Sroka (Kraków; referat odczytała w zastępstwie nieobecnego auto
ra dr hab. prof. UO Anna Pobóg-Lenartowicz) przed
stawił działalność księcia W ła
dysława w czasach, gdy był on palatynem węgierskim. Opolczyk był, zdaniem prelegenta, dobrym, skutecznym i rządnym władcą, dobrym realizatorem polityki króla Ludwika Węgierskiego.
Ostatni referat w tej części obrad przedstawiony przez dr Joannę K ar
czewską (Zielona Gó
ra) dotyczył kujawsko- dobrzyńskiego epizodu w biografii Władysła
wa Opolczyka.
Trzydziestego maja br. w sali W ydziału Teologicznego U niwersy
tetu Opolskiego odbyła się m iędzy
narodowa konferencja naukowa pt.
W ła d ysła w O p o lcz y k , ja k i e g o n i e z n a m y . P r ó b a o c e n y w s z e ś ć s e t l e c i e ś m i e r c i 1401-2001, zorga
nizowana przez Zakład H istorii Śre
dniowiecznej Instytutu Historii UO i Katedrę Historii Kościoła i Patro
logii W ydziału Teologicznego UO.
Konferencję rozpoczęła msza święta w kościele O.O. Franciszka
nów - miejscu pochówku księcia Władysława - odprawiona przez bi
skupa Jana Kopca.
Poranną część obrad zainauguro
wał erudycyjny referat ks. prof. Ka
zimierza Doli (Opole), oparty na wnikliwej kwerendzie archiwalnej, a zatytułowany R zą dy W ładysława O p olcz yk a w K sięstw ie O polskim . Referent przedstawił dzieje rządów księcia na jego rodzinnej ziemi - od początku politycznej samodzielno
ści Władysława - oceniając je suro
wo, ale nie negatywnie. Kolejny re
ferent, dr Stanisław
Południową turę obrad rozpo
częto referatem ks. prof. Janusza Zbudniewka (W arszawa) o funda
cjach Władysława O polczyka dla paulinów. Drugi referent prof. Wie
sław Kurpik (Warszawa) w bardzo długim, erudycyjnym wystąpieniu omówił najnowsze w yniki badań nad jasnogórską hodegetrią. Prof.
Kurpik mówił m.in. o pochodze
niu terytorialnym obrazu M atki Bożej, jego pier
wotnym kształcie, uszkodzeniach obra
zu i jego renowa
cjach. W ykład prof.
Kurpika ilustro
w any był dziesiąt
kami nierzadko bardzo interesują
cych przeźroczy.
Jako ostatnia w tej części sympozjum wystąpiła mgr Mag
dalena Winiarska (Opole) z komunikatem R z ą d y k o ścieln e W ładysła
w a O p olcz yk a na Rusi, w którym scharakteryzowała
P o rtre t W ładysław a Opolczyka nam alow an y przez Jana M a te jk ę .
politykę kościelną księcia, zwracając przede wszystkim uwagę na forsow
ne promowanie przez Opolczyka w iary łacińskiej, jego politykę ka
drową i ustanowienie łacińskiej me
tropolii kościelnej we Lwowie.
W dyskusji zamykającej tę część obrad mówiono przede wszystkim o wysokim poziomie wszystkich za
prezentowanych referatów, zgłasza
no także uzupełnienia. Po przerwie obiadowej nagrodzono prace kon
kursowe poświęcone Władysławowi O polczykowi, napisane przez uczniów szkół średnich wojewódz
twa opolskiego.
Popołudniową sesję rozpoczęto oczekiwanym z dużym zaintereso
waniem referatem dra Dietera Veldtrupa (Düsseldorf) D ie E he
fr a u e n u n d T o ech ter d es H erz ogs L adislaus. N eu e E rk entnisse z u r g e n e a lo g ie d e r O p p eln er P iasten.
W swym referacie dr Veldtrup przedstawił najnowsze uzupełnienia
Pieczęć m ajestatyczna W ładysław a Opolczyka.
Vial<>r\ przyrodniczo-krajobrazow e Obszaru Chronionego Krajobrazu
B o n N iem odlińskie
dotyczące biografii żon i córek Opolczyka. Niemiecki referent ustalił m.in. czas zawarcia pierwsze
go małżeństwa O polczyka z córką wojewody wołoskiego (rok 1365, a nie - jak dotychczas sądzono - la
ta 1352-1356), daty narodzin córek księcia i rok jego drugiego ożenku z Ofką mazowiecką. Mgr Ewa Wółkiewicz (Opole) zajęła się w swym wystąpieniu kontaktami księcia Władysława z duchowień
stwem świeckim, a mgr Roman Sę
kowski (Opole) - problemami gene
alogicznymi, związanym i z udzia
łem rycerstwa śląskiego w rządach i kolonizacji Rusi Czerwonej przez Opolczyka.
Ostatnią część sym pozjum w y
pełniły trzy referaty historiogra- ficzne: dr Wojciech Mrozowicz (W rocław) szukał wzm ianek o O polczyku w dawnej historiogra
fii Polski i Śląska, ks. bp prof. Jan Kopiec (Opole) analizował w izeru
nek księcia pozostawiony przez X IX-wieczną polską naukę histo
ryczną, skupiając się przede w szystkim na negatyw nych wobec O polczyka poglądach Karola Szaj
nochy, zaś mgr Maciej Borkowski (Opole) przedstawił obraz księcia W ładysława funkcjonujący w naj
nowszej polskiej historiografii, zwracając uwagę na to, że o ile w pracach naukow ych postać O polczyka jest przedstawiana obiektyw nie i spokojnie, o tyle w w ydaw anych w w ysokich nakła
dach pracach popularnych wciąż pokutuje w izerunek O polczyka ja
ko zdrajcy, najm ity i warchoła.
Podsumowując sympozjum zwracano uwagę na wysoki i od
kryw czy poziom wszystkich w ystą
pień, dyskutowano także o słabo jeszcze znanych fragmentach bio
grafii pana na Opolu i postulowano rychłe opracowanie i wydanie pełnej naukowej biografii księcia. Główna organizatorka sesji dr hab. prof. UO Anna Pobóg-Lenartowicz poinfor
mowała na zakończenie, że wszyst
kie referaty zostaną opublikowane w specjalnym tomie.
Maciej Borkowski
„ W alory p r z y r o d n ic z o -k r a jo b r a z o w e O tm u ch o w s k o -N y sk ieg o O b sz a ru C h r o n io n e g o K r a jo b r a zu ”, „ W alory p r z y r o d n ic z o -k r a jo b r a z o w e O b sza ru C h r o n io n e g o K ra job ra z u . B o r y N ie m o d liń s k ie ”, „ W a lory p r z y r o d n ic z o -k r a j o b r a z o w e O b sz a ru C h r o n io n e g o K ra job ra z u . Ł ęg Z d z ies z o w ick i” - wszystkie pod red. Stanisława Ko- ziarskiego i Józefa Makowieckiego, wydane w roku 2001.
Są to aktualne i wiarygodne mo
nografie oparte na bogatym materia
le faktograficznym, zebranym pod
czas badań terenowych. W całości poświęcone jednemu problemowi:
przedstawieniu opracowanych na
ukowo walorów przyrodniczych i krajobrazowych obszarów chronio
nego krajobrazu w województwie opolskim.
Wszystkie pozycje oprócz w arto
ści poznawczych i praktycznych ma
ją charakter dokumentacyjny - za
wierają opis stanu środowiska i kra
jobrazu w konkretnym czasie.
W związku z wejściem Polski do U nii Europejskiej zmieni się struk
tura użytkowania ziemi, struktura zasiewów, poziom agrotechniki, które spowodują znaczne zmiany w środowisku przyrodniczym. Dla
tego znajomość aktualnego stanu środowiska jest rzeczą niezmiernie cenną z punktu widzenia nauki i praktyki gospodarczej i posłuży w śledzeniu zmian, jakie nastąpią w ciągu najbliższych 20-30 lat.
[z rec. wyd.]
Edward Nycz, D o ra sta n ie w p r z es tr z e n i sp o ł ecz n o -k u ltu ro w e j m ia sta p r z e m y s ł o w e g o . S tu
d iu m s o c jo lo g ic z n o - p e d a g o g ic z n e . Autor w swoich badaniach socjo- pedagogicznych określił związek po
między dorastaniem społecznym i kulturowym oraz aspiracjami i pre
ferencjami młodzieży ukształtowa
nymi w środowisku miasta przemy
słowego średniej wielkości (Kędzie
rzyn-Koźle) pod koniec lat dzie
więćdziesiątych. U kazuje procesy socjalizacji i wychowania młodego pokolenia w warunkach szybkich zmian społecznych, z uwzględnie
niem szerszego układu czasowo- przestrzennego, w którym jednostki funkcjonują. [...] Autor stawia dia
gnozę stanu świadomości społecznej młodego pokolenia Polaków w w a
runkach toczącej się transformacji ustrojowej, a także w kontekście głę
bokich przemian kulturowych we współczesnym świecie.
*
normalne na otwartym pograniczu wieloaspektowe kontakty ekono
miczne, społeczne i kulturowe, z drugiej powstanie niemal wzdłuż całej granicy polsko-czeskiej eurore
gionów znacznie te spontaniczne procesy modyfikuje. Właśnie tym problemom poświęcona jest oma
wiana rozprawa.
J a n R óg
RELA CJE SPOŁECZNO-EKONOMICZNE NA POGRANICZU POLSKO-CZESKIM
Jan Róg, R e l a c j e s p o ł e c z n o - e k o n o m i c z n e n a p o g r a n i c z u p o l sk o -c z e s k im .
Rozprawa poświęcona jest bar
dzo ważnym problemom funkcjo
nowania i przemian społeczeństw Europy Środkowej w procesach transformacji. Procesy te powodują konieczność zwiększenia otwartości tych społeczeństw i większej ich wzajemnej kooperacji, a równocze
śnie powodzenie szerokich i wielo
aspektowych procesów transforma
cyjnych tych społeczeństw uwarun
kowane jest w znacznym zakresie stopniem i efektywnością owej otwartości i współpracy przygra
nicznej. Pogranicze polsko-czeskie jest jednym z ważnych i jednocze
śnie bardzo swoistych obszarów po
granicza [...]. Obecnie zachodzą tam dwa nakładające się na siebie proce
sy. Z jednej strony pojawiają się
Sabina Brzozowska, K la s y c y z m i m o t y w y a n t y c z n e w p o e z j i M ł o d e j P olsk i.
Ta interesująca, rzeczowa i ambit
na praca jest wnikliwym , przejrzy
ście sproblematyzowanym, suge
stywnie napisanym studium inter
pretacyjnym, opartym na umiejętnie wykorzystanym instrumentarium teoretycznym i dobrze opanowanym warsztacie badawczym.
Wkrótce nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Opolskiego ukażą się:
Elżbieta Dąbrowska, T ek s ty w r u c h u . B a ro k w p o e t y c k i c h p o w t ó r z e n i a c h w s p ó ł c z e s n o ś c i.
Aneta Mazur, T r a n s c e n d e n c j a r e a lis t ó w . M o t y w y m e t a f i z y c z n e w p o l s k i e j i n i e m i e c k i e j p r o z i e I I p o ł o w y X IX w ie k u .
Adam Czerwiński, W y b r a n e p r o b l e m y p o l s k i c h r y n k ó w o p r o g r a m o w a n i a w la t a c h 1994-1998 j a k o r y n k ó w i n fo r m a c j i .
Mirosław Lenart, S p ó r D u sz y z C ia ł e m i i n n e w i e r s z o w a n e s p o r y ( c o n f l i c t u s ) w l i t e r a t u r z e s t a r o p o ls k i e j n a t l e t r a d y c j i ś r e d n i o w i e c z n e j .
Y ANTYCzl WPOEZ IDEJ P0LS1
Przynosi ona udaną i przekonu
jącą próbę monograficznego ujęcia tego niezwykłego zjawiska, jakim stał się w kulturze europejskiej przełom stuleci XIX i XX w m alar
stwie, rzeźbie, muzyce, teatrze, lite
raturze - kolejny stylizow any po
w rót do mitologicznej archaiki, grecko-rzym skiej starożytności i kultur orientalnych, a który także w sposób znam ienny wpłynął i ukształtował poetykę młodopol
skiej sztuki poetyckiej.
Jacek Gutorow, N a k r e s a c h c z ł o w ie k a . S z e ś ć e s e j ó w o d e k o n - s t r u k c ji.
Z przyjemnością oddajemy do rąk Czytelników znakomitą książkę, po
święconą obrazowi śmierci i dekon- strukcji w pismach Jacquesa Derri- dy. Książkę dobrze przemyślaną, która zmusza czytelnika do refleksji nad trudnymi zagadnieniami. Podję
cie tematyki śmierci wnosi przede wszystkim nowe elementy do ujęcia nie tylko myśli samego Derridy i myślicieli ponowoczesnych, ale pewnych istotnych dla jej powstania i rozwoju tradycji.
[wykorzystano fragmenty rec. wyd.]
Elżbieta Zawadzka
Jacek G utorow
NA KRESACH CZŁOW IEKA
SZEŚĆ ESEJÓW 0 REKONSTRUKCJI