C. Opiekuństwo zawodowe
IV. Opieka ogólna
Kuchnie ludowe.
Na początku roku sprawozdawczego- isinfeły na teranie miasta Karowie następujące kuchnie ludowe:
1. Kuchnia ludlawia wi dolmu związkowym przy kościele św. Piotra i Pawia pod przewodnictwem ks. prób.
Ma-th ci'.,
2. Kuchnia ludlawia w domu »wiązkow ym prziy kościele N. M. P. pod przcwodniilctwem p. Jackowskiej,
3. Kuchnia ludowa wl Załężu przy uil Narutowicza 9, pod przewodlniictweimi burmistrza Wildlucha,
4. Kuchnila lud ¿i w a przy zakładzie Ks. Markiefkii; w Bogu
cicach pod prze w od i lic twe 111 ks. prób. Ścigały,
5. Kuchnia dla ubogich w klasztorze 0 0 . Bonifratrów w Bogucicach,
6. Kuchnia dla ubogich w zakłady.ie św. Elżbiety przy ul.
Marsz. Piłsudskiego 52,
7. Kuchnila dla uibogiifch w zakładzie świ. Jadw igi w Za
łężu.
Kuchnie wymienione oid 5 do 7 istnieją już kilkadziesiąt lat. Powstały one wskutek podchodzenia biednych pod bra
mę klasztorną, gdzie liim udzielano ciieipią stra/Wię. Jest to więc dobroczynność w ykonyw ana przez zakony, ai posiadająca już śwpjlą tradycję.
'Natomiast kuchnie .wymienione od 1 do 4 stworzone zo
stały w roku 1924 z infcjlalfytwy Śląskiego Komitetu Ratunko
wego dlla bezrotatlniyclh, którego prezesem był J. E. Ks. bi
skup Br. Hlond. Zastój wi ciężkim, przemyśle spowodował wówczas ogromne bezrobocie ii p r z y jś Ł z pomocą materjahią bezrobotnym a zwłaszcza w farmie tanich a nawet bezpłat
nych obiadów1, ¡stało się makaizem chwili.
56
W ro to sprawozdawczym, w którym bezrobocie w zna
czniej mierze zmalało, doszedł Urząd1 O. S. do przekonania, żei kuchnie byw ają wykorzystywane' przez dość poważną .ilość osób, które kuchnie zwiedzają więcej ,z przyzwyczaje
nia, jak z ¡rzeczywistej! biieldiy.
Pio zlikwiidowaniiiu w lipcu br. kuchni ludowej przy ko
ściele N. M. P. wiskutielk odlebnainliia lokalu ze strony Urz-ędu parafialnego, przfySftopionio do reorganizacji kuchni wymienio
nych pod 1, 3 i 4 a to z tej1 racjil, że ¡wyżej, wspomniany Komi
tet Ratunkowy nic okazyw ał już większego zamit-eresowauia kuchniami, a cały ciężar utrzymania kuchni spadł wyłącznic na Śląski1 Urząd] Wojewódzki! i miasto. W ydano dla kuchni specjalny regulamin, który m. ii. prztewiidluije zapłatę za każdą porcję po 10 groszy. Uczyniono to dlatego, alby lud'zi posiada
jących środki przyzw yczaić do zapłacenia i -tok już taniego obiadu.
Jak słuszną i cęfcwą imioiwacja była, w ykazał to w na
stępstwie spadek frekwencji- w kuchniach. Odpadły b-o-wiem osoby, które niejednokrotnie bezpłatny obiad' z kuchni sprze
dawały! siwioLim. sąsiadami, Osoby rzeczywiście: ubogie nie do- zirtiały przez- ilnoiwaeiję żadneigoi uszczerbku. Otrzymują one bomy na bezpłatny obiad: bądź to- z Mieljskiego Biura Opieki tej chwili bezinteresownie' cizas i tirud dla dobra ubogich. P ra
ca oiraz; w ytrw ałość pań z konferencji zasługują na najwyższe uznanie,
W roku sprawozdawczym wydanoi w kuchniach ogółem 682.421 ciepłych obiadów,. Z tego było 572.259 poircyj bezpła
tnych a 110.162 porcyji płatnych.
Ogólne koszta utrzymania kuchni wynosiły 81.571,76 zł., które zostały pokryite przez
subwencje w o j e w ó d z k i e ... 37.436,66 zł.
,,, m i e j s k i e ... 33.735-,— „ zyisk ’z sprzedaży porcyj . . . . ___ 10.400,10 „ razem: 81.571,76 zł.
Pomoc dla biednych dzieci przystępujących do I. Komunii św.
Dla biednej dziatwy przystępującej do Ł fóom inji św., wzgl. konfirmacjli, udziela Magistrat co ¡roiku zapomogi.
Z akcji tej 'korzystało w noku .'sprawozdawczym ogółem 692 dziieci. Z tego było:
202 dzieci! 'Podziiln bezrobotnych,
301 „ „ robotników z liczną rodziną.
Zapomogi adzielano zasadniczo w naturaljach. Ogółem w ydano:
338 ubrań dla chłopców, 285 sukienek dla dziewcząt,
626 par obuwia dlą chłopców iii dziewcząt.
Ogólne koszta wynosiły 28.811,96 ził., czyli przeciętnie 41,64 zł. dla jednego dziecka.
Subwencje dla zakładów dobroczynnych i sierocińców.
Tytułem sulbweinicyj zwyczajnych udzielono w 'roku spra
wozdawczym :
1. Klasztor 0 0 . Bonifratrów 2. Szpital Elżbietanek . . . . 3. Sierociniec ewangelicki „Augusta“
4. Zakład ewangelicki „Tabea“
5. Sierociniec im. Kis. Marlkiefki 6. Związek Dyiakoinlilselk
7. Sierociniec ilm. Dr. Mielęckiego . 8. Konwent Służebnic: P. Marjii w
9. Konwent Służebnie P . Marjii w Ligocie 10. SieTOcinieic; ilmi. św.. Jadw igi .
11. Stowarzyisizieiml© Niewidomych W oj. ŚL 1 2 . Subwencja na urządzenie zakład, nauk.
13. Kolumna 'Sanitarna przy P. C. K. w Katów
14. „ ,., „ w Załężu
15. ., „ „ w
16. Miisja Dworcowa . . . . 17. Towarzystwo Opieki nad Więźniami.
razem :
53
Subwencje udzielone związkom charytatywnym na urządze
nie gwiazdki.
Tytułem nadzwyczajnych subwemcyj na urządzenie gwiazdki ladizi^lono:
Paraf ja N. M. P.
a) Polska Korni er ©moja św. Wincentego a Paulo . 300,— zł.
b) Niemiecka „ „ „ 300,— „
c) Ochrona K o b l j t ... 100,— „ d) Katolicki Związek Kobiet (mierni.) . . . 200,— „
Parafia św. Piotra i Paw ła.
a) Polska Konferencja św. W inc. a Paulo . . 300,— zł.
b) Niemiecka „ „ ,, . . 300,— .,
Parafja Bogucice.
a) Polska Konferencja św. W inc. a Paulo . . 300,— zł.
b) Niemiecka „ „ „ . . 300,—1 „
Parafja Załęże.
a) Związek św. J a d w ig i... 300,-— zł.
b) Tow. Oipieki nad biedną dziatwą szkolną . . 300,— „ c) Związek św. W inc. a Paulo (niem.) . . . '300,— „
Parafia Dąb.
a) Tow, św. Wincentego a P a u lo ... 300,— zł.
b) „Ehrenwache zum hi. Herzen Jesu“ . . . 200,— „ Parafja Ligota.
a) Tow. Matek chrześcijańskich . . . 300,— zł.
Parafja ewangelicka.
a) Ewangelicki Związek K o b ie t ... 300,— zł.
b) Związek pielęgnowania chorych (niem.) . . 300.— ,, c) Tow. Polskich E w a n g e lik ó w ... 500,— ,,
Inne organizacje.
a) Frauengruppe „Arbeiterwohliahrt“ . . . 300,— zł.
b) Tow. Polek przy N. P. R ...300,— „ c) Tow. Polek przy Cli. D ... 300,— „
<d) Tow. Polek przy P. P. S ... 300,— „ e) Tow. Polek (Zarząd G łó w n y ) ... ...300,— „ i) Związek Uchodźców Ś lą s k ic h ... ...300,— „ g) „Verband der Hillisvereine Deutscher Frauen“ 300,— „ h) Gmina I z r a e l i c k a ... ...300,— „ i) Zakład ks. M a r k ie f k i ... 300,— „ k) Pow . Koło Związku Inwal. Wojennych . 300,— „ Razem : 7.900,— zł.
Zapomogi gwiazdkowe dla rencistów socjalnych.
Z okazji Świąt Bożego Narodzenia wypłacono zamieszka
łym na terenie -miasta Katowic rencistom socjalnym jedno
razowe zapomogi z uwagi na to, że cały szereg takich ren
cistów wobec niskich rent żyje w bardzo skromnych stosun
kach gospodarczych i nie ma zapewnionego mtoimum egzy
stencji. Zapomogi niewątpliwie przyczyniły1 się db podniesie
nia nastroju świątecznego fejl biledińej kategorii społeczeństwa.
Tytułem zapomóg wypłacono:
387 rencistom dzielnicy I. 6.785,— zł.
427 „ „ II. . . . 7.325,— „
531 „ „ III. . . . 9.405,— „
94 „ „ IV. . . . 1.700.— „
razem: 1.439 25.215,— zł.
Kol on je Jordanowskie.
Już od całego szeregu lat wstawia Urząd Opieki Społecz
nej co roku w swój budżet pewną większą kwotę na t. zw.
półkolonie wakacyjne. Fundusze ¡te służyły na popieranie ruchu wycieczkowego wśród młodzieży szkolnej w szczegól
ności zaś popierano takie imprezy szkolne, przy których dzieci przebywały 'dłuższy czas na świeżem powietrzu, uprawiając gimnastykę i wszelkiego rodzaju gry sportowe. .B y ły to pew
nego rodzaju kolonje Jordanowskie, organizowane jednak w bardzo szczupłych rozmiarach samorzutnie przez niektórych kierowników szkół. W lecie 1928 roku wyszła ze Śląskiego
60
Urzędu Wojewódzkiego inicjatywa jednolitego urządzenia kolonii Jordanowskich na terenie całego Górnego Śląska, Urząd W ojewódzki wyasygnował; wówczas na ten cel po
ważne subwencje, które jednak ze względu na wielkie roz
miary ¡przeprowadzonej akcji nie mogły starczyć.
Miasto Katowice nie zostało inicjatywą Śląskiego Urzędu W ojewódzkiego zaskoczone, gdyż jak to już wyżej ■wspo
mniano Urząd Opieki Społecznej posiadał w swoim budżecie przygotowane już 'fundusze. To też ¡bezpośrednio po wyjściu odnośnego okólnika ,z W ojew ództwa powstał w Katowicach komitet koloni; Jordanowskich, złożony z przedstawicieli Magistratu, Narodowej Organizacji Kobiet, Towarzystw Polek i nauczycielstwa, który bardzo intensywnie zajął się organizo
waniem kolonji. Pracę podzielono w ten sposób, że część organizacyjną objęło nauczycielstwo z rektorem Tatarczykiem na czele, sekcję zaś gospodarczą objął Urząd Opieki Społecz
nej wspólnie z przedstawicielkami istniejących w Katowicach zrzeszeń Polek.
Akcja zamierzona udała się w Katowicach w całej pełni.
W okresie między 1. czerwca i 1. września wypro
wadzało nauczycielstwo codziennie dzieci szkolne bądź też na łąki położone na iperyferji miasta, gdzie dziatwa szkolna przez 3 godziny uprawiała gry i ćwiczenia gimnastyczne.
W czasie ćwiczeń byw ały dzieci ipartjami dożywiane. W yda
wano na przemian jeden dzień parę kiełbasek ¡z bułką a w drugi dzień kakao z bułką. W piątki otrzym ywały dzieci jajka albo bulki z serem.
Jak wykazuje statystyka przebywało w ten sposób w Katowicach na świeżem powietrzu codziennie 3000 dzieci szkolnych. Rezultat tej pracy był znakomity. Wyciągnięto bowiem w ten sposób dzieci z niezdrowych mieszkań, a po- zatem usunięto je również przez całe popołudnie z ulicy, gdzie narażone są na niebezpieczeństwo połączone z wzmożonym ruchem ulicznym. Udział w koloniach Jordanowskich brała dziatwa szkolna bez różnicy na wyznanie i narodowość. Ko- lonje Jordanowskie przyjęło obywatelstwo z pełnem uznaniem.
Największa praca około kolonji Jordanowskich spadła wówczas na' przedstawicielki zrzeszeń kobiecych, ponieważ przypadła im najtrudniejsza rola dożywiania dziatwy szkolnej na polu. Dzięki ogromnemu poświęceniu w yw iązały się przed
stawicielki towarzystw kobiecych z tej roli w sposób zasłu
gujący na największe uznanie.
Miasto w yłożyło na ten cel 9.000 zł.
Tydzień Dziecka.
Urząd Opieki Społecznej brał czynny udział w pracach Komitetu Opieki nad .Dzieckiem, utworzonego w roku 1928, którego głównem zadaniem było zorganizowanie Tygodnia Dziecka, w celu przyjścia ¡z pomocą biednym i opuszczonym dzieciom. Magistrat uchwalił na ten cel 3.000 zł. Głownem zadaniem Tygodnia Dziecka było szerzenie wśród szerokich rzesz społeczeństwa zrozumienia dla należytego wychowania dzieci, jako_ podstawy przyszłego zdrowego społeczeństwa.
Komitet Opieki nad Dzieckiem pracą swą przyczynił się wielce do spopularyzowania opieki nad dzieckiem tak pod względem moralnym jak i materialnym.
Zamknięciem Tygodnia Dziecka było „Święto Dziecka“, w którym wzięły udział wszystkie szkoły katowickie z nau
czycielstwem na czele. Święto odbywało się na terenie pra
wie całego parku Kościuszki. Wspólnie z dziećmi przybyli rodzice, którzy przez kilka godzin przyglądali się dziatwie i mieli sposobność przekonania się o ogromnej pracy i wiel
bieni poświęceniu komitetu, w szczególności zaś pań z orga- nizacyj kobiecych.
P rzy dźwiękach 3 oirkdiesitr Wróciła dziatwa do domu wspominając mile okres, spędzony wesoło na koloniach Jorda
nowskich.
Czysty dochód z imprez Tygodnia Dziecka, w kwocie 1.432,80 zł., przekazał Komitet Urzędowi Opieki Społecznej, który zakupił dla niemowląt korzystających z opieki Stacyj nad Matką i Dzieckiem większą ilość ¡Cennych środków od
żywczych.
Tymczasowe Pogotowie Ratunkowe.
W ciągu roku sprawozdawczego urządzono przy miejskiej zawodowej Straży Pożarnej izbę opatrunkową tymczasowego Pogotowia Ratunkowego. Dotychczas Straż Pożarna zajmo
w ała się przewożeniem osób, które uległy nieszczęśliwemu w ypadkowi do miejskiego szpitala. ■ Sanitariusze, towarzy
szący karetce udzielali pierwszej pomocy przy nieszczęśli
wych. wypadkach w pierwszym rzędzie przy zaczadzeni ach i wypadkach wymagających zastosowania sztucznego oddy
chania.
C ały stan obecny jest tymczasowy. Izba opatrunkowa po
sunęła jednak sprawę o tyle naprzód, że okaleczonemu, który o własnych siłach zjaw i się do Straży Pożarnej nakłada się
62
pierwszy opatrunek, poczem już udaje się karetką do szpitala lub do swego lekarza kasowego. Personel sanitarny został w tym celu ponownie przeszkolony. Izba opatrunkowa stoi w dalszym ciągu pod 'dozorem 'jednego z lekarzy asystentów micjskiego szpitala.
W roku 1929 projektuje się zorganizowanie Towarzystwa Ratunkowego, które stworzy regularne Lekarskie Pogotowie Ratunkowe, t. j. pogotowie z dozorem lekarskim przez całą dobę. Pogotowie będzie więc wzorowane na podobnych insty
tucjach, istniejących już w wszystkich większych miastach polskich. Inicjatywa stworzona Pogotowia Ratunkowego wyszła z Urzędu Opieki Społecznej. Dalsza akcja jest w toku i spodziewać się należy, że Lekarskie Pogotowie Ratunkowe rozpocznie swe 'czynności jeszcze przed końcem roku 1929.
Tymczasowe Pogotowie Ratunkowe posiada 2 karetki sanitarne z czego jedną fabrykatu ,,N. A. G.“, drugą typu
„Opel“. Pogotowie mieści isię jak już poprzednio wspomniano w głównym budynku Zawodowej Straży Pożarnej przy ul. W o jewódzkiej. Telefon Pogotowia 24— 21.