W
dniach 24–27 kwietnia 2017 r. w Kielcach miał miejsce doroczny ogólnopolski zjazd duszpasterzy osób niewido-mych i słabowidzących połączony z rekolekcjami. Spotkanie to odbyło się w malowniczo położonym pobernardyńskim klasz-torze na Karczówce. Jego gospodarzami od 1957 r. są Księża Pallotyni, którzy utworzyli tu Pallotyńskie Centrum Dialogu, Wychowania i Promocji.Warto nadmienić, że duszpasterstwo niewidomych i słabowi-dzących to zorganizowana działalność Kościoła, urzeczywistnia-jąca w służbie osobom niewidomym, słabowidzącym i ich środo-wisku dzieło zbawcze Chrystusa. Pełni ono rolę duszpasterstwa nadzwyczajnego i adresowane jest do osób, które ze względu na specyfikę niepełnosprawności i wynikające z niej skutki nie mogą w pełni korzystać z duszpasterstwa w zwyczajnych warunkach życia parafialnego. Duszpasterstwo osób z dysfunkcją wzroku jest realizowane w Polsce pod nadzorem Komisji Duszpasterstwa Konferencji Episkopatu Polski, głównie na szczeblu ogólnopol-skim i diecezjalnym. Nosi ono nazwę Krajowego Duszpaster-stwa Niewidomych, a jego siedziba mieści się w Warszawie przy kościele św. Marcina na ul. Piwnej. Na szczeblu ogólnopolskim odpowiedzialny jest za nie wyznaczony przez KEP krajowy dusz-pasterz niewidomych, a w poszczególnych diecezjach mianowa-ny przez biskupa miejsca diecezjalmianowa-ny duszpasterz bądź referent duszpasterstwa niewidomych i słabowidzących.
Zjazdy duszpasterzy niewidomych i słabowidzących mają charakter cykliczny. Odbywają się raz w roku w kwietniu i od
ZjaZd duSZpaSterZy
Zjazd duszpasterzy
152
kilku lat połączone są z rekolekcjami. Organizatorem tegorocz-nego zjazdu był ks. dr Andrzej Gałka – krajowy duszpasterz niewidomych wraz z gospodarzami miejsca, w którym odbyło się spotkanie. W zjeździe wzięło udział dwudziestu kapłanów z różnych stron Polski i s. Ludmiła Krajnik FSK. Obecność siostry była świadectwem łączności z dziełami Sługi Bożej Matki Elżbiety Czackiej: Towarzystwem Opieki nad Ociemniałymi i Zgromadze-niem Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża, których charyzma-tem jest pomoc „niewidomym na ciele i na duszy”.
Otwarcie zjazdu zaplanowano na godz. 20.00 w poniedzia-łek 24 kwietnia. Pierwszym punktem bogatego programu było spotkanie z ks. Andrzejem Gałką i z ks. Janem Oleszko – rek-torem Karczówki. Godziny przedpołudniowe we wtorek, środę i czwartek zostały wypełnione wspólną modlitwą brewiarzową, adoracją Najświętszego Sakramentu i treściami formacyjnymi.
Rekolekcyjne konferencje głosili Księża Pallotyni: Jan Oleszko, Kazimierz Stasiak i Rafał Hołubowski. Centralnym punktem każdego dnia była Eucharystia.
W gronie duszpasterzy – s. Ludmiła Krajnik FSK
ks. Ryszard Sawicki – Ogólnopolski zjazd duszpasterzy... 153 We wtorek 25 kwietnia duszpasterze udali się do sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego, znanego miejsca pielgrzymko-wego, od którego wywodzi się nazwa regionu – Świętokrzyskie.
Po tym obiekcie sakralnym zostali oprowadzeni przez Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej. Mieli możliwość zwiedzenia daw-nego benedyktyńskiego kościoła i klasztoru, Muzeum Misyjdaw-nego, krypty Jeremiego Wiśniowieckiego oraz uczczenia relikwii Krzy-ża Świętego w kaplicy Oleśnickich.
Wieczorem tego samego dnia miało miejsce spotkanie z ks. Jackiem Ponikowskim. Od 1987 r. zamieszkał on w Laskach, gdzie pracował jako katecheta w Ośrodku dla Dzieci Niewido-mych. W latach 1987–1995 był krajowym duszpasterzem nie-widomych. W 1995 r. założył Dom dla Niewidomych Mężczyzn im. Matki Elżbiety Czackiej w Niepołomicach k. Krakowa. Jako dyrektor tego domu dzielił się swoim doświadczeniem specyfiki jego funkcjonowania. Wspominał o napotykanych trudnościach.
Zauważył, że słaby człowiek to nie problem, ale dar. Mówiąc o służbie na rzecz osób niewidomych, podkreślił potrzebę ich akceptacji i miłości. Przywołał słowa Jeana Vaniera: „Potrzeba zaspokojenia miłości jest silniejsza niż potrzeba zaspokojenia głodu”. Ks. Ponikowski ukazuje piękno kapłaństwa jako bezwa-runkowej służby, a jego praca stanowi twórczą kontynuację dzieła Matki Czackiej. Za swoją działalność otrzymał w 2014 r. Nagrodę Znaku i Hestii imienia księdza Józefa Tischnera.
W środę po południu uczestnicy zjazdu udali się do Woje-wódzkiego Domu Kultury w Kielcach, gdzie mieli okazję zapoznać się ze specyfiką środowiska osób niewidomych i słabowidzących w okręgu świętokrzyskim. Miejsce to od lat jest siedzibą Krajo-wego Centrum Kultury Niewidomych. Z jego bogatą tradycją zapoznał nas p. Arkadiusz Szostek, który prowadzi je z wielkim poświęceniem. Nie zabrakło również recytatorskich popisów nie-widomych i słabowidzących poetów z regionu świętokrzyskiego.
Spotkanie odbyło się w przepięknej Sali Kominkowej, gdzie miała
Zjazd duszpasterzy
154
również miejsce prezentacja prac niewidomych artystów, a także występ zespołu integracyjnego wykonującego muzykę gospel.
Honorowym gościem spotkania była p. Anna Woźniak-Szy-mańska, Prezes Zarządu Głównego Polskiego Związku Niewi-domych. Pani Prezes mówiła o działalności doradczej, rehabili-tacyjnej, informacyjnej, szkoleniowej, kulturalnej i promocyjnej PZN. Podkreślała także potrzebę współpracy z duszpasterzami osób niewidomych i słabowidzących zarówno na szczeblu ogól-nopolskim, jak i lokalnym.
Po zakończonym spotkaniu w WDK duszpasterze udali się w kierunku bazyliki katedralnej pw. Wniebowzięcia NMP, gdzie koncelebrowali Eucharystię pod przewodnictwem biskupa kie-leckiego Jana Piotrowskiego. Po Mszy św. miała miejsce wspólna kolacja w gmachu Wyższego Seminarium Duchownego. Duszpa-sterze zostali ubogaceni słowem i pasterskim błogosławieństwem ordynariusza kieleckiego.
W środku – Anna Woźniak-Szymańska, po lewej – ks. Andrzej Gałka
ks. Ryszard Sawicki – Ogólnopolski zjazd duszpasterzy... 155 W czwartek 27 kwietnia przed południem odbyło się ostat-nie spotkaostat-nie duszpasterzy o charakterze organizacyjnym. Siostra Ludmiła Krajnik FSK zapoznała duszpasterzy ze stosunkowo nową formą pracy pastoralnej w środowisku osób niewidomych, jaka realizowana jest w „Kąciku Pod Wieżą” przy ul Piwnej w Warsza-wie . Kącik jest miejscem rozmów, a także spotkań tematycznych, np. „Kilka słów o mnie”, „Guzik z pętelką”, „Kącik Familijny” itp.
Na szczególną uwagę zasługuje ta część spotkania, podczas której omówione zostały przygotowania do Krajowej Pielgrzymki Niewidomych. W tym roku jej termin zaplanowano na 8–9 wrześ-nia do Sanktuarium Matki Bożej Płaczącej w Archikatedrze Lu-belskiej. Hasło przewodnie zostało połączone z tematem roku duszpasterskiego i brzmi: „Idźcie i głoście”. Stan przygotowań do pielgrzymki zrelacjonował ks. Emil Chomontowski z Lubli-na. Poszczególnym duszpasterstwom diecezjalnym przydzielono konkretne zadania, np. oprawę liturgiczną, przygotowanie rozwa-żań Drogi Krzyżowej. Zauważono, że Ogólnopolska Pielgrzymka Niewidomych stanowi duże wyzwanie logistyczne, co wiąże się m.in. z zapewnieniem noclegów dla wszystkich uczestników.
Z reguły nocują oni w prywatnych domach w miejscu pielgrzy-mowania i okolicy.
Podczas zjazdu duchowni ubogacali się wzajemnie zdobytym doświadczeniem i zapoznawali z szeroko rozumianą problema-tyką tyflologiczną. Ważnym elementem tego ogólnopolskiego zjazdu były świadectwa duszpasterzy. Prezentując środowiska, w których pracują, kładli oni nacisk na specyfikę demograficzną i kulturową. Przedstawiali stosowane przez nich formy i metody pracy z osobami niepełnosprawnymi wzrokowo, a także jej efekty.
Dzielili się trudnościami, jakie napotykają w duszpasterstwie, wskazywali na możliwości i perspektywy dalszej pracy. Ogól-nopolski zjazd duszpasterzy niewidomych i słabowidzących był okazją do wzajemnego poznania i skoordynowania niektórych działań duszpasterskich.
Beata Sawicka