Edycja tekstu polega na jego wprowadzeniu i nadaniu mu odpowiedniej postaci graficznej, czyli na jego sformatowaniu. Czynności te można wyko-nywać na dwa sposoby:
• Wprowadzanie tekstu i jednoczesne formatowanie go. Wprowadzając dokument musimy wówczas skupiać się nie tylko na jego zawartości ale i na prezentacji. Nie mając całego tekstu trudniej jest zaplanować układ strony.
• Formatowanie po uprzednim wprowadzeniu całego tekstu. W pierw-szej fazie można skupić się na treści dokonując właściwej prezentacji później. Nie dokonując jednak żadnego formatowania trudno później nawigować po tekście.
Tak naprawdę w praktyce najlepiej połączyć obie metody od razu forma-tując kluczowe dla struktury dokumentu fragmentu, na przykład tytuły rozdziałów i podrozdziałów, a odkładając na później decyzję, dotyczącą na przykład tego, które fragmenty tekstu będziemy wyróżniać i w jaki sposób.
Jeszcze inną metodę, szczególnie przydatną przy edycji, dużych dokumen-tów omówimy w następnym rozdziale.
Spróbujmy teraz wprowadzić krótki tekst nie dokonując na razie jego for-matowania.
Wprowadzanie tekstu odbywa się w sposób zgodny z oczekiwaniami. Należy jedynie pamiętać o kilku rzeczach:
• Polskie litery uzyskujemy wciskając i przytrzymując prawy klawisz Alt, wciskając klawisz z odpowiednią literą, a następnie puszczając oba klawisze. Taki sposób wciskania klawiszy, na przykład wciśnięcie klawisza Alt razem z literą a będziemy w dalszym ciągu oznaczać jako Alt+a. Aby uzyskać „ź” wciskamy Alt+x.
• Komputer sam dba o przejście do nowego wiersza. Nie trzeba (a nawet nie należy!) się o to troszczyć. Jak za chwilę zobaczymy wciśnięcie klawisza Enter oznacza nie tylko zwykłe przejście do nowego wiersza.
• Poszczególne akapity oddziela się od siebie za pomocą klawisza Enter.
W zależności od ustawień edytor może pozostawiać między kolejnymi akapitami nieco więcej miejsca, może też automatycznie rozpoczynać pierwszy wiersz każdego akapitu od wcięcia.
• Niektóre znaki, niedostępne bezpośrednio z klawiatury, wprowadza się w szczególny sposób. Wybieramy z menu WstawIZnaki specjalne lub poprzez menu narzędzi. Pojawia się wówczas dialog Znaki specjalne, który omówimy za chwilę.
• System automatycznie zamienia niektóre znaki:
– cudzysłów, – kreska, myślnik.
Ćwiczenie 9.3.1. Wprowadź do edytora krótki (kilka zdań) fragment tekstu złożony z kilku akapitów. Spróbuj umieścić w nim ujętą w cudzysło-wy nazwę przedmiotu Przysposobienie Informatyczne. Zauważ, że cudzy-słów otwierający jest składany w inny sposób niż cudzycudzy-słów zamykający.
A oto przykładowy tekst wprowadzony do edytora.
Zwróćmy uwagę na to, że:
• Tekst składa się z dwóch akapitów. Jest to wyraźnie widoczne, gdyż między akapitami jest większa przerwa (światło) niż między poszcze-gólnymi wierszami.
• Wiersze są wyrównywane jedynie do lewej strony.
Podział na akapity stanie się jeszcze lepiej widoczny, gdy włączymy wyświe-tlanie tzw. znaków niedrukowalnych. Są to znaki, które nie pojawiają się w drukowanym dokumencie i których zadaniem jest oznaczenie specjalnych miejsc w dokumencie. Wyświetlanie znaków drukowalnych włączamy/wy-łączamy za pomocą Widok IZnaki niedrukowalne. Można też zrobić to wciskając po prostu Ctrl+F10 lub poprzez pasek narzędzi.
Teraz każda spacja wprowadzona przez użytkownika jest widoczna w posta-ci kropki, a każde przejśposta-cie do nowego akapitu w postaposta-ci specjalnego znaku graficznego.
Wyświetlenie znaków niedrukowalnych umożliwia łatwiejsze zorientowanie się w strukturze dokumentu i często pozwala na zdiagnozowanie „dziwnego”
zachowania się edytora.
Poeksperymentujmy chwilę z tym tekstem. Dodajmy kilka spacji przed sło-wem „rozdziale”. Zauważmy, że wyrażenie „w rozdziale 5” przesuwa się w stronę prawego marginesu aż w końcu liczba „5” zostaje przeniesiona do nowego wiersza. Takie rozdzielenie słowa „rozdziale” od liczby „5” nie wy-gląda dobrze. Możemy zapobiec rozdzielaniu kluczowych fraz wstawiając między „rozdziale” a „5” tzw. twardą spację. W tym celu usuńmy wszystkie spacje przed piątką i wstawmy twardą spację za pomocą Ctrl+spacja. Edy-tor nie dzieli wierszy w miejscach, w których znajduje się twarda spacja.
Aby się o tym przekonać ponówmy eksperyment z dostawianiem spacji.
Oprócz twardych spacji możemy wstawiać do tekstu tak zwane twarde En-tery za pomocą klawisza Ctrl+Enter. W miejscu wstawienia tego znaku występuje przejście do nowego wiersza, ale edytor nie kończy akapitu!
Jednym ze sposobów wprowadzania symboli jest dialog Znaki specjalne.
Przypomnijmy, że wybieramy go za pomocą menu Wstaw IZnaki specjal-ne lub krótko za pomocą kombinacji klawiszy Ctrl+Shift+S. Pojawia się wówczas specjalny dialog:
Wybieramy:
• czcionkę, np.: Courier,
• podzbiór znaków, np.: symbole litero-podobne (w przypadku niektó-rych czcionek dysponujących tylko jednym podzbiorem znaków, pole wyboru podzbioru nie jest wyświetlane).
Podwójne kliknięcie na wybrany znak powoduje wstawienie go do doku-mentu.
Jest kilka uniwersalnych zasad, którymi warto się kierować przygotowując dokument w edytorze tekstu. Jak już wspomnieliśmy, edytor sam dba o podział tekstu między poszczególne wiersze. Osoba wprowadzająca tekst nie musi tego robić. Edytor wybiera jako punkty podziału miejsca, w któ-rych występują spacje. W związku z tym warto pamiętać o tym, aby po znakach przestankowych umieszczać pojedynczą spację. Zwiększa ona czy-telność tekstu wprowadzając światło po przecinku, dwukropku, średniku, kropce itp. a ponadto umożliwia „złamanie” wiersza po takim znaku. Z drugiej strony dużym błędem jest umieszczanie spacji przed znakami prze-stankowymi. Może się wtedy zdarzyć, że edytor podzieli wiersz właśnie w miejscu takiej nadmiarowej spacji, co spowoduje, że przecinek powędruje do nowego wiersza zamiast po prostu zakończyć wiersz poprzedni.
Jeśli nie chcemy, aby w danym miejscu doszło do podziału wiersza, to wpi-sujemy twardą spację zamiast zwykłej. Typowymi miejscami, których uży-jemy twardych spacji jest miejsce między słowem rozdział a jego numerem w odsyłaczach, wyrażenia typu „por. p. 4”, które chcemy traktować jako całość.
Wciśnięcie klawisza Enter powoduje nie tylko rozpoczęcie nowego wiersza, ale także podział tekstu na akapity. Nie wciskajmy Enter, jeśli chcemy po prostu przejść do nowego wiersza. Używamy zamiast tego Ctrl+Enter.
Pamiętajmy więc:
• Poszczególne wyrazy oddzielamy od siebie pojedynczymi spacjami.
• Przed znakami przestankowymi nie stawiamy spacji, ale umieszczamy ją po nich.
• Poszczególne akapity oddzielamy od siebie klawiszem Enter.