Ograniczenia społeczne

Obywatele chcący korzystać z usług świadczonych przez e-urzędy muszą posiadać nowe dokumenty identyfikujące ich tożsamość.

Posiadanie e-dowodu budzi jednak często obawy, czy nie ograniczy on wolności osobistej, szczególnie w krajach, w których do tej pory prawo nie wymagało tradycyjnych dokumentów (np. Wielka Brytania, Austria, Francja).

We Francji od 1955 r. istnieje obowiązek posiadania dokumentów identyfikujących tożsamość obywateli, ale nie muszą to być dowody osobiste - wystarczy paszport, prawo jazdy albo poświadczenie innej osoby. „Projekt e- dowodu to we Francji ECC Electronic Citizen Card przewidziany do realizacji w latach 2005-2006. Karta miała się składać z kilku oddzielnych części. Jedna z nich miała odpowiadać wyłącznie za autentyczność karty. W innej miały być zawarte - oraz wydrukowane na karcie - dane identyfikujące użytkownika: nazwisko, datę urodzenia, podpis i odciski palców, a w przyszłości również skany tęczówki.

Odciski palców miały być zakodowane i dostępne wyłącznie dla upoważnionych organów. W nowych dowodach osobistych miał się ponadto znaleźć cyfrowy podpis użytkownika, który ma w przyszłości posłużyć do sygnowania oświadczeń podatkowych i innych oficjalnych dokumentów a także miejsce do składowania danych przeznaczone na własne potrzeby posiadacza karty. Tymczasem, do końca stycznia 2006 r., we Francji wydano 60 min kart z mikroprocesorem będących legitymacjami ubezpieczenia zdrowotnego. Dodatkowe odmienne karty otrzymali też lekarze. Roczna oszczędność systemu opieki zdrowotnej, który refunduje od 70 do 100 proc. wydatków pacjenta, na samej tylko eliminacji dokumentów papierowych przekroczyła ponad 1 mld euro. Ponadto identyfikacja na podstawie karty utrudnia nadużycia. Z kolei pacjentom koszty zwracają się nie w ciągu miesiąca, ale w ciągu trzech dni” [1, str. 531].

UE zaproponowała „swoim” obywatelom, licząc na przydatność w walce z terroryzmem, elektroniczny dowód tożsamości - elD z chip-em. Mają to być poliwęglanowe karty z mikrochipami i paskiem optycznym, na którym zostaną

zapisane dane biometryczne, takie jak odciski linii papilarnych, zarys twarzy czy obraz siatkówki.

Pierwsze e-dowody zostały wydane w Estonii w styczniu 2002 r., a do końca 2006 r. każdy Estończyk powinien posiadać elektroniczny dowód tożsamości.

W Belgii pilotażowo również wprowadzono dowody osobiste wyposażone w mikroprocesor. W 2004 r. wydano 100 tys. kart, w 2005 r. - 2 min sztuk, a kolejne 11 min ma być wydane do 2008 r. Belgijski dowód osobisty może być używany do głosowania, rozliczeń podatkowych lub wprowadzania zmiany adresu.

Na razie jednak większą wagę przypisuje się e-paszpotom z nowoczesną technologią biometryczną bez których obywatele unii musieliby ubiegać się o wizy do USA. Pierwotnie USA zdecydowały, że ostateczną datą na wprowadzenia e- paszportów jest październik 2005. Każdy kto, po tym terminie, będzie chciał udać się do USA a nie będzie posiadać wizy, będzie musiał wyrobić nowy typ paszportu wyposażonego w specjalny chip i identyfikującego posiadacza dokumentu przy użyciu technologii biometrycznych. Termin ten zmieniono na sierpień 2006, ponieważ przygotowania do wprowadzenia nowej technologii trwały dłużej niż wcześniej sądzono i jedynie 6 krajów Unii (Austrią Belgia, Finlandia, Niemcy, Luksemburg i Szwecja) było gotowych do spełnienia warunków już w październiku 2005 r.6.

Rządy krajów: Andory, Australii, Austrii, Belgii, Brunei, Dani, Finlandi, Francji, Niemiec, Islandii, Irlandii, Włoch, Japonii, Lichtensztajnu, Luksemburga;

Monako, Holandii, Nowej Zelandii, Norwegi, Portugali, San Marino, Singapuru, Słowenii, Hiszpanii, Szwecji7, Szwajcarii oraz Wielkiej Brytanii wydają swoim obywatelom e-paszporty - z wymaganymi przez USA z chipami radiowymi RFID8.

Rozporządzenie Rady UE nr 2252/2004 z dnia 13.12.2004 r. w sprawie norm dotyczących zabezpieczeń i danych biometrycznych w paszportach oraz dokumentach podróż}' wydawanych przez Państwa Członkowskie nakłada na państwa członkowskie Unii Europejskiej obowiązek wprowadzenia paszportów z mikroprocesorem, zawierającym dane biometryczne posiadacza tego dokumentu. Ostateczny termin wprowadzenia tego typu dokumentów wyznaczono na 28 VIII 2006 r. i od tego dnia w Polsce są wydawane paszporty z elementami biometrii. Koszt takiego dokumentu to 140 zł. Na potrzeby MSWiA drukuje je Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych.

W polskich e-paszportach zastosowano mikroprocesory fińskiej firmy Setec. Jednak dopiero plID zlikwidują absurd "karcianych" dokumentów, związany z koniecznością wymiany dowodu przy każdej zmianie miejsca zamieszkania.

E-Govemment nie może prawidłowo funkcjonować bez cyfrowego podpisu. Datą graniczną po której organy władzy publicznej zostały zobowiązane do

6 Wielka Brytania prowadziła oddzielne negocjacje ze Stanami; brytyjskie paszporty posiadały jedynie chip z cyfrowym obrazem właściciela (do końca 2005 r.), podczas gdy Unia chciała dodatkowo zapisywać informacje identyfikujące posiadacza na podstawie odcisków palca lub siatkówki oka.

7 w Szwecji, w e-paszportach zastosowano mikroprocesor fińskiej firmy Setec.

8 Obywatele Andory, Brunei oraz Lichtensztajnu muszą się starać się o amerykańską wizę.

przyjmowania podań i wniosków w postaci elektronicznej był dzień 16 VIII 2006 r9.

Zgodnie z art. 2 Ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o zmianie ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz Ustawy o podpisie elektronicznym tennin ten został przesunięty na 1 V 2008 r . .

Obywatele nie czują jednak potrzeby posiadania tego narzędzia, ponieważ musieliby wydać kilkaset złotych na roczny certyfikat i czytnik karty z kluczem prywatnym, a mogliby go używać do załatwienia tylko bardzo wąskiego zakresu spraw urzędowych..

Kraje członkowskie różnie rozumieją i odmiennie implementują zapisy dyrektywy UE, co oddala w czasie ponadnarodowe stosowanie cyfrowego podpisu.

Luksemburg w ogóle nie ma w swoim prawodawstwie definicji e-podpisu. Wielka Brytania nie zrównuje podpisu odręcznego i cyfrowego. W większości państw Unii nie czyni się różnicy pomiędzy akredytowanymi i nie akredytowanymi dostawcami usług certyfikacyjnych. Wielka Brytania czy Malta nie różnicują narodowego i zagranicznego certyfikatu kwalifikowanego.

Na jesieni 2005 r. nowoczesne dokumenty, potwierdzające status bycia studentem, dostali pierwsi polscy żacy. Elektroniczna legitymacja zawierająca indywidualną historię edukacji akademickiej wraz z ocenami może służyć także jako karta biblioteczna oraz karta wstępu do akademika, ma też pełnić rolę portfela do uiszczania drobnych opłat na uczelni.

5. Podsumowanie

Wiele „historycznych” dokumentów dotyczących e-Govemment w Polsce jest ciągle aktualna. Nie mamy ani bogatej historii, ani też specjalnych dokonań

w tej sferze.

Ocenę jakości świadczenia polskich e-usług w porównaniu z innymi państwami zawiera ranking e-readiness. Uwzględnia on blisko 100 ilościowych i jakościowych kryteriów, pogrupowanych w 6 kategorii umożliwiających pomiar różnych składowych społecznego, politycznego, ekonomicznego i technologicznego rozwoju danego kraju. W rankingu e-rediness’2006 Polska, wśród 68 państw', zajęła pozycję 34 w 2006 roku, a rok wcześniej miała lokatę 32, na 65 państw biorących udział w klasyfikacji.

Z kolei, w tym samym rankingu, ale w rejonie państw Europy centralnej i wschodniej, Polska zdobyła w 2006 r. piąte miejsce, na 14 państw (tę samą pozycję miała również w 2005 r). „Z reguły stabilniejsze i bardziej przejrzyste środowisko biznesowe i prawne oraz policja popierają większe wykorzystanie nowych technologii. Tę regułę potwierdza wielki rozwój rynku technologii VoIP.

W rankingu wskazuje się na Polskę jako lidera w rejonie Europy centralnej i wschodniej, u którego wykorzystanie minut VIP-owych zwiększyło się pięciokrotnie w porównaniu z 2004 rokiem.” [3, 4]

9 Art. 58 ust. 2.

Polska zajęła czwarte miejsce w rankingu 11 krajów nowo przyjętych do UE, lub kandydujących do tej organizacji, opracowanym przez Economist Intelligence Unit pod kątem stopnia elektronicznego zaawansowania administracji (tzw. e-government ranking). Pierwsze trzy miejsca zajęły Estonia, Czechy i Słowenia. Ranking oparto na siedmiu powiązanych ze sobą zestawach kryteriów obejmujących łącznie 35 wskaźników jakościowych i ilościowych. Polska uzyskała 4,74 punktu, przed Węgrami (4,69), Turcją (4,64) i Litwą (4,62). Ostatnie miejsce zajęła Bułgaria (3,71). Lider rankingu - Estonia uzyskała 5,87 punktu

Największą przeszkodą dla elektronicznej rozbudowy niektórych funkcji administracyjnych we wszystkich nowych krajach UE i kandydujących jest przestarzała infrastruktura utrudniająca dostęp do nowoczesnych usług. Barierami rozwoju są także niedostateczne przeszkolenie techniczne urzędników oraz niekonsekwentne wcielanie w życie przyjętych rozwiązań.

Rozwój e-Govemment w Polsce zależał będzie od:

■ budżetu UE na lata 2007-2013,

■ od naszej sytuacji politycznej,

■ od 7 Ramowego Programu, którego priorytetem jest społeczeństwo informacyjne (możliwe tutaj do zaangażowania środki finansowe, w latach 2007-2013, to 68,7 mld€),

* umiejętnego zarządzania projektami informatycznymi,

■ zwycięstwa w rywalizacji informatycznych rozwiązań typu open source z systemami z kodem zamkniętym.

Literatura

1. Praca zbiorowa pod redakcją Joanny Papińskiej Kacperek; Społeczeństwo infonnacyjne; Wydawnictwo naukowe PWN SA; Warszawa 2008.

2. European Commission; The Role o f eGovemment for Europe’s Future; 26 September 2003; Communication from the Commission to the Council; the European Parliament; the European Economie and Social Committee and the Committee o f the Régions; COM(2003) 567 final; Brussels.

3. The 2005 e-readiness rankigs; A white paper from the Economist Intelligence

Unit; The IBM Institute for Business Value;

graphics.eiu.com/files/ad_pdfs/2005Ereadiness_Ranking_WP.pdf.

4. The 2006 e-readiness rankings; The Economist Intelligence Unit 2006.

5. Ustawa o zmianie ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych I niektórych inych aktów prawnych oraz ustawy o podpisie elektronicznym z 21.07.2007.; DzU nr

145 poz. 1050.

R O Z D Z IA Ł V III

W IK IP E D IA - PR Z E G L Ą D P R Z E D S IĘ W Z IĘ C IA W U JĘ C IU O G Ó LN Y M I LO K A LN Y M (PO L SK IM )

Janusz DOROŻYŃSKI1

Powstanie

Początek Wikipedii jest związany z innym przedsięwzięciem - Nupedią, która miała gromadzić internetowy zasób wiedzy tworzony przez wykwalifikowa­

nych specjalistów i weryfikowany zgodnie zasadami naukowego recenzowania tekstów. Pomysł był realizowany przez Jamesa „Jimbo” Walesa (poniżej pierwszy z lewej), właściciela istniejącej do dziś firmy Bomis, zajmującej się wtedy m.in.

dostarczaniem, jak to eufemistycznie określano, treści dla dorosłych. Wales zaan­

gażował w to przedsięwzięcie studenta filozofii, Larrego Sangera (poniżej pierw­

szy prawej). Jednak postępy w tworzeniu zasobu były znikome - w ciągu roku napisano 12 opublikowanych haseł, a począwszy od 2004 r. Nupedia przestała być rozwijana.

W tej sytuacji Wales i Sanger rozpoczęli poszukawania innego pomysłu na radykalnie szybsze urzeczywistnienie swoje wizji. W rozmowie Sangera z Benem Kovitzem, która miała miejsce 2 stycznia 2001 roku, pojawiła się idea wiki. Tak nazwano pojawiające się wówczas dynamiczne i redagowalne bez warunków wstępnych przez internautów kolekcje stron WWW. Odróżniało to takie witryny od rozpowszechnionych dotychczas stron statycznych. Sanger zaproponował stwo­

rzenie odgałęzienia Nupedii, bazującej na silniku Wiki - UseModWiki, i posiadającej własną nazwę - Wikipedia. Było to przyjęte przez uczestników Nu­

pedii niechętnie, ale 15 stycznia 2001 roku pomysł zaczęto realizować - została zarejestrowana domena wikipedia.org. Wyróżniające je logo są przedstawione niżej - pierwsze od lewej używane w okresie sprzed końca 2001 roku, drugie - w okresie od końca 2001 r. do 2003 r., ostatnie - aktualne dla wikipedii polskiej.

1 Autor w kręgu wikipedystów znany jest jako Ency

¿¡¡¡fi* wrłt«r. opłacała łącze internetowe oraz serwer umieszczony w San Diego w Kalifornii.

Uczestnicy inicjatywy zaczęli się pojawiać dzięki informacjom o przedsięwzięciu na witrynie Slashdot oraz Kuro5hin, a także dzięki wyszukiwar­

ce Google. Pozwoliło to pozyskać już 12 lutego 2001 r. 1000 haseł, a 10.000 - 7 września tego roku. Kilka dni później, 20 września, o Wikipedii po raz pierwszy pojawił się artykuł w opiniotwórczym medium tradycyjnym - New York Times.

Od samego początku przedsięwzięcie było ukierunkowane na cały świat - w sensie językowym, nie państwowym. Już 16 marca 2001 r. pojawiła się pierwsza domena zarezerwowana dla edycji niemieckiej - deutsche.wikipedia.org. Wkrótce powstały edycje: katalońska, francuska, chińska, niderlandzka, esperanto, hebraj­

ska, włoska, japońska, portugalska, rosyjska, hiszpańska, szwedzka, afrikaanska, norweska serbska i polska (dokładniej historia tego wydania jest opisana dalej).

W roku 2007 około 75% artykułów było w językach innych niż angielski.

W rok po starcie tego nowego przedsięwzięcia Sanger opuścił zarówno Nupedię jak i Wikipedię. Od 2004 roku jawne się stały zdecydowane różnice zdań pomiędzy nim i Walesem co do ich wkładu oraz udziału w obu przedsięwzięciach, podejścia do idei internetowej otwartej współpracy, roli ekspertów oraz weryfiko­

wania treści. W 2006 roku rozpoczął przedsięwzięcie Citizendium, gromadzące recenzowane treści tworzone przez autorów znanych z imienia i nazwiska2 3 Ą.

Podstawowa informacja o Wikipedii

Celem podstawowym i jedynym tego przedsięwzięcia jest gromadzenie ha­

seł tworzonych w rozpowszechnionych językach świata przez wszystkich chęt­

nych. Z tego powodu poszczególne wikipedie nie mają i nie mogą mieć charakteru ani państwowego ani nawet narodowego. Oczywiście jest to prawdziwe zwłaszcza w przypadku języków światowych, w szczególności języka angielskiego, który obecnie ma status lingua franca.

Tworzenie haseł, czyli zawartości (treści) Wikipedii odbywa się na szcze­

gólnych zasadach, nieznanych do momentu jej powstania. Brak jest ograniczeń na

2 http://pl.wikipedia.Org/wiki/Wikipedia:0_Wikipedii 3 http://pl.wikipedia.org/wiki/Polska_Wikipedia 4 http://en.wikipedia.Org/wiki/Wikipedia:About

udział w zespole (społeczności) edycyjnej - nie ma formalnej redakcji jako pewne­

go zorganizowanego ciała, nie są stosowane cenzusy kwalifikujące uczestników.

Każde hasło ma - zgodnie z licencją, na której jest udostępniane - historię zmian, pozwalającą dotrzeć do każdej wersji poprzedniej. Jednocześnie zawartość jest udostępniana w modelu internetowym, a więc niekoniecznie alfabetycznym, nato­

miast z możliwością wyszukiwania, przeskakiwania za pomocą hiperłączy oraz z rozbudowaną kategoryzacją. Treść jest wprowadzana za pomocą specjalistyczne­

go oprogramowania - silnika Mediawiki. Ze względu na zasadę otwartości bardzo łatwe jest wandalizowanie zgromadzonej zawartości, i w celu walki z tym stosuje się specjalne metody porządkowe, używane przez administratorów. Bardzo istot­

nym elementem jest stosowanie licencji GFDL, oznaczającej zrzeczenie się autor­

skich praw majątkowych do wytworzonych treści, co jednocześnie zgodnie z tą licencja umożliwia dowolne użycie tych materiałów, również komercyjne, ale bez konieczności dzielenia się uzyskanymi korzyściami z autorami.

Zasady

Wikipedia jest z założenia samoorganizującym się przedsięwzięciem spo- łecznościowym z minimalnymi warunkami wstępu. Wskazuje to na dość wyraźny anarchistyczny pierwiastek tego przedsięwzięcia, i jawnie wyraża to zasada obecna w Wikipedii od początku i nadal istniejąca - ignoruj wszystkie zasady.

Zasady samoorganizacji Wikipedii, zaistniałe w momencie rozpoczęcia jej funkcjonowania, w jakimś stopniu są pochodną zwyczajów panujących w Internecie oraz cech silnika MediaWiki, i pozostają ważne do dzisiaj. Potwierdza to postawa Jamesa Walesa, który wprawdzie jest postrzegany jako najważniejsza osoba w przedsięwzięciu, ale który programowo w zasadzie nie podejmuje decyzji w sprawach Wikipedii. Na swojej stronie uczestnika angielskiej wikipedii podał osiem wyznaczników, nazwanych przez niego fundamentem działania Wikipedii.

Były opublikowane po raz pierwszy 27 października 2001 r.5 6 7

■ Sukces Wikipedii w całości jest pochodną otwartości naszej społeczności

■ Nowicjusze zawsze są przyjmowani z otwartymi ramionami

■ Przewodnią podstawowa zasadą we wszystkim co robimy jest „Możesz zmieniać tę stronę właśnie teraz”.

■ Jakiekolwiek zmiany oprogramowania musza być ewolucyjne i odwracalne.

■ W długoterminowej perspektywie otwartość i wirusowość licencji GNU FDL jest fundamentem sukcesu tej witryny.

* Listy dyskusyjne będą otwarte i szeroko propagowane jako miejsce meta dyskusji o naturze Wikipedii.

5 http://en.wikipedia.0rg/wiki/User:Jimbo_W ales/Statementj3f_principles 6 http://nostalgia.wikipedia.org/w/index.php?title=Jimbo_Wales/Statement_of_

principles&oldid=75340

http://en.wikipedia.0rg/wiki/User:Jimb0_Wales (dostęp 2008-08-01 11:01)

■ Każdy zgłaszający zażalenie będzie traktowany z najwyższą uprzejmością i szacunkiem.

■ Dyplomacja to połączenie uczciwości i uprzejmości.

Praktyka istnienia Wikipedia, a w szczególności jest wydań językowych, pokazuje że faktycznie każda wikipedii stanowi przedmiot i podmiot. Przedmiotem jest gromadzona treść (zawartość, czyli wiedza). Natomiast podmiotem jest spo­

łeczność użytkowników Internetu, w odniesieniu do Wikipedii dzieląca się na dwie grupy: podmiot biernie konsumujący zgromadzona treść (czyli są to czytelnicy) oraz czynnie tę treść tworzący (a więc autorzy, twórcy). Część bierna nie będzie w dalszej części tego artykułu rozpatrywana, a Wikipedia będzie traktowana jako połączenie zawartości oraz społeczności czynnej, dalej nazywanej tylko społeczno­

ścią. Taki charakter tego przedsięwzięcia rodzi spory dotyczące zasad funkcjono­

wania, m.in. są wyrażane opinie, że zasady dotyczące gromadzenia treści są zasa­

dami kompletnymi, wystarczającymi i adekwatnymi do urządzania działania spo­

łeczności.

■ Cel przedsięwzięcia

D zgromadzenia sumy całej wiedzy ludzkości

Jest to stwierdzenie, sformułowane przez J. Walesa. Dokładna data powstania tego sloganu nie jest znana, pojawiło się na pewno w trakcie wywiadu J. Walesa dla BBC w sierpniu 2004 r.8 Obecnie jest często uznawane za hasło przewodnie Wikipedii jako takiej.

Stanowi sobą jeden z czynników sukcesu, ale jednocześnie prowa­

dzi do sporów wynikających z trudnego określenia, czym jest wie­

dza. A to z kolei utrudnia rozstrzyganie, co może zostać umiesz­

czone w Wikipedii, a co nie powinno się w niej znaleźć. Objawia się to na przykład w istnieniu wśród twórców treści odłamu tak zwanych inkluzjonistów oraz delecjonistów. W polskiej wikipedii jednym z najbardziej znanych inkluzjonistów' jest Artur „WarX”

Fijałkowski. Postawa inkluzjonistyczna prowadzi do akceptacji umieszczania np. ogromnej ilości haseł o wymyślonych bytach, jak będące już przysłowiowymi postacie japońskich filmów rysunko­

wych - pokemony.

W trakcie rozwoju Wikipedii wykrystalizował się swoisty skodyfikowany kompleks normatywny, definiujący sposób jej urządzenia. Tworzony jest on, na­

zywany i wprowadzany dla angielskiej wikipedii, a następnie jest przejmowany - w różnym zakresie - przez inne wikipedie. Istnienie takiego korpusu nie jest przez część społeczności postrzegana przychylnie, gdyż stoi w sprzeczności z anarchistyczną pierwotną naturą Wikipedii, ale jednocześnie istnienie tego kor­

pusu jest faktem. Nie ma on jednak przemyślanej struktury, co między innymi wy­

nika z analizy dw'óch części tej kodyfikacji, nazywanych odpowiednio zasadami nienegocjowanymi oraz pięcioma filarami. W pewnych obszarach mają one wspól­

ne zakresy, a tym samym są powtórzeniem.

8 http://en.wikipedia.org/\viki/User:Jirnbo_Wales/BBC_talk_slides

■ Zasady nienegocjowalne (fundamentalne)

W Wikipedii istnieją pewne uregulowania (zasady) określane jako niene- gocjowane. Są one inne niż te podane w wykazie Jamesa Walesa, ale nale­

ży je traktować łącznie. Warto zauważyć, że są to zasady dotyczące przedmiotu Wikipedii, czyli zawartości, choć oczywiście do stosowania przez społeczność w procesie tworzenia i doskonalenia treści.

a neutralny punkt widzenia (ang. NPoV)910,

Zasada ta postuluje konieczność najbardziej jak to się da bezstron­

nego tworzenia treści. Sprawia ona najwięcej problemów dla auto­

rów, zwłaszcza nowych.

W jej opisie znajduje się stwierdzenie, że stosowanie tej zasady wymaga dłuższej praktyki. Przede wszytkom należy prezentować różne, oczywiście o ile takowe istnieją, poglądy w danej materii, bez przypisywania któremukolwiek z nich określenia lub sugestii, że jest słuszny. Oznacza to w takiej sytuacji konieczność wskaza­

nia wszystkich znanych piszącemu argumentów popierających oraz negujących dane poglądy. Jednocześnie ważnym jest to, aby wszystkie te poglądy były relacjonowane językiem bezstronnym, niewartościującym lub stronniczym. W opisie zasady jest mowa 0 tym, że podejmując się stosować zasadę neutralności, autorzy muszą być gotowi do nie emocjonalnego, chłodnego, niewyróżnia- jącego, z równym dystansem pisania również o kwestiach

1 opiniach, z których jedne mogą uważać za słuszną a pozostałe za fałszywe.

Ogólnie jest to zasada spójna z ogólną definicją Wikipedii jako za­

sobu relacjonujące otaczający świat, a nie decydującą o jego po­

strzeganiu. Oczywiście należy pamiętać, że jest to możliwe nie do końca, zgodnie ze znanym zjawiskiem wpływu faktu obserwacji na obserwowany obiekt, gdyż odbiór przekazu o otaczającym świecie (obiekcie) jest jego obserwacją więc zmienia ten świat.

° zakaz twórczości własnej (ang. nOR)11 12,

Wspomniano już wyżej o definiowaniu Wikipedii jako miejsca gromadzącego relacje lub opisy otaczającej nas rzeczywistości.

I w związku z tym zasada omawiana w tym punkcie domaga się, aby było to relacjonowanie tego, jak postrzegają świat inni, i w żadnym wypadku nie może być relacją własnego postrzegania świata przez autora tekstu. Nie ma znaczenia, czy byłoby to zgodne z rzeczywistością (prawdziwe) lub zgodne z opinią innych relacjo­

nujących, nawet ich większości. Pomimo wszystkiego innego, Wi- kipedia nie jest miejscem publikacyjnym jako źródło pierwotne ani

9 http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Neutral_point_of_view

10 http://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Neutralny_punkt_widzenia_(pełna_wersja) 11 h ttp ://en .w ik ip ed ia.O rg /w ik i/W ik ip ed ia :N o _ o rig in al_ research

13 http://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Niejprzedstawiamy_twórczości_własnej

wtórne, nie jest też zasobem tekstów recenzowanych i kwalifikowanych w wyniku sporu do publikacji, ponadto nie jest miejscem stosowania metody naukowej zgodnej z postulatem fal- syfikowalności. Takie uzasadnienie nie występuje w opisie zasady, ale de facto taka jest istota tej zasady. Ponadto ta zasada jest ściśle

wtórne, nie jest też zasobem tekstów recenzowanych i kwalifikowanych w wyniku sporu do publikacji, ponadto nie jest miejscem stosowania metody naukowej zgodnej z postulatem fal- syfikowalności. Takie uzasadnienie nie występuje w opisie zasady, ale de facto taka jest istota tej zasady. Ponadto ta zasada jest ściśle

W dokumencie Społeczeństwo informacyjne : krok naprzód, dwa kroki wstecz (Stron 154-186)