1. PREPARATY CHEMII GOSPODARCZEJ PRZEZNACZONE
1.5. Opakowania produktów chemii gospodarczej
W literaturze występuje wiele definicji opakowania. Według Polskiej Normy PN-O-79000 opakowanie to: „wyrób zapewniający utrzymanie określonej jakości pakowanych produktów, przystosowanie ich do transportu i składowania oraz prezentacji, a także chroniący środowisko naturalne przed szkodliwym działaniem niektórych produktów”. Natomiast według Normy ISO TC – 122WG5 opakowanie to: „zaprojektowany wyrób służący do zabezpieczenia, przygotowania wyrobu do dystrybucji, operacji logistycznych, oraz termin wieloznaczny określający opakowania konsumenckie, przechowalnicze, zbiorcze, transportowe, wielokrotnego użytku i inne”. Często cytowaną definicją opakowania jest pojęcie sformułowane przez profesora Bradleya, które brzmi następująco: „opakowanie chroni to, co sprzedaje i sprzedaje to, co chroni”[90 – 92].
Do zasadniczych funkcji, jakie powinno spełniać opakowanie należą: ochronna, informacyjno-promocyjna, ekonomiczna, logistyczna oraz użytkowa. Poza tym, można wyróżnić jeszcze inne funkcje tj: ekologiczna, ergonomiczna, edukacyjna, technologiczna, hedonistyczna, marketingowa czy towaroznawcza [90 – 94].
Opakowanie środków czystości odgrywa bardzo ważną rolę. Opakowania, w które pakowane są produkty chemii gospodarczej mają za zadanie zapewnienie bezpiecznego transportu, efektywne zaprezentowanie wyrobu na półkach oraz ułatwienie stosowania tego typu preparatów. Umożliwiają identyfikację produktu oraz jego producenta, informują o rodzaju produktu, jego przeznaczeniu i właściwościach, umożliwiają sprzedaż samoobsługową oraz możliwość prawidłowego korzystania z produktu. Ponadto oddziałują stymulująco na nabywcę przez konstrukcję, formę, kształt czy nadruk. Na opakowaniu środków czystości muszą znajdować się szczegółowe informacje o produkcie, sposobie jego użycia i dozowania oraz o zasadach bezpiecznego stosowania [90, 95 – 100].
W 1989 r. Komisja Europejska wprowadziła zalecenie w sprawie oznaczania środków czyszczących. Stężenia składników środków czyszczących zostały podzielone na 4 przedziały: poniżej 5%, od 5% do poniżej 15%, od 15% do poniżej 30% i powyżej 30%.
38
Na opakowaniach produktów do czyszczenia muszą być wymienione składniki, których zawartość jest wyższa niż 0,2% : EDTA (kwas etylenodiaminotetraoctowy) i jego sole, fosforany, fosfoniany, fenole i fenole chlorowcowane, mydło, NTA (kwas nitrylotrójoctowy) i jego sole, paradichlorobenzen, polikarboksylany, środki wybielające tlenowe, związki wybielające na bazie chloru, związki wybielające na bazie tlenu, węglowodory aromatyczne, węglowodory alifatyczne, węglowodory chlorowcowane, zeolity, związki amfoteryczne, związki anionowe, związki kationowe oraz związki niejonowe.
Natomiast bez względu na ilość muszą być wymienione enzymy, środki dezynfekujące , rozjaśniacze optyczne i kompozycje zapachowe [90 – 98].
W wykazie należy również umieścić, jeżeli zostały dodane, środki konserwujące niezależnie od ich stężenia.
Wymagania dotyczące oznakowania środków czystości określa obowiązujące we wszystkich krajach Unii Europejskiej Rozporządzenie Komisji WE nr 907/2006 z dnia 20 czerwca 2006 roku, zmieniające Rozporządzenie WE nr 648/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie detergentów w celu dostosowania jego załączników II i XII. Na opakowaniach detergentów przeznaczonych do sprzedaży muszą być umieszczone trwale, za pomocą czytelnych liter następujące informacje:
nazwa i nazwa handlowa produktu,
nazwa lub nazwa handlowa lub znak towarowy i pełny adres oraz numer telefonu osoby odpowiedzialnej za wprowadzenie produktu do obrotu,
adres, adres e-mailowy, o ile jest dostępny oraz numer telefonu, pod którym dostępny jest arkusz danych składników.
Arkusz danych powinien zawierać, w porządku malejącym według wagi wszystkie składniki, według następującego zakresu:
10% lub więcej,
1% lub więcej, ale nie mniej niż 10%, 0,1% lub więcej, ale nie mniej niż 1%, mniej niż 0,1%.
Producenci są zobowiązani do udostępniania na stronie internetowej arkusza danych składników, za wyjątkiem:
informacji dotyczących zakresów procentowych (wagowo), numerów CAS (Chemical Abstracts Service)
39
Dla każdego składnika należy podać nazwę INCI (Międzynarodowe Nazewnictwo Składników Kosmetycznych) lub jeśli taka nazwa nie jest dostępna, nazwę z Farmakopei Europejskiej. W przypadku gdy żadna z nazw nie jest dostępna, stosuje się zwyczajową nazwę chemiczną lub nazwę według IUPAC (Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej). Substancje zapachowe oznacza się wyrażeniem „parfum”, a barwniki „colorant”.
Do produkcji opakowań środków czystości wykorzystywana jest bardzo szeroka gama tworzyw sztucznych, charakteryzująca się cechami przydatnymi z punktu widzenia optymalizacji procesów pakowania, przechowywania oraz transportu. Odpowiednio dobrane tworzywa sztuczne nadają opakowaniom specyficznych cech, które między innymi zapewniają właściwą ochronę pakowanych produktów. Spośród najbardziej popularnych tworzyw sztucznych, stosowanych do produkcji opakowań preparatów czyszczących, można zaliczyć: polietylen małej gęstości (LDPE), polietylen dużej gęstości (HDPE), polipropylen (PP), polistyren (PS), polichlorek winylu (PCV) i politereftalan etylenu (PET).
Tworzywa sztuczne stosowane do wykonania pojemnika preparatów chemii gospodarczej, muszą być oznakowane zgodnie z dyrektywą 94/62/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 1994 r. w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (zmieniona rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady WE nr 1882/2003, dyrektywą 2004/12/WE i dyrektywą 2005/20/WE) lub DIN 6120 części 1 i 2 w połączeniu z DIN 7728 część 1.
Preparaty chemii gospodarczej najczęściej pakowane są w butelki, tuby, pudełka itp. Butelki produkowane są zazwyczaj z styrenu, polietylenu i polichlorku winylu. Wyrabiane są one techniką wytłaczania próżniowego, techniką wytłaczania z rozdmuchem bądź też poprzez formowanie wtryskowe. Najczęściej występujące pojemności na rynku to: 0,33; 0,5; 1 l. Tuby produkowane są z polietylenu, polipropylenu i polichlorku winylu. Produkowane są w różnych pojemnościach. Pudełka natomiast wytwarzane są z polistyrenu, poliamidu, twardej folii z polichlorku winylu, rzadziej z polipropylenu. Zwykle mają kształt prostokątny lub okrągły. Składają się z 2 elementów: z pobocznicy i wieczka.
Zamknięcia opakowań z tworzyw sztucznych mają różne rozwiązania konstrukcyjne. Mogą być nakręcane, wciskane lub dozujące. Wieczka i nakrętki wymagają konstrukcji sztywnych. Wykonuje się je z tworzyw twardych tj. poliamidu, polistyrenu i polipropylenu [90 – 100].
40