Fot. 1 | Wrocławski Park Technologiczny
74
INŻYNIER BUDOWNICTWA
t e c h n o l o g i e
pod wpływem ognia i tworzenia grubej, porowatej warstwy – zapory, chroniącej podłoże przed dostępem płomieni i tlenu.
Konstrukcje drewniane można zabez-pieczyć przez impregnację ognio-ochronną drewna oraz jego dodatko-wą obróbkę lub stosowanie drewna klejonego warstwowo, które ma bar-dzo wysoką odporność ogniową.
Konstrukcje (stalowe, drewniane, alu-miniowe) można zabezpieczyć także przez obkładanie systemowe, np. pły-tami gipsowymi, gipsowo-kartonowy-mi, gipsowo-włóknowymi albo
płyta-mi ogniowypłyta-mi, np. promatect.
Wypełnienie (przeszklenie) w przy-padku konstrukcji przeciwpożaro-wych ma kluczowe znaczenie dla ich klasyfi kacji.
W fasadach oraz stolarce przeciwpo-żarowej stosowane przeszklenia mo-żemy podzielić na hartowane monoli-tyczne (po zahartowaniu poddawane testowi HST – Heat Soak Test) sodo-wo-wapniowe wzmacniane termicznie (ewentualnie zbrojone siatką stalową), wytwarzane metodą walcowania, oraz borowo-krzemowe bądź borosi-likatowe o zwiększonej odporności na działanie podwyższonej temperatury i wody gaśniczej.
Fot. 2 | Badanie przegród przeciwpożarowych (fot. archiwum firmy Aluprof)
Powszechnie stosowanym wypełnie-niem jest także szkło warstwowe; tafl e hartowanego szkła są w tym przypadku oddzielone specjalnym pęczniejącym w warunkach pożaru przezroczystym żelem najczęściej zasadowo-krzemia-nowym (warstwa ok. 1 mm). Warstwa żelu pęcznieje, pochłaniając ciepło i ulegając rozkładowi. W przypadku kil-ku warstw żel przekazuje ciepło w mo-mencie rozkładu do kolejnej warstwy, która zaczyna reagować. Ze względu na wrażliwość takiego izolatora na działanie promieniowania UV powinno się stosować zabezpieczenie w postaci laminowania folią PVB (polyvinylbuty-ral) lub ognioodporną folią PVA (po-lyvinyl alkohol) od strony zewnętrznej oraz powłok refl eksyjnych na szkło.
W nowszych rozwiązaniach izolator nie poddaje się działaniu promieni UV.
Stosowane jest także wypełnienie z że-lem o grubej warstwie – tafl e szkła są oddzielone komorami o szerokości ok.
5 mm, w warunkach pożaru żel pęcz-nieje, tworząc ekran cieplny.
Niezależnie od warstwy stosowanego izolatora żel działa, chłodząc, oraz spaja spękane pod wpływem tempe-ratury tafl e szklane.
Każda przegroda ogniowa musi być certyfi kowana zgodnie z rozporządze-niem Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów
REKLAMA
t e c h n o l o g i e
75
grudzień 11 [90]
budowlanych oraz sposobu znakowa-nia ich znakiem budowlanym (Dz.U.
Nr 198, poz. 2041) jako kompletny ele-ment, tzn. wypełnienie (szkło), system konstrukcji (np. aluminiowy z wkład-ką stalową bądź niepalnym izolato-rem), okucia, uszczelki (pęczniejące) oraz wszystkie elementy mocowań.
Wytyczne względem wymagań, jakim powinny odpowiadać systemy oraz ich zastosowanie, są wyrażone nor-mami: PN-EN 12101-2 (Systemy kon-troli rozprzestrzeniania dymu i ciepła), PN-EN 13501-2 (Klasyfi kacja wyrobów budowlanych i elementów budyn-ków na podstawie badań odporności ogniowej) czy PN-B-02851-1:1997 (Ochrona przeciwpożarowa budyn-ków – Badania odporności ogniowej elementów budynków – Wymagania ogólne i klasyfi kacja). Poza wspo-mnianymi właściwościami przegród przeciwpożarowych warto wspo-mnieć jeszcze o takich właściwo-ściach jak: tłumienie promieniowania
cieplnego (W) czy dymoszczelność (S) Fot. 3 | Badanie przegrody z wypełnieniem ze szkła ogniochronnego (fot. archiwum firmy AGC)
REKLAMA
wyrażana m3/h (PN-EN 13501-2+A1 2010). Klasa przegród EW u nas nie-obowiązująca wyraża minimalny prze-pływ energii na odległość jednego metra od przegrody w określonym czasie (kW/m2). Warto nadmienić, iż o stosowaniu poszczególnych rozwią-zań decyduje również podział stref po-żarowych, który poprzez odpowiednie
zmiany w instalacjach powiązanych funkcyjnie (np. systemach gaszenia) dla przegrody może ulec zmianie, a tym samym spowodować zmianę wymagań względem interesujących nas elementów.
Bernard Wiśniewski
kierownik robót KARMAR SA
76
INŻYNIER BUDOWNICTWA
v a d e m e c u m g e o i n ż y n i e r i i
Pale Franki należą do pali przemiesz-czeniowych i formowane są z uży-ciem stalowej rury osłonowej wbijanej w grunt. Najczęściej pale mają średni-cę do 50 cm i długość do 12 m.
Do wykonania pala używa się wilgotnej mieszanki betonowej, której transport na miejsce wbudowania może odby-wać się prostymi środkami, np. trakto-rem z przyczepą. Dzięki temu wyko-nanie pali możliwe jest w bardzo
trudnych lokalizacjach, limitowa-nych jedynie możliwością wjazdu kafara na gąsienicach. Nie ma po-trzeby budowy dróg dojazdowych dla betonowozów i innych pojazdów.
Pierwszym etapem wykonania pala jest uformowanie w rurze postawionej na terenie korka z betonu. Po wsypa-niu mieszanki na dno rury zagęszcza się ją stalowym bijakiem. Korek zabez-piecza przed napływem wody i gruntu
Rys. 1 | Fazy wykonywania pala Franki
do wnętrza rury w czasie wykonywania pala. Stanowi on również element po-średni przekazujący energię bijaka na ścianki rury. Zwiększając energie spadu młota pogrąża się rurę obsadową na projektowana rzędną. W czasie pogrą-żania rejestruje się wpędy rury. Umoż-liwiają one oszacowanie nośności na podstawie wzorów dynamicznych i za-kończenie pala na odpowiedniej rzęd-nej. Zmiana długości pala w czasie wykonywania możliwa jest jedy-nie w granicach używanej rury ob-sadowej.
Po osiągnięciu zamierzonej rzędnej rurę obsadową unieruchamia się za pomocą olinowania kafara, jednocze-śnie dosypując mieszanki betonowej, wybijając korek z rury i formując po-większoną podstawę pala. Po ufor-mowaniu podstawy wkłada się do rury zbrojenie. Następnie dosypuje się mieszanki betonowej, zagęszcza się ją bijakiem i podciąga do góry rurę.
Dzięki poszerzonej podstawie pale Franki osiągają relatywnie duże nośności. Współczynniki do obli-czania nośności zawarte są w normie PN-83/B-02482 („Fundamenty bu-dowlane. Nośność pali i fundamen-tów palowych”). Tym samym sprzętem można wykonywać pale piaskowe i żwirowe pełniące funkcję wzmocnie-nia podłoża gruntowego.