7.4.1 Sortowanie
• obszar sortowania
• sortowanie proste (przyciski)
• sortowanie złożone (polecenie)
• jak uzyskać pożądaną kolejność danych przy wielu kryteriach
• wsortowywanie nagłówków
• jak przywrócić oryginalną kolejność
• zachowanie formuł podczas sortowania
7.4.2 Filtrowanie
• co to jest
• czy zmienia zawartość arkusza
• filtrowanie automatyczne
• filtrowanie zaawansowane
7.4.3 Ćwiczenie z sortowaniem i filtrowaniem
• posortuj dane z tabelki z danymi o cenach w sklepie komputerowym wg rosnących cen a następnie posortuj je alfabetycznie wg nazw
• w tej samej tabelce zastosuj automatyczne filtrowanie tak by poka-zać tylko produkty o cenie wyrażonej w Euro, a potem zastosuj filtr pokazujący jedynie towary o cenie brutto większej niż 100 zł.
Rozdział 8
Dalsze operacje na arkuszach
8.1 Wykresy w arkuszu kalkulacyjnym
8.1.1 Tworzenie wykresów za pomocą kreatora Uruchamianie kreatora wykresów
• Kreator wykresów
• Serie danych
• Właściwe zaznaczanie obszarów danych
Kreator wykresów to narzędzie dostępne we współczesnych arkuszach kal-kulacyjnych, służące do poprowadzenia użytkownika za rękę przez proces tworzenia arkusza.
Przy tworzeniu wykresu należy wskazać dane, które mają się znaleźć na wykresie. Najczęściej okazuje się, że na wykresie chcemy pokazać kilka ze-stawów danych w celu ich porównania ze sobą (np. dane o populacji w kilka państwach). Pojedynczy zestaw danych nazywa się serią danych. Ma-jąc prostokątną tabelkę z danymi (np. liczność populacji kilku państw w kilku kolejnych latach) możemy zdecydować co traktujemy jako jedna serię danych (czy dane o jednym państwie czy o jednym roku) i w ten sposób uwypuklać na wykresie różne aspekty tych samych danych (np. zmiany w latach czy różnice pomiędzy państwami).
Tworząc wykres można:
• najpierw wywołać kreatora, a potem wskazać dane,
• wskazać pojedynczą komórkę w obrębie tabeli, a potem wywołać kre-atora, który sam ustali obszar danych do przedstawienia na wykresie,
• wskazać obszar danych, a potem wywołać kreatora.
Zdecydowanie najlepsze jest to ostatnie rozwiązanie (wygodniej zaznaczyć obszar przed wywołaniem kreatora, zaś obszar wybrany przez kreatora rzadko będzie właściwy (np. w załączonym przykładzie będzie obejmował zarówno nagłówek tabeli jak i kolumny razem).
Zaznaczając obszar danych należy wskazać także nagłówki wierszy i ko-lumn, które kreator umieści przy opisie osi wykresu i w legendzie. Załączony rysunek pokazuje prawidłowe (kolor niebieski) zaznaczenie danych.
Uruchamianie kreatora wykresów
8.1.2 Miejsce na wykres
Po wywołaniu kreatora musimy wskazać miejsca na arkuszu, gdzie bę-dzie się znajdował wykres (oczywiście można je później zmieniać). Robi-my to Robi-myszką (wskaźnik Robi-myszki przybiera w tym czasie charakterystyczny kształt).
Pierwsze okienko kreatora wykresów
Pierwszy krok kreatora:
• miejsce na wykres
• zakres danych
• wiersz/kolumna etykiet
• przyciski “dalej” ale i “wstecz”
Jeśli poprawnie zaznaczyliśmy obszar danych przed wywołaniem kreatora, to w pierwszym okienku kreatora nie musimy nic robić poza kliknięciem w przycisk “dalej”. Pamiętajmy żeby wskazać wraz z danymi wiersze nagłów-ków danych i upewnić się, że są zaznaczone pola “pierwszy/wiersz/kolumna jako etykieta”.
Zwróćmy uwagę na to, że okna kreatora mają nie tylko przycisk “dalej”
ale i “wstecz”, co pozwala wrócić i poprawić wcześniejsze ustalenia, o ile nie były właściwe. To ważne, bo dalsze okna umożliwiają podgląd goto-wego wykresu, a co za tym idzie pozwalają dostrzec błędy popełnione we wcześniejszych etapach.
Pierwsze okienko kreatora wykresów
8.1.3 Typ wykresu
W drugim kroku pracy z kreatorem wybieramy przede wszystkim typ wykre-su. Typ wykresu to sposób przedstawienia danych. Niektóre typy wykresów pasują tylko do pewnych rodzajów danych (np. kołowy tylko do danych z jedną serią).
Drugie okienko kreatora wykresów:
Drugi krok kreatora:
• typy wykresów
• ułożenie serii danych
• etykiety na wykresie
Współczesne arkusze udostępniają wiele typów wykresów (każdy w wie-lu wariantach) więc nie jesteśmy w stanie wszystkich tu omówić. Warto zapamiętać najczęściej stosowane typy wykresów, czyli:
• kolumnowy
• słupkowy
• kołowy
W prezentowanym przykładzie skorzystamy z wykresu kolumnowego.
W tym kroku tworzenia wykresu mamy też możliwość wskazania ułoże-nia serii danych. W naszym przykładzie przyjmujemy, że są one ułożone w kolumnach, czyli jedna seria danych dotyczy jednego kwartału (zatem chcemy na wykresie uwypuklić różnice pomiędzy wynikami poszczególnych oddziałów naszej firmy w kolejnych kwartałach, a nie różnice pomiędzy poszczególnymi kwartałami).
Drugie okienko kreatora wykresów
8.1.4 Format wykresu
W trzecim kroku pracy z kreatorem wybieramy wariant wykresu. Każdy typ ma kilka wariantów (podtypów). Na przykład dla wykresu kolumno-wego można zdecydować, czy poszczególne kolumny mają byc pokazywane obok siebie, czy jedna na drugiej (jest to poręczne np. wtedy, gdy chce-my pokazać, jak wyglądał w poszczególnych kwartałach procentowy udział poszczególnych oddziałów w wypracowaniu łącznego zysku).
Trzecie okienko kreatora wykresów
Trzeci krok kreatora:
• wariant wykresu
• widoczne linie siatki
• widoczne elementy tekstowe
• ułożenie serii danych (raz jeszcze)
Linie siatki pozwalają lepiej opisać dane znajdujące się na wykresie.
Warto włączyć polecenie “Pokaz elementy tekstu w podglądzie”, bo dzięki temu zobaczymy jak nasz wykres będzie wyglądał w pełnej okazałości.
Mamy ponownie możliwość zmienić ułożenie serii danych. Teraz jest to zdecydowanie prostsze, bo widzimy wynikowy wykres.
Trzecie okienko kreatora wykresów
8.1.5 Opisy wykresu
W ostatnim (czwartym) kroku pracy z kreatorem ustalamy tytuł wykresu oraz tytuły poszczególnych osi. Decydujemy także, czy ma być pokazana legenda.
Czwarte i ostatnie okienko kreatora wykresów
Czwarty i ostatni krok kreatora:
• tytuły wykresu i osi
• legenda
• widoczne elementy tekstowe (ponownie)
• ułożenie serii danych (ponownie)
Ponownie mamy możliwość włączenia lub wyłączenia pokazywania elemen-tów tekstowych oraz wyboru ułożenia serii danych.
Czwarte okienko kreatora wykresów
8.1.6 Wykres gotowy!
Po przejściu wszystkich kroków z kreatorem wykresów mamy w arkuszu gotowy wykres.
Gotowy wykres
8.1.7 Tworzenie wykresów — co dalej?
Oczywiście na stworzeniu wykresu możliwości pracy z nim się nie kończą.
Po pierwsze — wykres jest żywy, nie jest wklejonym statycznym rysunkiem.
Jeśli w arkuszu zmienią się dane, to automatycznie zmieni się także wykres!
To bardzo cenna cecha wykresów w arkuszach kalkulacyjnych. Gdy raz je dobrze przygotujemy, będą cały czas pokazywać faktyczny stan danych w arkuszu.
Co można robić z gotowym wykresem
• zmieniać obrazowane na nim dane!
• przesuwać go w arkuszu
• zmieniać jego rozmiar
• edytować jego elementy (linie siatki, osie, obszar wykresu)
• usuwać
Po utworzeniu wykresu może się zdarzyć, że będziemy chcieli go zmody-fikować (najczęściej będzie to dotyczyło rozmiaru i położenia wykresu).
Możemy to zawsze zrobić (w standardowy sposób myszką).
Możemy przeprowadzać bardziej zaawansowane modyfikacje wyglądu wy-kresu, ich pełny opis wykracza poza ramy tej pracy, tu zamieszczamy tylko kilka zrzutów ekranu ilustrujących niektóre możliwości edycji gotowych wy-kresów.
Edycja obszaru wykresu
Edycja osi wykresu
Edycja serii danych wykresu
Edycja linii siatki wykresu
8.1.8 Ćwiczenie z tworzenia wykresu
Stwórz wykres danych używanych we wcześniejszych ćwiczeniach:
• przede wszystkim zastanów się, co chcesz pokazać na wykresie (te same dane można pokazać na różne sposoby, uwypuklając różne ich aspekty)
• zaznacz zakres danych jeszcze przed wywołaniem kreatora
• wykonaj poszczególne kroki kreatora