Wyznaczone metodą FRAP aktywności antyoksydacyjne ekstraktów kawy, w różnych czasach pomiaru, podano tabeli I, a w tab. II przedstawiono względne aktywności antyoksydacyjne FRAP mieszaniny ekstraktów kawy i substancji stan-dardowych w stosunku do sumy aktywności składników mieszaniny oznaczonych niezależnie (interakcje). Wyniki otrzymane dla metody DPPH przedstawiono odpo-wiednio w tab. III i tabeli IV.
Tabela I. Aktywność antyoksydacyjna FRAP ekstraktów kawy po różnym czasie inkubacji Table I. FRAP antioxidant activity for coffee extracts at different incubation time
FRAP C. arabica – niepalona(CG) C. robusta – palona/roasted (CR) C. arabica – palona/ roasted (CA) Czas inkubacji (min) 4 15 30 60 4 15 30 60 4 15 30 60 Aktywność ±SD (µM trolox/g s.m.) 216 a ±8 234±7 255±7 303 ±7 248 ab ±7 292±8 327±8 383 ±9 174 ab ±9 207±8 233±9 ±11274
Istotności statystyczne: CG vs. CR: p=0,05; CG vs. CA: p=0,03; CR vs. CA: p=0,01; jednakowe indeksy górne oznaczają różnicę istotną statystycznie
Statistical significance: CG vs. CR: p=0.05; CG vs. CA: p=0.03; CR vs. CA: p=0.01; specific superscripts denote diffe-rence of statistical significance
267 Wpływ interakcji pomiędzy ekstraktami kawy, a kwasem askorbinowym
Nr 3
Tabela II. Interakcje pomiędzy ekstraktami kawy a polifenolami i kwasem askorbinowym wyznaczone metodą FRAP po 15 minutach inkubacji (%)
Ta b le II. Coffee extracts vs. ascorbic acid and vs. polyphenols interactions estimated with FRAP method after 15 minutes incubation time (%)
Gatunek kawy kawowyKwas chlorogenowyKwas ferulowyKwas p-kumarowyKwas L-askorbinowyKwas C. arabica niepalona (CG) 105,2 101,0 113,1 103,0 103,2 C. robusta palona/ roasted (CR) 102,1 102,1 111,9 100,5 105,7 C. arabica palona/ roasted (CA) 101,0 101,4 110,8 104,4 105,4
Tabela III. Aktywność antyoksydacyjna ekstraktów kawy oznaczona metodą DPPH Table III. Antioxidant activity for coffee extracts estimated with DPPH method
DPPH C. arabica – niepalona(CG) C. robusta – palona/roasted (CR) C. arabica – palona/roasted (CA) Czas inkubacji (min) 6 16 30 60 6 16 30 60 6 16 30 60 Aktywność ±SD (µM trolox/g s.m.) ±26223 ±23257 ±19261 ±30280 228±9 255±6 296 a ±5 343±14 ±11159 ±21171 184 a ±31 ±28243
Istotności statystyczne: CG vs. CR: p=0,13; CG vs. CA: p=0,10; CR vs. CA: p=0,04; jednakowe indeksy górne oznaczają różnicę istotną statystycznie
Statistical significance: CG vs. CR: p=0.13; CG vs. CA: p=0.10; CR vs. CA: p=0.04; specific superscripts denote differen-ce of statistical significandifferen-ce
Tabela IV. Interakcje pomiędzy ekstraktami kawy a polifenolami i kwasem askorbinowym wyznaczone metodą DPPH* Table IV. Coffee extract interaction with polyphenols and ascorbic acid estimated with DPPH method*
Gatunek kawy Kwas
kawowy chlorogenowyKwas ferulowyKwas p-kumarowyKwas L-askorbinowyKwas C. arabica niepalona (CG) 104,7 106,1 75,9 90,7 94,6 C. robusta palona/roasted (CR) 105,6 108,0 104,7 91,7 96,5 C. arabica palona/roasted (CA) 107,0 107,5 126,4 91,4 102,7
*wyniki podane w % po 16 minutach inkubacji; *the results presented as percentage after 16 minutes incubation; kofeina nie wykazała żadnego efektu/ caffeine showed no effect
H. Bartoń i inni
268 Nr 3
W obu metodach kawa Robusta palona wykazała istotnie wyższą aktywność an-tyoksydacyjną niż kawa palona Arabica. Kawa Arabica niepalona wykazała wyższą aktywność antyoksydacyjną od kawy Arabica palonej zwłaszcza przy krótkich cza-sach inkubacji. Wyniki te świadczą o wpływie gatunku kawy i termicznej obróbki na jej aktywność antyoksydacyjną i są zgodne z wynikami badań innych autorów (10, 11). Aktywność antyoksydacyjna rosła w trakcie jednogodzinnego pomiaru w obu metodach. Dla substancji standardowych wartości aktywności antyoksyda-cyjnej, uzyskane metodą DPPH, były porównywalne do oznaczeń innych autorów, np. dla kwasu kawowego wynik oznaczony (1,17±0,19 TE) i znaleziony (1,17 TE) (12), a dla kwasu ferulowego wynik oznaczony (0,72±0,05 TE) był nieco wyższy od literaturowego (0,62 TE) (12). Kwas p-kumarowy nie wykazał właściwości an-tyoksydacyjnych oznaczanych metodą DPPH, a aktywności tego kwasu wyznaczo-ne metodą FRAP były niskie (0,05-0,14 TE). Kofeina, w obydwu metodach ozna-czeń, nie wykazywała aktywności antyoksydacyjnej. Brak zdolności kofeiny do zmiatania wolnych rodników była potwierdzona w innych badaniach, np. Brezová i współpr. (13). Interakcje pomiędzy ekstraktami kawy a związkami były dodatnie w aktywności FRAP praktycznie dla wszystkich mieszanin (9-13%), ale istotność statystyczną wykazały tylko ekstrakty kawy z dodatkiem kwasu ferulowego. Kwas askorbinowy wykazał niewielki, nieistotny statystycznie efekt synergii w aktywno-ści oznaczanej metodą FRAP we wszystkich badanych ekstraktach kawy w grani-cach 3-6%. Synergizm aktywności oznaczanych metodą DPPH wykazała również mieszanina ekstraktu kawy palonej C. arabica z kwasem ferulowym. Pozostałe efekty były niewielkie liczbowo i niejednoznaczne.
Wyjaśnienie zaobserwowanych efektów wymaga dalszych badań.
WNIOSKI
1. Zarówno kawa niepalona, jak i palona, wykazują aktywność antyoksydacyjną oznaczaną metodami FRAP i DPPH.
2. Kawa z gatunku C. robusta ma wyższą aktywność antyoksydacyjną niż kawa z gatunku C. arabica, a kawa arabica niepalona miała wyższą aktywność od pa-lonej.
3. Kofeina nie wykazała mierzalnej aktywności antyoksydacyjnej ani wpływu na aktywność antyoksydacyjną kawy.
4. Kwas askorbinowy podwyższał antyoksydacyjne działanie kawy, ale wpływ ten nie był istotny statystycznie.
5. Kwas ferulowy, jako jedyny z badanych związków, wykazał istotne nasilenie aktywności antyoksydacyjnej mierzonej metodą FRAP z wszystkimi gatunkami kawy. W aktywności mierzonej metodą DPPH taki efekt zaobserwowano tylko z gatunkiem C. arabica.
269 Wpływ interakcji pomiędzy ekstraktami kawy, a kwasem askorbinowym
Nr 3
H . B a r t o ń , M . F o ł t a , J . C h ł o p i c k a , A . K u l a w i k
IN VITRO STUDY OF ANTIOXIDANT PROPERTIES FOR COFFEE EXTRACTS, ASCORBIC ACID AND SELECTED POLYPHENOLS IMPACTED BY INTERACTION BETWEEN THEM
S u m m a r y
The aim of the study was to investigate antioxidant activity (AA) of various coffee extracts and selected food ingredients such as ascorbic acid, hydroksycinnamic acids, and caffeine, impacted by interactions between these components. The study has shown that higher antioxidant activity for Coffea canephora var. robusta when compared to Coffea arabica. A weak synergistic effect in AA activity was demonstrated in FRAP estimations for ferulic acid (9-13%), while it was insignificant for ascorbic acid (3-6%) regardless the coffee species. Similarly, the activity measured with DPPH method for ferulic acid and C. arabica species showed the same effect. For all the other cases, the results remained inconclusive.
PIŚMIENNICTWO
1. Daglia M., Racchi M., Papetti A., Lanni C., Govoni S., Gazzani G.: In vitro and ex vivo antihy-droxyl radical activity of green and roasted coffee. J. Agric. Food Chem., 2004; 52: 1700-1704. – 2. Yen W.J., Wang B.S., Chang L.W., Duh P.D.: Antioxidant properties of roasted coffee residues. J. Agric. Food Chem., 2005; 53: 2658-2663. – 3. Wobszal P., Grzegorzewska A.E.: Wpływ kawy na metabolizm lipidów z odniesieniem do zdrowotnych skutków picia kawy. Now. Lek., 2009; 78(2): 148-152. – 4. Richelle M., Tavazzi I., Offord E.: Comparison of the antioxidant activity of commonly consumed polyphenolic beve-rages (coffee, cocoa, and tea) prepared per cup serving. J. Agric. Food Chem., 2001; 49: 3438-3442. – 5. Bonita J.S., Mandarano M., Shuta D., Vinson J.: Coffee and cardiovascular disease: In vitro, cellular, animal, and human studies. Pharmacol. Res., 2007; 55(3): 187-198. – 6. Kakuda T., Nozawa A., Unno T., Okamura N., Okai O.: Inhibiting effects of theanine on caffeine stimulation evaluated by EEG in the rat. Biosci. Biotechnol. Biochem., 2000; 64(2): 287-293. – 7. Wang F., Zhao S., Li F., Zhang B., Qu Y., Sun T., Luo T., Li D.: Investigation of antioxidant interactions between Radix Astragali and Cimicifuga foetida and identification of synergistic antioxidant compounds. PLoS. ONE., 2014; 9(1): e87221. doi:10.1371/ journal.pone.0087221. – 8. Benzie I.F.F., Strain J.J.: The ferric reducing ability of plasma (FRAP) as a measure of “antioxidant power”: The FRAP assay. Anal. Biochem., 1996; 239: 70-76. – 9. Bartoń H.: A “zero sample concentration approach”: Standardization of methods for the estimation of total antioxi-dant activity by the use of extrapolation to zero sample concentration. A novel standard. 1. ABTS cation radical scavenging. J. Agric. Food Chem., 2010; 58: 8918-8926. – 10. Hečimović I., Belščak-Cvitanović A., Horžić D., Komes D.: Comparative study of polyphenols and caffeine in different coffee varieties affected by the degree of roasting. Food Chem., 2011; 129(3): 991-1000.
11. Castillo M.D., Gordon M.H., Ames J.M.: Peroxyl radical-scavenging activity of coffee brews. Eur. Food Res. Technol., 2005; 221: 471-477. – 12. Terpinc P., Abramovic H.: A kinetic approach for evaluation of the antioxidant activity of selected phenolic acids. Food Chem. 2010; 121: 366-371. – 13. Brezová V., Šlebodová A., Stasko A.: Coffee as a source of antioxidants: An EPR study. Food Chem., 2009; 114: 859-868.
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. –XLVII, 2014, 3, str. 270–276
Agnieszka Białek, Małgorzata Jelińska, Magdalena Bamburowicz-Klimkowska1, Andrzej Tokarz
WPŁYW WODNEGO EKSTRAKTU Z OWOCÓW PRZEPĘKLI OGÓRKOWATEJ I OLEJU Z NASION GRANATOWCA
WŁAŚCIWEGO NA PROFIL LIPIDOWY U SZCZURÓW — BADANIA WSTĘPNE Zakład Bromatologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Kierownik: dr hab. A. Tokarz
1 Zakład Toksykologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik: dr hab. M. Szutowski
W pracy zweryfikowano wpływ ekstraktu z suszonych owoców przepękli ogórkowatej i/lub oleju z nasion granatowca właściwego na ogólny stan orga-nizmu oraz profil lipidowy u szczurów. Stwierdzono korzystne oddziaływanie zastosowanego oleju na poziom cholesterolu całkowitego i triglicerydów a tak-że konieczność prowadzenia dalszych badań.
Hasła kluczowe: przepękla ogórkowata, granatowiec właściwy, olej z granatowca, profil lipidowy
Key words: bitter melon, pomegranate, pomegranate oil, lipid profile
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WNKT) od lat budzą zainteresowanie ze względu na ich wielokierunkową aktywnością biologiczną. Szczególnie kwasy posiadające w łańcuchu węglowym układ sprzężonych wiązań podwójnych wy-dają się być niezwykle cenne. Sprzężone trieny kwasu linolenowego, nazywane w skrócie CLnA (conjugated linolenic acid), a nawet „super CLA” są izomerami kwasu oktadekatrienowego (C18:3), w których wiązania podwójne zlokalizowane są najczęściej w pozycjach 9, 11, 13 lub 8, 10, 12 łańcucha węglowego. Ich duże ilości można znaleźć w niektórych olejach roślinnych, m.in. otrzymywanych z nasion przepękli ogórkowatej (Momordica charantia), czy granatowca właści-wego (Punica granatum) (1), gdzie stanowią one główne składniki oleju (2).
Przepękla ogórkowata (balsamka ogórkowata) jest rośliną należąca do rodzi-ny Cucurbitaceae. Występuje na terenie południowej-wschodniej Azji, w Ame-ryce Południowej, AmeAme-ryce Środkowej i we wschodniej części Afryki (3). Zna-na jest także jako „gorzki melon” (ang. bitter melon). W tradycyjnej medycynie
271 Wpływ ekstraktu z owoców przepękli ogórkowej na profil lipidowy u szczurów
Nr 3
wykorzystywane są głównie liście, suszone lub świeże owoce lub świeży sok, które znajdują zastosowanie w leczeniu wielu chorób. Ponadto dostępne są tak-że kapsułki ze zliofilizowanymi częściami rośliny (4), w której stwierdza się obecność flawonoidów, glikozydów (m.in. charantyny i momordyny), polifeno-li, karotenoidów i witaminy C. Olej pozyskiwany z nasion jest bogaty w kwas α-eleostearynowy (cis-9, trans-11, trans-13 C18:3), którego zawartość wynosi ponad 50% (5).
Granatowiec właściwy należy do rodziny Punicaceae. Wywodzi się z połu-dniowo-wschodniej części Europy, ale obecnie spotykany jest na większości te-renów tropikalnych i subtropikalnych (6). Najczęściej spożywany jest świeży, ale może być też wykorzystywany do produkcji soków, wina, likieru (7). Nasiona są bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, spośród których w największej ilości występuje kwas punikowy (cis-9, trans-11, cis-13 C18:3).
Prowadzone badania miały na celu stwierdzenie, w jaki sposób wzbogace-nie diety zwierząt eksperymentalnych w ekstrakt z suszonych owoców przepękli ogórkowatej i/lub olej z nasion granatowca właściwego wpływa na ogólny stan organizmu zwierząt oraz profil lipidowy krwi.
MATERIAŁ I METODY
Badania przeprowadzono po uzyskaniu akceptacji Komisji Etycznej ds. Badań na Zwierzętach. Samice szczurów szczepu Sprague-Dawley (n=48) po przywie-zieniu do zwierzętarni w 30 dniu życia i po 7-dniowym okresie adaptacji zostały losowo przyporządkowane do jednej z 4 grup badawczych:
– K (n=12) – kontrolna; zwierzęta otrzymywały paszę Labofeed H i wodę w ilości ad libitum;
– M (n=12) – zwierzęta otrzymywały paszę Labofeed H i wodny 2% (w/v) eks-trakt z suszonych owoców przepękli ogórkowatej;
– G (n=12) – zwierzęta otrzymywały paszę Labofeed H i wodę w ilości ad libitum a ponadto ich dieta była wzbogacana w olej z nasion granatowca właściwego podawany w ilości 0,15 ml/dzień sondą dożołądkową;
– G+M (n=12) – zwierzęta otrzymywały paszę Labofeed H i wodny 2% (w/v) ekstrakt z suszonych owoców przepękli ogórkowatej a ponadto ich dieta była wzbogacana w olej z nasion granatowca właściwego podawany w ilości 0,15 ml/dzień sondą dożołądkową.
Ekstrakt z owoców przepękli ogórkowatej przygotowywano codziennie, wg wskazań na opakowaniu, dodając do odważonej ilość suszu (Tra Kho Qua, Gohyah Tea, CTE JSCO), zakupionego w handlu detalicznym, wodę o temp. 80˚C w ilości odpowiedniej do uzyskania 2% ekstraktu. Olej z nasion granatowca wła-ściwego, tłoczony na zimno, nierafinowany, standaryzowany na zawartość kwasu punikowego (78,6%), zakupiono w handlu detalicznym.
A. Białek i inni
272 Nr 3
Masa ciała zwierząt była sprawdzana co tydzień w ciągu 21 tygodni trwania eks-perymentu. Ponadto czterokrotnie w ciągu trwania badania (0, 7, 14, 21. tydzień) dokonano na czczo pomiaru stężenia cholesterolu całkowitego, frakcji HDL, frakcji LDL oraz triglicerydów we krwi żylnej pobranej z żyły ogonowej. Pomiar wykona-no za pomocą analizatora CardioChekTM P.A. przy użyciu pasków testowych Lipid Panel Test Strip (RedMed Poland Sp. z o.o.).
Ze względu na dokładność metody pomiarowej uzyskane wyniki zweryfikowano testem Q-Dixona na obecność wyników obarczonych błędem grubym, a następ-nie poddano analizie statystycznej wykonując jednoczynnikową analizę wariancji ANOVA. Jako krytyczny poziom istotności przyjęto p=0,05.
WYNIKI I ICH OMÓWIENIE
Zastosowana modyfikacja diety zwierząt doświadczalnych nie wpływała ne-gatywnie na ogólny stan zdrowia zwierząt w czasie trwania eksperymentu. Nie obserwowano niekorzystnego wpływu prowadzonej suplementacji na stan i masę narządów wewnętrznych (dane nie publikowane). Na rycinie 1 zaprezentowano zmiany średnich mas ciała zwierząt ze wszystkich grup badawczych w czasie trwa-nia eksperymentu. Nie stwierdzono żadnego wpływu zastosowanej modyfikacji diety na masę ciała zwierząt, choć wyniki wielu badań wskazują na potencjalną skuteczność oleju z nasion granatowca właściwego w redukcji całkowitej masy ciała i masy tłuszczowej (8-11).
Na ryc. 2-4 zaprezentowano wpływ zastosowanej modyfikacji diety na poziom cholesterolu całkowitego (ryc. 2), triglicerydów (ryc. 3) i frakcji HDL cholesterolu
Ryc. 1. Profil zmian średnich mas ciała zwierząt podczas eksperymentu Fig. 1. Mean body weight profiles for the animals during our experiment
273 Wpływ ekstraktu z owoców przepękli ogórkowej na profil lipidowy u szczurów
Nr 3
(ryc. 4). Nie stwierdzono korzystnego wpływu wprowadzenia do diety wodnego ekstraktu z suszonych owoców przepękli, gdyż wyniki dotyczące badanych para-metrów w grupie M nie odbiegały znacząco od wyników uzyskanych dla grupy kon-trolnej. Wprowadzenie do diety szczurów oleju z granatowca korzystnie wpływało na poziom cholesterolu całkowitego, który był istotnie niższy niż w pozostałych
Ryc. 2. Zawartość cholesterolu całkowitego we krwi zwierząt Fig. 2. Total cholesterol content in blood for the experimental animals
Ryc. 3. Zawartość triglicerydów we krwi zwierząt
A. Białek i inni
274 Nr 3
grupach badawczych już w 14. (p=0,010570) i w 21. tygodniu (p=0,014329) trwania eksperymentu. Podobną tendencję, choć mniej wyraźną obserwowano w przypad-ku grupy G+M. Stężenie triglicerydów wyraźnie rośnie wraz z wiekiem zwierząt (grupa K). Podawanie szczurom oleju z granatowca już od 14. tygodnia wyraźnie obniża to stężenie (p=0,000603 i p=0,000026) w porównaniu do grupy kontrolnej (K) i grupy otrzymującej do picia jedynie wodny ekstrakt z owoców przepękli. Podobny efekt, choć nie tak wyraźny, obserwowano w przypadku grupy G+M. Zastosowanie w suplementacji diety szczurów oleju z granatowca w połączeniu z wodnym ekstraktem z owoców przepękli korzystnie wpływało na poziom frak-cji HDL, której stężenie było najwyższe w grupie G+M już w 14. i 21. tygodniu eksperymentu. Niestety, zastosowanie do wzbogacenia diety jedynie oleju z gra-natowca wyraźnie obniżało stężenie frakcji HDL w porównaniu do innych grup, co jest efektem wyraźnie niekorzystnym. W przypadku frakcji LDL obserwowano niezwykle duże wahania jej poziomów we wszystkich grupach badawczych. Na podstawie uzyskanych wyników trudno jest jednoznacznie wnioskować na temat wpływu zastosowanych modyfikacji dietetycznych, choć wydaje się, że zarówno sam olej z granatowca jak i w połączeniu z naparem z przepękli może na ten pa-rametr oddziaływać. W badaniach Yang i współpr. po podaniu kwasów CLnA nie zanotowano zmian świadczących o znacznej poprawie profilu lipidowego, z wyjąt-kiem spadku stężenia cholesterolu w wątrobie (12). Saha i współpr. obserwowali w grupach otrzymujących izomery CLnA znacznie niższe stężenia triglicerydów, cholesterolu całkowitego i LDL niż w grupie kontrolnej oraz wzrost stężenia HDL, podczas gdy masa ciała zwierząt pozostała bez zmian (13). Hontecillas i współpr., którzy podawali myszom kwas katalpowy z nasion Punica granatum, obserwo-wali znaczną redukcję tkanki tłuszczowej, głównie w części brzusznej ciała oraz
Ryc. 4. Zawartość frakcji HDL cholesterolu we krwi zwierząt Fig. 4. HDL cholesterol content in blood for the experimental animals
275 Wpływ ekstraktu z owoców przepękli ogórkowej na profil lipidowy u szczurów
Nr 3
poprawę profilu lipidowego (wzrost stężenia frakcji HDL cholesterolu i obniżenie ilości triglicerydów w osoczu) (14).
WNIOSKI
Wprowadzenie do diety zwierząt doświadczalnych oleju z nasion granatowca właściwego wpływa na profil lipidowy powodując obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego i triglicerydów we krwi, czemu towarzyszy także niekorzystne obni-żenie poziomu frakcji HDL.
Podawanie wodnego ekstraktu z suszonych owoców przepękli ogórkowatej nie oddziałuje korzystnie na badane parametry.
Nie obserwowano synergistycznego oddziaływania badanych czynników na ba-dane parametry.
Konieczne jest prowadzenie dalszych badań nad wpływem zastosowanych czyn-ników dietetycznych z wykorzystaniem modeli zwierzęcych.
A . B i a ł e k , M . J e l i ń s k a , M . B a m b u r o w i c z - K l i m k o w s k a , A . To k a r z THE INFLUENCE OF BITTER MELON FRUIT WATER EXTRACT AND POMEGRANATE OIL
ON THE LIPIDS PROFILE IN RATS – A PRELIMINARY STUDY S u m m a r y
This study was aimed at evaluating the influence of diet supplementation with bitter melon fruit wa-ter extract and/or pomegranate oil on health and blood lipid profile. Sprague-Dawley female rats were divided into 4 groups with different diet supplementation, namely pomegranate oil (G), bitter melon water extract (M), pomegranate oil and bitter melon water extract (G+M), and the control group (K).
Water extract from bitter melon fruits did not improve the examined parameters, and though the pomegranate oil decreased the total cholesterol and triglycerides content, it still decreased also the HDL content, which is an unfavorable effect. None synergistic effect was found for the examined factors.
PIŚMIENNICTWO
1. Özgül-Yücel S.: Determination of Conjugated Linolenic Acid Content of Selected Oil Seeds Grown in Turkey. JAOCS., 2005; 82(12): 893-897. – 2. Tsuzuki T., Tokuyama Y., Igarashi M., Nakagawa K., Ohsaki Y., Komai M., Miyazawa T.: α-Eleostearic Acid (9z11E13E-18:3) Is Quickly Converted to Con-jugated Linoleic Acid (9Z11E-18:2) in Rats. J. Nutr., 2004; 134: 2634-2639. – 3. Hudson T.: Nutrient Profile: Bitter melon (Momordica charantia). NMJ., 2012; 4(10). – 4. Ray R., Raychoudhuri A., Steele R., Nerurkar P.: Bitter Melon (Momordica charantia) Extract Inhibits Breast Cancer Cell Proliferation by Modulating Cell Cycle Regulatory Genes and Promotes Apoptosis. Cancer Res., 2012; 70(5): 1925-1931. – 5. Saha S.S., Ghosh S., Ghosh M.: Comparative study of hypocholesterolemic and hypolipidemic effects of conjugated linolenic acid isomers against induced biochemical perturbations and aberration in erythrocyte membrane fluidity. Eur. J. Nutr., 2012; 51(4): 483-495. – 6. Wink M., van Wyk B.E.: Rośliny
A. Białek i inni
276 Nr 3
lecznicze świata. Wyd. I polskie, MedPharm Polska, Wrocław, 2004. – 7. Rumpel L.: Granat – bogate źródło antyutleniaczy. Panacea, 2012; 38(1): 16-17. – 8. Vroegrijk I., Diepen J., Berg A., Westbroek I., Ke-izer H., Gambelli L., Hontecillas R., Bassaganywa-Riera J., Zondag G., Romijn J. Havekes L., Voshol P.: Pomegranate seed oil, a rich source of punicic acid, prevents diet-induced obesity and insulin resistance in mice. Food Chem. Toxicol., 2011; 49: 1426-1430. – 9. Arao K., Wang Y.M., Inoue N., Hirata J., Cha J.Y., Nagao K., Yanagita T.: Dietary effect of pomegranate seed oil rich in 9cis, 11trans, 13cis conjugated linolenic acid on lipid metabolism in obese, hyperlipidemic OLETF Rats. Lipids Health Dis., 2004; 3: 24. – 10. Koba K., Akahoshi A., Yamasaki M., Tanaka K., Yamada K., Iwata T., Kamegai T., Tsutsumi K., Sugano M.: Dietary Conjugated Linolenic Acid in Relation to CLA Differently Modifies Body Fat Mass and Serum and Liver Lipid Levels in Rats. Lipids, 2002; 37(4): 343-350.
11. Al-Muammar M.N., Khan F.: Obiesity: The preventive role of the pomegranate (Punica grana-tum). Nutrition., 2012; 28: 595-604. – 12. Yang L., Leung K.Y., Cao Y., Huang Y., Ratnayake M.N., Chen Zhen-Yu.: α-Linolenic acid but not conjugated linolenic acid is hypocholesterolaemic in hamster. Br. J. Nutr., 2005; 93: 433-438. – 13. Saha S.S., Ghosh S., Ghosh M.: Comparative study of hypocholeste-rolemic and hypolipidemic effects of conjugated linolenic acid isomers against induced biochemical perturbations and aberration in erythrocyte membrane fluidity. Eur. J. Nutr., 2012; 51(4): 483-495. – 14. Hontecillas R., Diguardo M., Duran E., Orpi M., Bassaganya-Riera J.: Catalpic acid decreases abdo-minal fat deposition, improves glucose homeostasis and upregulates PPAR alpha expression in adipose tissue. Clin. Nutr., 2008; 27: 764-772.
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. –XLVII, 2014, 3, str. 277–283
Renata Bieżanowska-Kopeć, Teresa Leszczyńska, Mirosław Pysz
PREFERENCJE I CZĘSTOTLIWOŚĆ STOSOWANIA ROŚLIN