln a te a tru : w ie lk a sc e n a z w id n e m i g a r d e r o b a m i i w s z e lk ie m i u r z ą d z e n ia m i, p o n a d s c e n ą m a la r n ia i s to la r n ia .
Z te jże s tro n y d o m d la a d m in is t r a c ji, s k ła d d e k o r a c y j i k la s y e g z a m in a c y jn e w p o łą c z e n iu z w y t w ó r n ią k in e m a to g r a f ic z n ą .
W s u te r e n a c h p o d te a tr e m u m ie s z c z o n o w ie lk ą p ły w a ln ię .
R y s. 82— 85 . A r c h . B o le s ła w H an d elsm an T a r g o w s k i ( W a r s z a w a ) . P r o je k t s z k ic o w y D om u A k t o r a w W a r s z a w i e .
267
GALU!
R r z u t I p ię tr a S y tu a c ja .
CZ^TflKW
uncu ULA JADALNA
R z u t p a r te r u .
Rys. 86— 89. Arch. E d w ard Seydenbeutel (W a rsza w a ). Projekt domu odpoczynkowego w O tw ocku dla Stow. Przedst. Handlow ych.
S k a la e le w a c ji i r z u tó w 1 :4 0 0 . D o m z a w ie r a 20 p o k o i je d n o łó ż k o w y c h .
R z u t I p ię tr a . S k a la 1 : 200.
Rys. 90— 92. Arch. E d w a rd Seydenbeufcel (W a rsza w a ). Projekt domu biurowego i wystawowego firmy automobilowej w W arszaw ie.
W id o k o d u l. N a b ie la k a .
269
i ; )
:
,\
W id o k o d u lic y B e lw e d e r s k ie j.
F a s a d a p r o je k t o w a n a w b ia łe j w y p r a w ie ter- ra z y to w e j. O k n a b iu r o w e i w y s ta w o w e o r a z d r z w i m a lo w a n e f a r b a m i e m a ljo w e m i „ D u c o " . O k u c ia i b a lu s t r a d y z b ia łe g o m e t a lu . L ite r y r e k la .u o w e z r u r e k n e o n o w y c h .
WgrtŁOMa ó^,
Rys. q3 — g5. Arch. E d w a rd Seydenbeu (W a rs za w a ). Projekt domu biurowe i wystawowego firmy automobilowej pr ul. Belwederskiej w W arszaw ie .
E le w a c ja i r z u t p a r te r u w s k a li 1 : 200.
—
ł-D o m k o o p e r a t y w y m ie s z k a n io w e j „ Ś r ó d m ie ś c ie " z o s ta n ie w z n ie s io n y w c e n tr a ln e j d z ie ln ic y W a r s z a w y n a p o s e s ji, p o ło ż o n e j
p r z y k o ń c u ś le p e j u lic y F o k s a l, k t ó r a d z ię k i s ą s ie d z t w u 'o g r o d ó w , n ie z a b u d o w a n e j p r z e s tr z e n i o d s tr o n y s ą s ia d ó w i o g ó ln e j zacisz- n o ś c i w y ją t k o w o n a d a je się n a te n c e l. W z g lę d y p o w y ż s z e m ia ły
z a s a d n ic z y w p ły w n a k o m p o z y c y jn e u ję c ie z a b u d o w y p o s e s ji, p o z w a la ją c n a w y k o r z y s t a n ie ś w ia t ła d la p o s z c z e g ó ln y c h m ie s z k a ń
ze w s z y s tk ic h s tr o n , p r z y c z e m p o s e s ia ta łą c z n ie z s ą s ia d u ją c ą o d s tr o n y z a c h o d n ie j p o s ia d a ć b ę d z ie w s p ó ln y r e z e r w u a r p o w ie tr z n y .
W s z y s t k ie m ie s z k a n ia w y p o s a ż o n e z o s ta n ą w n o w o c z e s n e
<vygody i b ę d ą p o s ia d a ły p r z e w ie t r z a n ie n a p r z e s tr z a ł. M ie s z k a n ia fro n to w e o r a z w o f ic y n ie ś r o d k o w e j o b s łu g u ją 2 k la t k i s c h o d o w e , z k tó r y c h je d n a je st p r z e z n a c z o n a 'w y łą c z n ie n a c e le g o s p o d a r c z e , m ie s z k a n ia w o fic y n ie t y ln e j m a ją t y lk o p o je d n e j
k la tc e s c h o d o w e j z w in d ą , je d n a k w e jś c ia d o m ie s z k a ń s ą z u p e ł
n ie n ie z a le ż n e o d k u c h e n n y c h .
B u d y n e k b ę d z ie p o s ia d a ł p a r t e r i 5 p ię te r i b ę d z ie o d
s u n ię ty o d c h o d n ik a o 10V2 m tr.
O g ó ln a k u b ic z n o ś ć b u d y n k u w y n o s i 19200 m 3.
y^?7?7/7777;/
R z u t p ię tr a . P l a n s y tu a c y jn y .
Rys. 96— 98. Arch.: Edm und M ichalski i W it o ld W y szy ńsk i (W a rsza w a ). Projekt kooperatywy mieszkaniowej „Śródmieście" przy ul. Foksal w W arszaw ie.
271
Budowa zatem jest o 33 m3 muru oszczędniejszą. Za
oszczędzony ten mur wypełniłby przestrzeń o powierzchni 12 m2 a wysokości 2.8 m.! 0 tę ilość muru jest cała budowli dobrze izoluje, mało jednak dźwiga, tu pojedyńcze stropy są całkowicie wykorzystane, będąc w przyziemiu obciążonemi 9.8 kg na 1 cm2 przy dowolnem max. obciążeniu 10 kg.
Pozatem słupy te mają korzystniejszy profil: kwadrat lub prostokąt, bez żłobków na instalacje. W podziemiu obcią
żenie muru na 1 cm2 już jest tylko 4.9 kg, gruntu zaś — 2.4 kg., co zbliża się do, ale nie przekracza, dozwolonych 2,5 kg. Budowa naogół jest przeprowadzona racjonalnie przede- wszystkiem dlatego, że mur wszędzie jest obciążony równo
miernie oraz że wykorzystano jego siłę nośną.
Całkowite zaoszczędzenie na murze jest zatem znaczne.
Gdyby budowa przeprowadzona została dawnym systemem, zużytoby ogółem 212.18 m3 muru. Jak już było wspomniane, zaoszczędzono na stropach 3319 m3, na pozostałych par- tjach oszczędność muru wynosi około 15%, co czyni również mniej więcej 30 m3 muru. Ogółem zaoszczędzono ponad 60 m3 muru, a zatem energji i czasu. Pozatem o tę ilość muru cała budowla jesit lżejsza.
POZOSTAŁE KONSTRUKCJE
Przy konstrukcji schodów zwracano uwagę na ognio- trwałość, szybkość wybudowania i lekkość. Skonstruowano żalem stopnie betonowe puste o ściankach 4 cm. grubości z armaturą żelazną. Stopnie te, wykonane w formie, opiera
ją się o dwie schodnice z belek żelaznych I NP 14. Przymo
cowania schodów do belek dokonano drutami, złączonetm z armaturą belek. Dla wszystkich trzech pięter przyjęto tęż samą formę schodów. Konstrukcja ta okazała się bardzo praktyczną i tanią.
Wszelkie instalacje przeprowadzono na zewnątrz muru.
Kominy, jak było już wspomniane, są wybudowane poza murem stropów — z betonu lub eternitu. Na lufty komi
nowe, w odpowiednich miejscach stropów pozostawiono o- twory. Odpadło zatem wykuwanie lub zgóry przewidywanie kanałów poziomych i pionowych, co ułatwiło pracę mu
rarską. Jeżeli nawet i były pewne usterki w przeprowadze
niu w ten sposób instalacji, to, mimo to, system ten okazał się jednak dogodnym. Cała robota iostalatorska była w prze
ciągu trzech miesięcy ukończona.
Przeprowadzenie instalacji, jeżeli chodzi o sposób roz
prowadzenia jej i izolację, zasługuje na uwagę. Wskutek te
go, że ciepłą wodę otrzymujemy na miejscu, z ogrzewaczy (gazowych lub elektrycznych), oclpada izolacja cieplna.
Opisane stropy czy to z widoczną, czy zakrytą konstrukcją nadają się bardzo do rozprowadzenia poziomych rur i in
nych instalacyj.
Używane dotąd konstrukcje powinny być poddane re
wizji co do ich oelowości, i ekonomji, i ewentualnie zastą
pione bardziej doskonałemi i odpowiadaj ącemi przezna
czeniu. Dotąd stosowane podwójne okna mają konstrukcję naogół dosyć złożoną; przytem otwieranie ich do wewnątrz umniejsza wartość wnętrza. W domu opisywanym wprowa
dzono tytułem próby najprostszy system okien: skrzydła boczne — stałe, środkowe ruchome przez podnoszenie lub suwanie; wszystkie skrzydła z podwójnem oszkleniem (rama w ramie). W porównaniu z powszechnie używanemi oknami, których wszystkie skrzydła są otwierane, te nowe wykazują o połowę mniej niebezpiecznych szpar.
Zwrócono jednocześnie uwagę na dokładne uszczelnienie okien.
Oszczędność osiągnięto również przy kontrukcji drzwi stosując wszędzie wysokości 200 cm. i dwa typy szerokości
— 80 cm. i 60 cm, wszystkie jednoskrzydłowe. Za warunek postawiono, aby cała stolarszczyzna (okien i drzwi) była całkowcie z okuciem, z oszkleniem, pomalowaniem, wyko
nana poza terenem budowy i w gotowym stanie dostarczona na budowę. Siła przyzwyczajenia jednak prowadzenia wy
mienionych prac stolarskich na budowie była tak silna,